Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Neyyire Neyir gerçek adı ile Münire Eyüp Ertuğrul (1902, Fatih - 13 Şubat 1943, İstanbul), Türk tiyatro ve sinema oyuncusu. Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisidir. Türk tiyatrosu ve tiyatrosunun öncülerinden Muhsin Ertuğrul'un eşidir.
Neyyire Neyir | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Münire Eyüp 1902 Fatih, Konstantiniyye, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 13 Şubat 1943 (41 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu Türkiye |
| Eğitim | İstanbul Dârülmuallimâtı Amerikan Kız Koleji |
| Meslek | Oyuncu |
| Evlilik | Muhsin Ertuğrul (e. 1929; ö. 1943) |
Yaşamı
1902 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Asıl adı Münire Eyüp'tür. 1921 yılında İstanbul Kız Öğretmen Okulu'ndan mezun olan sanatçı, iki yıl devam ettiği Amerikan Kız Koleji'nde okul tiyatro grubunda oyunlarda rol aldı.
Profesyonel sanat hayatı, 1922 yılında Muhsin Ertuğrul yönetmenliğinde çevrilen Ateşten Gömlek filminde rol alarak başladı. Kezban rolünü canlandıracak bir Türk kadın oyuncu bulmak için verilen gazete ilanına başvuran tek kişi idi. Bu filmde aldığı rol sayesinde Bedia Muvahhit ile birlikte Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisi oldu (Bedia Muvahhit, aynı filmde Ayşe rolünü canlandırmıştı). Film afişinde Neyyire Neyir ismi kullanıldı. 1922 yılında Darülbedayi'ye (Şehir Tiyatroları) giren sanatçı, sahneye ilk olarak Othello ile çıktı. 1923'te Muhsin Ertuğrul tarafından çevrilen Ateşten Gömlek ve Kız Kulesinde Bir Facia adlı filmlerde rol aldı. İstiklâl Savaşı'nın kazanılmasından sonra aktör Şadi Fikret'in kurduğu Milli Sahne adlı toplulukla İzmir'e gitti. 1924'te İstanbul'a döndü ve Muhsin Ertuğrul'un Ferah Tiyatrosu'nda kurduğu heyete katıldı; Milli Sahne ile Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu'nda rol aldı.
Daha sonra Muhsin Ertuğrul ile evlenen sanatçı, Rusya gezisinde ona eşlik etti ve Meyerhold Tiyatrosu'ndaki çalışmalara katıldı. 1927 Ocak ayında kısa bir süreliğine geldikleri İstanbul'da, İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ'ın Muhsin Ertuğrul'a Darülbedayi'de Başyönetmenlik önermesiyle çift, tekrar Darülbedayi'e döndü. Neyyire Neyir, 1928'de Muhsin Ertuğrul'un bu kurumda başlattığı yenileşme hareketinin önemli bir oyunu olan Henrik İbsen'in "Hortlaklar" oyunu ile sahneye döndü. Darülbedayi'nin ilk yurtdışı turnesi sayılan Kıbrıs ve Mısır seyahatlerinde yer aldı. Eşinin 1928'de çevirdiği Ankara Postası adlı filmde Necmiye Sultan rolünü canlandırdı. 1929'da Vedat Nedim Tör'ün yazdığı "Kör" piyesinde Muhsin Ertuğrul, ve İsmail Galip Arcan'la birlikte rol aldı.
Muhsin Ertuğrul'un 15 Şubat 1930'dan itibaren çıkarmaya başladığı "Darülbedayi" adlı dergide Rus edebiyatı ve tiyatrosu üstüne yazılar yazdı ve "Münire Eyüp adıyla derginin yazı işleri müdürlüğünü üstlendi. Ölümüne kadar sürdüreceği bu görev sırasında Neyyire Neyir iki defa mahkemeye çıktı İlki, 1931 yılında Darülbedayi dergisinde Vasfi Rıza Zobu'nun "Zobo Oğlu" takma adıyla yazdığı bir yazıda Halit Fahri'ye hakaret ettiği gerekçesiyle açılan davadır. Hem Neyyire Neyir, hem de Vasfi Rıza bu davadan beraat etti. İkincisi ise 1942 yılında 'nin, Muhsin Ertuğrul'un yönettiği Hamlet piyesi için Tasvir-i Efkâr gazetesinde yazdığı eleştiriye karşılık, Muhsin Ertuğrul'un Türk Tiyatrosu dergisinde cevap olarak yazdığı yazının Celaleddin Ezine'ye hakaret içerdiği gerekçesiyle açılan dava idi. Neyyire Neyir derginin yazı işleri müdürü olmasından dolayı 2 ay hapis ve 33 lira para cezasına çarptırıldı ancak cezası ertelendi.
1941'den itibaren Muhsin Ertuğrul ile birlikte Perde ve Sahne dergisini çıkardı. 1942 senesinin Ekim ayında bir oyunun provası sırasında yoğun göğüs ağrıları yüzünden hastaneye kaldırılan Neyyire Neyir, geçirdiği kalp hastalığından kurtarılamadı. 13 Şubat 1943'te hayatını kaybetti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Tiyatro oyunları
- Ayak Takımı Arasında
- Aşkın Ölümü
- Bir Adam Yaratmak
- Bora
- Hamlet
- Hile ve Sevgi
- Hortlaklar
- Hülleci
- Kafatası
- Kör
- Macbeth
- Müfettiş
- Mum Söndü
- Othello
- Suç ve Ceza
- Sürtük
- Tohum
- Unutulan Adam
- Yanlışlıklar Komedyası
- Zehirli Kucak
Filmografisi
Kaynakça
Dış bağlantılar
- IMDb'de Neyyire Neyir 29 Eylül 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sinema Türk'te Neyyire Neyir[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Neyyire Neyir gercek adi ile Munire Eyup Ertugrul 1902 Fatih 13 Subat 1943 Istanbul Turk tiyatro ve sinema oyuncusu Turk sinemasinin ilk kadin oyuncularindan birisidir Turk tiyatrosu ve tiyatrosunun onculerinden Muhsin Ertugrul un esidir Neyyire NeyirDogumMunire Eyup 1902 Fatih Konstantiniyye Osmanli ImparatorluguOlum13 Subat 1943 41 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriZincirlikuyu Mezarligi IstanbulMilliyetTurkVatandaslikOsmanli Imparatorlugu TurkiyeEgitimIstanbul Darulmuallimati Amerikan Kiz KolejiMeslekOyuncuEvlilikMuhsin Ertugrul e 1929 o 1943 Sanat hayati Atesten Gomlek filminde rol alarak basladi Neyyire Neyir ve Muhsin Ertugrul un Zincirlikuyu daki mezariYasami1902 yilinda Istanbul da dunyaya geldi Asil adi Munire Eyup tur 1921 yilinda Istanbul Kiz Ogretmen Okulu ndan mezun olan sanatci iki yil devam ettigi Amerikan Kiz Koleji nde okul tiyatro grubunda oyunlarda rol aldi Profesyonel sanat hayati 1922 yilinda Muhsin Ertugrul yonetmenliginde cevrilen Atesten Gomlek filminde rol alarak basladi Kezban rolunu canlandiracak bir Turk kadin oyuncu bulmak icin verilen gazete ilanina basvuran tek kisi idi Bu filmde aldigi rol sayesinde Bedia Muvahhit ile birlikte Turk sinemasinin ilk kadin oyuncularindan birisi oldu Bedia Muvahhit ayni filmde Ayse rolunu canlandirmisti Film afisinde Neyyire Neyir ismi kullanildi 1922 yilinda Darulbedayi ye Sehir Tiyatrolari giren sanatci sahneye ilk olarak Othello ile cikti 1923 te Muhsin Ertugrul tarafindan cevrilen Atesten Gomlek ve Kiz Kulesinde Bir Facia adli filmlerde rol aldi Istiklal Savasi nin kazanilmasindan sonra aktor Sadi Fikret in kurdugu Milli Sahne adli toplulukla Izmir e gitti 1924 te Istanbul a dondu ve Muhsin Ertugrul un Ferah Tiyatrosu nda kurdugu heyete katildi Milli Sahne ile Muhsin Ertugrul Tiyatrosu nda rol aldi Daha sonra Muhsin Ertugrul ile evlenen sanatci Rusya gezisinde ona eslik etti ve Meyerhold Tiyatrosu ndaki calismalara katildi 1927 Ocak ayinda kisa bir sureligine geldikleri Istanbul da Istanbul Valisi ve Belediye Baskani Muhittin Ustundag in Muhsin Ertugrul a Darulbedayi de Basyonetmenlik onermesiyle cift tekrar Darulbedayi e dondu Neyyire Neyir 1928 de Muhsin Ertugrul un bu kurumda baslattigi yenilesme hareketinin onemli bir oyunu olan Henrik Ibsen in Hortlaklar oyunu ile sahneye dondu Darulbedayi nin ilk yurtdisi turnesi sayilan Kibris ve Misir seyahatlerinde yer aldi Esinin 1928 de cevirdigi Ankara Postasi adli filmde Necmiye Sultan rolunu canlandirdi 1929 da Vedat Nedim Tor un yazdigi Kor piyesinde Muhsin Ertugrul ve Ismail Galip Arcan la birlikte rol aldi Muhsin Ertugrul un 15 Subat 1930 dan itibaren cikarmaya basladigi Darulbedayi adli dergide Rus edebiyati ve tiyatrosu ustune yazilar yazdi ve Munire Eyup adiyla derginin yazi isleri mudurlugunu ustlendi Olumune kadar surdurecegi bu gorev sirasinda Neyyire Neyir iki defa mahkemeye cikti Ilki 1931 yilinda Darulbedayi dergisinde Vasfi Riza Zobu nun Zobo Oglu takma adiyla yazdigi bir yazida Halit Fahri ye hakaret ettigi gerekcesiyle acilan davadir Hem Neyyire Neyir hem de Vasfi Riza bu davadan beraat etti Ikincisi ise 1942 yilinda nin Muhsin Ertugrul un yonettigi Hamlet piyesi icin Tasvir i Efkar gazetesinde yazdigi elestiriye karsilik Muhsin Ertugrul un Turk Tiyatrosu dergisinde cevap olarak yazdigi yazinin Celaleddin Ezine ye hakaret icerdigi gerekcesiyle acilan dava idi Neyyire Neyir derginin yazi isleri muduru olmasindan dolayi 2 ay hapis ve 33 lira para cezasina carptirildi ancak cezasi ertelendi 1941 den itibaren Muhsin Ertugrul ile birlikte Perde ve Sahne dergisini cikardi 1942 senesinin Ekim ayinda bir oyunun provasi sirasinda yogun gogus agrilari yuzunden hastaneye kaldirilan Neyyire Neyir gecirdigi kalp hastaligindan kurtarilamadi 13 Subat 1943 te hayatini kaybetti Cenazesi Zincirlikuyu Mezarligi nda topraga verildi Tiyatro oyunlariAyak Takimi Arasinda Askin Olumu Bir Adam Yaratmak Bora Hamlet Hile ve Sevgi Hortlaklar Hulleci Kafatasi Kor Macbeth Mufettis Mum Sondu Othello Suc ve Ceza Surtuk Tohum Unutulan Adam Yanlisliklar Komedyasi Zehirli KucakFilmografisiAnkara Postasi Atesten Gomlek Kiz Kulesinde Bir FaciaKaynakca a b c d Yuksel Selcuk www tiyatromuzesi org 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2017 Dis baglantilarIMDb de Neyyire Neyir 29 Eylul 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sinema Turk te Neyyire Neyir olu kirik baglanti