Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nükleer enerji, atomun çekirdeğinden elde edilen bir enerji türüdür. Kütlenin enerjiye dönüşümünü ifade eden, Albert Einstein'a ait olan E=mc² formülü ile ilişkilidir.
Bununla beraber, kütle-enerji denklemi, tepkimenin nasıl oluştuğunu açıklamaz, bunu daha doğru olarak nükleer kuvvetler yapar. Nükleer enerjiyi zorlanmış olarak ortaya çıkarmak ve diğer enerji tiplerine dönüştürmek için nükleer reaktörler kullanılır.
Nükleer enerji, üç nükleer reaksiyondan biri ile oluşur:
- Füzyon: Atomik parçacıkların birleşme reaksiyonu.
- Fisyon: Atom çekirdeğinin zorlanmış olarak parçalanması.
- Yarılanma: Çekirdeğin parçalanarak daha kararlı hale geçmesi. Doğal (yavaş) fisyon (çekirdek parçalanması) olarak da tanımlanabilir.
Ağır radyoaktif maddelerin,dışarıdan nötron bombardımanına tutularak daha küçük atomlara parçalanması olayına fisyon,hafif radyoaktif atomların birleşerek daha ağır atomları meydana getirdiği nükleer tepkimelere ise füzyon tepkimesi denir. Füzyon tepkimeleriyle fisyon tepkimelerinden daha fazla enerji elde edilir. Güneş patlamaları füzyon'a, nükleer santrallerde kullanılan tepkimeler, atom bombası teknolojisi gibi faaliyetler de fisyona örnek olarak gösterilebilir.
Nükleer enerji, 1896 yılında Fransız fizikçi Henri Becquerel tarafından kazara, uranyum maddesinin fotoğraf plakaları ile yan yana durması ve karanlıkta yayılan radyoaktif ışınların fark edilmesi ile keşfedilmiştir.
Nükleer Enerjinin Elde Edilmesi
Bir nükleer santral kurmak için zenginleştirilmiş uranyuma ihtiyaç vardır. Uranyumun fisyon tepkimesine girerek bölünmesi sonucunda açığa çok yüksek miktarda enerji çıkar. Bu bölünme için, nötronlar yüksek bir hızla uranyum elementinin çekirdeğine çarpar. Bu çarpışma çekirdeğin kararsız hale geçmesine ve sonrasında büyük bir enerji açığa çıkartan fisyon tepkimesine neden olur. Gerçekleşen tetikleyici ilk fisyon tepkimesi sonucunda ortama nötronlar yayılır. Bu nötronlar diğer uranyum çekirdeklerine çarparak fisyonu elementin her atom çekirdeğinde gerçekleştirene kadar devam eder. Ortaya çıkan enerji kontrol edilmediği takdirde ölümcül boyutlardadır. Kontrol etmek için reaktörlerde fazla nötronları tutan ve tepkimeye girmesini engelleyen üniteler vardır. Bu sayede kontrollü bir fisyon tepkimesi zinciri sağlanır.
Nükleer Santrallerde Üretim
Nükleer santralin iç yapısına baktığımızda, uranyumun fisyon tepkimesine girmesiyle oluşan enerji su buharının çok yüksek sıcaklıklara kadar ısıtılmasını sağlar. Yüksek sıcaklıktaki bu buhar, elektrik jeneratörüne bağlı olan türbinlere verilir. Türbin kanatçıklarına çarpan yüksek enerjili buhar, bilinen şekilde türbin şaftını çevirir ve jeneratörün elektrik enerjisi üretmesi sağlanır. Jeneratörde oluşan elektrik ise iletim hatları denilen iletken teller ile kullanılacağı yere gönderilir. Türbinden çıkan basınç ve sıcaklığı düşmüş buhar, tekrar kullanılmak üzere yoğunlaştırıcıya gider ve su haline geldikten sonra tekrar bölünme ile açığa çıkan enerji ile ısıtılıp buhar haline getirilir ve döngü devam eder.
Tartışmalar
Nükleer enerji, günümüzün ve geleceğin en önemli enerji kaynaklarından biri olarak kabul görmektedir. Petrol ve doğalgazın bazı ülkede geniş rezervler halinde bulunması ve bu kaynakların yenilenemez oluşu birçok ülkeyi nükleer araştırmalara ve nükleer enerjiden faydalanmaya yönlendirmiştir. Bugün Dünya üzerinde 400'den fazla nükleer enerji santrali vardır ve bunlar dünyanın toplam elektrik ihtiyacının %15'ini sağlayacak kapasitede çalışmaktadılar. Örneğin Fransa, elektrik ihtiyacının %77'sini nükleer reaktörlerinden sağlamaktadır.
Nükleer enerjiye karşı çıkanlar ise tükenmiş yakıt bertarafı, santral güvenliği ve kaza riski (bkz. nükleer erime) gibi nedenleri öne sürmektedir.
Bugüne kadar çevreye zarar verebilecek ölçüde büyük 4 tane nükleer santral kazası gerçekleştiği bilinmektedir. Bunlardan ilk 2'si alınan önlemlerle çevrelerine herhangi bir zarar vermediği söylenirken, 3. olarak gerçekleşen Çernobil Faciası doğaya ve insanlara çok büyük zararlar verdiği bilinmektedir, 4. Fukuşima Faciası ise Çernobil Faciasını tehlike seviyesi olarak geçtiği belirtilmiştir.
Bu kazalar:
1) 1957 yılında İskoçya'da meydana gelen Windscale kazası; bu kazada reaktörün civarına bir miktar radyasyon yayılmakla beraber ölümle veya akut radyasyon hastalığıyla sonuçlanan bir olay meydana gelmemiştir.
2) 1979 yılında ABD'de meydana gelen Three Mile Island kazası; normal bir işletim arızası, ekipman kaybı ve operatör hatası ile kazaya dönüşmüş, ancak kısmi reaktör kalbi ergimesi meydana gelmesine rağmen reaktörü çevreleyen beton koruyucu kabuğun sayesinde çevreye ciddi bir radyasyon sızıntısı olmadığı söylenmiştir.
3) 1986 yılında Ukrayna'da meydana gelen Çernobil reaktör kazasının daha fazla zarara yol açtığı görülmüştür. Kazanın nedenleri; operatörlerin güvenlik mevzuatına aykırı olarak santralde deney yapmaları sonucunda reaktördeki ani güç artışı, reaktörde aşırı basınç oluşumu ve santral tasarımında derinliğine güvenlik prensibine aykırı olarak, reaktörü çevrelemesi gereken bir beton koruyucu kabuğun inşa edilmemiş olması olarak özetlenebilir.
26 Nisan 1986'da Ukrayna'daki Çernobil nükleer reaktöründe meydana gelen patlama ve sonucunda yayılan radyoaktif madde Ukrayna, Belarus ve Rusya'da yaşayan 336.000 insanın tahliyesine, 56 kişinin ölümüne, 4.000 doğrudan ilişkili kanser vakasına ve 600.000 kişinin sağlığının ciddi şekilde etkilenmesine sebep olmuştur. Nükleer kalıntıların ürettiği radyoaktif bulut patlamadan sonra tüm Avrupa üzerine yayılmış ve Çernobil'den yaklaşık 1100 km uzaklıktaki İsveç Formsmark Nükleer Reaktöründe çalışan 27 kişinin elbiselerinde radyoaktif parçacıklara rastlanmış ve yapılan araştırmada radyoaktif parçacıkların İsveç'ten değil Çernobil'den gelen parçacıklar olduğu tespit edilmiştir.
4) 2011 yılında Japonya'da meydana gelen Fukuşima I Nükleer Santrali kazaları; Fukuşima I Nükleer Santrali kazaları 9.0 büyüklüğündeki 11 Mart günü olan 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi sonrasında meydana geldi. Honşu adası açıklarında meydana gelen bu deprem, Japonya'da büyük bir tsunamiye yol açtı. Tsunami Japonyaya çok büyük zarar verdi ve nükleer enerji santrallerinde arızalar meydana getirdi.
Günümüzde dünyanın birçok yerinde nükleer karşıtı gruplar oluşmuştur. Bunlardan en ünlüleri; , Yeşil Barış (Greenpeace), Nükleer Karşıtı Platfom (NKP) Anti-Nükleer Cephe ve bu konuda öne çıkan bireysel tepkilerdir. Nükleer enerji santralı yapılması istenilen Sinop ve 'da ayrıca yerel bazlı nükleer-karşıtı örgütlenmeler de mevcuttur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ [1] 15 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ve Dünya Sağlık Örgütü'nün 2005 Raporu.
- Going Nuclear: A Green Makes the Case 2 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Patrick Moore, Washington Post, 16 Nisan 2006
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Nükleer enerji ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Türkiye Atom Enerjisi Kurumu 25 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Nükleer Enerji Bilgi Platformu 26 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Nükleer Enerji Dünyası 19 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Çekirdek fiziği veya atom fiziği ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nukleer enerji atomun cekirdeginden elde edilen bir enerji turudur Kutlenin enerjiye donusumunu ifade eden Albert Einstein a ait olan E mc formulu ile iliskilidir Fisyon Tepkimesi Uranyum notron bombardimanina tutulur Kararsiz hale gelen agir atomik yapi daha hafif atomlara parcalanir Nukleer santrallerde yaygin sekilde kullanilir Bununla beraber kutle enerji denklemi tepkimenin nasil olustugunu aciklamaz bunu daha dogru olarak nukleer kuvvetler yapar Nukleer enerjiyi zorlanmis olarak ortaya cikarmak ve diger enerji tiplerine donusturmek icin nukleer reaktorler kullanilir Nukleer enerji uc nukleer reaksiyondan biri ile olusur Fuzyon Atomik parcaciklarin birlesme reaksiyonu Fisyon Atom cekirdeginin zorlanmis olarak parcalanmasi Yarilanma Cekirdegin parcalanarak daha kararli hale gecmesi Dogal yavas fisyon cekirdek parcalanmasi olarak da tanimlanabilir Agir radyoaktif maddelerin disaridan notron bombardimanina tutularak daha kucuk atomlara parcalanmasi olayina fisyon hafif radyoaktif atomlarin birleserek daha agir atomlari meydana getirdigi nukleer tepkimelere ise fuzyon tepkimesi denir Fuzyon tepkimeleriyle fisyon tepkimelerinden daha fazla enerji elde edilir Gunes patlamalari fuzyon a nukleer santrallerde kullanilan tepkimeler atom bombasi teknolojisi gibi faaliyetler de fisyona ornek olarak gosterilebilir Nukleer enerji 1896 yilinda Fransiz fizikci Henri Becquerel tarafindan kazara uranyum maddesinin fotograf plakalari ile yan yana durmasi ve karanlikta yayilan radyoaktif isinlarin fark edilmesi ile kesfedilmistir Nukleer Enerjinin Elde EdilmesiBir nukleer santral kurmak icin zenginlestirilmis uranyuma ihtiyac vardir Uranyumun fisyon tepkimesine girerek bolunmesi sonucunda aciga cok yuksek miktarda enerji cikar Bu bolunme icin notronlar yuksek bir hizla uranyum elementinin cekirdegine carpar Bu carpisma cekirdegin kararsiz hale gecmesine ve sonrasinda buyuk bir enerji aciga cikartan fisyon tepkimesine neden olur Gerceklesen tetikleyici ilk fisyon tepkimesi sonucunda ortama notronlar yayilir Bu notronlar diger uranyum cekirdeklerine carparak fisyonu elementin her atom cekirdeginde gerceklestirene kadar devam eder Ortaya cikan enerji kontrol edilmedigi takdirde olumcul boyutlardadir Kontrol etmek icin reaktorlerde fazla notronlari tutan ve tepkimeye girmesini engelleyen uniteler vardir Bu sayede kontrollu bir fisyon tepkimesi zinciri saglanir Nukleer Santrallerde UretimNukleer santralin ic yapisina baktigimizda uranyumun fisyon tepkimesine girmesiyle olusan enerji su buharinin cok yuksek sicakliklara kadar isitilmasini saglar Yuksek sicakliktaki bu buhar elektrik jeneratorune bagli olan turbinlere verilir Turbin kanatciklarina carpan yuksek enerjili buhar bilinen sekilde turbin saftini cevirir ve jeneratorun elektrik enerjisi uretmesi saglanir Jeneratorde olusan elektrik ise iletim hatlari denilen iletken teller ile kullanilacagi yere gonderilir Turbinden cikan basinc ve sicakligi dusmus buhar tekrar kullanilmak uzere yogunlastiriciya gider ve su haline geldikten sonra tekrar bolunme ile aciga cikan enerji ile isitilip buhar haline getirilir ve dongu devam eder TartismalarNukleer enerji gunumuzun ve gelecegin en onemli enerji kaynaklarindan biri olarak kabul gormektedir Petrol ve dogalgazin bazi ulkede genis rezervler halinde bulunmasi ve bu kaynaklarin yenilenemez olusu bircok ulkeyi nukleer arastirmalara ve nukleer enerjiden faydalanmaya yonlendirmistir Bugun Dunya uzerinde 400 den fazla nukleer enerji santrali vardir ve bunlar dunyanin toplam elektrik ihtiyacinin 15 ini saglayacak kapasitede calismaktadilar Ornegin Fransa elektrik ihtiyacinin 77 sini nukleer reaktorlerinden saglamaktadir Nukleer enerjiye karsi cikanlar ise tukenmis yakit bertarafi santral guvenligi ve kaza riski bkz nukleer erime gibi nedenleri one surmektedir Bugune kadar cevreye zarar verebilecek olcude buyuk 4 tane nukleer santral kazasi gerceklestigi bilinmektedir Bunlardan ilk 2 si alinan onlemlerle cevrelerine herhangi bir zarar vermedigi soylenirken 3 olarak gerceklesen Cernobil Faciasi dogaya ve insanlara cok buyuk zararlar verdigi bilinmektedir 4 Fukusima Faciasi ise Cernobil Faciasini tehlike seviyesi olarak gectigi belirtilmistir Bu kazalar 1 1957 yilinda Iskocya da meydana gelen Windscale kazasi bu kazada reaktorun civarina bir miktar radyasyon yayilmakla beraber olumle veya akut radyasyon hastaligiyla sonuclanan bir olay meydana gelmemistir 2 1979 yilinda ABD de meydana gelen Three Mile Island kazasi normal bir isletim arizasi ekipman kaybi ve operator hatasi ile kazaya donusmus ancak kismi reaktor kalbi ergimesi meydana gelmesine ragmen reaktoru cevreleyen beton koruyucu kabugun sayesinde cevreye ciddi bir radyasyon sizintisi olmadigi soylenmistir 3 1986 yilinda Ukrayna da meydana gelen Cernobil reaktor kazasinin daha fazla zarara yol actigi gorulmustur Kazanin nedenleri operatorlerin guvenlik mevzuatina aykiri olarak santralde deney yapmalari sonucunda reaktordeki ani guc artisi reaktorde asiri basinc olusumu ve santral tasariminda derinligine guvenlik prensibine aykiri olarak reaktoru cevrelemesi gereken bir beton koruyucu kabugun insa edilmemis olmasi olarak ozetlenebilir 26 Nisan 1986 da Ukrayna daki Cernobil nukleer reaktorunde meydana gelen patlama ve sonucunda yayilan radyoaktif madde Ukrayna Belarus ve Rusya da yasayan 336 000 insanin tahliyesine 56 kisinin olumune 4 000 dogrudan iliskili kanser vakasina ve 600 000 kisinin sagliginin ciddi sekilde etkilenmesine sebep olmustur Nukleer kalintilarin urettigi radyoaktif bulut patlamadan sonra tum Avrupa uzerine yayilmis ve Cernobil den yaklasik 1100 km uzakliktaki Isvec Formsmark Nukleer Reaktorunde calisan 27 kisinin elbiselerinde radyoaktif parcaciklara rastlanmis ve yapilan arastirmada radyoaktif parcaciklarin Isvec ten degil Cernobil den gelen parcaciklar oldugu tespit edilmistir 4 2011 yilinda Japonya da meydana gelen Fukusima I Nukleer Santrali kazalari Fukusima I Nukleer Santrali kazalari 9 0 buyuklugundeki 11 Mart gunu olan 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi sonrasinda meydana geldi Honsu adasi aciklarinda meydana gelen bu deprem Japonya da buyuk bir tsunamiye yol acti Tsunami Japonyaya cok buyuk zarar verdi ve nukleer enerji santrallerinde arizalar meydana getirdi Gunumuzde dunyanin bircok yerinde nukleer karsiti gruplar olusmustur Bunlardan en unluleri Yesil Baris Greenpeace Nukleer Karsiti Platfom NKP Anti Nukleer Cephe ve bu konuda one cikan bireysel tepkilerdir Nukleer enerji santrali yapilmasi istenilen Sinop ve da ayrica yerel bazli nukleer karsiti orgutlenmeler de mevcuttur Ayrica bakinizNukleer Enerji Muhendisligi Nukleer reaktor ITU Nukleer Arastirma Reaktoru Triga Mark 2Kaynakca 1 15 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluslararasi Atom Enerjisi Kurumu ve Dunya Saglik Orgutu nun 2005 Raporu Going Nuclear A Green Makes the Case 2 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Patrick Moore Washington Post 16 Nisan 2006Dis baglantilarWikimedia Commons ta Nukleer enerji ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Turkiye Atom Enerjisi Kurumu 25 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nukleer Enerji Bilgi Platformu 26 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nukleer Enerji Dunyasi 19 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cekirdek fizigi veya atom fizigi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz