Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nangarhar (Peştuca: ولایت ننګرهار), Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.
| Nangarhar ولایت ننګرهار | |
|---|---|
Vilayet | |
 | |
 Nangarhar'ın ülke içindeki konumu | |
| Ülke |  Afganistan |
| Merkez | Celalabad |
| İdare | |
| • Vali | Gul Agha Sherzai |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 7727 km² |
| Nüfus 2006 yılında | |
| • Toplam | 1,334,000 |
| Zaman dilimi | |
Vilayet, konumu ve kaynakları açısından eskiden beri ülkenin en önemli bölgelerinden birisi olmuştur. İkliminin güzelliği ve işlek arazileri tarih boyunca Nangarhar'ı büyük güçlerin göz bebeği konumuna getirmiştir.
Konum ve genel özellikler
Afganistan'ın doğusunda bulunan Nangarhar bir ilim ve kültür vilayeti olmanın yanı sıra, bir ticaret merkezi olarak da dikkat çekmektedir. Bulunduğu coğrafya açısından önemi gittikçe artan Nangrahar, Afganistan'ı Pakistan'la birleşmektedir.
Nangarhar'ın yönetim merkezi olan Celalabad, deniz seviyesinden 600 m. yükseklikte bulunmaktadır. Yüzölçümü 7614 km² ve nüfusu yaklaşık 2 milyon kişiye ulaşmaktadır. İlçe sayısı 23'dür. , , , , , ve diğer önemli ilçeleri arasında yer almaktadır.
Geçmiş
Nangarhar, tarihte Nangar, Nangara, Nangarhara ve Nagar isimlerle anılmıştır, bunların her biri kendisine öz anlamları vardır. Sonuçta Nangarhar kelimesi Peştunca yani Afgancanın öz kelimelerdendir. Peştunlar veya Afganlar bu bölge de tarihin en eski zamanlardan beri burada yaşamıştır.
Nangarhar, 1910-1919 yılları arasında Kral Amanullah Han'ın babası olan hükûmetinin kışlık başkentiydi. Burada dört büyük ve ünlü saray ile haremler yapılmıştır. Bunlar; Sirajul İmaret, Şahi bağ (harem), Amir Şehit bağı ve Mimle bağı dır. Amir Şehit Bağı'nda kral Amanullah Han'ın ve ailesinin mezarları bulunmaktadır.
Celalabad şehrinin güney tarafına 8 km uzaklıkta “Hada” adında bölgede Budizm dininin merkezlerinden biri bulunmaktadır. Burada Budizm dinine mensup 15.000'den fazla büyük ve küçük heykeller mevcuttu; ancak bu eserlerin çoğu günümüzde Fransa müzesinde bulunmaktadır. Celalâbâd'ın Hada bölgesinde eskiden büyük bir ibadethane vardı. Burada budizm dini eğitim ve öğretimi veriliyordu. Bu ibadethane de büyük alimlerin resimleri vardi; (فاهبین) bu eserlerin miladın ikinci çağına ait olduğunu söylemiştir. Nangarhar, Budizmin en önemli bölgelerinden sayılmaktadır. Çünkü burada budistlerin izleri açık olarak görünmektedir. Mesala Lalpora, Basaval, Bihsod ve Daruenta budistlerin yaşadıkları bölgelerdendir.
Geçim kaynakları
Nangarhar Vilayeti, doğu bölgesinin en önemli şehirlerin başında gelmekle beraber, buğday, mısır, pirinç, pamuk gibi ürünlerin yanında zeytin, portakal, muz, karpuz, şeker kamışı ve ürettiği benzeri meyve ve kuru yemişlerle kendine özgü bir öneme sahiptir.
Halk
Nangarhar Müslüman bir bölgedir ve genellikle bir müslüman kültüre sahiptir. Ama bazı Sihler gibi farklı dine mensup olanlar da vardır fakat onlar Afganların etkisi altındadırlar.
Nangarhar halkı genellikle Sunni ve Hanefidirler. Afgan Rus Savaşı sonrasında, Selefilik ve Vahhabilik akımlarının da etkileri görülmeye başlandı. Afganistan halkı genellikle Peştunlardır ki dolayısıyla Nangarhar halkının başka illerdeki kültürle pek fazla farkı yoktur.
Nangarhar da farklı milliyetlerden insanlar yaşar. Nüfusun %98'ini Peştunlar kalanını ise Tacikler, Türkler, Araplar, Hindular ve Sihler oluşturur. Peştunlar üç büyük kabile halindedir. Bunlar: Şenvari, Hogyani ve Mohmand.
Vilayetin ilçeleri
Vilayet, 23 alt yönetim bölgesine ayrılmaktadır:
| İlçe | Yönetim merkezi | Nüfus | Alan | Açıklama |
|---|---|---|---|---|
| 95,468 | ||||
| Nadir Şah Kot | 71,308 | |||
| 118,934 | 2005 yılında 'nden ayrılmıştır | |||
| 57,339 | ||||
| 28,202 | ||||
| 33,294 | ||||
| 13,479 | ||||
| 31,130 | ||||
| 28,376 | ||||
| 205,423 | 2005'te alt bölge | |||
| 52,527 | ||||
| 111,479 | ||||
| 52,154 | 2005'te 'nden ayrıldı | |||
| 42,823 | ||||
| 18,997 | ||||
| 42,103 | ||||
| 16,328 | ||||
| 40,141 | ||||
| 63,357 | 2005'te alt bölge | |||
| 63,232 | ||||
| 64,872 | ||||
| 91,548 |
Kaynakça
- ^ http://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Profiles/Nangarhar%20PDP%20Provincial%20profile.pdf 4 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . MRRD Provincial profile for Nangarhar Province
- ^ "Afghanistan Geographic & Thematic Layers". 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nangarhar Pestuca ولایت ننګرهار Afganistan in 34 vilayetinden birisidir Nangarhar ولایت ننګرهارVilayetNangarhar in ulke icindeki konumuUlkeAfganistanMerkezCelalabadIdare ValiGul Agha SherzaiYuzolcumu Toplam7727 km Nufus2006 yilinda Toplam1 334 000Zaman dilimi Vilayet konumu ve kaynaklari acisindan eskiden beri ulkenin en onemli bolgelerinden birisi olmustur Ikliminin guzelligi ve islek arazileri tarih boyunca Nangarhar i buyuk guclerin goz bebegi konumuna getirmistir Konum ve genel ozelliklerAfganistan in dogusunda bulunan Nangarhar bir ilim ve kultur vilayeti olmanin yani sira bir ticaret merkezi olarak da dikkat cekmektedir Bulundugu cografya acisindan onemi gittikce artan Nangrahar Afganistan i Pakistan la birlesmektedir Nangarhar in yonetim merkezi olan Celalabad deniz seviyesinden 600 m yukseklikte bulunmaktadir Yuzolcumu 7614 km ve nufusu yaklasik 2 milyon kisiye ulasmaktadir Ilce sayisi 23 dur ve diger onemli ilceleri arasinda yer almaktadir GecmisUluslararasi Guvenlik Yardim Kuvvetine ISAF bagli birlikler vilayette gorev esnasinda Nisan 2009 Nangarhar tarihte Nangar Nangara Nangarhara ve Nagar isimlerle anilmistir bunlarin her biri kendisine oz anlamlari vardir Sonucta Nangarhar kelimesi Pestunca yani Afgancanin oz kelimelerdendir Pestunlar veya Afganlar bu bolge de tarihin en eski zamanlardan beri burada yasamistir Nangarhar 1910 1919 yillari arasinda Kral Amanullah Han in babasi olan hukumetinin kislik baskentiydi Burada dort buyuk ve unlu saray ile haremler yapilmistir Bunlar Sirajul Imaret Sahi bag harem Amir Sehit bagi ve Mimle bagi dir Amir Sehit Bagi nda kral Amanullah Han in ve ailesinin mezarlari bulunmaktadir Celalabad sehrinin guney tarafina 8 km uzaklikta Hada adinda bolgede Budizm dininin merkezlerinden biri bulunmaktadir Burada Budizm dinine mensup 15 000 den fazla buyuk ve kucuk heykeller mevcuttu ancak bu eserlerin cogu gunumuzde Fransa muzesinde bulunmaktadir Celalabad in Hada bolgesinde eskiden buyuk bir ibadethane vardi Burada budizm dini egitim ve ogretimi veriliyordu Bu ibadethane de buyuk alimlerin resimleri vardi فاهبین bu eserlerin miladin ikinci cagina ait oldugunu soylemistir Nangarhar Budizmin en onemli bolgelerinden sayilmaktadir Cunku burada budistlerin izleri acik olarak gorunmektedir Mesala Lalpora Basaval Bihsod ve Daruenta budistlerin yasadiklari bolgelerdendir Gecim kaynaklariNangarhar Vilayeti dogu bolgesinin en onemli sehirlerin basinda gelmekle beraber bugday misir pirinc pamuk gibi urunlerin yaninda zeytin portakal muz karpuz seker kamisi ve urettigi benzeri meyve ve kuru yemislerle kendine ozgu bir oneme sahiptir HalkNangarhar Musluman bir bolgedir ve genellikle bir musluman kulture sahiptir Ama bazi Sihler gibi farkli dine mensup olanlar da vardir fakat onlar Afganlarin etkisi altindadirlar Nangarhar halki genellikle Sunni ve Hanefidirler Afgan Rus Savasi sonrasinda Selefilik ve Vahhabilik akimlarinin da etkileri gorulmeye baslandi Afganistan halki genellikle Pestunlardir ki dolayisiyla Nangarhar halkinin baska illerdeki kulturle pek fazla farki yoktur Nangarhar da farkli milliyetlerden insanlar yasar Nufusun 98 ini Pestunlar kalanini ise Tacikler Turkler Araplar Hindular ve Sihler olusturur Pestunlar uc buyuk kabile halindedir Bunlar Senvari Hogyani ve Mohmand Vilayetin ilceleriVilayet 23 alt yonetim bolgesine ayrilmaktadir Nangarhar Vilayeti nin Ilceleri Ilce Yonetim merkezi Nufus Alan Aciklama95 468Nadir Sah Kot 71 308118 934 2005 yilinda nden ayrilmistir57 33928 20233 29413 47931 13028 376205 423 2005 te alt bolge52 527111 47952 154 2005 te nden ayrildi42 82318 99742 10316 32840 14163 357 2005 te alt bolge63 23264 87291 548Nangarhar Vilayeti nin idari yapisini gosterir haritaKaynakca http www mrrd gov af nabdp Provincial 20Profiles Nangarhar 20PDP 20Provincial 20profile pdf 4 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde MRRD Provincial profile for Nangarhar Province Afghanistan Geographic amp Thematic Layers 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2011