Noel Ayaklanması (Sırpça: Божићни устанак, Božićni ustanak) veya bilinen adıyla Noel İsyanı (Sırpça: Божићна побуна, Božićna pobuna) Ocak 1919'un başlarında tarafından yönetilen Karadağ'da başarısız bir ayaklanmaydı. Ayaklanmanın askeri lideri Krsto Popović ve siyasi lideri Jovan Plamenac'tı.
Noel Ayaklanması | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
I. Dünya Savaşı'nın ardından ve | |||||||
1919 tarihli haftalık İtalyan La Tribuna Illustrata dergisinin kapağı "Sırp egemenliğine karşı Karadağ" (İtalyanca: Il Montenegro contro la dominazione serba) | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
İtalya | Karadağlı Beyazlar Yugoslavya Krallığı | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
| | ||||||
Güçler | |||||||
Tahminler 1.500 ila 5.000 arasında değişiyor | Tahminler 500 ila 4,000 arasında değişiyor | ||||||
Kayıplar | |||||||
98 ölü ve yaralı | 30 ölü |
Ayaklanmanın katalizörü, genellikle Podgorica Meclisi olarak bilinen Karadağ'daki tartışmalı Sırp Halkı Büyük Millet Meclisinin kararıydı. Meclis, Karadağ Krallığını, kısa bir süre sonra Yugoslavya Krallığı olacak Sırbistan Krallığı ile doğrudan birleştirmeye karar verdi. Şüpheli bir aday seçme sürecinin ardından, Karadağ devletini korumayı ve konfederal bir Yugoslavya'da birleşmeyi savunan sendikacı Beyazlar, Yeşillerden sayıca daha fazlaydı.
Ayaklanma, Doğu Ortodoks Noeli'nin tarihi olan 7 Ocak 1919'da Cetinje'de doruğa ulaştı. Sırp Ordusu'nun desteğiyle sendikacılar isyancı Yeşilleri yendi. Ayaklanmanın ardından, tahttan indirilen Karadağ Kralı Nikola, birçok ev yıkıldığı için barış çağrısı yapmak zorunda kaldı. Ayaklanmanın bir sonucu olarak, ayaklanmanın suç ortağı olan bazı katılımcılar yargılandı ve hapse atıldı. Ayaklanmaya katılan diğer katılımcılar İtalya Krallığı'na kaçtılar, bu arada bazıları dağlara çekildi ve 1929'a kadar süren sürgünde Karadağ Ordusu bayrağı altında gerilla direnişini sürdürdü. En önemli gerilla milis lideri Savo Raspopović'ti.
Arka plan
Birden fazla tarihçi, Karadağlıların çoğunluğunun I. Dünya Savaşı'ndan sonra diğer Güney Slavlarla federal bir temelde birleşmeyi desteklediğini kabul ediyor. Bununla birlikte, birleşme isteği Podgorica Meclisinde aynı derecede desteği içermiyordu, çünkü birleşmeyi destekleyenlerin çoğu, Karadağ'ın Yugoslavya Krallığı'nda özerk bir varlık olarak, nihayetinde merkezi bir Sırp krallığı yerine bir konfederasyon olarak katılmasını istiyordu.
Uluslararası etki ve tepkiler
İtalyanların rolü
Podgorica Meclisinin bir sonucu olarak, Kral Nikola, ayaklanmanın önemli bir destek gördüğü İtalya Krallığı'na sürgün edildi. Kral Nikola'ın bakanları, Arnavutluk'taki İtalyan Sefer Kolordusunun "yalnızca İtalyan birlikleri tarafından kurtarılması için" Karadağ'a girmesini istedi. İtalyan etnograf Antonio Baldacci tarafından düzenlenen bir komite Yeşilleri en az 1921'e kadar destekledi. Kasım 1918'in sonlarında Podgorica Meclisinin varlığını sürdürdüğü sırada İtalyan birlikleri, İtilaf birlik hareketi kisvesi altında Karadağ'ın kıyı bölgelerinin kontrolünü ele geçirmeye çalıştı, ancak bunu yapmaları engellendi.
Kaynakça
- ^ Pavlović, Srđa (2008). Balkan Anschluss: The Annexation of Montenegro and the Creation of the Common South Slavic State. s. 166. ISBN . 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ a b Novak Adžić (6 Ocak 2018). (Sırpça). 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2018.
- ^ Woodhouse & Woodhouse 1920, s. 111.
- ^ Andrijašević 2015, s. 262.
- ^ Novica Đurić (20 Mart 2017). (Sırpça). 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Predrag Tomović (7 Ocak 2010). (Sırpça). 16 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2018.
- ^ Živojinović, Dragoljub: Pitanje Crne Gore i mirovna konferencija 1919 [The Issue of Montenegro and the 1919 Peace Conference], Belgrade 1992, p. 7. See Rastoder, Šerbo: Crna Gora u egzilu [Montenegro in Exile], Podgorica 2004.
- ^ Srđan Rudić, Antonello Biagini (2015). Serbian-Italian Relations: History and Modern Times : Collection of Works. s. 146. ISBN . 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Noel Ayaklanmasi Sirpca Bozhiћni ustanak Bozicni ustanak veya bilinen adiyla Noel Isyani Sirpca Bozhiћna pobuna Bozicna pobuna Ocak 1919 un baslarinda tarafindan yonetilen Karadag da basarisiz bir ayaklanmaydi Ayaklanmanin askeri lideri Krsto Popovic ve siyasi lideri Jovan Plamenac ti Noel AyaklanmasiI Dunya Savasi nin ardindan ve1919 tarihli haftalik Italyan La Tribuna Illustrata dergisinin kapagi Sirp egemenligine karsi Karadag Italyanca Il Montenegro contro la dominazione serba Tarih2 7 Ocak 1919 O S 20 25 Aralik 1918 1929 a kadar suren daha kucuk catismalarla BolgeCetinje Yugoslavya KralligiSonucBeyazlarin zaferi ayaklanma puskurtulur Taraflar ItalyaKaradagli Beyazlar Yugoslavya KralligiKomutanlar ve liderlerGuclerTahminler 1 500 ila 5 000 arasinda degisiyorTahminler 500 ila 4 000 arasinda degisiyorKayiplar98 olu ve yarali30 olu Ayaklanmanin katalizoru genellikle Podgorica Meclisi olarak bilinen Karadag daki tartismali Sirp Halki Buyuk Millet Meclisinin karariydi Meclis Karadag Kralligini kisa bir sure sonra Yugoslavya Kralligi olacak Sirbistan Kralligi ile dogrudan birlestirmeye karar verdi Supheli bir aday secme surecinin ardindan Karadag devletini korumayi ve konfederal bir Yugoslavya da birlesmeyi savunan sendikaci Beyazlar Yesillerden sayica daha fazlaydi Ayaklanma Dogu Ortodoks Noeli nin tarihi olan 7 Ocak 1919 da Cetinje de doruga ulasti Sirp Ordusu nun destegiyle sendikacilar isyanci Yesilleri yendi Ayaklanmanin ardindan tahttan indirilen Karadag Krali Nikola bircok ev yikildigi icin baris cagrisi yapmak zorunda kaldi Ayaklanmanin bir sonucu olarak ayaklanmanin suc ortagi olan bazi katilimcilar yargilandi ve hapse atildi Ayaklanmaya katilan diger katilimcilar Italya Kralligi na kactilar bu arada bazilari daglara cekildi ve 1929 a kadar suren surgunde Karadag Ordusu bayragi altinda gerilla direnisini surdurdu En onemli gerilla milis lideri Savo Raspopovic ti Arka planBirden fazla tarihci Karadaglilarin cogunlugunun I Dunya Savasi ndan sonra diger Guney Slavlarla federal bir temelde birlesmeyi destekledigini kabul ediyor Bununla birlikte birlesme istegi Podgorica Meclisinde ayni derecede destegi icermiyordu cunku birlesmeyi destekleyenlerin cogu Karadag in Yugoslavya Kralligi nda ozerk bir varlik olarak nihayetinde merkezi bir Sirp kralligi yerine bir konfederasyon olarak katilmasini istiyordu Uluslararasi etki ve tepkilerItalyanlarin rolu Podgorica Meclisinin bir sonucu olarak Kral Nikola ayaklanmanin onemli bir destek gordugu Italya Kralligi na surgun edildi Kral Nikola in bakanlari Arnavutluk taki Italyan Sefer Kolordusunun yalnizca Italyan birlikleri tarafindan kurtarilmasi icin Karadag a girmesini istedi Italyan etnograf Antonio Baldacci tarafindan duzenlenen bir komite Yesilleri en az 1921 e kadar destekledi Kasim 1918 in sonlarinda Podgorica Meclisinin varligini surdurdugu sirada Italyan birlikleri Itilaf birlik hareketi kisvesi altinda Karadag in kiyi bolgelerinin kontrolunu ele gecirmeye calisti ancak bunu yapmalari engellendi Kaynakca Pavlovic Srđa 2008 Balkan Anschluss The Annexation of Montenegro and the Creation of the Common South Slavic State s 166 ISBN 9781557534651 4 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2021 a b Novak Adzic 6 Ocak 2018 Sirpca 6 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mayis 2018 Woodhouse amp Woodhouse 1920 s 111 Andrijasevic 2015 s 262 Novica Đuric 20 Mart 2017 Sirpca 20 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Predrag Tomovic 7 Ocak 2010 Sirpca 16 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mayis 2018 Zivojinovic Dragoljub Pitanje Crne Gore i mirovna konferencija 1919 The Issue of Montenegro and the 1919 Peace Conference Belgrade 1992 p 7 See Rastoder Serbo Crna Gora u egzilu Montenegro in Exile Podgorica 2004 Srđan Rudic Antonello Biagini 2015 Serbian Italian Relations History and Modern Times Collection of Works s 146 ISBN 9788677431099 4 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2021