Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nogaylar, (Nogayca: Ногай, Noğay /noˈɣaj/, çoğul: Ногайлар, Noğaylar /noˈɣajlar/) Kuzey Kafkasya bölgesinde yaşayan bir Türk etnik grubudur. Çoğu Kuzey Dağıstan ve Stavropol Krayı'nın yanı sıra Karaçay-Çerkesya ve Astrahan Oblastı'nda bulunur; bazıları Çeçenistan'da da yaşamaktadır. Nogayca konuşurlar ve Nogay Ordası'nı oluşturan çeşitli Moğol ve Türk kabilelerinin torunlarıdır. Yedi ana Nogay boyu vardır: Ak Nogay, Karagaş, Kuban-Nogay, Kundraw-Nogai, Kara-Nogay, Utarlar, Yurt-Nogay
 | |
 20.Yüzyıl başlarında Nogay kızları | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Rusya | 109 042[1]
|
 Türkiye | 90.000 |
 Romanya | 10.000[2] |
 Ukrayna | 400[3] |
 Kazakistan | 400[4] |
 Özbekistan | 200[5] |
| Diller | |
| Din | |
Tarihçe
Etimoloji
Nogay adı, Kırım'ın batısında Aksu Nehri ile Özü Nehri arasındaki sahada Kıpçakların boy beyi olup boy beyliğini dedesi Tuval Bey'den alan bu kişi 1270-1299 yıllarında Altın Orda'da büyük bir nüfuz kazanmış olan Berke Han'ın başkomutanı Nogay Han'dan gelmektedir. Ona tâbi il ve uruğlara Nogay adı verilmiştir.
Yedisan
Nogay uruğlarından yedisi (Şırın, Arın, Kıpçak, Argın, Alçın, Katay ve Mangıt) Yedisan adıyla biliniyordu. Bunlardan başta Şırın olmak üzere ilk dördü Kırım tarafına gitmişti; kalanlar ise bir müddet aşağı İdil boyunda göç etmişler ve bunlardan Mangıt uruğunun ismi Nogay adı gibi kullanılır.
Nogay Orda
1426 yılında Edige beyin oğlu Nurettin bey tarafından emirlik kurmuşlardır ve 150 yıldan fazla bağımsız devlet olmuşlardır. Nogay Ordası'nın başkenti Yayık Nehri üzerindeki Saraycık'tı. 1563 yılında Rusların işgalinden sonra Ulu Nogaylar, Kiçi Nogaylar ve Altı oğul Nogayları olarak üç parçaya ayrılmıştır.
Edige destanı
Kazak Türkleri efsanelerinde kökenlerini Nogaylara ve Özbeklere dayandırır. Karakalpaklar 15. asırda Volga'dan Aral'ın güneyine gelmiş bir Nogay topluluğudur. Kırım Tatarlarının askerî gücünün bir kısmını asırlar boyunca Nogaylar oluşturmuştur.
Nogay Han'ın ölümünden (1299) sonra başlamak üzere çeşitli dönemlerde de göç vermiştir. Bu göçlerin en büyüğü, Osmanlı-Rus Savaşından sonra 1860 yılında 180 bin Nogay'ın göç etmesidir.
Türkiye'de Nogaylar
600 bin Nogay Türkiye'ye göç etmiştir. Büyük bir kısmı zamanın Konya vilayetine yerleştirilmiştir. İlk zamanlar Osmanlı fermanına uygun olarak yerleşik köylere 30'ar haneyi geçmeyecek şekilde iskan edilip yerleşik düzene geçmeleri için iki haneye bir öküz ve hane başına bir kile buğday tohumluk devlet tarafından verileceği sözü verilmişse de zamanın zor şartları nedeniyle çoğunlukla bu gerçekleşmemiştir. Yerleşik halk ile uyumsuzluklar ve nedeniyle zamanla Nogaylar nüfus olarak güçlü oldukları köylere göç etmiştir. İlk iskanda Nogay yerleşimi olan birçok köyde Nogay kalmamış veya az sayıda kalan Nogaylar da zamanla kültürünü kaybetmiştir.[] O zamanlarda Cihanbeyli Kazasına bağlı köyler, günümüzde Ankara'nın Şereflikoçhisar ve Konya'nın sonradan ilçe olan Kulu ilçesine bağlanmıştır. Ilgın ilçesinde de bir mahalle oluşturmuşlardır. İlçenin Behlül Bey, Şıh Cârullah ve Câmiatik mahallelerinden ayrılarak kurulan ve sonradan Ayvaz Dede isimli mahallede oturmaktadırlar.[]
Kendilerine özgü gelenek ve göreneklerini hâlen devam ettirmekte olan Nogaylar aralarında kaybolmaya yüz tutmuş Nogay diliyle konuşmaktadırlar.[]
Nogaylar, Anadolu topraklarına ilk olarak 1500-1600 yılları arasında gelmişlerdir. [] Kilis tarafına atar. Burada Türkmen Döğer ve Barak boyları vardır. Her ne kadar diğer Türkmenlerle savaşmasalar da, daha güneydeki Suriyeli Araplar dikkatlerini çeker ve Nogaylar Arap boylarını yağmalamaya başlar. Araplar onları Antep valiliğine dinsiz ve sapık olduklarını söyleyerek şikayet ederler. Osmanlı ile birkaç kez çatışırlar fakat onlara diş geçiremeyince en sonunda Fırat Nehri çevresine yetişirler. Bugün Gaziantep'te Birecik'in doğusunda ve Fırat kenarındaki köylerin Ak Nogay soyundan Elbekli oymağı Nogaylarından oldukları bilinmektedir.
Romanya'dan göç etmiş çok az bir kısmı gümüş ve bakır işlemeciliği; el sanatı ürünleri; takı ve süs eşyası, boncuk, yüzük, kolye, bilezik yapımı ile uğraşırlar. Misafirperverdirler, aman dileyip hanelerine baş vuranları baştacı edip ölümüne korumaktadırlar. Günümüzde bu mesleklerin bir kısmını artık icra etmemektedirler. Hamurlu yemeklerden sonra et suyu olan “Sorpa” (çorba) içmeleri geleneksel özelliklerindendir.[]
Konya Tuzlukçu-Erdoğdu Köyü, Konya-Adana-Ankara yol ayrımı olan Kulu Makası bölgesinde. Bunlar Şeker, Doğankaya, Akin, Kırkkuyu, Boğazören, Seyitahmetli, Ahiboz, Mandıra ve Gazi Antep'te Nogaylar, Tilmusa ve bazı çevre köyleridir.
Günümüzde Eskişehir'de Alpu Aktepe (Rıfkıye) Köyü ve Işıkören (Aziziye; daha sonra Arap Kuyusu) köyü Nogay köyleridir. Yelice (Esence) Köyü'nde de bir miktar Nogay yaşamaktadır. []Hamidiye Köyü de Nogay olan Zincir ve Taraktaş aileleri tarafından kurulmuştur. [] Bu köyleri kuran Nogaylar 93 Harbi sonrasında Romanya'nın Konstanta (Köstence) İli, Medgidia (Mecidiye) İlçesine bağlı Poarta Alba (Alakapı),Nazarcea (Nazarşa), Aşağı Bülbül ve Yukarı Bülbül köylerinden alınarak 1893 yılında Bursa Vilayeti'ne bağlı Eskişehir Kazası Alpu Nahiyesi'ne iskân edilmişlerdir. Afyon Yenibelkavak'ta da bir miktar Nogay bulunmaktadır. Geleneksel yemek ve adetlerini korumaktadırlar.[]
Eskişehir bölgesine göç edip, Nogay adetlerini uygulayıp anadillerini konuşmaktadırlar. Genellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşmakta olup, gelir düzeyi ile eğitim düzeyleri yüksektir. Köylerde emekli sayısı epey fazladır. Bölgedeki diğer Nogay olmayan komşu köylerde tarımı biz tatarlardan öğrendik diye bir deyim kullanırlar. [] Genelde Nogaylar teknik ve düzenli tarım yaparlar. []
Meşhur yemeklerimizden olmazsa olmazı Çibörek, Tabakbörek, Sarburma, Göbete, Kaşıkbörek, Üykenbörek, Kalakay, Bavursak, Tavalokumu, Omaş Çorbası, Sorpa ve daha birçok yemek çeşitleri vardır. Yemeklerde genellikle et olur. []
Bu köylerde yaşayan Nogaylar da ulusal kimliklerini korumuşlar, adetlerinden ayrılmamışlardır. Yaşanan ekonomik zorluklardan dolayı bir kısmı köylerinden bağlarını koparmadan göç etmişler. Büyükşehirlere, ilçelere ve 60'lı yıllardan itibaren Avrupa'nın çeşitli yerlerine yerleşmişlerdir. Köylerinde tarım ve hayvancılıkla geçinen yöre halkı, köylerinin dışında günümüz koşullarına göre meslek edinmişlerdir. Bunun dışında Karaman'da da az miktarda Nogay aileleri mevcuttur.[]
Nogaylar'a özgü olan dillerini muhafaza etmeye çalışmışlar ve günümüzde de bu dili kullanmaya devam etmektedirler. Geleneksel yemekleri kazanbörek, şırbörek (çiğbörek), koyankulak (tavşan kulağı), inkal, tavabörektir ve tamamı hamurdan yapılmaktadır. Ekmek olarak da kendilerine has kalakay, tavaöptek, şöyünöptek adlarında ve tandırda pişen çeşitli şekillerde ekmekleri tüketmektedirler. Yağda kızartılan bavursak adında ekmekleri de vardır. İçeceklerinin en önemlisi ise Ayakşay'dır. Halk arasında Tatar Çayı veya Nogay Çayı olarak bilinir.[]
Rusya'da Nogaylar
Rusya Federasyonu içindeki Nogay sayısı 2002'de 90.666 idi. Nogaylar günümüzde toplu olarak Stavropol krayı, Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti (2002'de 44.873) ile Çeçenistan ve Dağıstan (2002'de 138.168) cumhuriyetlerinde yaşamaktadırlar. Nogayca Karaçay-Çerkes ve Dağıstan cumhuriyetlerindeki resmi dillerdendir. 2007'de Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nde merkezi Erken-Şahar olan, toplam 95 bin nüfuslu bir Nogay rayonu oluşturulmuştur.
Büyük kısmı Kafkasya'da Dağıstan, İdil Nehri güney boyları, Stavropol Kray, Çeçenya ile Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nde yaşamaktadırlar. Kırım ve Romanya'da da Nogaylar bulunmaktadır. Nogay toplam nüfusu 900.000'in üzerinde olup, hepsi Sünni/Hanefi Müslümandır.
Terek Irmağı havzasında yaşayan Nogaylara "Ak Nogaylar" da denmektedir. Nogaylar Türkçenin Kıpçak grubuna giren bir dil konuşurlar. 13-15.yüzyıllarda Altın Orda egemenliğinde idiler. Altın Orda'nın parçalanmasından sonra, şimdiki Kuzey Kafkasya'nın kuzeydoğu kesimi Astrahan Hanlığı, kuzeybatı kesimi de Kırım Hanlığı sınırları içinde kaldı. Astrahan Hanlığı 1556'da yıkılıp toprakları Rusya'ya ilhak edildi. Bu nedenle şimdiki 'ında bir Nogay nüfus yaşamaktadır.
Kuzey Kafkasya'nın kuzeybatısında ya da Kuban Irmağı kuzeyinde yaşayan ve Kırım Hanlığı yurttaşları olan Nogaylar, 1783'te bu yerleri Rusların Kırım Hanlığı ile birlikte ilhak etmesi sonucu olumsuzluklar yaşadılar ve soykırıma uğratıldılar (bk. Ashad K'ırğ, "Tehlike Hep Kuzeyden Geliyordu", Kuzey Kafkasya KD, İstanbul, 1992, sayı 85-86, s. 23-25).
Kaynakça
- ^ Minahan, James (2000). One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups (İngilizce). Greenwood Publishing Group. ISBN . 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
- ^ . www.turksoy.org. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
Dış bağlantılar
Nogay Türkleri 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
http://nogayorday.wix.com/antep-nogaylari#!nogaylar/c24ju 2 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nogaylar Nogayca Nogaj Nogay noˈɣaj cogul Nogajlar Nogaylar noˈɣajlar Kuzey Kafkasya bolgesinde yasayan bir Turk etnik grubudur Cogu Kuzey Dagistan ve Stavropol Krayi nin yani sira Karacay Cerkesya ve Astrahan Oblasti nda bulunur bazilari Cecenistan da da yasamaktadir Nogayca konusurlar ve Nogay Ordasi ni olusturan cesitli Mogol ve Turk kabilelerinin torunlaridir Yedi ana Nogay boyu vardir Ak Nogay Karagas Kuban Nogay Kundraw Nogai Kara Nogay Utarlar Yurt NogayNogay20 Yuzyil baslarinda Nogay kizlariOnemli nufusa sahip bolgelerRusya109 042 1 Dagistan 36 944 Stavropol Krayi 22 569Turkiye90 000Romanya10 000 2 Ukrayna400 3 Kazakistan400 4 Ozbekistan200 5 DillerNogayca Rusca Turkiye TurkcesiDinSunni IslamTarihceEtimoloji Nogay adi Kirim in batisinda Aksu Nehri ile Ozu Nehri arasindaki sahada Kipcaklarin boy beyi olup boy beyligini dedesi Tuval Bey den alan bu kisi 1270 1299 yillarinda Altin Orda da buyuk bir nufuz kazanmis olan Berke Han in baskomutani Nogay Han dan gelmektedir Ona tabi il ve uruglara Nogay adi verilmistir Yedisan Nogay uruglarindan yedisi Sirin Arin Kipcak Argin Alcin Katay ve Mangit Yedisan adiyla biliniyordu Bunlardan basta Sirin olmak uzere ilk dordu Kirim tarafina gitmisti kalanlar ise bir muddet asagi Idil boyunda goc etmisler ve bunlardan Mangit urugunun ismi Nogay adi gibi kullanilir Nogay Orda 1426 yilinda Edige beyin oglu Nurettin bey tarafindan emirlik kurmuslardir ve 150 yildan fazla bagimsiz devlet olmuslardir Nogay Ordasi nin baskenti Yayik Nehri uzerindeki Saraycik ti 1563 yilinda Ruslarin isgalinden sonra Ulu Nogaylar Kici Nogaylar ve Alti ogul Nogaylari olarak uc parcaya ayrilmistir Edige destani Kazak Turkleri efsanelerinde kokenlerini Nogaylara ve Ozbeklere dayandirir Karakalpaklar 15 asirda Volga dan Aral in guneyine gelmis bir Nogay toplulugudur Kirim Tatarlarinin askeri gucunun bir kismini asirlar boyunca Nogaylar olusturmustur Nogay Han in olumunden 1299 sonra baslamak uzere cesitli donemlerde de goc vermistir Bu goclerin en buyugu Osmanli Rus Savasindan sonra 1860 yilinda 180 bin Nogay in goc etmesidir Turkiye de Nogaylar600 bin Nogay Turkiye ye goc etmistir Buyuk bir kismi zamanin Konya vilayetine yerlestirilmistir Ilk zamanlar Osmanli fermanina uygun olarak yerlesik koylere 30 ar haneyi gecmeyecek sekilde iskan edilip yerlesik duzene gecmeleri icin iki haneye bir okuz ve hane basina bir kile bugday tohumluk devlet tarafindan verilecegi sozu verilmisse de zamanin zor sartlari nedeniyle cogunlukla bu gerceklesmemistir Yerlesik halk ile uyumsuzluklar ve nedeniyle zamanla Nogaylar nufus olarak guclu olduklari koylere goc etmistir Ilk iskanda Nogay yerlesimi olan bircok koyde Nogay kalmamis veya az sayida kalan Nogaylar da zamanla kulturunu kaybetmistir kaynak belirtilmeli O zamanlarda Cihanbeyli Kazasina bagli koyler gunumuzde Ankara nin Sereflikochisar ve Konya nin sonradan ilce olan Kulu ilcesine baglanmistir Ilgin ilcesinde de bir mahalle olusturmuslardir Ilcenin Behlul Bey Sih Carullah ve Camiatik mahallelerinden ayrilarak kurulan ve sonradan Ayvaz Dede isimli mahallede oturmaktadirlar kaynak belirtilmeli Kendilerine ozgu gelenek ve goreneklerini halen devam ettirmekte olan Nogaylar aralarinda kaybolmaya yuz tutmus Nogay diliyle konusmaktadirlar kaynak belirtilmeli Nogaylar Anadolu topraklarina ilk olarak 1500 1600 yillari arasinda gelmislerdir kaynak belirtilmeli Kilis tarafina atar Burada Turkmen Doger ve Barak boylari vardir Her ne kadar diger Turkmenlerle savasmasalar da daha guneydeki Suriyeli Araplar dikkatlerini ceker ve Nogaylar Arap boylarini yagmalamaya baslar Araplar onlari Antep valiligine dinsiz ve sapik olduklarini soyleyerek sikayet ederler Osmanli ile birkac kez catisirlar fakat onlara dis geciremeyince en sonunda Firat Nehri cevresine yetisirler Bugun Gaziantep te Birecik in dogusunda ve Firat kenarindaki koylerin Ak Nogay soyundan Elbekli oymagi Nogaylarindan olduklari bilinmektedir Romanya dan goc etmis cok az bir kismi gumus ve bakir islemeciligi el sanati urunleri taki ve sus esyasi boncuk yuzuk kolye bilezik yapimi ile ugrasirlar Misafirperverdirler aman dileyip hanelerine bas vuranlari bastaci edip olumune korumaktadirlar Gunumuzde bu mesleklerin bir kismini artik icra etmemektedirler Hamurlu yemeklerden sonra et suyu olan Sorpa corba icmeleri geleneksel ozelliklerindendir kaynak belirtilmeli Konya Tuzlukcu Erdogdu Koyu Konya Adana Ankara yol ayrimi olan Kulu Makasi bolgesinde Bunlar Seker Dogankaya Akin Kirkkuyu Bogazoren Seyitahmetli Ahiboz Mandira ve Gazi Antep te Nogaylar Tilmusa ve bazi cevre koyleridir Gunumuzde Eskisehir de Alpu Aktepe Rifkiye Koyu ve Isikoren Aziziye daha sonra Arap Kuyusu koyu Nogay koyleridir Yelice Esence Koyu nde de bir miktar Nogay yasamaktadir kaynak belirtilmeli Hamidiye Koyu de Nogay olan Zincir ve Taraktas aileleri tarafindan kurulmustur kaynak belirtilmeli Bu koyleri kuran Nogaylar 93 Harbi sonrasinda Romanya nin Konstanta Kostence Ili Medgidia Mecidiye Ilcesine bagli Poarta Alba Alakapi Nazarcea Nazarsa Asagi Bulbul ve Yukari Bulbul koylerinden alinarak 1893 yilinda Bursa Vilayeti ne bagli Eskisehir Kazasi Alpu Nahiyesi ne iskan edilmislerdir Afyon Yenibelkavak ta da bir miktar Nogay bulunmaktadir Geleneksel yemek ve adetlerini korumaktadirlar kaynak belirtilmeli Eskisehir bolgesine goc edip Nogay adetlerini uygulayip anadillerini konusmaktadirlar Genellikle tarim ve hayvancilikla ugrasmakta olup gelir duzeyi ile egitim duzeyleri yuksektir Koylerde emekli sayisi epey fazladir Bolgedeki diger Nogay olmayan komsu koylerde tarimi biz tatarlardan ogrendik diye bir deyim kullanirlar kaynak belirtilmeli Genelde Nogaylar teknik ve duzenli tarim yaparlar kaynak belirtilmeli Meshur yemeklerimizden olmazsa olmazi Ciborek Tabakborek Sarburma Gobete Kasikborek Uykenborek Kalakay Bavursak Tavalokumu Omas Corbasi Sorpa ve daha bircok yemek cesitleri vardir Yemeklerde genellikle et olur kaynak belirtilmeli Bu koylerde yasayan Nogaylar da ulusal kimliklerini korumuslar adetlerinden ayrilmamislardir Yasanan ekonomik zorluklardan dolayi bir kismi koylerinden baglarini koparmadan goc etmisler Buyuksehirlere ilcelere ve 60 li yillardan itibaren Avrupa nin cesitli yerlerine yerlesmislerdir Koylerinde tarim ve hayvancilikla gecinen yore halki koylerinin disinda gunumuz kosullarina gore meslek edinmislerdir Bunun disinda Karaman da da az miktarda Nogay aileleri mevcuttur kaynak belirtilmeli Nogay prensi cizimi 1812 Varsova Ulusal Muzesi Nogaylar a ozgu olan dillerini muhafaza etmeye calismislar ve gunumuzde de bu dili kullanmaya devam etmektedirler Geleneksel yemekleri kazanborek sirborek cigborek koyankulak tavsan kulagi inkal tavaborektir ve tamami hamurdan yapilmaktadir Ekmek olarak da kendilerine has kalakay tavaoptek soyunoptek adlarinda ve tandirda pisen cesitli sekillerde ekmekleri tuketmektedirler Yagda kizartilan bavursak adinda ekmekleri de vardir Iceceklerinin en onemlisi ise Ayaksay dir Halk arasinda Tatar Cayi veya Nogay Cayi olarak bilinir kaynak belirtilmeli Rusya da NogaylarRusya Federasyonu icindeki Nogay sayisi 2002 de 90 666 idi Nogaylar gunumuzde toplu olarak Stavropol krayi Karacay Cerkes Cumhuriyeti 2002 de 44 873 ile Cecenistan ve Dagistan 2002 de 138 168 cumhuriyetlerinde yasamaktadirlar Nogayca Karacay Cerkes ve Dagistan cumhuriyetlerindeki resmi dillerdendir 2007 de Karacay Cerkes Cumhuriyeti nde merkezi Erken Sahar olan toplam 95 bin nufuslu bir Nogay rayonu olusturulmustur Buyuk kismi Kafkasya da Dagistan Idil Nehri guney boylari Stavropol Kray Cecenya ile Karacay Cerkes Cumhuriyeti nde yasamaktadirlar Kirim ve Romanya da da Nogaylar bulunmaktadir Nogay toplam nufusu 900 000 in uzerinde olup hepsi Sunni Hanefi Muslumandir Terek Irmagi havzasinda yasayan Nogaylara Ak Nogaylar da denmektedir Nogaylar Turkcenin Kipcak grubuna giren bir dil konusurlar 13 15 yuzyillarda Altin Orda egemenliginde idiler Altin Orda nin parcalanmasindan sonra simdiki Kuzey Kafkasya nin kuzeydogu kesimi Astrahan Hanligi kuzeybati kesimi de Kirim Hanligi sinirlari icinde kaldi Astrahan Hanligi 1556 da yikilip topraklari Rusya ya ilhak edildi Bu nedenle simdiki inda bir Nogay nufus yasamaktadir Kuzey Kafkasya nin kuzeybatisinda ya da Kuban Irmagi kuzeyinde yasayan ve Kirim Hanligi yurttaslari olan Nogaylar 1783 te bu yerleri Ruslarin Kirim Hanligi ile birlikte ilhak etmesi sonucu olumsuzluklar yasadilar ve soykirima ugratildilar bk Ashad K irg Tehlike Hep Kuzeyden Geliyordu Kuzey Kafkasya KD Istanbul 1992 sayi 85 86 s 23 25 Kaynakca Minahan James 2000 One Europe Many Nations A Historical Dictionary of European National Groups Ingilizce Greenwood Publishing Group ISBN 978 0 313 30984 7 24 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2022 www turksoy org 24 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2022 Dis baglantilar Nogay Turkleri 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde http nogayorday wix com antep nogaylari nogaylar c24ju 2 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde