Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Neophocaena asiaeorientalis Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından yeni kabul edilmiş bir liman yunusu türüdür ve Çin'de Yangtze Nehri'ne endemiktir. Çin nehir yunusunun soyunun tükenmesinden sonra ve popülasyonunun hızla azalmasından ötürü Çin hükûmeti tarafından en yüksek koruma statüsü olan Ulusal Birinci Derece Önemli Korunma Altında Olan Vahşi Hayvan statüsü verilerek soyunun tükenmemesi için önlem alınmıştır. Dünya Doğayı Koruma Vakfı ve IUCN gibi küresel çevre koruma örgütleri Çin hükûmeti ile bu türün yaşaması için ortak çalışmalarda bulunmaktadır.
| Neophocaena asiaeorientalis | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Neophocaena asiaeorientalis | |||||||||||||||
 Ortalama insan ile boyut karşılaştırması | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Tehlikede (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
 Kritik tehlikede (IUCN 3.1) (Yangtze finless porpoise) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Neophocaena asiaeorientalis Pilleri & Gihr, 1972 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı kırmızı ile gösterilmiştir | |||||||||||||||
Dağılımı
Neophocaena asiaeorientalis yalnızca Yangtze Nehri'nin batısında yaşar. Yalnızca tatlısuda yaşayan bilinen tek musur türüdür. Ancak nehir üzerindeki gelişmeler nedeniyle ana nehir kolu ile buna bağlı Poyang Gölü ile Dongting Gölü'nde kalmışlardır.
Sırt yüzgeçsiz liman yunuslarının iki türü vardır ve ikisi de Çin'in sahillerinde, 'nda, Halong Körfezi'ni de kapsayacak şekilde Vietnam kıyılarında yaşarlar. Matsu Adaları'nın kuzey sınırı olduğu düşünülmektedir ve buradaki yerel popülasyonun sırt yüzgeçsiz liman yunusu popülasyonundan az olduğu sanılmaktadır. Bu iki tür Matsu bölgesinde iç içe geçmişlerdir.
Fiziksel özelikleri
Bu liman yunusunun sırt yüzgeci yoktur. Sırt yüzgeci yerine üzeri küçük yumrularla kaplı kalın bir deriden oluşan dar bir kamburu vardır. Ayrıca alnı da diğer musurlara kıyasla oldukça dik olarak inmektedir. Her iki çenesinde de on beş ila yirmi bir diş bulunur ve diş sayıları diğer musurlara göre ortalama olarak daha azdır.
Boyları 2,27 m.ye ve ağırlıkları da 72 kg.ya ulaşabilir ancak çoğu daha küçük boyutludur. Erişkinler genellikle 1,55 m. boyuna ve 30 ila 45 kg. ağırlığa erişirler. Yan yüzgeçleri orta büyüklüktedir ve gövde boyunun %20'sine ulaşırlar. Erişkinler tipik olarak açık gri olarak tek renklidir ancak bazılarının ağız çevresi daha açık ve yan yüzgeçlerin önü daha koyu olabilir. Dağılımının merkezinde ve doğusunda, yenidoğan yavrular genellikle sırt kamburları gri olmak üzere kara renklidir ve ancak dört ila altı aylık olduktan sonra tamamen grileşirler. Ancak batıda yaşayanların yenidoğanları açık krem rengindedir ve yaşlandıkça derileri koyulaşır.
Anatomisi
Diğer balina ya da yunus türlerine nazaran sırt yüzgeçsiz liman yunusu anatomisi oldukça iyi araştırılmıştır. Örneğin sırt yüzgeçlerinin yerinde yer alan yumruların çok sayıda sinir ucu içerdiği ve dolayısıyla algısal bir işlevi olduğu düşünülmektedir. Kulaklar ile beyin arasında hızlı iletişim üzerine uzmanlaşmış çok sayıda büyük sinir lifleri içeren işitsel sistemin de çok gelişmiş olduğu görülmektedir. Öte yandan küçülmüş lensi, optik sinir ile gözleri oynatan kaslar arasında sınırlı sayıda sinir lifi ile görüşü görece zayıftır.
Hayvanın toplam ağırlığının yalnızca %5'ini oluşturan iskelet sıra dışı bir şekilde oldukça hafiftir. Yarısı kuyrukta olmak üzere 58 ila 65 arasında omuru vardır ve ilk üç boyun omuru kaynaşmıştır. Göğüste on ila on dört çift arasında kaburga vardır ve bazen yedinci omur ile bağlantılı fazladan bir kaburga çifti olduğu bildirilmiştir. 44 çift spinal siniri vardır.
Burun boşluğunda karmaşık yapısı olan ve boşluğu hava geçişine tamamen kapatabilen dokuz ila on hava kesesi içerir. Bunların ardında fazladan bir kese vardır. Yalnızca dört kıkırdak halkadan oluşan soluk borusu ise kısadır. Midede üç bölüm bulunur; çekum yoktur ve ince bağırsak ile kalın bağırsak arasında belirgin bir fark yoktur.
İnsanlarla etkileşimi
Tehditler
Balıkçılık
Balıkçıların dikkatsizliği sonucu ağlara takılarak boğulmanın bu yunus türünün popülasyonunun azalmasında önemli bir faktör olduğu düşünülmektedir. Yasadışı avlanma ve sık gözlü ağlar gibi zarar verici yöntemler Yangtze Nehri'nde sıklıkla görülmektedir. Bu yunusların tercih ettikleri yaşama alanları ile sık gözlü ağ kullanılarak balıkçılık yapılan alanlar kesiştiği için bu türü özellikle balık ağlarına takılarak boğulma konusunda hassas hâle getirmektedir. Ancak son zamanlarda IUCN tarafından Yangtze kıyılarında yaşayan balıkçı köylerinde yaptığı araştırma sonucu son yirmi yılda yunus popülasyonunun azalmasıyla birlikte balık ağlarına takılarak ölüm vakalarının azaldığını dolayısıyla da sık gözlü ağ kullanımının popülasyon azalmasının ana nedeni olamayacağını önermektedir.
Gelişme
Nehir üzerinde trafiğin ve kirliliğin artması ile birlikte yaşam alanlarının şartlarının kötüleşmesi popülasyonun azalmasına neden olan faktörler arasındadır. Artan tekne trafiği pervane çarpması nedeniyle ölümlere neden olmuş olmasının yanı sıra tekne gürültüsü bu musurların birbirleri ile haberleşme yetisini kısıtladığı gibi avlanma ve yön bulma gibi yetilerini de etkilemektedir. Balık ağlarına takılma ile ölüm vakaları azalırken teknelerin çarpması nedeniyle ölüm vakalarında son yıllarda artış gözlemlenmektedir.
Nehir ve göl yataklarından yaygın olarak kum çıkarma sanayisi de bu musurlar ve avları için önemli yaşam ortamlarını yok etmekte ve çevre sorunları ortaya çıkarmaktadır. Bu sorun özellikle Dongting ve Poyang göllerinde önemli sorunlara neden olmaktadır. Nehir havzasında yaşayanların sayısı 400 milyonu, kurulu fabrikaların sayısı da binleri geçmektedir. Hem insan nüfusu hem de sanayi tesisleri çok büyük ölçüde evsel, zirai ve sanayi atıklarını nehre boşaltmaktadır. Ancak bu atıkların bu musur türünün sağlığını, doğurganlığını ve popülasyonunu etkilediği kanıtlanamamıştır. Nisan 2004'te dört musur Dongting Gölü'nde bir hafta içinde arka arkaya ölmüştür ve muhtemelen bu ölümlerin kaynağı uzun süreli cıva ve kroma maruz kalmanın yanı sıra kısa süreli pestisite maruz kalmadır.
Barajların nehir ve göl ekoloisi üzerinde önemli etkileri olmaktadır. Yangtze Nehri'nde barajlar nedeniyle nehir ile bağlantılı göller arasındaki su yolları kesildiğinden ötürü göç eden avlar etkilenmektedir. Özellikle Üç Boğaz Barajı Yangtze Nehri ve buna bağlı göllerdeki ekoloik koşulları değiştirmiş ve değiştirmeye devam etmektedir.
Koruma çabaları
2014 yılı itibarıyla Yangtze'nin ana kolunda 505 liman yunusu kalmıştır ve Ezhou ile Zheniang'ta popülasyon yoğunluğu alarm verici seviyelerde azalmıştır. Tehdit altında olan türlerin çoğunun popülasyonun azalma oranları korunma statüsü veildikten sonra azalmasına rağmen bu liman yunusu türünün popülasyon azalma hızı ivmelenerek artmaktadır. 1994 ila 2008 yılları arasında popülasyon azalma oranı yıllık %6,06 olarak bulunmuştur ancak 2006 ila 2012 yılları arasında popülasyonları yarıdan fazla azalmıştır. 1976 ila 2000 yılları arasındaki azalma oranları %69,8'dir.Dünya Doğayı Koruma Vakfı'nın 2012'de yaptığı bir araştırmada popülasyon azalma hızının yıllık %13ü7 ivmelendiği gösterilmiştir. Bu popülasyon azalmasının ana nedenleri 1990'lardan beri Çin endüstrisinin aşırı büyümesi sonucunda tekne trafiğinin ve kirliliğin artması sonucu çevre şartlarının kötüleşmesidir. Bunlar nehrin üzerine kurulan barajlar ve yasadışı balıkçılık aktiviteleri ile görülebilir. Bu türü korumak için Çin Tarım Bakanlığı bu türe Ulusal Birinci Derece Önemli Korunma Altında Olan Vahşi Hayvan statüsü vererek bu yunuslara zarar vermeyi yasadışı hâle getirmiştir. Alınan koruma önlemleri yirmi beş yıl içinde 'de yunus popülasyonunun beşten kırka çıkmasını sağlamıştır.Çin Bilimler Akademisi'nin Dünya Doğayı Koruma Vakfı ile birlikte bu türün geleceğini korumak adına çalışmaktadır ve beş liman yunusunu başka bir i-koruma altındaki alan olan He-wang-miao oxbow'a yerleştirmiştir. En yüksek popülasyon yoğunluğunun olduğu yerlerde beş korunma altında doğal alan oluşturulmuş ve ölüm oranları bu alanlarda zararlı balıkçılık gereçleriyle avlanmayı yasaklayarak devriyeler kullanmak yoluyla kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Ayrıca esâret altında üremeyi sağlayabilmek için liman yunusunun biyolojisini araştırma üzerine çabalar sarfedilmektedir. Çin Bilimler Akademisi'nin Wuhan Hidrobiyoloji Enstitüsü'nde 1992 yılında kurulan Baiji Dolfinaryumu bu liman yunusu türünü etkileyen davranışsal ve biyoloik faktörleri ve özellikle de mevsimsel değişikliklerin üreme hormonları ve üreme biyolojisi üzerindeki etkilerini araştırmaya yardımcı olmaktadır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Neophocaena asiaeorientalis ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.![image]()
Vikitür'de Neophocaena asiaeorientalis ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ Pilleri, G.; Gihr, M. (1972). Contribution to the knowledge of the cetaceans of Pakistan with particular reference to the genera Neomeris, Sousa, Delphinus and Tursiops and description of a new Chinese porpoise (Neomeris asiaeorientalis).
- ^ William Perrin (2015). Perrin WF (Ed.). "Neophocaena asiaeorientalis' Pilleri & Gihr, 1972". World Cetacea Database. World Register of Marine Species.
- ^ Wang, J.Y.; Reeves, R. (2017). "Neophocaena asiaeorientalis". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2017: e.T41754A50381766. Erişim tarihi: 13 Şubat 2020.
- ^ Wang, D.; Turvey, S.T.; Zhao, X; Mei, Z. (2013). "Neophocaena asiaeorientalis ssp. asiaeorientalis". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2013: e.T43205774A45893487. Erişim tarihi: 18 Kasım 2015.
- ^ Jefferson A.T.; Wang Y.J. (2011). (PDF). Journal of Marine Animals and Their Ecology. 4 (1). The Oceanographic Environmental Research Society. 3 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2015.
- ^ a b c d e f Jefferson, T.A.; Hung, S.K. (2004). (PDF). Mammalian Species. Cilt 746. ss. 1-12. doi:10.1644/746. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2016.
- ^ a b Wang, D.; Turvey, S.T.; Zhao, X; Mei, Z. (2013). "Neophocaena asiaeorientalis ssp. asiaeorientalis". The IUCN Red List of Threatened Species 2013. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2015.
- ^ Wu, B. (1989). "The spinal cord of finless porpoise, Neophocaena phocaenoides". Acta Theriological Sinica. 9 (1). ss. 16-23. 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2016.
- ^ Gao, G.; Zhou, K. (1989). "Anatomy of the nasal passage and associated structures of Neophocaena phocaenoides". Acta Theriologica Sinica. 9 (4). ss. 275-280. 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2016.
- ^ Li, Y. (1984). "The digestive organs of the finless porpoise (Neophocaena asiaeorientalis). I. Tongue, oesophagus and stomach". Acta Theriologica Sinica. 4 (4). ss. 257-264. 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2016.
- ^ Qian, W. (1985). "The digestive organs of the finless porpoise Neophocaena asiaeorientalis. II. Intestines, liver and pancreas". Acta Theriologica Sinica. 5 (1). ss. 3-9. 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2016.
- ^ a b c Zheng, J. S.; Liao, X. L.; Tong, J. G.; Du, H. J.; Milinkovitch, M. C.; Wang, D. (2007). "Development and characterization of polymorphic microsatellite loci in the endangered Yangtze finless porpoise (Neophocaena asiaeorientalis)". Conservation Genetics. 9 (4). ss. 1007-1009. doi:10.1007/s10592-007-9435-7.
- ^ Kejia, Zhang (2007). . 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- ^ Yang, Fangxing; Zhang, Qinghua; Xu, Ying; Jiang, Guibin; Wang, Yawei; Wang, Ding (2008). "Preliminary hazard assessment of polychlorinated biphenyls, polybrominated diphenyl ethers, and polychlorinated dibenzo-p-dioxins and dibenzofurans to yangtze finless porpoise in dongting lake, china". Environmental Toxicology and Chemistry. 27 (4). ss. 991-996. doi:10.1897/07-381.1.
- ^ Hashimoto, M.; Shirakihara, K.; Shirakihara, M.; Hiramatsu, K. (2013). "Estimating the rate of increase for the finless porpoise with special attention to predictions for the inland sea population in japan". Population Ecology. 55 (3). ss. 441-449. doi:10.1007/s10144-013-0374-5.
- ^ WWF Global (2012). "Yangtze River expedition points to decline of endangered finless porpoise". World Wildlife Fund. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- ^ Mei, Zhigang, Xinqiao Zhang, Shiang-Lin Huang, Xiujiang Zhao, Yujiang Hao, Lin Zhang, Zhengyi Qian, Jinsong Zheng, Kexiong Wang, and Ding Wang. "The Yangtze Finless Porpoise: On an Accelerating Path to Extinction?" Biological Conservation 172 (2014): 117-23. Sciencedirect. Web. 30 Oct. 2015.
- ^ Shiguan, Zhuang. . 12 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- ^ Krchnak, Karin (30 Eylül 2014). "Saving the Finless Porpoise". Dünya Doğayı Koruma Vakfı. 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ekim 2015.
- ^ Wang, D.; Hao, Y.; Wang, K.; Zhao, Q.; Chen, D.; Wei, Z.; Zhang, X. (2005). "the first yangtze finless porpoise successfully born in captivity". Environmental Science and Pollution Research International. 12 (5). ss. 247-250. doi:10.1065/espr2005.08.284.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Neophocaena asiaeorientalis Dunya Doga ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligi IUCN tarafindan yeni kabul edilmis bir liman yunusu turudur ve Cin de Yangtze Nehri ne endemiktir Cin nehir yunusunun soyunun tukenmesinden sonra ve populasyonunun hizla azalmasindan oturu Cin hukumeti tarafindan en yuksek koruma statusu olan Ulusal Birinci Derece Onemli Korunma Altinda Olan Vahsi Hayvan statusu verilerek soyunun tukenmemesi icin onlem alinmistir Dunya Dogayi Koruma Vakfi ve IUCN gibi kuresel cevre koruma orgutleri Cin hukumeti ile bu turun yasamasi icin ortak calismalarda bulunmaktadir Neophocaena asiaeorientalisNeophocaena asiaeorientalisOrtalama insan ile boyut karsilastirmasiKorunma durumuTehlikede IUCN 3 1 Kritik tehlikede IUCN 3 1 Yangtze finless porpoise Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim CetaceaFamilya PhocoenidaeCins Tur N asiaeorientalisIkili adlandirmaNeophocaena asiaeorientalisPilleri amp Gihr 1972Dagilimi kirmizi ile gosterilmistirDagilimiNeophocaena asiaeorientalis yalnizca Yangtze Nehri nin batisinda yasar Yalnizca tatlisuda yasayan bilinen tek musur turudur Ancak nehir uzerindeki gelismeler nedeniyle ana nehir kolu ile buna bagli Poyang Golu ile Dongting Golu nde kalmislardir Sirt yuzgecsiz liman yunuslarinin iki turu vardir ve ikisi de Cin in sahillerinde nda Halong Korfezi ni de kapsayacak sekilde Vietnam kiyilarinda yasarlar Matsu Adalari nin kuzey siniri oldugu dusunulmektedir ve buradaki yerel populasyonun sirt yuzgecsiz liman yunusu populasyonundan az oldugu sanilmaktadir Bu iki tur Matsu bolgesinde ic ice gecmislerdir Fiziksel ozelikleriSirt yuzgecsiz liman yunusunun tasviri Bu liman yunusunun sirt yuzgeci yoktur Sirt yuzgeci yerine uzeri kucuk yumrularla kapli kalin bir deriden olusan dar bir kamburu vardir Ayrica alni da diger musurlara kiyasla oldukca dik olarak inmektedir Her iki cenesinde de on bes ila yirmi bir dis bulunur ve dis sayilari diger musurlara gore ortalama olarak daha azdir Boylari 2 27 m ye ve agirliklari da 72 kg ya ulasabilir ancak cogu daha kucuk boyutludur Eriskinler genellikle 1 55 m boyuna ve 30 ila 45 kg agirliga erisirler Yan yuzgecleri orta buyukluktedir ve govde boyunun 20 sine ulasirlar Eriskinler tipik olarak acik gri olarak tek renklidir ancak bazilarinin agiz cevresi daha acik ve yan yuzgeclerin onu daha koyu olabilir Dagiliminin merkezinde ve dogusunda yenidogan yavrular genellikle sirt kamburlari gri olmak uzere kara renklidir ve ancak dort ila alti aylik olduktan sonra tamamen grilesirler Ancak batida yasayanlarin yenidoganlari acik krem rengindedir ve yaslandikca derileri koyulasir Anatomisi Diger balina ya da yunus turlerine nazaran sirt yuzgecsiz liman yunusu anatomisi oldukca iyi arastirilmistir Ornegin sirt yuzgeclerinin yerinde yer alan yumrularin cok sayida sinir ucu icerdigi ve dolayisiyla algisal bir islevi oldugu dusunulmektedir Kulaklar ile beyin arasinda hizli iletisim uzerine uzmanlasmis cok sayida buyuk sinir lifleri iceren isitsel sistemin de cok gelismis oldugu gorulmektedir Ote yandan kuculmus lensi optik sinir ile gozleri oynatan kaslar arasinda sinirli sayida sinir lifi ile gorusu gorece zayiftir Hayvanin toplam agirliginin yalnizca 5 ini olusturan iskelet sira disi bir sekilde oldukca hafiftir Yarisi kuyrukta olmak uzere 58 ila 65 arasinda omuru vardir ve ilk uc boyun omuru kaynasmistir Goguste on ila on dort cift arasinda kaburga vardir ve bazen yedinci omur ile baglantili fazladan bir kaburga cifti oldugu bildirilmistir 44 cift spinal siniri vardir Burun boslugunda karmasik yapisi olan ve boslugu hava gecisine tamamen kapatabilen dokuz ila on hava kesesi icerir Bunlarin ardinda fazladan bir kese vardir Yalnizca dort kikirdak halkadan olusan soluk borusu ise kisadir Midede uc bolum bulunur cekum yoktur ve ince bagirsak ile kalin bagirsak arasinda belirgin bir fark yoktur Insanlarla etkilesimiTehditler Balikcilik Balikcilarin dikkatsizligi sonucu aglara takilarak bogulmanin bu yunus turunun populasyonunun azalmasinda onemli bir faktor oldugu dusunulmektedir Yasadisi avlanma ve sik gozlu aglar gibi zarar verici yontemler Yangtze Nehri nde siklikla gorulmektedir Bu yunuslarin tercih ettikleri yasama alanlari ile sik gozlu ag kullanilarak balikcilik yapilan alanlar kesistigi icin bu turu ozellikle balik aglarina takilarak bogulma konusunda hassas hale getirmektedir Ancak son zamanlarda IUCN tarafindan Yangtze kiyilarinda yasayan balikci koylerinde yaptigi arastirma sonucu son yirmi yilda yunus populasyonunun azalmasiyla birlikte balik aglarina takilarak olum vakalarinin azaldigini dolayisiyla da sik gozlu ag kullaniminin populasyon azalmasinin ana nedeni olamayacagini onermektedir Gelisme Nehir uzerinde trafigin ve kirliligin artmasi ile birlikte yasam alanlarinin sartlarinin kotulesmesi populasyonun azalmasina neden olan faktorler arasindadir Artan tekne trafigi pervane carpmasi nedeniyle olumlere neden olmus olmasinin yani sira tekne gurultusu bu musurlarin birbirleri ile haberlesme yetisini kisitladigi gibi avlanma ve yon bulma gibi yetilerini de etkilemektedir Balik aglarina takilma ile olum vakalari azalirken teknelerin carpmasi nedeniyle olum vakalarinda son yillarda artis gozlemlenmektedir Nehir ve gol yataklarindan yaygin olarak kum cikarma sanayisi de bu musurlar ve avlari icin onemli yasam ortamlarini yok etmekte ve cevre sorunlari ortaya cikarmaktadir Bu sorun ozellikle Dongting ve Poyang gollerinde onemli sorunlara neden olmaktadir Nehir havzasinda yasayanlarin sayisi 400 milyonu kurulu fabrikalarin sayisi da binleri gecmektedir Hem insan nufusu hem de sanayi tesisleri cok buyuk olcude evsel zirai ve sanayi atiklarini nehre bosaltmaktadir Ancak bu atiklarin bu musur turunun sagligini dogurganligini ve populasyonunu etkiledigi kanitlanamamistir Nisan 2004 te dort musur Dongting Golu nde bir hafta icinde arka arkaya olmustur ve muhtemelen bu olumlerin kaynagi uzun sureli civa ve kroma maruz kalmanin yani sira kisa sureli pestisite maruz kalmadir Barajlarin nehir ve gol ekoloisi uzerinde onemli etkileri olmaktadir Yangtze Nehri nde barajlar nedeniyle nehir ile baglantili goller arasindaki su yollari kesildiginden oturu goc eden avlar etkilenmektedir Ozellikle Uc Bogaz Baraji Yangtze Nehri ve buna bagli gollerdeki ekoloik kosullari degistirmis ve degistirmeye devam etmektedir Koruma cabalari 2014 yili itibariyla Yangtze nin ana kolunda 505 liman yunusu kalmistir ve Ezhou ile Zheniang ta populasyon yogunlugu alarm verici seviyelerde azalmistir Tehdit altinda olan turlerin cogunun populasyonun azalma oranlari korunma statusu veildikten sonra azalmasina ragmen bu liman yunusu turunun populasyon azalma hizi ivmelenerek artmaktadir 1994 ila 2008 yillari arasinda populasyon azalma orani yillik 6 06 olarak bulunmustur ancak 2006 ila 2012 yillari arasinda populasyonlari yaridan fazla azalmistir 1976 ila 2000 yillari arasindaki azalma oranlari 69 8 dir Dunya Dogayi Koruma Vakfi nin 2012 de yaptigi bir arastirmada populasyon azalma hizinin yillik 13u7 ivmelendigi gosterilmistir Bu populasyon azalmasinin ana nedenleri 1990 lardan beri Cin endustrisinin asiri buyumesi sonucunda tekne trafiginin ve kirliligin artmasi sonucu cevre sartlarinin kotulesmesidir Bunlar nehrin uzerine kurulan barajlar ve yasadisi balikcilik aktiviteleri ile gorulebilir Bu turu korumak icin Cin Tarim Bakanligi bu ture Ulusal Birinci Derece Onemli Korunma Altinda Olan Vahsi Hayvan statusu vererek bu yunuslara zarar vermeyi yasadisi hale getirmistir Alinan koruma onlemleri yirmi bes yil icinde de yunus populasyonunun besten kirka cikmasini saglamistir Cin Bilimler Akademisi nin Dunya Dogayi Koruma Vakfi ile birlikte bu turun gelecegini korumak adina calismaktadir ve bes liman yunusunu baska bir i koruma altindaki alan olan He wang miao oxbow a yerlestirmistir En yuksek populasyon yogunlugunun oldugu yerlerde bes korunma altinda dogal alan olusturulmus ve olum oranlari bu alanlarda zararli balikcilik gerecleriyle avlanmayi yasaklayarak devriyeler kullanmak yoluyla kontrol altina alinmaya calisilmistir Ayrica esaret altinda uremeyi saglayabilmek icin liman yunusunun biyolojisini arastirma uzerine cabalar sarfedilmektedir Cin Bilimler Akademisi nin Wuhan Hidrobiyoloji Enstitusu nde 1992 yilinda kurulan Baiji Dolfinaryumu bu liman yunusu turunu etkileyen davranissal ve biyoloik faktorleri ve ozellikle de mevsimsel degisikliklerin ureme hormonlari ve ureme biyolojisi uzerindeki etkilerini arastirmaya yardimci olmaktadir Ayrica bakinizBalina ve yunuslar listesi Sirt yuzgecsiz liman yunusu Cin nehir yunusuDis baglantilarWikimedia Commons ta Neophocaena asiaeorientalis ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Neophocaena asiaeorientalis ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca Pilleri G Gihr M 1972 Contribution to the knowledge of the cetaceans of Pakistan with particular reference to the genera Neomeris Sousa Delphinus and Tursiops and description of a new Chinese porpoise Neomeris asiaeorientalis William Perrin 2015 Perrin WF Ed Neophocaena asiaeorientalis Pilleri amp Gihr 1972 World Cetacea Database World Register of Marine Species Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Wang J Y Reeves R 2017 Neophocaena asiaeorientalis IUCN Tehdit Altindaki Turlerin Kirmizi Listesi 2017 e T41754A50381766 Erisim tarihi 13 Subat 2020 Wang D Turvey S T Zhao X Mei Z 2013 Neophocaena asiaeorientalis ssp asiaeorientalis IUCN Tehdit Altindaki Turlerin Kirmizi Listesi 2013 e T43205774A45893487 Erisim tarihi 18 Kasim 2015 Jefferson A T Wang Y J 2011 PDF Journal of Marine Animals and Their Ecology 4 1 The Oceanographic Environmental Research Society 3 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Ocak 2015 a b c d e f Jefferson T A Hung S K 2004 PDF Mammalian Species Cilt 746 ss 1 12 doi 10 1644 746 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2016 a b Wang D Turvey S T Zhao X Mei Z 2013 Neophocaena asiaeorientalis ssp asiaeorientalis The IUCN Red List of Threatened Species 2013 19 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2015 Wu B 1989 The spinal cord of finless porpoise Neophocaena phocaenoides Acta Theriological Sinica 9 1 ss 16 23 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2016 Gao G Zhou K 1989 Anatomy of the nasal passage and associated structures of Neophocaena phocaenoides Acta Theriologica Sinica 9 4 ss 275 280 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2016 Li Y 1984 The digestive organs of the finless porpoise Neophocaena asiaeorientalis I Tongue oesophagus and stomach Acta Theriologica Sinica 4 4 ss 257 264 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2016 Qian W 1985 The digestive organs of the finless porpoise Neophocaena asiaeorientalis II Intestines liver and pancreas Acta Theriologica Sinica 5 1 ss 3 9 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2016 a b c Zheng J S Liao X L Tong J G Du H J Milinkovitch M C Wang D 2007 Development and characterization of polymorphic microsatellite loci in the endangered Yangtze finless porpoise Neophocaena asiaeorientalis Conservation Genetics 9 4 ss 1007 1009 doi 10 1007 s10592 007 9435 7 Kejia Zhang 2007 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2015 Yang Fangxing Zhang Qinghua Xu Ying Jiang Guibin Wang Yawei Wang Ding 2008 Preliminary hazard assessment of polychlorinated biphenyls polybrominated diphenyl ethers and polychlorinated dibenzo p dioxins and dibenzofurans to yangtze finless porpoise in dongting lake china Environmental Toxicology and Chemistry 27 4 ss 991 996 doi 10 1897 07 381 1 Hashimoto M Shirakihara K Shirakihara M Hiramatsu K 2013 Estimating the rate of increase for the finless porpoise with special attention to predictions for the inland sea population in japan Population Ecology 55 3 ss 441 449 doi 10 1007 s10144 013 0374 5 WWF Global 2012 Yangtze River expedition points to decline of endangered finless porpoise World Wildlife Fund 20 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2015 Mei Zhigang Xinqiao Zhang Shiang Lin Huang Xiujiang Zhao Yujiang Hao Lin Zhang Zhengyi Qian Jinsong Zheng Kexiong Wang and Ding Wang The Yangtze Finless Porpoise On an Accelerating Path to Extinction Biological Conservation 172 2014 117 23 Sciencedirect Web 30 Oct 2015 Shiguan Zhuang 12 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2015 Krchnak Karin 30 Eylul 2014 Saving the Finless Porpoise Dunya Dogayi Koruma Vakfi 21 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ekim 2015 Wang D Hao Y Wang K Zhao Q Chen D Wei Z Zhang X 2005 the first yangtze finless porpoise successfully born in captivity Environmental Science and Pollution Research International 12 5 ss 247 250 doi 10 1065 espr2005 08 284