Azak Denizi (Rusça: Азо́вское мо́ре, Azóvskoje móre; Ukraynaca: Азо́вське мо́ре, Azóvśke móre; Kırım Tatarcası: Azaq deñizi; Adigece: Хы Мыут1э, Khı Mıvt'e; "Meot Denizi" olarak da bilinir), Karadeniz'in kuzeydoğusunda yer alan ve Kerç Boğazı ile Karadeniz’e bağlanan Rusya ve Ukrayna arasındaki bir iç denizdir. Yüzölçümü 37.700 km² olan Azak Denizinin uzunluğu 240 km genişliği ise 135 km olup kıyıları alçaktır. Don ve Kuban nehirleri bu denize dökülür. Bu büyük nehirlerin ilave etkisiyle tuzluluk derecesi düşük olan Azak Denizi, Aralık ayından Mart ayına kadar donar. Bol miktarda balık bulunan bu denizde kışın buzlar delinerek balık avlanır.
Azak Denizi | |
---|---|
Azak Denizi | |
Havza | |
Ülke(ler) | Ukrayna, Rusya |
Konum | Doğu Avrupa |
Koordinatlar | 46°K 37°D / 46°K 37°D |
Yerleşim(ler) (sahil) | Mariupol, Azak, Berdyansk |
Genel bilgiler | |
Aktığı yer | Karadeniz |
Tür | İç deniz |
Akarsu (gelen) | Don Nehri, Kuban Nehri |
Akarsu (giden) | Kerç Boğazı |
Uzunluk | 360 km (220 mi) |
Genişlik | 180 km (110 mi) |
Ortalama derinlik | 7 m (23 ft) |
En derin noktası | 14 km (8,7 mi) |
Yüzölçümü | 39.000 km2 (15.000 sq mi) |
Su hacmi | 290 km3 (70 cu mi) |
Bağlantı | Kırım Köprüsü |
Wikimedia Commons | |
Kelime Kökeni
Antik adı Maeotis olan denizin şimdiki adı Türk soylu kavimlerden gelir. Yükseltinin az olduğu düz ve alçak kıyılara sahip Kıpçak dilinde alçak topraklar anlamındadır. Rus halk söylencelerine göre ise Azak ismi Asuf/Azum isimli bir Kuman prensinden gelir.
Osmanlı denize, balık bolluğundan dolayı Balük Denis (Balık Denizi) ismini vermiştir.
Denize kıyısı olan ülkeler
Doğuda;
Kuzey, Güney ve Batıda;
- Ukrayna
- Kuzeyde Novorossiya Federal Devleti (De facto)
- Güneybatıda Rusya tarafından ilhak edilen Kırım Cumhuriyeti (De facto)
Coğrafi Özellikleri
Okyanus sistemlerine uzak oluşu nedeniyle gelgit etkisinin çok az hissedildiği ve Don Nehri gibi büyük ırmakların alüvyon taşıdığı Azak Denizinde, çok sayıda kıyı dili oluşumu vardır. Bunun yanında bazı nehirlerin ağızlarında haliçler vardır. Yerel dillerde bu haliçler liman ismiyle anılır.
Osmanlı döneminde yapılması planlanan ama yapımı 2.Dünya Savaşı sonrası Rusya tarafından gerçekleştirilen Volga-Don Kanalı ile Azak Denizi, Hazar Denizi ile yapay olarak bağlanmıştır.
Azak Denizi'nin başlıca kısımları
- , Azak Denizi'nin batısında yer alan büyük lagün sistemi
- , denizin kuzeydoğusunda yer alan aynı zamanda Azak Denizi'nin en büyük körfezi
- Kerç Boğazı, Karadeniz bağlantısını sağlayan denizin güneyindeki boğaz
Galeri
- Azak Denizinin uzaydan görünüşü NASA
- Azak Kıyısındaki deniz kuşları
- Kırım Yarımadasında yer alan yakınlarında bir plaj
-
- Azak Denizinde rüzgâr sörfü yapanlar
-
- Yeysk Şehri
-
-
-
Kaynakça
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Azak Denizi Rusca Azo vskoe mo re Azovskoje more Ukraynaca Azo vske mo re Azovske more Kirim Tatarcasi Azaq denizi Adigece Hy Myut1e Khi Mivt e Meot Denizi olarak da bilinir Karadeniz in kuzeydogusunda yer alan ve Kerc Bogazi ile Karadeniz e baglanan Rusya ve Ukrayna arasindaki bir ic denizdir Yuzolcumu 37 700 km olan Azak Denizinin uzunlugu 240 km genisligi ise 135 km olup kiyilari alcaktir Don ve Kuban nehirleri bu denize dokulur Bu buyuk nehirlerin ilave etkisiyle tuzluluk derecesi dusuk olan Azak Denizi Aralik ayindan Mart ayina kadar donar Bol miktarda balik bulunan bu denizde kisin buzlar delinerek balik avlanir Azak DeniziAzak DeniziHavzaUlke ler Ukrayna RusyaKonumDogu AvrupaKoordinatlar46 K 37 D 46 K 37 D 46 37Yerlesim ler sahil Mariupol Azak BerdyanskGenel bilgilerAktigi yerKaradenizTurIc denizAkarsu gelen Don Nehri Kuban NehriAkarsu giden Kerc BogaziUzunluk360 km 220 mi Genislik180 km 110 mi Ortalama derinlik7 m 23 ft En derin noktasi14 km 8 7 mi Yuzolcumu39 000 km2 15 000 sq mi Su hacmi290 km3 70 cu mi BaglantiKirim KoprusuWikimedia CommonsKis baslangicinda Azak Denizi nin uzaydan gorunusu NASA Kuzeydogu dan Azak Denizi ne dokulen ve denizi besleyen ana nehir olan Don Nehri nin agzi ve denizin sig kisimlari kis aylari boyunca cevredeki kucuk gollerle beraber buz tutmaktadir 10 Aralik 2002 Kelime KokeniAntik adi Maeotis olan denizin simdiki adi Turk soylu kavimlerden gelir Yukseltinin az oldugu duz ve alcak kiyilara sahip Kipcak dilinde alcak topraklar anlamindadir Rus halk soylencelerine gore ise Azak ismi Asuf Azum isimli bir Kuman prensinden gelir Osmanli denize balik bollugundan dolayi Baluk Denis Balik Denizi ismini vermistir Denize kiyisi olan ulkeler1550 tarihli bir haritada Azak Denizi Doguda Rusya Kuzey Guney ve Batida Ukrayna Kuzeyde Novorossiya Federal Devleti De facto Guneybatida Rusya tarafindan ilhak edilen Kirim Cumhuriyeti De facto Cografi OzellikleriOkyanus sistemlerine uzak olusu nedeniyle gelgit etkisinin cok az hissedildigi ve Don Nehri gibi buyuk irmaklarin aluvyon tasidigi Azak Denizinde cok sayida kiyi dili olusumu vardir Bunun yaninda bazi nehirlerin agizlarinda halicler vardir Yerel dillerde bu halicler liman ismiyle anilir Osmanli doneminde yapilmasi planlanan ama yapimi 2 Dunya Savasi sonrasi Rusya tarafindan gerceklestirilen Volga Don Kanali ile Azak Denizi Hazar Denizi ile yapay olarak baglanmistir Azak Denizi nin baslica kisimlari Azak Denizi nin batisinda yer alan buyuk lagun sistemi denizin kuzeydogusunda yer alan ayni zamanda Azak Denizi nin en buyuk korfezi Kerc Bogazi Karadeniz baglantisini saglayan denizin guneyindeki bogazSanayisi ile on plana cikan KercGaleriAzak Denizinin uzaydan gorunusu NASA Azak Kiyisindaki deniz kuslari Kirim Yarimadasinda yer alan yakinlarinda bir plaj Azak Denizinde ruzgar sorfu yapanlar Yeysk SehriKaynakcaDis baglantilar