Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marilyn Monroe (Norma Jeane Mortenson; 1 Haziran 1926 – 4 Ağustos 1962), Amerikalı oyuncu ve model. Komedi filmlerindeki "sarışın bomba" karakterlerini oynamasıyla tanınan sanatçı, 20. yüzyılın en ünlü sinema yıldızlarından ve seks sembollerinden biriydi. Sadece on yıl başrol oyuncusu olarak yer almasına rağmen 1962'de beklenmedik bir şekilde öldüğünde, filmleri 200 milyon dolar (2020'de 2 milyar dolara eş değer) hasılat elde etmişti. Büyük bir popüler kültür simgesi olarak görülmeye devam etmektedir.
Marilyn Monroe | |
|---|---|
 Monroe, 1953 | |
| Doğum | Norma Jeane Mortenson 1 Haziran 1926 Los Angeles, Kaliforniya, ABD |
| Ölüm | 4 Ağustos 1962 (36 yaşında) Los Angeles, Kaliforniya, ABD |
| Ölüm sebebi | Aşırı dozda barbitürat |
| Defin yeri | , Los Angeles |
| Diğer ad(lar)ı | Norma Jeane Baker |
| Meslek |
|
| Etkin yıllar | 1945–1962 |
| Boy | 1,66 m (5 ft 5 in) |
| Evlilik |
|
| Resmî site | marilynmonroe.com |
| İmza | |
 | |
Los Angeles'ta doğup büyüyen Monroe, çocukluğunun çoğunu koruyucu aile evlerinde ve yetimhanede geçirdi ve on altı yaşında evlendi. Savaşın bir parçası olarak 1944'te bir fabrikada çalışırken 'ten bir fotoğrafçıya tanıtıldı ve başarılı bir pin-up mankenlik kariyerine başladı. Bu çalışma, Twentieth Century-Fox (1946-47) ve Columbia Pictures (1948) ile kısa süreli film sözleşmelerine yol açtı. Bir dizi küçük film rollerinden sonra Fox ile 1951'de yeni bir sözleşme imzaladı. Sonraki iki yıl boyunca, ve Tehlikeli Oyun gibi çeşitli komedi filmlerinde ve ve gibi dram filmlerinde rol alan popüler bir oyuncu hâline geldi. Monroe, bir yıldız olmadan önce çıplak fotoğraflar çektirdiğini söylediğinde bir skandalla karşı karşıya kaldı ancak kariyerine zarar vermek yerine, hikâyesi filmlerinde artan ilgiyle sonuçlandı.
1953 yılına gelindiğinde, Monroe üç filmde başrolde yer alarak en popüler Hollywood yıldızlarından biri oldu: cinsel çekiciliğine odaklanan kara film ile "aptal sarışın" imajını oluşturan komedi filmleri ve . Kamusal imajının kariyeri boyunca oluşturulmasında ve yönetiminde önemli bir rol oynamış olmasına rağmen, stüdyo tarafından hep aynı tür rollerin verilmesi ve düşük maaş alması nedeniyle hayal kırıklığına uğradı. 1954 yılının başında bir film projesini reddettiği için kısa bir süreliğine filmlerde gözükmesine izin verilmedi ancak sonrasında kariyerinin en büyük gişe başarısı olan 'nda (1955) yer aldı.
Stüdyo hâlâ sözleşmesini değiştirmeye isteksizken, Monroe 1954'ün sonunda bir film yapım şirketi kurdu ve şirkete Marilyn Monroe Productions (MMP) adını verdi. 1955'te kendisini şirketi geliştirmeye adadı ve Actors Studio'da metot oyunculuğu öğrenmeye başladı. 'nda (1956) eleştirmenlerce övülen performansından ve MMP'nin Prens ve Şovkızı (1957) adındaki ilk bağımsız prodüksiyonunda yer almasından sonra Bazıları Sıcak Sever'deki (1959) oyunculuğuyla En İyi Kadın Oyuncu dalında Altın Küre'yi kazandı. Son tamamladığı film dram türündeki Uygunsuzlar'dır (1961).
Monroe'nun sıkıntılı özel hayatı çok dikkat çekti. Madde bağımlılığı, depresyon ve anksiyete ile mücadele etti. Eski beyzbol yıldızı Joe DiMaggio ve oyun yazarı Arthur Miller ile evlendi, iki evliliği de boşanmayla sonuçlandı. 5 Ağustos 1962 tarihinde Los Angeles'taki evinde 36 yaşındayken aşırı dozda barbitürat kullanımı ölümüne sebep oldu. Ölümü resmî olarak aşırı dozda barbitürattan kaynaklanan muhtemel intihar olarak geçse de ölüm sebebi üzerine pek çok spekülasyon yapıldı, komplo teorisi oluşturuldu.
Monroe, 1999 yılında Amerikan Film Enstitüsü'nün tüm zamanların en büyük kadın film yıldızları sıralamasında altıncı sıraya yerleşti.
Çocukluk
Marilyn, 1 Haziran 1926 tarihinde Norma Jeane Mortenson ismi ile Los Angeles Devlet Hastanesi'nde doğmuştur. Biyografisini yazan birçok kişiye göre biyolojik babası annesinin RKO stüdyolarında film editörü olarak birlikte çalıştığı Charles Stanley Gifford ismindeki satış elemanıdır. Bazıları ise annesi Gladys Pearl Baker'ın ikinci kocası olan Martin Edward Mortenson'ın babası olduğunu iddia eder. Gladys'in ayrıca daha önceki evliliğinden de Robert Kermit Baker ve Berniece Baker (Miracle) isimlerinde iki çocuğu da vardı. Gladys'in şizofreni hastalığı yüzünden hastaneye kaldırılması üzerine Monroe bundan sonraki hayatını bir yetimhanede ve çeşitli bakıcı ailelerin yanında geçirmek zorunda kaldı. Monroe'nun aynı şekilde dayısı Marion da akıl hastanesine yatırılmış ve hastaneden çıktıktan sonra kendini asmış, anneannesi Della ve dedesi Otis de manik depresyon hastalığından çekmişlerdi. Norma Jeane yedi yaşına kadar aşırı dindar bir aile olan Albert ve Ida Bolender çifti ile yaşamıştır. Daha sonra annesi Gladys'in bir ev satın almasıyla tekrar onunla yaşamaya başlamasına rağmen annesinin akıl hastalığının kötüleşmesi üzerine annesinin en yakın arkadaşı Grace McKee'nin bakımı altına girmiştir. Ancak Grace McKee'nin 1935 yılında Ervin Silliman Goddard'la evlenmesi üzerine Los Angeles yetimhanesine gönderilmiştir. İki yıl sonra Grace onu geri almasına rağmen kocası Ervin Silliman Goddard'ın küçük kıza cinsel tacizde bulunması üzerine dokuz yaşındaki Monroe, bu sefer de Grace McKee'nin halası Olive Brunings ile yaşamaya gönderilmiştir. Ancak orada da Olive'in oğulları tarafından saldırıya uğrayınca Grace'in yaşlı halası Ana Lower'a gönderilmesi gerekmiştir. Ana Lower'ın sağlığı bir süre sonra bozulmaya başlayınca Norma Jean, Grace ve Ervin Goddard'ın yanına geri dönmüştür. Bu dönemde Norma Jeane, henüz 16 yaşındayken komşusunun 21 yaşındaki oğlu James Doughtery ile tanışıp bir süre flört ettikten sonra onunla evlenmiştir. Dört yıl süren evlilik ardından boşanmış ve The Blue Book mankenlik ajansına girerek mankenlik yapmaya başlamıştır. Yine bu dönemde oyunculuk ve şarkıcılık kurslarına katılmıştır.
Kariyer
Kısa sürede The Blue Book mankenlik ajansının en başarılı modellerinden biri olan Monroe, düzinelerce magazin dergisinde gözüktü. 1946 yılında Marilyn Monroe Earl Moran için poz verdi ve ikisi arkadaş oldu.
Bu dönemde 20th Century Fox'un yöneticisi 'un dikkatini çekti ve onun için bir deneme çekimi ayarladı. Aynı zamanda ona altı aylık bir kontrat yaptı. Lyon'un önerisiyle adını Marilyn Monroe olarak değiştiren Norma Jean, "" ve "Dangerous Years" isimli iki film çevirdi. Ancak iki filmin başarısız olması, Monroe'nun bir süre sinemadan uzak kalmasına neden oldu. Fox şirketinin Monroe ile yeni bir kontrat imzalamaması yüzünden bir süre boşta kaldı. Modelliğe devam ederken aynı zamanda da oyunculuk derslerine devam etti. "" adındaki filmde, ilk kez şarkı söyleme ve dans etme şansını yakaladı. Daha sonra "The Asphalt Jungle" ve "All About Eve" filmlerinde iki kısa rolde oynadı. Bu filmlerdeki kısa ama dikkat çekici rolleriyle eleştirmenlerin çok dikkatini çekmişti. Sonraki iki yıl boyunca "", "", ve gibi filmlerde önemsiz küçük rollerde gözüktü. Ardından RKO yöneticileri Monroe'nun box office potansiyelini Fritz Lang'ın "" isimli filminde kullandılar. Filmin başarı kazanması üzerine Fox aynı taktiği kullanarak "Monkey Business" isimli komedi filminde oynattı. Bu iki filmin başarısı üzerine eleştirmenler artık Monroe'yu görmezden gelemediler ve iki filmin başarısını onun artan ününe bağladılar. Aynı dönemde Monroe setlerde çalışması zor bir oyuncu olarak tanınmaya başladı. Özellikle setlere sürekli geç gelmesi (ya da hiç gelmemesi), repliklerini hatırlamada güçlükler çekmesi, performansından tatmin olana kadar sürekli baştan çekim talep etmesi ve önce Natasha Lytess sonra da Paula Strasberg isimli oyuncu koçlarının direktiflerine aşırı itimat etmesi yönetmenler arasında hoşnutsuzluklara sebep oldu. Ayrıca uykusuzluk ve gerginlik için kullandığı barbitüratlar ve amfetaminler, sahne korkusu, kendine güvensizliği ve mükemmeliyetçi yapısı da, film setlerinde yarattığı çeşitli problemlere sebep olarak görülmüştür. Uyku ve enerji için film sektöründeki oyuncular arasında ilaç kullanımı, 1950'li yıllarda standart bir uygulama olmasına rağmen, Monroe'nun uyguladığı bu tip geçici çözümler onun uykusuzluk, depresyon ve ve ruh hâli değişikliklerinin yıllar içinde daha da kötüleşmesine sebep olmuştur. Monroe aynı zamanda alkolü de zaman zaman ilaçlarıyla birlikte kullanarak yaşadığı problemlere bu şekilde çözüm üretmeye çalışmıştır.
1952 yılında Monroe "Don't Bother to Knock" isimli filmde psikolojik sorunları olan bir çocuk bakıcısını rolüyle en sonunda baş rolde oynama şansı yakaladı. Düşük bütçeyle yapılmış B tipi bir film olmasına ve karışık eleştiriler almasına rağmen, eleştirmenler Monroe'nun daha büyük rollerde de oynayabileceğine ikna oldular.
Şöhret
Monroe, 1953 yılında oynadığı "" filmiyle en sonunda ünlü olabildi. Eleştirmenler filmin karanlık senaryosu kadar, Monroe'nun kamerayla olan uyumuna da odaklandılar. Monroe, bu filmde kocasını öldürmeye çalışan bir kadını canlandırdı.
Bu dönemde bir zamanlar verdiği seksi pozlar ortaya çıktı. Monroe, daha sonra basına çıplak pozlar verdiğini, bunu parasız ve aç kaldığı için yaptığını söyleyerek kariyerini bitirecek olası bir skandaldan kurtulmayı başardı. Bu pozlar, daha sonra Playboy'un ilk sayısında yayınlandı.
Monroe sonraki aylarda çevirdiği "" ve "" isimli filmlerinin büyük başarı kazanmasıyla A sınıfı oyuncular arasına girdi. Bu filmlerden sonra çevirdiği "" ve "" isimli filmler ise başarılı olamadı. Yine bu dönemde uzun zamandır birlikte olduğu beyzbol yıldızı ile evlendi. Ancak çift, dokuz ay sonra anlaşmazlık nedeniyle boşandı. Stüdyo başkanı Zanuck'un kendisine ayarladığı aptal sarışın rollerinden sıkılan Monroe, 1955 yılında "" isimli filmini tamamladıktan sonra kontratını iptal ederek New York'taki ""'ya oyunculuk okumaya gitti. Bu arada kendisine önerilen "", "" ve " gibi filmlerde oynamayı ise reddetti. Actors Studio'daki eğitimi sırasında üçüncü eşi yazar Arthur Miller ile tanışan Monroe, daha sonra onunla evlendi.
New York'tayken arkadaşı fotoğrafçı ile kendi prodüksiyon şirketi Marilyn Monroe Productions'ı kurdu. Bu arada Monroe'nun yokluğu sırasında stüdyo tarafından seyirciye sunulan Jayne Mansfield ve gibi alternatiflerinin başarısız olması ve "" filminin gişedeki başarısı üzerine Zanuck onu geri çağırıp istediği şartları yerine getirerek yeni bir sözleşme yaptı. Monroe, bundan sonra sadece onayladığı senaryolar ve kendi belirlediği yönetmenlerle çalışacak ve Fox dışındaki diğer stüdyolar ile filmler çevirebilecekti. 1955 yılında stüdyo ile yaptığı bu yeni sözleşmeye ve prodüksiyon şirketine bağlı olarak Joshua Logan tarafından yönetilen ilk filmi ""'ı çevirdi. Bu filmdeki salon şarkıcısı Cherie rolüyle kariyerindeki en iyi dramatik performansını göstererek eleştirmenlerden büyük övgü aldı ve Altın Küre Ödülü'ne aday oldu. Bu filmin ardından eşi Arthur Miller'la Londra'ya giderek Laurence Olivier ile birlikte The Prince and the Showgirl isimli filmi çevirdi. Bu filmi eleştirmenlerden karışık eleştiriler almasına ve fazla hasılat yapmamasına rağmen, özellikle Avrupa'da Monroe yine oyunculuğu ile büyük övgü kazandı ve Oscar Ödülü'ne denk ödüller olarak görülen İtalyan David di Donatello ve Fransız 'ni kazandı. Aynı zamanda da İngiliz BAFTA ödülüne aday oldu. Filmin tamamlanmasının ardından Londra'dan dönen Monroe hamile olduğunun öğrendi. Ancak bir dış gebelik geçirdiği tespit edilince çocuğunu aldırmak zorunda kaldı.
Son yılları
Marilyn, 1959 yılında Billy Wilder'ın yönetmenliğinde çevirdiği "Some Like It Hot", kariyerindeki en başarılı ve en popüler filmi oldu. Monroe bu filmdeki oyunculuğuyla bir Altın Küre Ödülü kazandı. Ancak filmin ve Monroe'nun büyük başarısı kadar perde arkasında yaşanan olaylar da yine bu dönemde su yüzüne çıkmaya başladı. Özellikle Monroe'nun sete sürekli geç gelmesi, repliklerini hatırlayamaması, zaman zaman odasından çıkmayarak çekimlere katılmayı reddetmesi yönetmen Billy Wilder ile arasında büyük çatışmalara yol açtı. Bunların dışında çekimler sırasında hamile olduğunu keşfeden Monroe, filmin tamamlanmasının ardından düşük yaptı. Bu filmden sonra çevirdiği "" filmi ise kritik ve ticari açıdan başarısız oldu. Yine de film de söylediği "My Heart Belongs to Daddy" şarkısı büyük hit oldu. Ayrıca bu filmdeki rol arkadaşı Yves Montand ile kısa bir yasak ilişki yaşadı.
Marilyn, daha sonra senaryosunu kocası "Arthur Miller"'ın yazdığı 1961 yapımı "The Misfits" filminde çocukluk idolü Clark Gable ile birlikte başrolde oynadı. Film boyunca Monroe'nun psikolojik ve fiziksel sorunları, alkol ve reçeteli hap bağımlılığı, iki sefer yorgunluk ve sinir bozukluğu sebebiyle hastaneye yatırılması ve sete sürekli geç gelmesi nedeniyle çekimlerde çok fazla sorun ve gecikmeler yaşanmasına rağmen, Monroe ve diğer oyuncular gösterdikleri performanslarla eleştirmenlerin ve seyircilerin ilgisini çekti. Ancak film yüksek beklentilere rağmen karışık eleştiriler aldı ve gişede fazla hasılat yapamadı. The Misfits, aynı zamanda Monroe'nun ve Clark Gable'ın tamamladıkları son film olacaktı. Bu filmden sonra Monroe, kocası Arthur Miller'dan boşandı. Boşanmadan sonra depresyon sebebiyle Payne Whitney Psikiyatri Kliniği'ne yatarak bir süre tedavi gördü. 1962 yılında "" adlı komedi filminde oynamaya karar verdi. Bu film, onun aynı zamanda ilk çıplak sahnesini de içeriyordu. Ancak film boyunca hasta olduğunu öne sürerek sete az gelmesi ve onun yerine hakkında aşk söylentilerinin çıktığı J.F. Kennedy'nin doğum günü için şarkı söylemeye gitmesi üzerine Fox şirketi tarafından filmden kovuldu, sözleşmesi iptal edildi ve film şirketi tarafından kendisine tazminat davası açıldı. Fox şirketi filmi tamamlamak için oyuncu Lee Remick ile anlaşmasına rağmen Monroe'nun filmdeki rol arkadaşı Dean Martin'nin başka bir oyuncuyla çalışmak istememesi üzerine işe geri alındı ve kendisiyle yeni bir sözleşme yapıldı. Ancak filmin çekimleri tekrar başlamadan önce yüksek dozda sakinleştirici ilaç alarak 5 Ağustos 1962'de Brentwood, Los Angeles'taki evinin yatak odasında henüz 36 yaşındayken hayata veda etti. Ölümünün ardından yapılan otopsi sonucunda ölüm sebebi yüksek dozda Barbitürat alımı sonucu muhtemel intihar olarak ilan edilmesine karşın, olay yerindeki delil yetersizliği, otopside alınan dokuların daha sonradan kaybolması ve başta kahyası olmak üzere görgü tanıklarının çelişkili ifadeleri sonucu ölüm sebebinin cinayet olduğuna ve politik sebeplerden CIA, Mafya ve Kennedy ailesinin buna sebep olduklarına dair tam olarak kanıtlanamamış birçok komplo teorisi ortaya atıldı. Monroe'nun bedeni daha sonra eski kocası 'ya teslim edildi ve onun aranje ettiği bir cenaze töreni ile 8 Ağustos 1962 yılında ise Westwood Village Memorial Park Mezarlığı'nda defnedildi.
Filmografi
| Yıl | Film | Rol | Stüdyo | Notlar | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1947 | Dangerous Years | Evie | 20th Century-Fox | |||
| 1948 | † | Betty | 20th Century-Fox | |||
| 1948 | Peggy Martin | Columbia Pictures |
| |||
| 1949 | Grunion'un müşterisi | United Artists | ||||
| 1950 | † | Clara | 20th Century-Fox | |||
| 1950 | The Asphalt Jungle | Angela Phinlay | Metro-Goldwyn-Mayer | |||
| 1950 | All About Eve | Bayan Claudia Caswell | 20th Century-Fox | |||
| 1950 | Polly | 20th Century-Fox | ||||
| 1950 | † | Dusky Ledoux | Metro-Goldwyn-Mayer | |||
| 1951 | Iris Martin | Metro-Goldwyn-Mayer | ||||
| 1951 | Harriet | 20th Century-Fox | ||||
| 1951 | Roberta Stevens | 20th Century-Fox | ||||
| 1951 | Joyce Mannering | 20th Century-Fox | ||||
| 1952 | Peggy | |||||
| 1952 | Annabel Jones Norris | 20th Century-Fox | ||||
| 1952 | Don't Bother to Knock | Nell Forbes | 20th Century-Fox | |||
| 1952 | Bayan Lois Laurel | 20th Century-Fox | ||||
| 1952 | Fahişe | 20th Century-Fox |
| |||
| 1953 | Rose Loomis | 20th Century-Fox | ||||
| 1953 | Lorelei Lee | 20th Century-Fox | ||||
| 1953 | Pola Debevoise | 20th Century-Fox | ||||
| 1954 | Kay Weston | 20th Century-Fox | ||||
| 1954 | Victoria Hoffman | 20th Century-Fox | ||||
| 1955 | Kız | 20th Century-Fox |
| |||
| 1956 | Bus Stop | Cherie | 20th Century-Fox |
| ||
| 1957 | The Prince and the Showgirl | Elsie Marina | Warner Brothers |
| ||
| 1959 | Some Like It Hot | Sugar Cane Kowalczyk | United Artists |
| ||
| 1960 | Amanda Dell | 20th Century-Fox | ||||
| 1961 | The Misfits | Roslyn Taber | United Artists |
| ||
| 1962 | Something's Got to Give | Ellen Wagstaff Arden | 20th Century-Fox |
| ||
| † kredilerde adının geçmediğini belirtir. | ||||||
Ödüller ve adaylıklar
- 1953 Altın Küre Henrietta Ödülü: Dünyanın Favori Kadın Film Sanatçısı.
- 1953 Photoplay Ödülü: En Popüler Kadın Yıldız
- 1956 BAFTA Film Ödülü Adaylığı: En İyi Yabancı oyuncu (The Seven Year Itch)
- 1956 Altın Küre Adaylığı: Komedi Veya Müzikalde En İyi Kadın Oyuncu (Bus Stop)
- 1958 BAFTA Film Ödülü Adaylığı: En İyi Yabancı oyuncu (The Prince and the Showgirl)
- 1958 David di Donatello Ödülü (İtalyan): En İyi Yabancı oyuncu (The Prince and the Showgirl)
- 1959 Crystal Star Ödülü (Fransız): En İyi Yabancı oyuncu (The Prince and the Showgirl)
- 1960 Altın Küre, Komedi Veya Müzikalde En İyi Kadın Oyuncu (Some Like It Hot)
- 1962 Altın Küre, Henrietta Ödülü: Dünyanın Favori Kadın Film Sanatçısı.
- Hollywood Ünlüler Kaldırımı Yıldızı 6104 Hollywood Blvd.
Kaynakça
- Özel
- ^ . Biography.com. 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013.
- ^ Hertel, Howard; Heff, Don (6 Ağustos 1962). "Marilyn Monroe Dies; Pills Blamed". Los Angeles Times. . 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2015.
- ^ Chapman 2001; Hall 2006.
- ^ (İngilizce). 16 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023.
- Genel
- Chapman, Gary (2001). "Marilyn Monroe". Browne, Ray B.; Browne, Pat (Ed.). The Guide to United States Popular Culture. University of Wisconsin Press. ISBN .
- Hall, Susan G. (2006). American Icons: An Encyclopedia of the People, Places, and Things that Have Shaped Our Culture. Greenwood Publishing Group. ISBN .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Marilyn Monroe ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- IMDb'de Marilyn Monroe
- Marilyn Monroe'nun Resmî sitesi 28 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Marilyn Monroe Norma Jeane Mortenson 1 Haziran 1926 4 Agustos 1962 Amerikali oyuncu ve model Komedi filmlerindeki sarisin bomba karakterlerini oynamasiyla taninan sanatci 20 yuzyilin en unlu sinema yildizlarindan ve seks sembollerinden biriydi Sadece on yil basrol oyuncusu olarak yer almasina ragmen 1962 de beklenmedik bir sekilde oldugunde filmleri 200 milyon dolar 2020 de 2 milyar dolara es deger hasilat elde etmisti Buyuk bir populer kultur simgesi olarak gorulmeye devam etmektedir Marilyn MonroeMonroe 1953DogumNorma Jeane Mortenson 1 Haziran 1926 1926 06 01 Los Angeles Kaliforniya ABDOlum4 Agustos 1962 36 yasinda Los Angeles Kaliforniya ABDOlum sebebiAsiri dozda barbituratDefin yeri Los AngelesDiger ad lar iNorma Jeane BakerMeslekAktrismodelsarkiciEtkin yillar1945 1962Boy1 66 m 5 ft 5 in Evlilik e 1942 b 1946 Joe DiMaggio e 1954 b 1955 Arthur Miller e 1956 b 1961 Resmi sitemarilynmonroe comImza Los Angeles ta dogup buyuyen Monroe cocuklugunun cogunu koruyucu aile evlerinde ve yetimhanede gecirdi ve on alti yasinda evlendi Savasin bir parcasi olarak 1944 te bir fabrikada calisirken ten bir fotografciya tanitildi ve basarili bir pin up mankenlik kariyerine basladi Bu calisma Twentieth Century Fox 1946 47 ve Columbia Pictures 1948 ile kisa sureli film sozlesmelerine yol acti Bir dizi kucuk film rollerinden sonra Fox ile 1951 de yeni bir sozlesme imzaladi Sonraki iki yil boyunca ve Tehlikeli Oyun gibi cesitli komedi filmlerinde ve ve gibi dram filmlerinde rol alan populer bir oyuncu haline geldi Monroe bir yildiz olmadan once ciplak fotograflar cektirdigini soylediginde bir skandalla karsi karsiya kaldi ancak kariyerine zarar vermek yerine hikayesi filmlerinde artan ilgiyle sonuclandi 1953 yilina gelindiginde Monroe uc filmde basrolde yer alarak en populer Hollywood yildizlarindan biri oldu cinsel cekiciligine odaklanan kara film ile aptal sarisin imajini olusturan komedi filmleri ve Kamusal imajinin kariyeri boyunca olusturulmasinda ve yonetiminde onemli bir rol oynamis olmasina ragmen studyo tarafindan hep ayni tur rollerin verilmesi ve dusuk maas almasi nedeniyle hayal kirikligina ugradi 1954 yilinin basinda bir film projesini reddettigi icin kisa bir sureligine filmlerde gozukmesine izin verilmedi ancak sonrasinda kariyerinin en buyuk gise basarisi olan nda 1955 yer aldi Studyo hala sozlesmesini degistirmeye isteksizken Monroe 1954 un sonunda bir film yapim sirketi kurdu ve sirkete Marilyn Monroe Productions MMP adini verdi 1955 te kendisini sirketi gelistirmeye adadi ve Actors Studio da metot oyunculugu ogrenmeye basladi nda 1956 elestirmenlerce ovulen performansindan ve MMP nin Prens ve Sovkizi 1957 adindaki ilk bagimsiz produksiyonunda yer almasindan sonra Bazilari Sicak Sever deki 1959 oyunculuguyla En Iyi Kadin Oyuncu dalinda Altin Kure yi kazandi Son tamamladigi film dram turundeki Uygunsuzlar dir 1961 Monroe nun sikintili ozel hayati cok dikkat cekti Madde bagimliligi depresyon ve anksiyete ile mucadele etti Eski beyzbol yildizi Joe DiMaggio ve oyun yazari Arthur Miller ile evlendi iki evliligi de bosanmayla sonuclandi 5 Agustos 1962 tarihinde Los Angeles taki evinde 36 yasindayken asiri dozda barbiturat kullanimi olumune sebep oldu Olumu resmi olarak asiri dozda barbiturattan kaynaklanan muhtemel intihar olarak gecse de olum sebebi uzerine pek cok spekulasyon yapildi komplo teorisi olusturuldu Monroe 1999 yilinda Amerikan Film Enstitusu nun tum zamanlarin en buyuk kadin film yildizlari siralamasinda altinci siraya yerlesti CocuklukMarilyn Monroe nun dogum belgesi 1926 Marilyn 1 Haziran 1926 tarihinde Norma Jeane Mortenson ismi ile Los Angeles Devlet Hastanesi nde dogmustur Biyografisini yazan bircok kisiye gore biyolojik babasi annesinin RKO studyolarinda film editoru olarak birlikte calistigi Charles Stanley Gifford ismindeki satis elemanidir Bazilari ise annesi Gladys Pearl Baker in ikinci kocasi olan Martin Edward Mortenson in babasi oldugunu iddia eder Gladys in ayrica daha onceki evliliginden de Robert Kermit Baker ve Berniece Baker Miracle isimlerinde iki cocugu da vardi Gladys in sizofreni hastaligi yuzunden hastaneye kaldirilmasi uzerine Monroe bundan sonraki hayatini bir yetimhanede ve cesitli bakici ailelerin yaninda gecirmek zorunda kaldi Monroe nun ayni sekilde dayisi Marion da akil hastanesine yatirilmis ve hastaneden ciktiktan sonra kendini asmis anneannesi Della ve dedesi Otis de manik depresyon hastaligindan cekmislerdi Norma Jeane yedi yasina kadar asiri dindar bir aile olan Albert ve Ida Bolender cifti ile yasamistir Daha sonra annesi Gladys in bir ev satin almasiyla tekrar onunla yasamaya baslamasina ragmen annesinin akil hastaliginin kotulesmesi uzerine annesinin en yakin arkadasi Grace McKee nin bakimi altina girmistir Ancak Grace McKee nin 1935 yilinda Ervin Silliman Goddard la evlenmesi uzerine Los Angeles yetimhanesine gonderilmistir Iki yil sonra Grace onu geri almasina ragmen kocasi Ervin Silliman Goddard in kucuk kiza cinsel tacizde bulunmasi uzerine dokuz yasindaki Monroe bu sefer de Grace McKee nin halasi Olive Brunings ile yasamaya gonderilmistir Ancak orada da Olive in ogullari tarafindan saldiriya ugrayinca Grace in yasli halasi Ana Lower a gonderilmesi gerekmistir Ana Lower in sagligi bir sure sonra bozulmaya baslayinca Norma Jean Grace ve Ervin Goddard in yanina geri donmustur Bu donemde Norma Jeane henuz 16 yasindayken komsusunun 21 yasindaki oglu James Doughtery ile tanisip bir sure flort ettikten sonra onunla evlenmistir Dort yil suren evlilik ardindan bosanmis ve The Blue Book mankenlik ajansina girerek mankenlik yapmaya baslamistir Yine bu donemde oyunculuk ve sarkicilik kurslarina katilmistir KariyerKisa surede The Blue Book mankenlik ajansinin en basarili modellerinden biri olan Monroe duzinelerce magazin dergisinde gozuktu 1946 yilinda Marilyn Monroe Earl Moran icin poz verdi ve ikisi arkadas oldu Marilyn Monroe 1940 larin sonu ve 1950 lerin basi boyunca Moran a poz verdi Bu donemde 20th Century Fox un yoneticisi un dikkatini cekti ve onun icin bir deneme cekimi ayarladi Ayni zamanda ona alti aylik bir kontrat yapti Lyon un onerisiyle adini Marilyn Monroe olarak degistiren Norma Jean ve Dangerous Years isimli iki film cevirdi Ancak iki filmin basarisiz olmasi Monroe nun bir sure sinemadan uzak kalmasina neden oldu Fox sirketinin Monroe ile yeni bir kontrat imzalamamasi yuzunden bir sure bosta kaldi Modellige devam ederken ayni zamanda da oyunculuk derslerine devam etti adindaki filmde ilk kez sarki soyleme ve dans etme sansini yakaladi Daha sonra The Asphalt Jungle ve All About Eve filmlerinde iki kisa rolde oynadi Bu filmlerdeki kisa ama dikkat cekici rolleriyle elestirmenlerin cok dikkatini cekmisti Sonraki iki yil boyunca ve gibi filmlerde onemsiz kucuk rollerde gozuktu Ardindan RKO yoneticileri Monroe nun box office potansiyelini Fritz Lang in isimli filminde kullandilar Filmin basari kazanmasi uzerine Fox ayni taktigi kullanarak Monkey Business isimli komedi filminde oynatti Bu iki filmin basarisi uzerine elestirmenler artik Monroe yu gormezden gelemediler ve iki filmin basarisini onun artan unune bagladilar Ayni donemde Monroe setlerde calismasi zor bir oyuncu olarak taninmaya basladi Ozellikle setlere surekli gec gelmesi ya da hic gelmemesi repliklerini hatirlamada guclukler cekmesi performansindan tatmin olana kadar surekli bastan cekim talep etmesi ve once Natasha Lytess sonra da Paula Strasberg isimli oyuncu koclarinin direktiflerine asiri itimat etmesi yonetmenler arasinda hosnutsuzluklara sebep oldu Ayrica uykusuzluk ve gerginlik icin kullandigi barbituratlar ve amfetaminler sahne korkusu kendine guvensizligi ve mukemmeliyetci yapisi da film setlerinde yarattigi cesitli problemlere sebep olarak gorulmustur Uyku ve enerji icin film sektorundeki oyuncular arasinda ilac kullanimi 1950 li yillarda standart bir uygulama olmasina ragmen Monroe nun uyguladigi bu tip gecici cozumler onun uykusuzluk depresyon ve ve ruh hali degisikliklerinin yillar icinde daha da kotulesmesine sebep olmustur Monroe ayni zamanda alkolu de zaman zaman ilaclariyla birlikte kullanarak yasadigi problemlere bu sekilde cozum uretmeye calismistir Marilyn Monroe filminde 1953 1952 yilinda Monroe Don t Bother to Knock isimli filmde psikolojik sorunlari olan bir cocuk bakicisini roluyle en sonunda bas rolde oynama sansi yakaladi Dusuk butceyle yapilmis B tipi bir film olmasina ve karisik elestiriler almasina ragmen elestirmenler Monroe nun daha buyuk rollerde de oynayabilecegine ikna oldular SohretMonroe 1953 yilinda oynadigi filmiyle en sonunda unlu olabildi Elestirmenler filmin karanlik senaryosu kadar Monroe nun kamerayla olan uyumuna da odaklandilar Monroe bu filmde kocasini oldurmeye calisan bir kadini canlandirdi Bu donemde bir zamanlar verdigi seksi pozlar ortaya cikti Monroe daha sonra basina ciplak pozlar verdigini bunu parasiz ve ac kaldigi icin yaptigini soyleyerek kariyerini bitirecek olasi bir skandaldan kurtulmayi basardi Bu pozlar daha sonra Playboy un ilk sayisinda yayinlandi Monroe sonraki aylarda cevirdigi ve isimli filmlerinin buyuk basari kazanmasiyla A sinifi oyuncular arasina girdi Bu filmlerden sonra cevirdigi ve isimli filmler ise basarili olamadi Yine bu donemde uzun zamandir birlikte oldugu beyzbol yildizi ile evlendi Ancak cift dokuz ay sonra anlasmazlik nedeniyle bosandi Studyo baskani Zanuck un kendisine ayarladigi aptal sarisin rollerinden sikilan Monroe 1955 yilinda isimli filmini tamamladiktan sonra kontratini iptal ederek New York taki ya oyunculuk okumaya gitti Bu arada kendisine onerilen ve gibi filmlerde oynamayi ise reddetti Actors Studio daki egitimi sirasinda ucuncu esi yazar Arthur Miller ile tanisan Monroe daha sonra onunla evlendi New York tayken arkadasi fotografci ile kendi produksiyon sirketi Marilyn Monroe Productions i kurdu Bu arada Monroe nun yoklugu sirasinda studyo tarafindan seyirciye sunulan Jayne Mansfield ve gibi alternatiflerinin basarisiz olmasi ve filminin gisedeki basarisi uzerine Zanuck onu geri cagirip istedigi sartlari yerine getirerek yeni bir sozlesme yapti Monroe bundan sonra sadece onayladigi senaryolar ve kendi belirledigi yonetmenlerle calisacak ve Fox disindaki diger studyolar ile filmler cevirebilecekti 1955 yilinda studyo ile yaptigi bu yeni sozlesmeye ve produksiyon sirketine bagli olarak Joshua Logan tarafindan yonetilen ilk filmi i cevirdi Bu filmdeki salon sarkicisi Cherie roluyle kariyerindeki en iyi dramatik performansini gostererek elestirmenlerden buyuk ovgu aldi ve Altin Kure Odulu ne aday oldu Bu filmin ardindan esi Arthur Miller la Londra ya giderek Laurence Olivier ile birlikte The Prince and the Showgirl isimli filmi cevirdi Bu filmi elestirmenlerden karisik elestiriler almasina ve fazla hasilat yapmamasina ragmen ozellikle Avrupa da Monroe yine oyunculugu ile buyuk ovgu kazandi ve Oscar Odulu ne denk oduller olarak gorulen Italyan David di Donatello ve Fransiz ni kazandi Ayni zamanda da Ingiliz BAFTA odulune aday oldu Filmin tamamlanmasinin ardindan Londra dan donen Monroe hamile oldugunun ogrendi Ancak bir dis gebelik gecirdigi tespit edilince cocugunu aldirmak zorunda kaldi Son yillariMarilyn 1959 yilinda Billy Wilder in yonetmenliginde cevirdigi Some Like It Hot kariyerindeki en basarili ve en populer filmi oldu Monroe bu filmdeki oyunculuguyla bir Altin Kure Odulu kazandi Ancak filmin ve Monroe nun buyuk basarisi kadar perde arkasinda yasanan olaylar da yine bu donemde su yuzune cikmaya basladi Ozellikle Monroe nun sete surekli gec gelmesi repliklerini hatirlayamamasi zaman zaman odasindan cikmayarak cekimlere katilmayi reddetmesi yonetmen Billy Wilder ile arasinda buyuk catismalara yol acti Bunlarin disinda cekimler sirasinda hamile oldugunu kesfeden Monroe filmin tamamlanmasinin ardindan dusuk yapti Bu filmden sonra cevirdigi filmi ise kritik ve ticari acidan basarisiz oldu Yine de film de soyledigi My Heart Belongs to Daddy sarkisi buyuk hit oldu Ayrica bu filmdeki rol arkadasi Yves Montand ile kisa bir yasak iliski yasadi Marilyn Monroe ve Jane Russell in el ve ayak izleri Marilyn daha sonra senaryosunu kocasi Arthur Miller in yazdigi 1961 yapimi The Misfits filminde cocukluk idolu Clark Gable ile birlikte basrolde oynadi Film boyunca Monroe nun psikolojik ve fiziksel sorunlari alkol ve receteli hap bagimliligi iki sefer yorgunluk ve sinir bozuklugu sebebiyle hastaneye yatirilmasi ve sete surekli gec gelmesi nedeniyle cekimlerde cok fazla sorun ve gecikmeler yasanmasina ragmen Monroe ve diger oyuncular gosterdikleri performanslarla elestirmenlerin ve seyircilerin ilgisini cekti Ancak film yuksek beklentilere ragmen karisik elestiriler aldi ve gisede fazla hasilat yapamadi The Misfits ayni zamanda Monroe nun ve Clark Gable in tamamladiklari son film olacakti Bu filmden sonra Monroe kocasi Arthur Miller dan bosandi Bosanmadan sonra depresyon sebebiyle Payne Whitney Psikiyatri Klinigi ne yatarak bir sure tedavi gordu 1962 yilinda adli komedi filminde oynamaya karar verdi Bu film onun ayni zamanda ilk ciplak sahnesini de iceriyordu Ancak film boyunca hasta oldugunu one surerek sete az gelmesi ve onun yerine hakkinda ask soylentilerinin ciktigi J F Kennedy nin dogum gunu icin sarki soylemeye gitmesi uzerine Fox sirketi tarafindan filmden kovuldu sozlesmesi iptal edildi ve film sirketi tarafindan kendisine tazminat davasi acildi Fox sirketi filmi tamamlamak icin oyuncu Lee Remick ile anlasmasina ragmen Monroe nun filmdeki rol arkadasi Dean Martin nin baska bir oyuncuyla calismak istememesi uzerine ise geri alindi ve kendisiyle yeni bir sozlesme yapildi Ancak filmin cekimleri tekrar baslamadan once yuksek dozda sakinlestirici ilac alarak 5 Agustos 1962 de Brentwood Los Angeles taki evinin yatak odasinda henuz 36 yasindayken hayata veda etti Olumunun ardindan yapilan otopsi sonucunda olum sebebi yuksek dozda Barbiturat alimi sonucu muhtemel intihar olarak ilan edilmesine karsin olay yerindeki delil yetersizligi otopside alinan dokularin daha sonradan kaybolmasi ve basta kahyasi olmak uzere gorgu taniklarinin celiskili ifadeleri sonucu olum sebebinin cinayet olduguna ve politik sebeplerden CIA Mafya ve Kennedy ailesinin buna sebep olduklarina dair tam olarak kanitlanamamis bircok komplo teorisi ortaya atildi Monroe nun bedeni daha sonra eski kocasi ya teslim edildi ve onun aranje ettigi bir cenaze toreni ile 8 Agustos 1962 yilinda ise Westwood Village Memorial Park Mezarligi nda defnedildi FilmografiYil Film Rol Studyo Notlar1947 Dangerous Years Evie 20th Century Fox1948 Betty 20th Century Fox1948 Peggy Martin Columbia Pictures Basrolde yer aldigi ilk film 1949 Grunion un musterisi United Artists1950 Clara 20th Century Fox1950 The Asphalt Jungle Angela Phinlay Metro Goldwyn Mayer1950 All About Eve Bayan Claudia Caswell 20th Century Fox1950 Polly 20th Century Fox1950 Dusky Ledoux Metro Goldwyn Mayer1951 Iris Martin Metro Goldwyn Mayer1951 Harriet 20th Century Fox1951 Roberta Stevens 20th Century Fox1951 Joyce Mannering 20th Century Fox1952 Peggy1952 Annabel Jones Norris 20th Century Fox1952 Don t Bother to Knock Nell Forbes 20th Century Fox1952 Bayan Lois Laurel 20th Century Fox1952 Fahise 20th Century Fox Cameo gorunum 1953 Rose Loomis 20th Century Fox1953 Lorelei Lee 20th Century Fox1953 Pola Debevoise 20th Century Fox1954 Kay Weston 20th Century Fox1954 Victoria Hoffman 20th Century Fox1955 Kiz 20th Century Fox Ikonik beyaz elbiseli pozunu icerir 1956 Bus Stop Cherie 20th Century Fox The Wrong Kind of Girl olarak da bilinir 1957 The Prince and the Showgirl Elsie Marina Warner Brothers Marilyn Monroe Productions tarafindan uretilen tek film 1959 Some Like It Hot Sugar Cane Kowalczyk United Artists Monroe nun hit filmi komedi klasigi Kazandi Sinema Dalinda En Iyi oyuncu Altin Kure Odulu Muzikal veya Komedi 1960 Amanda Dell 20th Century Fox1961 The Misfits Roslyn Taber United Artists Tamamlanmis son filmi 1962 Something s Got to Give Ellen Wagstaff Arden 20th Century Fox Tamamlanamadi kredilerde adinin gecmedigini belirtir Oduller ve adayliklarMarilyn Monroe nun Hollywood Bulvari kaldirimindaki yildizi 1953 Altin Kure Henrietta Odulu Dunyanin Favori Kadin Film Sanatcisi 1953 Photoplay Odulu En Populer Kadin Yildiz 1956 BAFTA Film Odulu Adayligi En Iyi Yabanci oyuncu The Seven Year Itch 1956 Altin Kure Adayligi Komedi Veya Muzikalde En Iyi Kadin Oyuncu Bus Stop 1958 BAFTA Film Odulu Adayligi En Iyi Yabanci oyuncu The Prince and the Showgirl 1958 David di Donatello Odulu Italyan En Iyi Yabanci oyuncu The Prince and the Showgirl 1959 Crystal Star Odulu Fransiz En Iyi Yabanci oyuncu The Prince and the Showgirl 1960 Altin Kure Komedi Veya Muzikalde En Iyi Kadin Oyuncu Some Like It Hot 1962 Altin Kure Henrietta Odulu Dunyanin Favori Kadin Film Sanatcisi Hollywood Unluler Kaldirimi Yildizi 6104 Hollywood Blvd KaynakcaOzel Biography com 7 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2013 Hertel Howard Heff Don 6 Agustos 1962 Marilyn Monroe Dies Pills Blamed Los Angeles Times 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2015 Chapman 2001 Hall 2006 Ingilizce 16 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Temmuz 2023 GenelChapman Gary 2001 Marilyn Monroe Browne Ray B Browne Pat Ed The Guide to United States Popular Culture University of Wisconsin Press ISBN 978 0 87972 821 2 Hall Susan G 2006 American Icons An Encyclopedia of the People Places and Things that Have Shaped Our Culture Greenwood Publishing Group ISBN 978 0 275 98429 8 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Marilyn Monroe ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir IMDb de Marilyn Monroe Marilyn Monroe nun Resmi sitesi 28 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde