Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Newport (Galce: Casnewydd-ar-Wysg), Birleşik Krallık'taki Galler ülkesinin şehir statüsünü taşıyan kentlerinden birisidir. Newport, Usk Nehri kıyısında kurulmuş olup yaklaşık olarak Cardiff ile Bristol şehirleri arasında bulunmaktadır. Şehrin Galce ismi Usk-Üzerindeki-Yeni-Kaledir; ancak bu yeni kale 1840'ta demiryolu yapılırken yıkılmış olup, şimdi şehirde bulunan bir başka kaleye Newport Kalesi adı verilmektedir.
| Newport Casnewydd-ar-Wysg Dinas Casnewydd | |
|---|---|
City of Newport | |
 | |
 Arma | |
Slogan: "Terra Marique" "Karayla ve denizle " | |
 Galler Ülkesi içinde Newport | |
| Ülke |  Birleşik Krallık |
| Kurucu Ülke |  Galler |
| Tek-Seviyeli Yerel İdare | Newport Şehri |
| Sehir statusu | 2002 |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 190 km² |
| Zaman dilimi | UTC±00.00 (BAS) |
| • Yaz (YSU) | (BAYS) |
| Alan kodu | 01633 |
Resmî site http://www.newport.gov.uk | |
2002'de Kraliçe II. Elizabeth'in saltanatının 50. yıl Altın Jubilesi kutlaması dolayısıyla Birleşik Krallık'taki birkaç kente özel olarak şehir statüsü bahşedilmiş ve bunlar arasında Galler ülkesinde tek olarak Newport şehir statüsü kazanmıştır.
Tarihçe
Newport ismi şöyle ortaya çıkmıştır: Önceleri Usk Nehri üzerinde bulunan denizden daha uzakta bulunan Galler ülkesinin önemli eski limanı idi; ama deniz ticareti için kullanılan gemilerin büyümesi nedeniyle ile Usk Nehrine girip nehirden Carleon'a gelmeleri imkânsızlaşmaya başlamış ve (şu anda Newport'ta Nehir Sahili Sanat Merkezi olan mahalde) yeni doklarla yeni bir liman (İngilizce New Port) olan Newport şehri kurulmuştur.
Newport özellikle 19. yüzyılda büyümüş ve Galler'de üretilen kömür ve demir cevherinin nakliyatı için en önemli liman olmuştur. Ayrıca Newport'da önemli Demir-Çelik fabrikaları da bulunmaktaydı. Özellikle Galler'de demir cevherinin bitmesi ile Newport'u demir cevher ithalat merkezi olmasına da neden olmuştur. 20. yüzyıl ortasında devletleştirilmiş olan British Steel şirketinin, sonra özelleştirilmiş Corus şirketinin, çok büyük ince çekilmiş çelik levha fabrikası doğu Newport'ta LLanwern Fabrikası adı ile bulunmaktaydı. Ancak 20. yüzyıl sonlarında ve 21. yüzyılda Birleşik Krallık'ın özellikle otomotiv endüstrisinden ve bu nedenle çelik üretiminden çekilmesi ile Llanwern'de çelik üretimi sona ermiş ve ince çekilmiş çelik levha üretimi de azalmıştır.
Yerel idare
Newport şehri tek-seviyeli-yerel-idare sistemine uygun olarak Newport Şehri Yerel İdaresi tarafından idare edilmektedir.
Demografi
Birleşik Krallık 2002 Nüfus Sayımı'na göre Newport şehrinin nüfusu 140.100; fakat yerel idare alanı içinde bulunan kentleşmiş olan bölge nüfusu 116.143'dur ve böylece Galler ülkesinin üçüncü büyük şehridir. Newport şehri sakinlerine Newportianlar adı verilmektedir. Yine ayni kaynağa göre nüfusun %71,9'u Hristiyan, %2,6'sı Müslüman ve %1 Hindu, Budist ve diğer dindedir; %8'i ise din hakkındaki sayım sorusuna yanıt vermemişlerdir. Şehirde 50'yi aşkın kilise, 7 camii ve 1 havra bulunmaktadır.
Coğrafi konum
Şehrin birçok mahallesi ve sanayi bölgeleri genellikle deniz seviyesinin biraz üstünde düz arazide, çok defa kurutulmuş bataklıklardan kazanılan arazi üzerinde, kurulmuştur; ancak doğuda bazı küçük tepeler de bulunmaktadır. şehrin varoşları şehre gelen yollar etrafında genişlemiş ve bu nedenle şehrin haritada belli bir geometrik sekil göstermeyen çarpık bir görünüşü bulunmaktadır. Bu gelişip genişleyen varoşlarda büyük otomobil parkları olan alışveriş merkezleri kurulmuştur.
Birleşik Krallık Ulusal İstatistik ofisinin yeni hazırladığı Çalışma Alanlarına Seyahat istatistiklerine göre Newport Monmouthshire vilayetinin hemen tümü için bir istihdam merkezidir. Newport şehrinde uc değişik çalışma merkezi bulunmaktadır: şehir merkezi, doğuda M4 otoyolunun 24 numaralı kavşak ve aynı M4 otoyolunun batıda 28 numaralı kavşağın etrafı.
Ekonomi
Newport'un en büyük işvereni devlettir. Çeşitli İngiliz hükûmetleri devlet idaresini Londra'dan dağıtma politikası uygulamışlar ve Birleşik Krallık için önemli devlet daireleri Newport'ta yerleşkelenmiştir. Bunlar arasında ülkenin güney ve batısı için Pasaport Ofisi kısmi, Hayırlar Komisyonu merkezi, Britanya Kızılhaç merkezi, eskiden adı Patent Ofis olan Birleşik Krallık Zihinsel Mülkiyet Ofisi ve Majesteleri'nin Tutuklama Hizmetleri (HM Prison Service)'in ortak ikmal merkezi bulunmaktadır.
İdari ve üretim merkezleri Newport'ta bulunan büyük özel şirketler olarak Galler ve Batı Elektrik Şirketi, Panasonic ve Internatioanal Rectifier sayılabilir. Şehirde birçok sayıda orta ve küçük sanayi, perakende satış ve hizmet sektörü şirketleri de bulunmaktadır. Son on yılda Newport önemli üretim merkezlerini de kaybetmiştir. Bunlar arasında LG Group için inşa edilen sanayi parkında elektronik malzeme üretimi fabrikası bütün yatırım yapıldıktan sonra kısmen açılıp sonradan kapatılmıştır. Son yüzyılda British Steel tarafından açılıp işletilen doğu Newport'ta Llanwern'de bulunan büyük çelik üretim ve bundan ince çelik levha çekimi fabrikasında 2001'de çelik üretimi kismi büyük işsizlik yaratacak şekilde kapatılmış; fabrika sadece azalmış hacimde ince çelik levha üretimine yönelmiştir.
Özellikle büyük sanayilerini kaybetmiş olan Newport şehri yerel idaresi yeni bir tekrar gelişme ve rejenerasyon planı Newport unlimited adı altında hazırlamış ve uygulamaya başlamıştır.
Ulaşım
Newport unlimited gelişme ana planın ilk etabında şehrin içindeki yol ve ulaşım sistemi, yeni köprüler dahil, geliştirilmiştir.
Newport şehri çeşitli ulaşım sistemleri için merkez olmaktadır. M4 otoyolu şehir merkezinin yaklaşık 1,5 km yakınan gelir ve Newport şehrine (numaraları 24-28 arasında buluna) altı değişik kavsak ile bağlıdır. Diğer önemli karayolları A467, A4045 ve A449 olup güney-kuzey eksenli çift şeritli yollardır.
Londra'yi Cardiff'e bağlayan özel Great Western' demiryolunun ana hattı şehrin ortasından geçmekte Newport Tren İstasyonu önemli bir durak olmaktadır. Newport'u İngiltere'nin güney ve güney-batı sahillerine ve Galler ülkesinin kuzeyine bağlayan demiryollarını diğer özel şirketler işletmektedir.
Kültür
Newport Nehir Sahili Sanat merkezi adı verilmiş olan yeni ve özel hedefe uygun olma planlı ile bir sanat merkezi ve tiyatro'ya sahiptir. Bu merkezde Dolman Tiyatrosu faaliyet göstermektedir. Şehirde birçok heykel, anıt, mozaik, duvar resmi ve halkın görebileceği sanat eserleri bulunmaktadır. İki tane müze (Newport Muzesi ve Caerleon'da Romalı Lejyoner Müzesi) vardır. Her Temmuz'da Carleon'da bir festival ve Romalı'ları anma gösterileri yapılmaktadır.
Şehirde popüler müzik konserleri düzenleyen Newport Şehri Arenası ve Newport Boş Zaman Geçirme Merkezi adlı iki konser salonu vardır. Şehirde bulunan birçok pub, bar ve gece kulübü hareketli bir gece hayatı oluşturmaktadır.
Newport şehri içinde çeşitli amatör spor tesisi bulunmaktadır; örneğin Newport'taki Newport Uluslararası Spor Koyunde ülkede pek esi bulunmayan kapalı bisiklet sporu velodromu bulunmaktadır. Profesyonel spor olarak Newport Rugbi Futbol Kulübü'nün tarihi galibiyetleri hala konuşulmakla beraber son yıllarda rugby oyunu reorganizasyonu dolayısıyla önemini kaybetmiştir. Aynı şekilde 49 sezon ana İngiltere Lig'inde oynayan Newport County futbol kulübü ligden atılmış ve bir bölgesel futbol takımı haline girmiştir. Newport Unlimited gelişme planına göre yeni bir spor stadı yapılacaktır.
Newport'ta 'ne dahil (Caerleon'da ve Allt-yr-yn'da) iki kampus bulunmaktadır. Şehir merkezinde yeni bir üniversite kampüsü kurma Newport Unlimited gelişme planına dahil edilmiştir. Bu kampuslarda en önemli ve iyi bilinen bölüm Newport Sanat, Medya ve Tasarım Okuludur.
Kardeş şehirler
Halen Newport'un resmi olarak dört şehirle kardeş şehir bağlantısı bulunmaktadır:
Resimler
-
![image]()
Newport'un tanınmış yükselen-alçalan nakliyat köprüsü -
![image]()
Newport High Street Tren İstasyonu -
![image]()
Newport Kalesi -
![image]()
St. Woolos Katedrali -
![image]()
Usk Nehri üzerindeki Şehir Köprüsü -
![image]()
Newport'taki Nehir-sahili Tiyatrosu ve Sanat Merkezi
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Aralık 2008.
- ^ . Churches Together Newport. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . New Muslim Network. 27 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . JewishGen. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). 5 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2008.
- ^ . Newport Unlimited. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Newport City Council. 2 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Newport City Council 28 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Newport Şehri Yerel İdaresi'nin resmi internet sitesi.
- City Centre information9 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Şehir merkezi hakkında bilgiler.
- Newport Civic Society 18 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Newport Kent Cemiyeti sitesi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Newport Galce Casnewydd ar Wysg Birlesik Krallik taki Galler ulkesinin sehir statusunu tasiyan kentlerinden birisidir Newport Usk Nehri kiyisinda kurulmus olup yaklasik olarak Cardiff ile Bristol sehirleri arasinda bulunmaktadir Sehrin Galce ismi Usk Uzerindeki Yeni Kaledir ancak bu yeni kale 1840 ta demiryolu yapilirken yikilmis olup simdi sehirde bulunan bir baska kaleye Newport Kalesi adi verilmektedir Newport Casnewydd ar Wysg Dinas CasnewyddCity of NewportArmaSlogan Terra Marique Karayla ve denizle Galler Ulkesi icinde NewportUlkeBirlesik KrallikKurucu UlkeGallerTek Seviyeli Yerel IdareNewport SehriSehir statusu2002Yuzolcumu Toplam190 km Zaman dilimiUTC 00 00 BAS Yaz YSU UTC 01 00 BAYS Alan kodu01633Resmi site http www newport gov uk 2002 de Kralice II Elizabeth in saltanatinin 50 yil Altin Jubilesi kutlamasi dolayisiyla Birlesik Krallik taki birkac kente ozel olarak sehir statusu bahsedilmis ve bunlar arasinda Galler ulkesinde tek olarak Newport sehir statusu kazanmistir TarihceNewport ismi soyle ortaya cikmistir Onceleri Usk Nehri uzerinde bulunan denizden daha uzakta bulunan Galler ulkesinin onemli eski limani idi ama deniz ticareti icin kullanilan gemilerin buyumesi nedeniyle ile Usk Nehrine girip nehirden Carleon a gelmeleri imkansizlasmaya baslamis ve su anda Newport ta Nehir Sahili Sanat Merkezi olan mahalde yeni doklarla yeni bir liman Ingilizce New Port olan Newport sehri kurulmustur Newport ozellikle 19 yuzyilda buyumus ve Galler de uretilen komur ve demir cevherinin nakliyati icin en onemli liman olmustur Ayrica Newport da onemli Demir Celik fabrikalari da bulunmaktaydi Ozellikle Galler de demir cevherinin bitmesi ile Newport u demir cevher ithalat merkezi olmasina da neden olmustur 20 yuzyil ortasinda devletlestirilmis olan British Steel sirketinin sonra ozellestirilmis Corus sirketinin cok buyuk ince cekilmis celik levha fabrikasi dogu Newport ta LLanwern Fabrikasi adi ile bulunmaktaydi Ancak 20 yuzyil sonlarinda ve 21 yuzyilda Birlesik Krallik in ozellikle otomotiv endustrisinden ve bu nedenle celik uretiminden cekilmesi ile Llanwern de celik uretimi sona ermis ve ince cekilmis celik levha uretimi de azalmistir Yerel idareNewport sehri tek seviyeli yerel idare sistemine uygun olarak Newport Sehri Yerel Idaresi tarafindan idare edilmektedir DemografiBirlesik Krallik 2002 Nufus Sayimi na gore Newport sehrinin nufusu 140 100 fakat yerel idare alani icinde bulunan kentlesmis olan bolge nufusu 116 143 dur ve boylece Galler ulkesinin ucuncu buyuk sehridir Newport sehri sakinlerine Newportianlar adi verilmektedir Yine ayni kaynaga gore nufusun 71 9 u Hristiyan 2 6 si Musluman ve 1 Hindu Budist ve diger dindedir 8 i ise din hakkindaki sayim sorusuna yanit vermemislerdir Sehirde 50 yi askin kilise 7 camii ve 1 havra bulunmaktadir Cografi konumSehrin bircok mahallesi ve sanayi bolgeleri genellikle deniz seviyesinin biraz ustunde duz arazide cok defa kurutulmus batakliklardan kazanilan arazi uzerinde kurulmustur ancak doguda bazi kucuk tepeler de bulunmaktadir sehrin varoslari sehre gelen yollar etrafinda genislemis ve bu nedenle sehrin haritada belli bir geometrik sekil gostermeyen carpik bir gorunusu bulunmaktadir Bu gelisip genisleyen varoslarda buyuk otomobil parklari olan alisveris merkezleri kurulmustur Birlesik Krallik Ulusal Istatistik ofisinin yeni hazirladigi Calisma Alanlarina Seyahat istatistiklerine gore Newport Monmouthshire vilayetinin hemen tumu icin bir istihdam merkezidir Newport sehrinde uc degisik calisma merkezi bulunmaktadir sehir merkezi doguda M4 otoyolunun 24 numarali kavsak ve ayni M4 otoyolunun batida 28 numarali kavsagin etrafi EkonomiNewport un en buyuk isvereni devlettir Cesitli Ingiliz hukumetleri devlet idaresini Londra dan dagitma politikasi uygulamislar ve Birlesik Krallik icin onemli devlet daireleri Newport ta yerleskelenmistir Bunlar arasinda ulkenin guney ve batisi icin Pasaport Ofisi kismi Hayirlar Komisyonu merkezi Britanya Kizilhac merkezi eskiden adi Patent Ofis olan Birlesik Krallik Zihinsel Mulkiyet Ofisi ve Majesteleri nin Tutuklama Hizmetleri HM Prison Service in ortak ikmal merkezi bulunmaktadir Idari ve uretim merkezleri Newport ta bulunan buyuk ozel sirketler olarak Galler ve Bati Elektrik Sirketi Panasonic ve Internatioanal Rectifier sayilabilir Sehirde bircok sayida orta ve kucuk sanayi perakende satis ve hizmet sektoru sirketleri de bulunmaktadir Son on yilda Newport onemli uretim merkezlerini de kaybetmistir Bunlar arasinda LG Group icin insa edilen sanayi parkinda elektronik malzeme uretimi fabrikasi butun yatirim yapildiktan sonra kismen acilip sonradan kapatilmistir Son yuzyilda British Steel tarafindan acilip isletilen dogu Newport ta Llanwern de bulunan buyuk celik uretim ve bundan ince celik levha cekimi fabrikasinda 2001 de celik uretimi kismi buyuk issizlik yaratacak sekilde kapatilmis fabrika sadece azalmis hacimde ince celik levha uretimine yonelmistir Ozellikle buyuk sanayilerini kaybetmis olan Newport sehri yerel idaresi yeni bir tekrar gelisme ve rejenerasyon plani Newport unlimited adi altinda hazirlamis ve uygulamaya baslamistir UlasimNewport unlimited gelisme ana planin ilk etabinda sehrin icindeki yol ve ulasim sistemi yeni kopruler dahil gelistirilmistir Newport sehri cesitli ulasim sistemleri icin merkez olmaktadir M4 otoyolu sehir merkezinin yaklasik 1 5 km yakinan gelir ve Newport sehrine numaralari 24 28 arasinda buluna alti degisik kavsak ile baglidir Diger onemli karayollari A467 A4045 ve A449 olup guney kuzey eksenli cift seritli yollardir Londra yi Cardiff e baglayan ozel Great Western demiryolunun ana hatti sehrin ortasindan gecmekte Newport Tren Istasyonu onemli bir durak olmaktadir Newport u Ingiltere nin guney ve guney bati sahillerine ve Galler ulkesinin kuzeyine baglayan demiryollarini diger ozel sirketler isletmektedir KulturNewport Nehir Sahili Sanat merkezi adi verilmis olan yeni ve ozel hedefe uygun olma planli ile bir sanat merkezi ve tiyatro ya sahiptir Bu merkezde Dolman Tiyatrosu faaliyet gostermektedir Sehirde bircok heykel anit mozaik duvar resmi ve halkin gorebilecegi sanat eserleri bulunmaktadir Iki tane muze Newport Muzesi ve Caerleon da Romali Lejyoner Muzesi vardir Her Temmuz da Carleon da bir festival ve Romali lari anma gosterileri yapilmaktadir Sehirde populer muzik konserleri duzenleyen Newport Sehri Arenasi ve Newport Bos Zaman Gecirme Merkezi adli iki konser salonu vardir Sehirde bulunan bircok pub bar ve gece kulubu hareketli bir gece hayati olusturmaktadir Newport sehri icinde cesitli amator spor tesisi bulunmaktadir ornegin Newport taki Newport Uluslararasi Spor Koyunde ulkede pek esi bulunmayan kapali bisiklet sporu velodromu bulunmaktadir Profesyonel spor olarak Newport Rugbi Futbol Kulubu nun tarihi galibiyetleri hala konusulmakla beraber son yillarda rugby oyunu reorganizasyonu dolayisiyla onemini kaybetmistir Ayni sekilde 49 sezon ana Ingiltere Lig inde oynayan Newport County futbol kulubu ligden atilmis ve bir bolgesel futbol takimi haline girmistir Newport Unlimited gelisme planina gore yeni bir spor stadi yapilacaktir Newport ta ne dahil Caerleon da ve Allt yr yn da iki kampus bulunmaktadir Sehir merkezinde yeni bir universite kampusu kurma Newport Unlimited gelisme planina dahil edilmistir Bu kampuslarda en onemli ve iyi bilinen bolum Newport Sanat Medya ve Tasarim Okuludur Kardes sehirlerHalen Newport un resmi olarak dort sehirle kardes sehir baglantisi bulunmaktadir Heidenheim Almanya Kutaisi Gurcistan Guangxi Cin Annapolis Maryland Amerika Birlesik DevletleriResimlerNewport un taninmis yukselen alcalan nakliyat koprusu Newport High Street Tren Istasyonu Newport Kalesi St Woolos Katedrali Usk Nehri uzerindeki Sehir Koprusu Newport taki Nehir sahili Tiyatrosu ve Sanat MerkeziKaynakca Arsivlenmis kopya PDF 22 Temmuz 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 9 Aralik 2008 Churches Together Newport 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi New Muslim Network 27 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi JewishGen 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF 5 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2008 Newport Unlimited 2 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Newport City Council 2 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarNewport City Council 28 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Newport Sehri Yerel Idaresi nin resmi internet sitesi City Centre information9 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sehir merkezi hakkinda bilgiler Newport Civic Society 18 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Newport Kent Cemiyeti sitesi