Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nuri İyem, (d. 1915 - ö. 18 Haziran 2005), Türk ressam ve toplumsal-gerçekçi sanat akımının önde gelen isimlerindendir.
| Nuri İyem | |
|---|---|
 Nuri İyem | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 1915 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 18 Haziran 2005 İstanbul, Türkiye |
| Evlilik(ler)i | Nasip Özçapan |
| Çocukları | Müjde Tanla, Ümit İyem |
| Alanı | Resim |
| Sanat eğitimi | İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi |
| Katıldığı akımlar | Toplumcu gerçekçilik |
| Ödüller | |
| 1973 Cumhuriyet’in 50.Yılı Resim Ödülü, 1989 Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü, 1997 Tüyap İstanbul Sanat Fuarı Onur Ödülü | |
Anadolulu kadın portreleriyle tanınmıştır. 3500 civarında resmî vardır. 1941 yılında Avni Arbaş, Agop Arad, Turgut Atalay, Haşmet Akal, , Selim Turan, Fethi Karakaş, Ferruh Başağa, Mümtaz Yener ile beraber "Yeniler" grubunu oluşturmuş ve "Liman" adlı bir sergi ile toplumsal-gerçekçi sanat görüşünü ortaya koymuştur.
Hayatı
Henüz üç yaşında iken 1918 yılında annesi ve ablası ile birlikte babasının görevi gereği bulunduğu Mardin’e bağlı bir ilçe olan Cizre’ye gitti. İleriki yıllarda gözleri sanat yaşamının portrelerine konu olacak ve kendisi ile çok yakından ilgilenen ablasını 1922 yılında kaybetti. İlkokula Mardin’de başladı. Ailesiyle geldiği İstanbul’dan 1923 yılında annesi ve teyzesiyle gittiği Arnavutluk İşkodra’da mahalle mektebine ardından da İtalyan İlkokulu’na devam etti. Ortaokulu, tekrar döndüğü İstanbul’da okuyan Nuri İyem, Pertevniyal Lisesi öğrencisi iken yaptığı resimlerini dönemin Akademi hocası Nazmi Ziya Güran’a gösterince, Akademi’ye kabul edilebileceği yanıtını aldı. 1933 yılında girdiği Akademi’de öğreniminin ilk yılında Nazmi Ziya Güran’ın öğrencisi oldu. Daha sonraki yıllarda Hikmet Onat, İbrahim Çallı ve Leopold Levy ile çalıştı. Estetik derslerini ise daha sonraki yıllarda yakın dostu olacak olan Ahmet Hamdi Tanpınar’dan aldı. 1937 yılında birinciliği dönem arkadaşı ile paylaşarak mezun oldu. 1938 yılında yani II. Dünya Savaşı sıralarında asteğmen olarak Trakya’ya gitti. Askerliğini yaptıktan sonra Giresun’a resim öğretmeni olarak atandı. Mezun olduğu okula 1940 yılında “Yüksek Resim Bölümü”nde okumak üzere tekrar geri döndü. Leopold Levy’nin öğrencisi oldu. 1944 yılında “Yüksek Resim Bölümü”nü adlı çalışması ile ikinci kez birincikle ilk mezun olarak bitiren sanatçı, aynı yıl Nasip Özçapan’la evlendi.
1941 yılında Avni Arbaş, Agop Arad, Turgut Atalay, Haşmet Akal, , Selim Turan, Fethi Karakaş, Ferruh Başağa ve Mümtaz Yener gibi toplumcu-gerçekçi sanat anlayışını paylaştığı arkadaşları ile Yeniler Grubu’nun kurucusu oldu. Grup, “Liman Kenti İstanbul” konulu ilk sergisini Beyoğlu Matbuat Umum Müdürlüğü binasında açtı. Türkiye’nin ilk özel resim dershanesini Beyoğlu Asmalımescit S. Önay Apartmanı çatı katında Fethi Karakaş ve Ferruh Başağa ile birlikte kurdu. Buradan yetişen öğrencilerin ilerleyen yıllarda Tavanarası Ressamları adlı bir grup kurduklarına şahit oldu.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın, Bir heykel kadar sımsıkı, yeşil mehtap aydınlığı kadar zarif, geçmiş zamanın havasını içinde taşıyan eski fresk ve ikonalar kadar yalın dediği kadın yüzleri, köyden kente göçün yoğunlaştığı, bireye ait sosyal hakların kadınlar aleyhine işlediği bir dönemin ürünüdür. Mahur, çekingen, güzel, utangaç ve melankolik halleri ile bu yüzler, hem ölen ablasının hayali imgesi hem de zamanı aşan ikonik bir sembol olarak Nuri İyem’in sanatının billurlaşmış bir örneğidir. Sanatçının aynı tarihlerde gerçekleştirdiği, Anadolu gerçeğine ulusalcı bir bakışla yaklaştığı ‘göç’ resimlerinde de, çalışan, emeğini topraktan çıkaran kadınlar sembolize edildi.
Boyut ve soyut sonrası olmak üzere iki dönem altında biçimlenen sanatı akademi merkezli sanat görüşlerine karşıt bir seçenek üzerinde kimliğini oluşturan sanatçının 2001 yılında Evin Sanat Galerisi tarafından resimlerinin yer aldığı koleksiyonlar tespit edilerek görselleri arşivledi. Projenin devamı olarak, 1504 resimden oluşan "Dünden Yarına Nuri İyem”" Retrospektif sergisi açılan ve sergiye gelen tüm yapıtların yer aldığı iki ciltlik kitabı yayımlanan sanatçı, Ulus’taki evinde 90 yaşında 18 Haziran 2005 tarihinde vefat etti.
Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilen sanatçı, aralarında kendisi gibi sanatçı eşi ve hayat arkadaşı Nasip İyem’in de bulunduğu cenaze törenine katılanların yakalarına, sanatçıyı "Anadolu Kadınları" temalı bir tablosunun önünde gösteren fotoğrafı takıldı.
Resim tutkusu
Resme olan tutkusu ile anne ve babasının ona karşı olan tutumunu kendi sözleri ile şöyle aktarır:
Resme olan tutkum yüzünden babamdan yediğim tokatlarla, söze başlamam gerekiyor önce: Mardin’de ilkokuldaydım. Bir tatil günü evde renkli kalemlerle resim yapıyordum. O zamanlar kullandığımız renkli kalemler kalitesiz olduklarından uçları hemen kırılıyordu. Külüstür bir çakı ile kırılan uçları açmak için uğraşıyordum. Ama kalemleri yontmak çok zor oluyordu. İşte, tam bu sırada duvara gömülü dolap içinde bir kutuda duran babamın usturaları geldi, aklıma. Çoktandır o usturaları kullanmadığını da biliyordum. Ama usturaları almaya korkuyordum. Babam evde olmadığı zamanlar, berbere gittiğinde almak daha kolayıma geliyordu, tabii. Usturalarla, renkli uçları kırılıveren kalemleri daha kolay yontabiliyordum. Yontabiliyordum ama usturaların o keskin ağızları da çabucak kırılıyordu. Resim yaptıktan sonra usturaları kutuya koyup dolaba kaldırdım. Kopacak fırtınayı bekliyordum. Şimdi bunları hatırladığımda yaşananların üzerinden sadece bir iki ay geçmiş gibi geliyor, bana. Babam dolabın kapısın açmış, elinde usturalarla önünde durmuş ve beni çağırıyordu. Yanına gittiğimde hiçbir şey söylemeden tokatları indirmeye başladı. Yeterince tokatladığına inanınca da usturaları bu hale niçin getirdiğimi sordu. Olayı olduğu gibi anlattım. Usturaları çok uzun zaman önce gördüğümü, kalemlerin uçunu açarken bu kadar kolay kırılacaklarını hiç sanmadığımı ve kendisinin de kullanmadığına göre lüzumlu olmadığını düşündüğümü söyledim. Babamın usturalarını kullanarak yaptığım resme ne oldu şimdi hatırlamıyorum. Ama resim yapmak, öylesine heyecan ve keyif verici bir şeydi işte. [1] 18 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ölümünden sonraki sergilerinden seçmeler
- 2005: Artı Mezat
- 2005: Artı Mezat
- 2005: Evin Sanat Galerisi
- 2006: Cumalı Sanat Galerisi
- 2006: Evin Sanat Galerisi
- 2007: Antik Park Fine Art and Antiques
- 2007: Doku Sanat Galerisi
- 2007: Evin Sanat Galerisi
- 2007: Evin Sanat Galerisi, Artist 2007, Tüyap-İstanbul
- 2007: Mart Koleksiyon
- 2007: Rezan Has Müzesi
- 2007: Valör Sanat Galerisi, Artistanbul 2007, İstanbul
- 2008: Antik Park Fine Art and Antiques
- 2008: Derinlikler Sanat Merkezi
- 2008: Doku Sanat Galerisi
- 2008: Evin Sanat Galerisi
- 2008: Olcay Art
Ölümünden bir yıl önceki sergileri
- 2004: Ada Antik
- 2004: Cream Art Gallery
- 2004: Evin Sanat Galerisi
- 2004: Galeri Ortaköy
- 2004: Nurol Sanat Galerisi
Ödülleri
- 1973: Cumhuriyet’in 50.Yılı Resim Ödülü
- 1989: Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü
- 1997: Tüyap İstanbul Sanat Fuarı Onur Ödülü
Kaynakça
- Günay, Elif (2011). "Nuri İyem ve Neşet Günal'ın Türk Resim Sanatındaki Yeri" (PDF) (Yüksek Lisans Tezi). 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2018.
Dış bağlantılar
- Nuri İyem 100 yaşında 13 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nuri Iyem d 1915 o 18 Haziran 2005 Turk ressam ve toplumsal gercekci sanat akiminin onde gelen isimlerindendir Nuri IyemNuri IyemGenel bilgilerDogum1915 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum18 Haziran 2005 Istanbul TurkiyeEvlilik ler iNasip OzcapanCocuklariMujde Tanla Umit IyemAlaniResimSanat egitimiIstanbul Devlet Guzel Sanatlar AkademisiKatildigi akimlarToplumcu gercekcilikOduller1973 Cumhuriyet in 50 Yili Resim Odulu 1989 Sedat Simavi Gorsel Sanatlar Odulu 1997 Tuyap Istanbul Sanat Fuari Onur Odulu Anadolulu kadin portreleriyle taninmistir 3500 civarinda resmi vardir 1941 yilinda Avni Arbas Agop Arad Turgut Atalay Hasmet Akal Selim Turan Fethi Karakas Ferruh Basaga Mumtaz Yener ile beraber Yeniler grubunu olusturmus ve Liman adli bir sergi ile toplumsal gercekci sanat gorusunu ortaya koymustur HayatiHenuz uc yasinda iken 1918 yilinda annesi ve ablasi ile birlikte babasinin gorevi geregi bulundugu Mardin e bagli bir ilce olan Cizre ye gitti Ileriki yillarda gozleri sanat yasaminin portrelerine konu olacak ve kendisi ile cok yakindan ilgilenen ablasini 1922 yilinda kaybetti Ilkokula Mardin de basladi Ailesiyle geldigi Istanbul dan 1923 yilinda annesi ve teyzesiyle gittigi Arnavutluk Iskodra da mahalle mektebine ardindan da Italyan Ilkokulu na devam etti Ortaokulu tekrar dondugu Istanbul da okuyan Nuri Iyem Pertevniyal Lisesi ogrencisi iken yaptigi resimlerini donemin Akademi hocasi Nazmi Ziya Guran a gosterince Akademi ye kabul edilebilecegi yanitini aldi 1933 yilinda girdigi Akademi de ogreniminin ilk yilinda Nazmi Ziya Guran in ogrencisi oldu Daha sonraki yillarda Hikmet Onat Ibrahim Calli ve Leopold Levy ile calisti Estetik derslerini ise daha sonraki yillarda yakin dostu olacak olan Ahmet Hamdi Tanpinar dan aldi 1937 yilinda birinciligi donem arkadasi ile paylasarak mezun oldu 1938 yilinda yani II Dunya Savasi siralarinda astegmen olarak Trakya ya gitti Askerligini yaptiktan sonra Giresun a resim ogretmeni olarak atandi Mezun oldugu okula 1940 yilinda Yuksek Resim Bolumu nde okumak uzere tekrar geri dondu Leopold Levy nin ogrencisi oldu 1944 yilinda Yuksek Resim Bolumu nu adli calismasi ile ikinci kez birincikle ilk mezun olarak bitiren sanatci ayni yil Nasip Ozcapan la evlendi 1941 yilinda Avni Arbas Agop Arad Turgut Atalay Hasmet Akal Selim Turan Fethi Karakas Ferruh Basaga ve Mumtaz Yener gibi toplumcu gercekci sanat anlayisini paylastigi arkadaslari ile Yeniler Grubu nun kurucusu oldu Grup Liman Kenti Istanbul konulu ilk sergisini Beyoglu Matbuat Umum Mudurlugu binasinda acti Turkiye nin ilk ozel resim dershanesini Beyoglu Asmalimescit S Onay Apartmani cati katinda Fethi Karakas ve Ferruh Basaga ile birlikte kurdu Buradan yetisen ogrencilerin ilerleyen yillarda Tavanarasi Ressamlari adli bir grup kurduklarina sahit oldu Ahmet Hamdi Tanpinar in Bir heykel kadar simsiki yesil mehtap aydinligi kadar zarif gecmis zamanin havasini icinde tasiyan eski fresk ve ikonalar kadar yalin dedigi kadin yuzleri koyden kente gocun yogunlastigi bireye ait sosyal haklarin kadinlar aleyhine isledigi bir donemin urunudur Mahur cekingen guzel utangac ve melankolik halleri ile bu yuzler hem olen ablasinin hayali imgesi hem de zamani asan ikonik bir sembol olarak Nuri Iyem in sanatinin billurlasmis bir ornegidir Sanatcinin ayni tarihlerde gerceklestirdigi Anadolu gercegine ulusalci bir bakisla yaklastigi goc resimlerinde de calisan emegini topraktan cikaran kadinlar sembolize edildi Boyut ve soyut sonrasi olmak uzere iki donem altinda bicimlenen sanati akademi merkezli sanat goruslerine karsit bir secenek uzerinde kimligini olusturan sanatcinin 2001 yilinda Evin Sanat Galerisi tarafindan resimlerinin yer aldigi koleksiyonlar tespit edilerek gorselleri arsivledi Projenin devami olarak 1504 resimden olusan Dunden Yarina Nuri Iyem Retrospektif sergisi acilan ve sergiye gelen tum yapitlarin yer aldigi iki ciltlik kitabi yayimlanan sanatci Ulus taki evinde 90 yasinda 18 Haziran 2005 tarihinde vefat etti Zincirlikuyu Mezarligi nda topraga verilen sanatci aralarinda kendisi gibi sanatci esi ve hayat arkadasi Nasip Iyem in de bulundugu cenaze torenine katilanlarin yakalarina sanatciyi Anadolu Kadinlari temali bir tablosunun onunde gosteren fotografi takildi Resim tutkusuResme olan tutkusu ile anne ve babasinin ona karsi olan tutumunu kendi sozleri ile soyle aktarir Resme olan tutkum yuzunden babamdan yedigim tokatlarla soze baslamam gerekiyor once Mardin de ilkokuldaydim Bir tatil gunu evde renkli kalemlerle resim yapiyordum O zamanlar kullandigimiz renkli kalemler kalitesiz olduklarindan uclari hemen kiriliyordu Kulustur bir caki ile kirilan uclari acmak icin ugrasiyordum Ama kalemleri yontmak cok zor oluyordu Iste tam bu sirada duvara gomulu dolap icinde bir kutuda duran babamin usturalari geldi aklima Coktandir o usturalari kullanmadigini da biliyordum Ama usturalari almaya korkuyordum Babam evde olmadigi zamanlar berbere gittiginde almak daha kolayima geliyordu tabii Usturalarla renkli uclari kiriliveren kalemleri daha kolay yontabiliyordum Yontabiliyordum ama usturalarin o keskin agizlari da cabucak kiriliyordu Resim yaptiktan sonra usturalari kutuya koyup dolaba kaldirdim Kopacak firtinayi bekliyordum Simdi bunlari hatirladigimda yasananlarin uzerinden sadece bir iki ay gecmis gibi geliyor bana Babam dolabin kapisin acmis elinde usturalarla onunde durmus ve beni cagiriyordu Yanina gittigimde hicbir sey soylemeden tokatlari indirmeye basladi Yeterince tokatladigina inaninca da usturalari bu hale nicin getirdigimi sordu Olayi oldugu gibi anlattim Usturalari cok uzun zaman once gordugumu kalemlerin ucunu acarken bu kadar kolay kirilacaklarini hic sanmadigimi ve kendisinin de kullanmadigina gore luzumlu olmadigini dusundugumu soyledim Babamin usturalarini kullanarak yaptigim resme ne oldu simdi hatirlamiyorum Ama resim yapmak oylesine heyecan ve keyif verici bir seydi iste 1 18 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Olumunden sonraki sergilerinden secmeler2005 Arti Mezat 2005 Arti Mezat 2005 Evin Sanat Galerisi 2006 Cumali Sanat Galerisi 2006 Evin Sanat Galerisi 2007 Antik Park Fine Art and Antiques 2007 Doku Sanat Galerisi 2007 Evin Sanat Galerisi 2007 Evin Sanat Galerisi Artist 2007 Tuyap Istanbul 2007 Mart Koleksiyon 2007 Rezan Has Muzesi 2007 Valor Sanat Galerisi Artistanbul 2007 Istanbul 2008 Antik Park Fine Art and Antiques 2008 Derinlikler Sanat Merkezi 2008 Doku Sanat Galerisi 2008 Evin Sanat Galerisi 2008 Olcay ArtOlumunden bir yil onceki sergileri2004 Ada Antik 2004 Cream Art Gallery 2004 Evin Sanat Galerisi 2004 Galeri Ortakoy 2004 Nurol Sanat GalerisiOdulleri1973 Cumhuriyet in 50 Yili Resim Odulu 1989 Sedat Simavi Gorsel Sanatlar Odulu 1997 Tuyap Istanbul Sanat Fuari Onur OduluKaynakcaGunay Elif 2011 Nuri Iyem ve Neset Gunal in Turk Resim Sanatindaki Yeri PDF Yuksek Lisans Tezi 12 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2018 Dis baglantilarNuri Iyem 100 yasinda 13 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde