Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Napolyon Bonapart iktidarı, Avrupa Yahudileri'nin tarihinde, gettolarda yaşama zorunluluğunu kaldıran; varlık, ibadet ve meslek alanındaki haklara özgürlük getiren için önemli bir dönüm noktasıdır.
Napolyon'un Yasaları ve Yahudiler
Fransız devrimiyle insanların kökeni ve dini ne olursa olsun ayrımcılık yapmak kaldırılmıştır. 1789'da İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi ile serbest ibadet hakkına ve bunun genel düzenle çelişmeyeceğine dair güvence verilmiştir. Bu zamanda diğer Avrupa ülkeleri azınlıkların haklarını kısıtlayan hükümler yürürlüğe soktu. Napolyon'un fetihleriyle, çağın Fransız devrimi görüşü olan herkese eşit haklar fikri yayıldı.
Napolyon'un Yahudiler ile ilgili tavırları açık değildir; çeşitli zamanlarda hem Yahudiler lehine hem de aleyhlerine demeçler verdi. Tarihçi haham , Triumph of Survival kitabında Napolyon'un Yahudilerin cemaat olarak kalkınmasındansa asimile olmalarını yeğlediği anlatılır: "Napolyon'un Yahudilere karşı dışa dönük hoşgörülü ve adil tutumu aslında onların asimilasyon, karışık evlilikler ve din değiştime yoluyla eritilmesini öngören büyük planının bir parçasıydı."
Champagny'deki İçişleri bakanına yazdığı 29 Kasım 1806 tarihli mektup:
- "Dünyadaki bütün ülkelerde Yahudilerin uygarlıklara ve toplum düzenine zararlı aktiviteler yok edilemese bile aza indirgenmelidir. Zararlar engellenmelidir; engellemek için Yahudiler değişime uğratılmalıdır. [...] Gençleri ordumuza katıldığı zaman Yahudi değerlerinden uzaklaşıp Fransız değerlerini benimseyecektir."
Sonuç olarak Napolyon'un bu politikaları Yahudilerin Avrupa'daki konumunu değiştirdi ve bu Yahudiler tarafından takdir edildi. Napolyon 1806'da Yahudilerin Fransız İmparatorluğundaki konumunu destekleyen bazı kararlar aldı, Yahudi temsicilerden oluşan Sanhedrin'in kurulmasına olanak sağladı. Fethettiği ülkelerde Yahudilerin gettolarda yaşama zorunluluğunu kaldırdı. 1807'de Roma Katolisizmi, Lüteranizm ve Kalvenist Protestanizm ile birlikte Yahudiliği de Fransa'nın resmi dini yaptı. 17 Mart 1808'de Napolyon décret infâme adı altında bazı reformlarını geri çekti ve Yahudilere olan borçları kaldırdı, indirdi veya erteledi; bu olay Yahudi cemaatinin çökecek kadar kötü bir duruma gelmesine sebep oldu. Asimile olmaları umuduyla Yahudilerin yaşayabileceği yerleri sınırladı. Bu yasaklamalar 1811'de tekrar geri çekildi.
Napolyon uzun vadede politik faydasını göreceğini inandığından Yahudiler, Protestanlar ve Katolikler gibi ezilmiş azınlıklara eşit haklar verdi. 1816'da sürgünden sonra doktoru Barry O'Meara'nın Napolyon'a Yahudilere neden özgürlük verdiğini sorması üzerine Napolyon şu cevabı verdi:
- "Ana amacım Yahudileri özgürleştirip onları tam bir vatandaş yapmaktı.Katolikler ve Protestanların faydalandığı özgürlük, kardeşlik ve eşitlik haklarını onlara vermek istedim. Umudum, Yahudilere sanki bizler Yahudiliğin bir parçasıymış gibi kardeşçe davranılmasıdır. Ayrıca düşündüm ki diğer uluslarda olmayan ayrıcalıklardan faydalanmak için ülkemize yüklü miktarda Yahudi gelecek ve Fransa'yı zenginleştirecekti. 1814 olayları dışında birçok Avrupa Yahudisi özgürlük, kardeşlik ve eşitliğin kendilerini beklediği Fransa'ya gelip ülkesine herkes gibi hizmet edecekti."
Bonapart ve Filistin'de Yahudi devleti
1799'da Akka kuşatması sırasında Filistin'de bir Yahudi devleti kurulması ilanını hazırladı fakat resmileştirmedi. Kuşatma Osmanlı İmparatorluğu tarafından bastırılınca bu plan gerçekleştirilemedi. Napoleon and the Holy Land yazarı Nathan Schur gibi bazı tarihçiler Napolyon'un "Yahudi devleti" planında ciddi olmadığını, bunun propaganda amaçlı olduğunu düşünmektedir. Bazı kişiler Napolyon'un bir Yahudi devleti ilan etmesinin sebebini, Akka'nın lideri Ahmed al Jazzar'ın Yahudi danışmanı ve Akka'nın savunmadan sorumlu kumandanı Haim Farhi'yi ve onun aracılığıyla Ahmed al Jazzar'ı kendi tarafına çekmek istemesiydi. Fransız tarihçi Henry Laurens'e göre ise Napolyon'un Yahudi devleti ile ilgili bir bildirgesi hiçbir zaman olmamıştır.
Napolyon'un ardından bıraktığı
Napolyon'un Yahudilerin akıbeti üzerindeki etkisi çıkardığı kararnamelerden daha güçlüydü. Orta Avrupa'nın feodal engellerini aşıp Fransız devrimiyle eşitlik vermesi son üç asırda elde edilemeyen Yahudi emansipasyonu için önemli bir adımdı. Westphalia'nın kilise meclisi diğer Alman bölgeleri için model oluşturdu, özellikle Rhine'da Yahudilerin durumu kalıcı olarak iyiye doğru gelişti. Bazı Yahudiler şükranlarından dolayı Fransızcadaki "Bonaparte" karşılığı olan Almanca "Schöntheil" ismini kendilerine soyadı olarak seçti. İtalyan Yahudisi olan kimyager ve yazar Primo Levi ise bu dönemde birçok Yahudi'nin "Napoleone" adını aldığını belirtir.
Başlıca Avrupa güçlerinin tepkileri
Büyük Sanhedrin'in yaratılışına ilk tepki Rus Çarı I. Aleksandr'dan geldi. Yahudilerin özgürleştirilmesine şiddetle karşı çıkıp Ortodoks Kilisesini Napolyon'un hoşgörülü din politikalarını protesto etmeye davet etti. Napolyon'u "Tanrı düşmanı" olmakla suçladı.
Moskova'nın Kutsal Konseyi, "Fransız İmparator Hristiyan Kiliselerinin temelini yıkmak için başkentine Yahudi sinagoglarını davet edip uzun zaman önce Kral İsa'yı çarmıha gerdirmeye cüret eden İbrani Sanhedrin'ini kurma çabasındadır" açıklamasında bulundu.
Avusturya Şansölyesi Klemens von Metternich "korkarım ki Yahudiler onun (Napolyon'un) kendilerinin vaadedilmiş Mesihleri olduğuna inanacaklar" diye yazmıştır.
Prusya'da Lutheran Kilisesi saldırgan tutum sergiledi; İtalya'da durum o kadar saldırgan olmamasına rağmen dostane olmayan tavırlar sergilendi.
Londra Sanhedrin prensip ve doktrinlerini reddetti.
Çar, Napolyon'u 17 Mart 1808'de Yahudilere özgürlük veren kararnamenin geri çekilmesi ve sınırlamaların getirilmesi konusunda ikna etti. Napolyon buna karşılık Çar'ın Londra'ya baskı yapıp savaşı sona erdirmesini umdu. Üç ay sonra Napolyon kısıtlamaları kaldırıp eski reformlarını tekrar yürürlüğe soktu.
Avrupa'da Yahudiler
Fransız otoritesi altındaki bütün devletler Napolyon'un reformlarını uyguladı. Portekiz'de Yahudilere diğer vatandaşlarla eşit haklar sunulup 300 sene sonra ilk defa sinagog açma izni verildi. İtalya, Hollanda ve Alman eyaletlerinde Yahudiler ilk defa özgürleştirildi.
İmparatorun Waterloo'daki mağlubiyetinden sonta kontra devrim ile ayrımcı politiklar izlendi. VII. Papa Pius'un Papalık Devleti'nde gettolar tekrar kurulup Yahudilere ihanetin ve fuhuşun rengi olan sarı renkte şapka ve Davud yıldızı giydirildi.
Kaynakça
- ^ , Orientales I, Autour de l'expédition d'Égypte, pp.123-143, CNRS Éd (2004),
- The Enlightenment in Jewish History30 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- (a journal in French) published in 2007 a special issue dealing with the topic: Les Juifs contre l'émancipation. De Babylone à Benny Lévy7 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Napolyon Bonapart iktidari Avrupa Yahudileri nin tarihinde gettolarda yasama zorunlulugunu kaldiran varlik ibadet ve meslek alanindaki haklara ozgurluk getiren icin onemli bir donum noktasidir Napolyon un Yahudilere ozgurluk verisinin betimlemesi Fransa 1806 Napolyon un Yasalari ve YahudilerFransiz devrimiyle insanlarin kokeni ve dini ne olursa olsun ayrimcilik yapmak kaldirilmistir 1789 da Insan ve Yurttas Haklari Bildirisi ile serbest ibadet hakkina ve bunun genel duzenle celismeyecegine dair guvence verilmistir Bu zamanda diger Avrupa ulkeleri azinliklarin haklarini kisitlayan hukumler yururluge soktu Napolyon un fetihleriyle cagin Fransiz devrimi gorusu olan herkese esit haklar fikri yayildi Napolyon un Yahudiler ile ilgili tavirlari acik degildir cesitli zamanlarda hem Yahudiler lehine hem de aleyhlerine demecler verdi Tarihci haham Triumph of Survival kitabinda Napolyon un Yahudilerin cemaat olarak kalkinmasindansa asimile olmalarini yegledigi anlatilir Napolyon un Yahudilere karsi disa donuk hosgorulu ve adil tutumu aslinda onlarin asimilasyon karisik evlilikler ve din degistime yoluyla eritilmesini ongoren buyuk planinin bir parcasiydi Champagny deki Icisleri bakanina yazdigi 29 Kasim 1806 tarihli mektup Dunyadaki butun ulkelerde Yahudilerin uygarliklara ve toplum duzenine zararli aktiviteler yok edilemese bile aza indirgenmelidir Zararlar engellenmelidir engellemek icin Yahudiler degisime ugratilmalidir Gencleri ordumuza katildigi zaman Yahudi degerlerinden uzaklasip Fransiz degerlerini benimseyecektir Sonuc olarak Napolyon un bu politikalari Yahudilerin Avrupa daki konumunu degistirdi ve bu Yahudiler tarafindan takdir edildi Napolyon 1806 da Yahudilerin Fransiz Imparatorlugundaki konumunu destekleyen bazi kararlar aldi Yahudi temsicilerden olusan Sanhedrin in kurulmasina olanak sagladi Fethettigi ulkelerde Yahudilerin gettolarda yasama zorunlulugunu kaldirdi 1807 de Roma Katolisizmi Luteranizm ve Kalvenist Protestanizm ile birlikte Yahudiligi de Fransa nin resmi dini yapti 17 Mart 1808 de Napolyon decret infame adi altinda bazi reformlarini geri cekti ve Yahudilere olan borclari kaldirdi indirdi veya erteledi bu olay Yahudi cemaatinin cokecek kadar kotu bir duruma gelmesine sebep oldu Asimile olmalari umuduyla Yahudilerin yasayabilecegi yerleri sinirladi Bu yasaklamalar 1811 de tekrar geri cekildi Napolyon uzun vadede politik faydasini gorecegini inandigindan Yahudiler Protestanlar ve Katolikler gibi ezilmis azinliklara esit haklar verdi 1816 da surgunden sonra doktoru Barry O Meara nin Napolyon a Yahudilere neden ozgurluk verdigini sormasi uzerine Napolyon su cevabi verdi Ana amacim Yahudileri ozgurlestirip onlari tam bir vatandas yapmakti Katolikler ve Protestanlarin faydalandigi ozgurluk kardeslik ve esitlik haklarini onlara vermek istedim Umudum Yahudilere sanki bizler Yahudiligin bir parcasiymis gibi kardesce davranilmasidir Ayrica dusundum ki diger uluslarda olmayan ayricaliklardan faydalanmak icin ulkemize yuklu miktarda Yahudi gelecek ve Fransa yi zenginlestirecekti 1814 olaylari disinda bircok Avrupa Yahudisi ozgurluk kardeslik ve esitligin kendilerini bekledigi Fransa ya gelip ulkesine herkes gibi hizmet edecekti Bonapart ve Filistin de Yahudi devleti 1799 da Akka kusatmasi sirasinda Filistin de bir Yahudi devleti kurulmasi ilanini hazirladi fakat resmilestirmedi Kusatma Osmanli Imparatorlugu tarafindan bastirilinca bu plan gerceklestirilemedi Napoleon and the Holy Land yazari Nathan Schur gibi bazi tarihciler Napolyon un Yahudi devleti planinda ciddi olmadigini bunun propaganda amacli oldugunu dusunmektedir Bazi kisiler Napolyon un bir Yahudi devleti ilan etmesinin sebebini Akka nin lideri Ahmed al Jazzar in Yahudi danismani ve Akka nin savunmadan sorumlu kumandani Haim Farhi yi ve onun araciligiyla Ahmed al Jazzar i kendi tarafina cekmek istemesiydi Fransiz tarihci Henry Laurens e gore ise Napolyon un Yahudi devleti ile ilgili bir bildirgesi hicbir zaman olmamistir Napolyon un ardindan biraktigiNapolyon un Yahudilerin akibeti uzerindeki etkisi cikardigi kararnamelerden daha gucluydu Orta Avrupa nin feodal engellerini asip Fransiz devrimiyle esitlik vermesi son uc asirda elde edilemeyen Yahudi emansipasyonu icin onemli bir adimdi Westphalia nin kilise meclisi diger Alman bolgeleri icin model olusturdu ozellikle Rhine da Yahudilerin durumu kalici olarak iyiye dogru gelisti Bazi Yahudiler sukranlarindan dolayi Fransizcadaki Bonaparte karsiligi olan Almanca Schontheil ismini kendilerine soyadi olarak secti Italyan Yahudisi olan kimyager ve yazar Primo Levi ise bu donemde bircok Yahudi nin Napoleone adini aldigini belirtir Baslica Avrupa guclerinin tepkileri Buyuk Sanhedrin in yaratilisina ilk tepki Rus Cari I Aleksandr dan geldi Yahudilerin ozgurlestirilmesine siddetle karsi cikip Ortodoks Kilisesini Napolyon un hosgorulu din politikalarini protesto etmeye davet etti Napolyon u Tanri dusmani olmakla sucladi Moskova nin Kutsal Konseyi Fransiz Imparator Hristiyan Kiliselerinin temelini yikmak icin baskentine Yahudi sinagoglarini davet edip uzun zaman once Kral Isa yi carmiha gerdirmeye curet eden Ibrani Sanhedrin ini kurma cabasindadir aciklamasinda bulundu Avusturya Sansolyesi Klemens von Metternich korkarim ki Yahudiler onun Napolyon un kendilerinin vaadedilmis Mesihleri olduguna inanacaklar diye yazmistir Prusya da Lutheran Kilisesi saldirgan tutum sergiledi Italya da durum o kadar saldirgan olmamasina ragmen dostane olmayan tavirlar sergilendi Londra Sanhedrin prensip ve doktrinlerini reddetti Car Napolyon u 17 Mart 1808 de Yahudilere ozgurluk veren kararnamenin geri cekilmesi ve sinirlamalarin getirilmesi konusunda ikna etti Napolyon buna karsilik Car in Londra ya baski yapip savasi sona erdirmesini umdu Uc ay sonra Napolyon kisitlamalari kaldirip eski reformlarini tekrar yururluge soktu Avrupa da Yahudiler Fransiz otoritesi altindaki butun devletler Napolyon un reformlarini uyguladi Portekiz de Yahudilere diger vatandaslarla esit haklar sunulup 300 sene sonra ilk defa sinagog acma izni verildi Italya Hollanda ve Alman eyaletlerinde Yahudiler ilk defa ozgurlestirildi Imparatorun Waterloo daki maglubiyetinden sonta kontra devrim ile ayrimci politiklar izlendi VII Papa Pius un Papalik Devleti nde gettolar tekrar kurulup Yahudilere ihanetin ve fuhusun rengi olan sari renkte sapka ve Davud yildizi giydirildi Kaynakca Orientales I Autour de l expedition d Egypte pp 123 143 CNRS Ed 2004 ISBN 2 271 06193 8 The Enlightenment in Jewish History30 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilar a journal in French published in 2007 a special issue dealing with the topic Les Juifs contre l emancipation De Babylone a Benny Levy7 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde