Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oşki Manastırı (Gürcüce: ოშკი "oşk'i" / ოშკის მონასტერი "oşk'is monast'eri"; Türkiye'de Öşkvank Manastırı olarak da bilinir), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Uzundere ilçesine bağlı ve eski adı Oşki olan Çamlıyamaç köyünde eski Gürcü manastırıdır. Manastırın 963-973 yılları arasında inşa edilmiş olan ana kilisesi Vaftizci Yahya'ya adanmıştır.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Çamlıyamaç, Uzundere, Erzurum, Türkiye |
| Koordinatlar | 40°36′49″K 41°32′32″D / 40.61361°K 41.54222°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Terk edilmiş |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | Grigol? |
| Mimari tür | Manastır |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| İnşaat başlangıcı | 963 |
| Tamamlanma | 973 |
Etimoloji
Oşki yer adının etimolojisine ilişkin iki farklı görüş vardır: Kaha Şengelia ve Valeri Silogava'ya göre “ოშკი” (oşki), Megrelce "შქა" (şka) kelimesinden türemiştir ve “şka” "ortada olan" anlamına gelir. Merab Çuhua'ya göre “ოშკი” (oşki), Lazca bir kelimedir ve Gürcücesi ასკილი (asḳili) olan “kuşburnu” anlamına gelir. Oşki, adının sonuna "katedral" anlamına gelen "vank" kelimesi eklenerek Ermenice Oşk-vank olarak adlandırılmıştır ve Oşk-vank, Oşki Katedrali'nin karşılığıdır. Türkçede kullanılan Öşkvank adı Ermeniceden girmiştir.
Tarihçe
Oşki Manastırı, Gürcü kralı III. Davit Kuropalati zamanında inşa edilmiştir. İnşa edildiği zemin üzerinde yapılan araştırmalar sonucu bölgenin özellikle seçildiği anlaşılmaktadır. Manastır bu dönemdeki benzerlerinin etkileri taşısa da daha karmaşık ve geliştirilmiş bir üslupla inşa edilmiştir. Tetrakonk olarak tasarlanmış yapıda ortada kubbe bulunur. Manastır ve kilisenin 1036 yılında oldukça zengin bir şekilde kutsal eşyalarla ve fresklerle süslendiği bilinmektedir. Oşki eski Gürcü kültüründe önemli bir eğitim merkezi olarak öne çıkmıştır. Manastırda kopyalanan elyazmalardan en öne çıkanı 978 yılına ait bir İncildir. Manastır çok sayıda önemli din adamı yetiştirmiştir. Bunlar arasında 10. yüzyılda öne çıkmış olan Gabriel Oşkeli, Stepane Mtbevari ve İoane Çiray sayılabilir.
Manastır harabeleri 1843-1853 yılları arasında Venedikli Ermeni bilim insanı N. Sargisyan tarafından ziyaret edilmiş ve çok sayıda Gürcüce yazıt kayda geçirilmiş, bu yazıtlar daha sonra Brosset tarafından yayımlanmıştır. Bunun dışında Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili de yapıda incelemelerde bulunmuştur. Takaişvili 1917 yılında Oşki Kilisesi’nin güney kolu uzun süre cami, güney ve batı kolları ise ahır ve samanlık olarak kullanıldığını yazar. Bu tarihte kilisenin en iyi biçimde orta kısmı, kubbesi ve kubbe kasnağı korunmuştu.
Mimari
Oşki Manastırı'nın ana kilisesi olan Oşki Kilisesi, dağın sırtına gelecek şekilde ve Tortum Çayının sol tarafında kalacak şekildedir. Manastır bir kenarı uzun dörtgen şeklinde plana sahiptir. Yapı kompleksinin güneydoğu kolu kilisenin bulunduğu kısımdır ve duvarlarında önemli freskler bulunmaktadır. Güney kapısı girişinde halen okunabilen 12 satır yazıda manastır kompleksinin yapımında emeği geçenler sıralanır. Kubbenin kasnak yüksekliği 6.4 metre, duvarları da içeren yarıçapı ise 5.66 metredir. Kubbe miğfer şeklinde 6.86 metre yüksekliğinde ve kırmızı ve sarı çinilerle süslenmiştir. Kubbenin alt kısımlarında siyah renkli haç figürleri bulunur. Destek sütunlarında çeşitli hayvan ve insan figürleri yer alır. Kilisenin batıdaki haç kolu büyük bir meydana açılmaktadır. Buradaki kolonlar fresklerle süslenmiştir. Dönemine göre freskteki figürlerin ölçekleri daha yüksektir. Kubbenin boğaz kısmında 12 adet pencere bulunmaktadır. Manastırdaki kemerler çok görkemlidir. Burada kullanılan tipte kemerler 11 ve 12. yüzyıl Doğu Ortodoks Kiliselerinde geleneksel olarak kullanılacaktır. Hristiyanlık öncesi dönemi çağrıştıran boğa, kuş ve geyik figürlerine müsaade edilmiş olması da ilginç bir ayrıntıdır.
Kilisenin duvarlarındaki Gürcüce yazıtların bir kısmı zamanla silinmiştir. Bununla birlikte Gürcü araştırma ekibi 2016 yılında 47 adet Gürcüce yazıt (dış cephede 18, içeride 19 ve stoada 10 adet) tespit edilmiştir. Ayrıca kilisesinn güney kapısının üzerindeki manastırın yapımına dair belge niteliğindeki yazıt günümüze kadar ulaşmıştır. Günümüzde kilisesin bazı duvarları çökmüş haldedir. Çökmeler sırasında daha önceden fark edilmeyen bazı freskler de ortaya çıkmıştır. Günümüzde koruma altına alınmış olan freskler farklı müzelerde sergilenmektedir. Dünya Anıtlar Fonu, Oşki Manastırının yokolmaması için bir proje başlatmış ve bu kapsamda yapılacak çalışmalar için fon oluşturmaktadır. Ayrıca Gürcü ve Türk hükûmetleri manastırın restore edilmesi için ortak çalışmalara başlama kararı almıştır.
Galeri
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Oşki Manastırı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ V.Silogava, K. Şengelia, Tao-Klarjeti, Kafkas Üniversitesi, Tiflis, 2006, s. 186,
- ^ Merab Chukhua, Georgin-Circassian-Abkhaz Etymological Researches [მერაბ ჩუხუა, ქართულ-ჩერქეზულ-აფხაზური ეტიმოლოგიური ძიებანი] — Tiflis, 2017. — s. 101,
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi (1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში), Tiflis, 1960, s. 33". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 113. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 3 Şubat 2012 tarihli haber 11 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Gürcüce) 19 Mart 2012 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- World Monuments Fund sitesinde Oşki 5 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 14 Mart 2012 tarihinde erişilmiştir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oski Manastiri Gurcuce ოშკი osk i ოშკის მონასტერი osk is monast eri Turkiye de Oskvank Manastiri olarak da bilinir tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Erzurum ilinin Uzundere ilcesine bagli ve eski adi Oski olan Camliyamac koyunde eski Gurcu manastiridir Manastirin 963 973 yillari arasinda insa edilmis olan ana kilisesi Vaftizci Yahya ya adanmistir Oski ოშკიTemel bilgilerKonumCamliyamac Uzundere Erzurum TurkiyeKoordinatlar40 36 49 K 41 32 32 D 40 61361 K 41 54222 D 40 61361 41 54222InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumTerk edilmisMimariMimar lar Grigol Mimari turManastirMimari bicimGurcu mimarisiInsaat baslangici963Tamamlanma973EtimolojiOski yer adinin etimolojisine iliskin iki farkli gorus vardir Kaha Sengelia ve Valeri Silogava ya gore ოშკი oski Megrelce შქა ska kelimesinden turemistir ve ska ortada olan anlamina gelir Merab Cuhua ya gore ოშკი oski Lazca bir kelimedir ve Gurcucesi ასკილი asḳili olan kusburnu anlamina gelir Oski adinin sonuna katedral anlamina gelen vank kelimesi eklenerek Ermenice Osk vank olarak adlandirilmistir ve Osk vank Oski Katedrali nin karsiligidir Turkcede kullanilan Oskvank adi Ermeniceden girmistir TarihceOski Manastiri Gurcu krali III Davit Kuropalati zamaninda insa edilmistir Insa edildigi zemin uzerinde yapilan arastirmalar sonucu bolgenin ozellikle secildigi anlasilmaktadir Manastir bu donemdeki benzerlerinin etkileri tasisa da daha karmasik ve gelistirilmis bir uslupla insa edilmistir Tetrakonk olarak tasarlanmis yapida ortada kubbe bulunur Manastir ve kilisenin 1036 yilinda oldukca zengin bir sekilde kutsal esyalarla ve fresklerle suslendigi bilinmektedir Oski eski Gurcu kulturunde onemli bir egitim merkezi olarak one cikmistir Manastirda kopyalanan elyazmalardan en one cikani 978 yilina ait bir Incildir Manastir cok sayida onemli din adami yetistirmistir Bunlar arasinda 10 yuzyilda one cikmis olan Gabriel Oskeli Stepane Mtbevari ve Ioane Ciray sayilabilir Tao bolgesinde kalan Gurcu Ortodoks manastiri Oski deki kabartmada Tao hukumdari III Davit Kuropalati 10 yuzyil Manastir harabeleri 1843 1853 yillari arasinda Venedikli Ermeni bilim insani N Sargisyan tarafindan ziyaret edilmis ve cok sayida Gurcuce yazit kayda gecirilmis bu yazitlar daha sonra Brosset tarafindan yayimlanmistir Bunun disinda Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili de yapida incelemelerde bulunmustur Takaisvili 1917 yilinda Oski Kilisesi nin guney kolu uzun sure cami guney ve bati kollari ise ahir ve samanlik olarak kullanildigini yazar Bu tarihte kilisenin en iyi bicimde orta kismi kubbesi ve kubbe kasnagi korunmustu MimariManastirin plani Oski Manastiri nin ana kilisesi olan Oski Kilisesi dagin sirtina gelecek sekilde ve Tortum Cayinin sol tarafinda kalacak sekildedir Manastir bir kenari uzun dortgen seklinde plana sahiptir Yapi kompleksinin guneydogu kolu kilisenin bulundugu kisimdir ve duvarlarinda onemli freskler bulunmaktadir Guney kapisi girisinde halen okunabilen 12 satir yazida manastir kompleksinin yapiminda emegi gecenler siralanir Kubbenin kasnak yuksekligi 6 4 metre duvarlari da iceren yaricapi ise 5 66 metredir Kubbe migfer seklinde 6 86 metre yuksekliginde ve kirmizi ve sari cinilerle suslenmistir Kubbenin alt kisimlarinda siyah renkli hac figurleri bulunur Destek sutunlarinda cesitli hayvan ve insan figurleri yer alir Kilisenin batidaki hac kolu buyuk bir meydana acilmaktadir Buradaki kolonlar fresklerle suslenmistir Donemine gore freskteki figurlerin olcekleri daha yuksektir Kubbenin bogaz kisminda 12 adet pencere bulunmaktadir Manastirdaki kemerler cok gorkemlidir Burada kullanilan tipte kemerler 11 ve 12 yuzyil Dogu Ortodoks Kiliselerinde geleneksel olarak kullanilacaktir Hristiyanlik oncesi donemi cagristiran boga kus ve geyik figurlerine musaade edilmis olmasi da ilginc bir ayrintidir Kilisenin duvarlarindaki Gurcuce yazitlarin bir kismi zamanla silinmistir Bununla birlikte Gurcu arastirma ekibi 2016 yilinda 47 adet Gurcuce yazit dis cephede 18 iceride 19 ve stoada 10 adet tespit edilmistir Ayrica kilisesinn guney kapisinin uzerindeki manastirin yapimina dair belge niteligindeki yazit gunumuze kadar ulasmistir Gunumuzde kilisesin bazi duvarlari cokmus haldedir Cokmeler sirasinda daha onceden fark edilmeyen bazi freskler de ortaya cikmistir Gunumuzde koruma altina alinmis olan freskler farkli muzelerde sergilenmektedir Dunya Anitlar Fonu Oski Manastirinin yokolmamasi icin bir proje baslatmis ve bu kapsamda yapilacak calismalar icin fon olusturmaktadir Ayrica Gurcu ve Turk hukumetleri manastirin restore edilmesi icin ortak calismalara baslama karari almistir GaleriKaynakcaWikimedia Commons ta Oski Manastiri ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir V Silogava K Sengelia Tao Klarjeti Kafkas Universitesi Tiflis 2006 s 186 999 40 861 7 0 Merab Chukhua Georgin Circassian Abkhaz Etymological Researches მერაბ ჩუხუა ქართულ ჩერქეზულ აფხაზური ეტიმოლოგიური ძიებანი Tiflis 2017 s 101 9789941461743 Ekvtime Takaisvili 1917 Yilinda Guney Gurcistan da Arkeolojik Arastirma Gezisi 1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში Tiflis 1960 s 33 27 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2022 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 113 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 3 Subat 2012 tarihli haber 11 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gurcuce 19 Mart 2012 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizBagratlilarDis baglantilarWorld Monuments Fund sitesinde Oski 5 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 14 Mart 2012 tarihinde erisilmistir