Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nardugan, İdil-Ural yöresindeki Türk toplumlarının farklı tarihlerde ve şekillerde kutladığı bir bayramdır.
Başkurt, Kazan Tatarları ve Çuvaşlar için Nevruz’un karşılığıdır ve 21 Mart'ta kutlanır,Kreşinler ise Nardugan’ı 7-12 Ocak'ta kutlar.
İslamiyet öncesi Türkler'in her yıl 21 Aralık'ta bir kış gündönümü bayramı olarak Nardugan'ı kutladığı ve bu bayramın Hristiyanlık'taki Noel yortusunun atası olduğu iddia edilmiş; Muğla’nın Bodrum ilçesine bağlı Gündoğan beldesinde 2010 yılından itibaren şenlik havasında kutlanmaya başlamıştır.
İddialar
Rus kökenli türkolog Murad Adji ve sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, Türkler'in İslam'ı kabul etmeden önce de Nardugan bayramını kutladığını; bu bayramın Avrupa, Orta Asya ve Sibirya pagan topluluklarında görülen ve Antik Yunan'da Dionysos, Antik Roma'da ise Satürnalya adıyla kutlanan kış gündönümü şenliklerinin bir halkası olduğu iddia etmiştir. Çığ, 2020 yılında yayımlanan "Çam Bayramı (Noel mi Nardugan mı?)" adlı kitabında Nardugan Bayramı ile Noel arasında benzerlikler bulunduğunu, yılbaşında ağaç süsleme geleneğinin Türkler'den Hristiyanlığa geçtiğini, Noel Baba figürünün Türkler'deki "Ayaz Ata" adlı şahsiyetten devşirildiğini iddia etmiştir.
Bu iddialara karşı Türkolog Abdulhaluk Mehmet Çay, Ahmet Taşağıl, Mehmet Volkan Kaşıkçı, Suat Akgül, Ayberk Furkan Demirel, Tufan Gündüz gibi uzmanlar İslamiyet öncesi Türklerin böyle bir bayram kutladığını gösteren tarihî bir belge olmadığını, ayrıca Türk tarihinde Ayaz Ata diye bir şahsiyet olmadığını belirtmiş ve Nardugan bayramının Hıristiyanlığa girmiş ya da kültürel olarak etkilenmiş Türk kökenli topluluklar tarafından kutlandığını açıklamıştır.
Türklerin Nardugan'ı İslamiyet öncesinden beri kutladığı iddiası hakkında görüş bildiren kimi uzmanlar bu iddianın Ruslar tarafından asimilasyon amacıyla uydurulduğu şeklinde; kimileri ise İngiliz yazar ve düşünürler tarafından Türkleri asimile edip Hristiyanlaştırmak için ortaya atıldığı şeklinde düşünceler ifade edilmiştir.
Nardugan bayramı ile ilişkilendirilen Ayaz Ata'nın ise İskandinav mitolojisi kökenli Noel Baba adlı efsanevi kişiliğin, Rus mitolojisindeki eş değeri olan 'a dayanan bir figür olduğu, Orta Asya'da Sovyetler döneminde yaygınlaştırıldığı iddia edilmiştir
Etimoloji
Nardugan, Doğu Avrupa’da yaşayan Türk toplulukları tarafından kullanılan bir kelimedir. Moğol dilindeki Nar (Güneş), Türk dilindeki Tuqan (Doğan) sözcüklerinden meydana gelir. "Güneşe doğan" "Güneşle doğan" anlamlarına gelir ve Moğolcadan Türkçeye geçmiştir.
Tatarlar bu bayrama Koyaş Tuğa (Güneş Doğan) günü derler. Başkurtlar, Udmurtlar Nardugan veya Mardugan, Mişer Tatarları Raştua, Çuvaşlar Nartavan ya da Nartukan, Zırizyalar Nardava, Mokşalar Nardvan adını verirler.
Kutlamalar
Kreşinlerde Nardugan kutlaması
Kreşin Tatarlarının bu bayramı kutlamasına dair belgeler, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren başlamaktadır. Diğer İdil-Ural topluluklarında Nevruz eşdeğeri olan Nardugan'ı Kreşin Tatarları kış mevsiminde kutlamaktadır. Noel Bayramı’ndan Paskalya öncesi Vaftiz Günü’ne kadar devam eden döneme Kreşinler "Nardugan Dönemi" ya da "Nardugan Çabu" adını verir. 12 gün süren bu bayramda genç kızlar geleceklerini öğrenmek için fala bakarlar. "Nardugan Evi"nde toplanıp yüzük falı bakılır. Yüzük falı için toplanılan evinin en büyük ve en küçük oğlunun ırmaktan su getirmesi ve evdeki genç kızlar suya yüzüklerini bırakması gerekir. Bayramda kılık değiştirerek veya maske takarak evden eve dolaşıp oyunlar oynama adeti vardır. Bu oyunlar, Ruslar'daki Rojdestvenskie oyunlarına benzer.
Bodrum Gündoğan'da Nardugan kutlaması
Muğla’nın Bodrum ilçesine bağlı Gündoğan beldesinde 2010 yılından itibaren Nardugan kutlaması yapılmaktadır. 21 Aralık gecesi gerçekleşen şenliklerde ateş yakılır; Ege türküleri eşliğinde yöresel oyunlar oynanır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Dede, Denizcan (20 Aralık 2023). "Teo-kültürel Senkretizm Örnekleri: Nardugan, Kandil ve Ramazan Ağacı". 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ a b c Sharafullina, Aliya (2017). (PDF). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü doktora tezi. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Aryol, Hakan (24 Aralık 2022). "İslamiyet Öncesi Türk Gelenekleri: Nardugan Bayramı Örneği". Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (20): 64-69. doi:10.46400/uygur.1200267. ISSN 2458-827X. 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ "Nardugan Bayramı Nedir? Noel Ve Yule ile Bir İlişkisi Var Mı?". ULUKAYIN. 20 Aralık 2021. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ a b "Her Yıl 21 Aralık Günü Türkler Arasında Kutlandığı İleri Sürülen Nardugan Bayramı". Malumatfurus.org. 23 Aralık 2022. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ Mert İnan (27 Aralık 2019). . milliyet.com.tr. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ . dha.com.tr. 31 Aralık 2019. 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ Erica Marat (1 Eylül 2009). "Nation Branding in Central Asia: A New Campaign to Present Ideas about the State and the Nation". researchgate.net. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2020.
- ^ Millî Dəyərlərimizi Araşdırarkən 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Güllü Yoloğlu (Azerice)
- ^ Gönüleri, Kemal (23 Aralık 2018). "Nar-Tugan Kutlaması Bodrum Gündoğan'da". İstanbul Sanat Magazin. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nardugan Idil Ural yoresindeki Turk toplumlarinin farkli tarihlerde ve sekillerde kutladigi bir bayramdir Baskurt Kazan Tatarlari ve Cuvaslar icin Nevruz un karsiligidir ve 21 Mart ta kutlanir Kresinler ise Nardugan i 7 12 Ocak ta kutlar Islamiyet oncesi Turkler in her yil 21 Aralik ta bir kis gundonumu bayrami olarak Nardugan i kutladigi ve bu bayramin Hristiyanlik taki Noel yortusunun atasi oldugu iddia edilmis Mugla nin Bodrum ilcesine bagli Gundogan beldesinde 2010 yilindan itibaren senlik havasinda kutlanmaya baslamistir IddialarRus kokenli turkolog Murad Adji ve sumerolog Muazzez Ilmiye Cig Turkler in Islam i kabul etmeden once de Nardugan bayramini kutladigini bu bayramin Avrupa Orta Asya ve Sibirya pagan topluluklarinda gorulen ve Antik Yunan da Dionysos Antik Roma da ise Saturnalya adiyla kutlanan kis gundonumu senliklerinin bir halkasi oldugu iddia etmistir Cig 2020 yilinda yayimlanan Cam Bayrami Noel mi Nardugan mi adli kitabinda Nardugan Bayrami ile Noel arasinda benzerlikler bulundugunu yilbasinda agac susleme geleneginin Turkler den Hristiyanliga gectigini Noel Baba figurunun Turkler deki Ayaz Ata adli sahsiyetten devsirildigini iddia etmistir Bu iddialara karsi Turkolog Abdulhaluk Mehmet Cay Ahmet Tasagil Mehmet Volkan Kasikci Suat Akgul Ayberk Furkan Demirel Tufan Gunduz gibi uzmanlar Islamiyet oncesi Turklerin boyle bir bayram kutladigini gosteren tarihi bir belge olmadigini ayrica Turk tarihinde Ayaz Ata diye bir sahsiyet olmadigini belirtmis ve Nardugan bayraminin Hiristiyanliga girmis ya da kulturel olarak etkilenmis Turk kokenli topluluklar tarafindan kutlandigini aciklamistir Nardugan ile iliskilendirilen Ayaz Ata figurunun Rus mitolojisindeki Ded Moroz un karsiligi oldugu iddia edilmistir Turklerin Nardugan i Islamiyet oncesinden beri kutladigi iddiasi hakkinda gorus bildiren kimi uzmanlar bu iddianin Ruslar tarafindan asimilasyon amaciyla uyduruldugu seklinde kimileri ise Ingiliz yazar ve dusunurler tarafindan Turkleri asimile edip Hristiyanlastirmak icin ortaya atildigi seklinde dusunceler ifade edilmistir Nardugan bayrami ile iliskilendirilen Ayaz Ata nin ise Iskandinav mitolojisi kokenli Noel Baba adli efsanevi kisiligin Rus mitolojisindeki es degeri olan a dayanan bir figur oldugu Orta Asya da Sovyetler doneminde yayginlastirildigi iddia edilmistirEtimolojiNardugan Dogu Avrupa da yasayan Turk topluluklari tarafindan kullanilan bir kelimedir Mogol dilindeki Nar Gunes Turk dilindeki Tuqan Dogan sozcuklerinden meydana gelir Gunese dogan Gunesle dogan anlamlarina gelir ve Mogolcadan Turkceye gecmistir Tatarlar bu bayrama Koyas Tuga Gunes Dogan gunu derler Baskurtlar Udmurtlar Nardugan veya Mardugan Miser Tatarlari Rastua Cuvaslar Nartavan ya da Nartukan Zirizyalar Nardava Moksalar Nardvan adini verirler KutlamalarKresinlerde Nardugan kutlamasi Kresin Tatarlarinin bu bayrami kutlamasina dair belgeler 19 yuzyilin ikinci yarisindan itibaren baslamaktadir Diger Idil Ural topluluklarinda Nevruz esdegeri olan Nardugan i Kresin Tatarlari kis mevsiminde kutlamaktadir Noel Bayrami ndan Paskalya oncesi Vaftiz Gunu ne kadar devam eden doneme Kresinler Nardugan Donemi ya da Nardugan Cabu adini verir 12 gun suren bu bayramda genc kizlar geleceklerini ogrenmek icin fala bakarlar Nardugan Evi nde toplanip yuzuk fali bakilir Yuzuk fali icin toplanilan evinin en buyuk ve en kucuk oglunun irmaktan su getirmesi ve evdeki genc kizlar suya yuzuklerini birakmasi gerekir Bayramda kilik degistirerek veya maske takarak evden eve dolasip oyunlar oynama adeti vardir Bu oyunlar Ruslar daki Rojdestvenskie oyunlarina benzer Bodrum Gundogan da Nardugan kutlamasi Mugla nin Bodrum ilcesine bagli Gundogan beldesinde 2010 yilindan itibaren Nardugan kutlamasi yapilmaktadir 21 Aralik gecesi gerceklesen senliklerde ates yakilir Ege turkuleri esliginde yoresel oyunlar oynanir Ayrica bakinizSaturnalya Pakta Saya Payna Kosa YeldaKaynakca a b Dede Denizcan 20 Aralik 2023 Teo kulturel Senkretizm Ornekleri Nardugan Kandil ve Ramazan Agaci 23 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2023 a b c Sharafullina Aliya 2017 PDF Uludag Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu doktora tezi 23 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Aryol Hakan 24 Aralik 2022 Islamiyet Oncesi Turk Gelenekleri Nardugan Bayrami Ornegi Uluslararasi Uygur Arastirmalari Dergisi 20 64 69 doi 10 46400 uygur 1200267 ISSN 2458 827X 3 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2023 Nardugan Bayrami Nedir Noel Ve Yule ile Bir Iliskisi Var Mi ULUKAYIN 20 Aralik 2021 23 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2021 a b Her Yil 21 Aralik Gunu Turkler Arasinda Kutlandigi Ileri Surulen Nardugan Bayrami Malumatfurus org 23 Aralik 2022 23 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2023 Mert Inan 27 Aralik 2019 milliyet com tr 27 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2020 dha com tr 31 Aralik 2019 31 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2020 Erica Marat 1 Eylul 2009 Nation Branding in Central Asia A New Campaign to Present Ideas about the State and the Nation researchgate net 30 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2020 Milli Deyerlerimizi Arasdirarken 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gullu Yologlu Azerice Gonuleri Kemal 23 Aralik 2018 Nar Tugan Kutlamasi Bodrum Gundogan da Istanbul Sanat Magazin 23 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2023 Dis baglantilar