Eyâlet i NogayOsmanlı imparatorluğu Eyaleti 1548 1590 Nogay Eyaleti harita üzerindeNogay Eyaleti 1500 Merkez NogayTa

Eyâlet-i Nogay

Osmanlı İmparatorluğu Eyaleti

←

1548–1590

→

Nogay Eyaleti (1500)

Merkez

Nogay

Tarih

- Kuruluş

1548

- Kaldırılış

1590

Bugün parçası

Rusya

Nogay Eyaleti veya Küçük Nogay Eyaleti, geçici Osmanlı Devleti eyaletidir. Eyalette gerçek bir Osmanlı Devleti yönetimi kurulamamış sadece Osmanlı hakimiyeti altında kalmıştır. 1548 yılında kurulmuş ve 1555 yılında yıkılmıştır.

Tarihi

Nogay Eyaleti, I. Süleyman'ın Hazar Denizi ve Azak Denizi arasındaki Kıpçak-Eli bölgesindeki Nogayların yaşayan Nogay Ordası'ın beyi Musa Beyzâde Yusuf Bey'e 1548 yılında Emîr-ül ümerâlık vermesiyle kurulmuştur. Hem Beylerbeyi hem de Nogay Ordası hüküdarı olan Yusuf Bey, Kazan Hanlığı'nın Rusya Çarlığı tarafından işgal edilmesinin ardından Ruslarla birlik olan kardeşi İsmail Mirzâ tarafından 1555 yılında pusuya düşürerek öldürülmüştür. Ardından Nogay Ordası Osmanlı hakimiyetinden çıkmış ve Nogay Eyaleti son bulmuştur.

1578'de Yusuf Bey'in torunu Urus Bey'in Ruslara boyun eğen babasının aksine tâbiyet arzetmesiyle kendisine tekrar sancakbeyliği verilse de Nogaylar kuzeyden Rus baskısıyla giderek Kafkasya'nın kuzeyine doğru göçetmeye başladılar ve 1651'e dek kâh Ruslara kâh Osmanlılara tâbi olarak hayatiyetlerini sürdürseler de önemlerini kaybettiler.

Görev yapmış valiler

Musa Beyzâde Yusuf Bey (1548 - 1555)
Urus Bey (1578 - 1590)

Notlar

^ Yılmaz Öztuna "Devletler ve hanedanlar" sf. 1079, Kültür ve Turizm Bakanlığı (1990).
^ M. Sadık Bilge "Osmanlı devleti ve Kafkasya" sf. 214, Eren Yayıncılık (2005).
^ Mühimme XXXVIII, 98

[Nogay_Eyaleti-1-1] Yılmaz Öztuna "Devletler ve hanedanlar" sf. 1079, Kültür ve Turizm Bakanlığı (1990).

[Nogay_Eyaleti-2-2] M. Sadık Bilge "Osmanlı devleti ve Kafkasya" sf. 214, Eren Yayıncılık (2005).

[3] Mühimme XXXVIII, 98