Olayla ilişkili bir potansiyel (Event-related potentials veya ERP), belirli bir duyusal, bilişsel veya motor olayın doğrudan sonucu olan ölçülen beyin tepkisidir. Daha resmi olarak, bir uyarana herhangi bir klişeleştirilmiş elektrofizyolojik yanıttır. Beynin bu şekilde incelenmesi, beyin işlevlerini değerlendirmek için invaziv olmayan bir yol sağlar.
ERP'ler elektroensefalografi (EEG) ile ölçülür. ERP'nin manyetoensefalografi (MEG) eşdeğeri ERF (olayla ilgili alan)'dir. Uyarndırılmış potansiyeller ve uyarılmış potansiyeller ERP'lerin alt tipleridir.
Tarihçe
1924 yılında elektroensefalogramın (EEG) keşfiyle Hans Berger, kafa derisine elektrot yerleştirerek ve sinyali yükselterek insan beyninin elektriksel aktivitesini ölçebileceğini ortaya koydu. Voltajdaki değişiklikler daha sonra belirli bir süre boyunca çizilebilir. Gerilimlerin, duyuları uyaran dış olaylardan etkilenebileceğini gözlemledi. EEG, önümüzdeki on yıllar boyunca beyin aktivitesini kaydetmede yararlı bir kaynak olduğunu kanıtladı. Bununla birlikte, bilişsel sinirbilimin odağı olan oldukça spesifik sinirsel süreci değerlendirmek çok zordur çünkü saf EEG verilerinin kullanılması bireysel nörobilişsel süreçlerin izole edilmesini zorlaştırmıştır. Olaya ilişkin potansiyeller (ERP'ler), basit ortalama teknikleri kullanarak daha spesifik duyusal, bilişsel ve motor olayları elde etmek için daha sofistike bir yöntem sundu. 1935-1936'da Pauline ve Hallowell Davis uyanık insanlar hakkında bilinen ilk ERP'leri kaydettiler ve bulguları birkaç yıl sonra 1939'da yayınlandı. II . Dünya Savaşı nedeniyle 1940'larda çok fazla araştırma yapılmadı, ancak duyusal konulara odaklanan araştırmalar 1950'lerde tekrar ortaya çıktı. 1964'te Gray Walter ve meslektaşları tarafından yapılan araştırma, koşullu negatif varyasyon (CNV) adı verilen ilk bilişsel ERP bileşenini bildirdiklerinde ERP bileşeni keşiflerinin modern çağını başlattı. Sutton, Braren ve Zubin (1965), P3 bileşeninin keşfiyle başka bir ilerleme kaydetti. Önümüzdeki on beş yıl içinde ERP bileşen araştırması giderek daha popüler hale geldi. 1980'ler, ucuz bilgisayarların piyasaya sürülmesiyle, bilişsel sinirbilim araştırmalarına yeni bir kapı açtı. Halen ERP, bilgi işlemeyle ilişkili duyusal, algısal ve bilişsel aktivitenin fizyolojik korelasyonlarını incelemek için bilişsel sinirbilim araştırmalarında en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir.
Hesaplama
ERP'ler, kafa derisine yerleştirilen elektrotlar kullanılarak beynin zaman içindeki elektriksel aktivitesini ölçen bir prosedür olan elektroensefalografi (EEG) kullanılarak güvenilir bir şekilde ölçülebilir. EEG aynı anda devam eden binlerce beyin sürecini yansıtır. Bu, tek bir uyarana veya ilgilenilen olaya verilen beyin tepkisinin genellikle tek bir denemenin EEG kaydında görünmediği anlamına gelir. Beynin bir uyarana tepkisini görmek için, deneyci ERP adı verilen rastgele beyin aktivitesinin ortalanmasına ve ilgili dalga formunun kalmasına neden olarak birçok denemeyi yürütmeli ve sonuçları ortalama hale getirmelidir.
Rastgele (arka plan) beyin aktivitesi diğer biyo-sinyallerle (örn., EOG, EMG, EKG) ve elektromanyetik parazitle (örn. Hat gürültüsü, floresan lambalar) kaydedilen ERP'ye gürültü (noise) katkısını oluşturur. Bu gürültü, incelenen ERP'lerin dizisi olan ilgi sinyalini gizler. Mühendislik açısından, kaydedilen ERP'lerin sinyal / gürültü oranını (SNR) tanımlamak mümkündür. Ortalama alma, kaydedilen ERP'lerin SNR'lerini arttırarak fark edilir hale getirir ve yorumlanmasına izin verir. Bazı basitleştirici varsayımların yapılması şartıyla, bunun basit bir matematiksel açıklaması vardır. Bu varsayımlar:
- İlgilenilen sinyal, değişmeyen gecikme ve şekle sahip bir dizi olay kilitli ERP'den yapılır.
- gürültü denemeler arasında korelasyonu bulunmayan ve etkinliğe zamana bağlı olmayan varyans sıfır ortalama Gauss rastgele süreci ile yaklaşık olarak tahmin edilebilir (bu varsayım, örneğin bir deneydeki hedefleri zihinsel olarak sayarken küçük dil hareketleri yapan bir öznede kolayca ihlal edilebilir).
, deneme numarası ve , 'inci olaydan sonra geçen zaman olmak üzere, kaydedilmiş her deneme şu şekilde yazılabilir: . Denklemde sinyal ve gürültüdir. (Yukarıdaki varsayımlar altında, gürültü spesifik denemeye bağlıyken sinyal değildir).
denemenin ortalaması:
- .
'nin beklenen değeri (umulduğu gibi) sinyalin kendisidir, .
Varyansı ise:
- .
Bu nedenle ortalamanın gürültü genliği denemelerin ortalamadan (yani ) daha az veya eşit % 68 oranında. Özellikle, gürültü genliklerinin% 68'inin yattığı sapma tek bir denemenin katı. Daha büyük bir sapma zaten tüm gürültü genliklerinin% 95'ini kapsaması beklenebilir.
Geniş genlik gürültüsü (göz yanıp sönmeleri veya hareket artefaktları gibi ) genellikle altta yatan ERP'lerden birkaç büyüklükte daha büyüktür. Bu nedenle, bu tür eserler içeren denemeler ortalamadan önce çıkarılmalıdır. Artefakt reddetme, manuel olarak görsel inceleme ile veya önceden tanımlanmış sabit eşiklere (maksimum EEG genliğini veya eğimini sınırlayan) dayalı otomatik bir prosedür kullanılarak veya deneme grubunun istatistiklerinden türetilen zamanla değişen eşiklerle yapılabilir.]
[
ERP bileşenlerinin adlandırılması
ERP dalga formları, bir dizi temel bileşenle ilişkili bir dizi pozitif ve negatif voltaj sapmasından oluşur . Bazı ERP bileşenlerine kısaltmalarla atıfta bulunulmasına rağmen (örneğin, koşullu negatif varyasyon) - CNV, hataya bağlı olumsuzluk - ERN), çoğu bileşene polariteyi (negatif / pozitif) gösteren bir harf (N / P), ardından milisaniye cinsinden gecikmeyi veya bileşenin dalga formundaki sıra konumunu gösteren bir sayı gelir. Örneğin, dalga formundaki ilk önemli zirve olan ve genellikle bir uyaran sunulduktan yaklaşık 100 milisaniye sonra oluşan bir negatif giden tepe noktası genellikle N100 olarak adlandırılır (uyaranın ardından gecikmesinin 100 ms olduğunu ve negatif olduğunu gösterir) veya N1 (birinci zirve ve negatif olduğunu gösterir); bunu genellikle P200 veya P2 olarak adlandırılan pozitif bir tepe izler. ERP bileşenleri için belirtilen gecikmeler genellikle oldukça değişkendir, özellikle de uyaranın bilişsel işlenmesi ile ilgili sonraki bileşenler için. Örneğin, P300 bileşeni 250 ms arasında herhangi bir yerde bir pik sergileyebilir - 700 ms.
Avantajlar ve dezavantajlar
Davranışsal ölçümlere göre
Davranışsal prosedürlerle karşılaştırıldığında, ERP'ler bir uyarıcı ve bir yanıt arasında sürekli bir işlem ölçüsü sağlar, bu da hangi aşamaların belirli bir deneysel manipülasyondan etkilendiğini belirlemeyi mümkün kılar. Davranışsal önlemlere göre bir diğer avantaj, davranışsal bir değişiklik olmasa bile uyaranların işlenmesine yönelik bir ölçü sağlayabilmeleridir. Bununla birlikte, bir ERP'nin önemli ölçüde küçük boyutu nedeniyle, doğru bir şekilde doğru bir şekilde ölçülmesi için genellikle çok sayıda deneme yapılır.
Diğer nörofizyolojik ölçümlere göre
İnvazivlik
Beyne bir elektrot yerleştirilmesini gerektiren mikroelektrotlardan ve insanları radyasyona maruz bırakan PET taramalarından farklı olarak, ERP'ler invaziv olmayan bir prosedür olan EEG'yi kullanır.
Mekansal ve zamansal çözünürlük
ERP mükemmel sağlayan zamansal çözünürlüğü ERP kayıt hızı sadece, oysa kayıt cihazları fizibil destekleyebilir örnekleme hızı tarafından kısıtlandığı gibi- hemodinamik (örneğin önlemler fMRI, PET ve fNIRS ) doğal olarak yavaş bir hızda ile sınırlıdır KALIN tepki. Bununla birlikte, bir ERP'nin uzamsal çözünürlüğü hemodinamik yöntemlerden çok daha zayıftır - aslında, ERP kaynaklarının yeri tam olarak çözülemeyen, sadece tahmin edilen ters bir sorundur . Bu nedenle, ERP'ler nöral aktivitenin hızı ile ilgili soruları araştırmak için çok uygundur ve bu aktivitenin yeri hakkında araştırma soruları için daha az uygundur.
Maliyet
ERP araştırması, fMRI, PET ve MEG gibi diğer görüntüleme tekniklerinden daha ucuzdur. Bunun nedeni, bir EEG sisteminin satın alınması ve bakımının diğer sistemlere göre daha ucuz olmasıdır.
Klinik ERP
Doktorlar ve nörologlar bazen görsel sistemdeki herhangi bir hasarı veya travmayı test etmek için yanıp sönen bir görsel dama tahtası uyaranı kullanırlar. Sağlıklı bir insanda, bu uyaran, oksipital lobda, beynin arkasında bulunan birincil görsel kortekste güçlü bir tepki uyandıracaktır.
Klinik araştırmalardaki ERP bileşeni anormallikleri aşağıdakiler gibi nörolojik koşullarda gösterilmiştir:
Araştırma aracı olarak ERP
ERP'ler sinirbilim, bilişsel psikoloji, bilişsel bilim ve psiko-fizyolojik araştırmalarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Deneysel psikologlar ve sinirbilimciler, katılımcılardan güvenilir ERP'ler sağlayan birçok farklı uyaran keşfettiler. Bu yanıtların zamanlamasının, beynin iletişim zamanlaması veya bilgi işlem zamanlaması ölçüsü sağladığı düşünülmektedir. Örneğin, yukarıda açıklanan dama tahtası paradigmasında, sağlıklı katılımcıların görsel kortekse ilk tepkisi yaklaşık 50-70 ms'dir. Bu, transdüksiyonlu görsel uyaranın, ışığın göze ilk girmesinden sonra kortekse ulaşması için geçen sürenin olduğunu gösterir. Alternatif olarak, P300 yanıtı, örneğin sunulan uyaran türüne bakılmaksızın, oddball paradigmasında yaklaşık 300 ms'de gerçekleşir: görsel, dokunsal, işitsel, koku alma, tat alma, vb. Uyarıcı tipine ilişkin bu genel değişmezlik nedeniyle, P300 bileşeninin beklenmedik ve / veya bilişsel olarak göze çarpan uyaranlara daha yüksek bir bilişsel yanıtı yansıttığı anlaşılmaktadır. P300 yanıtı ayrıca bilgi ve bellek algılama bağlamında da incelenmiştir.
P300'ün yeni uyaranlara verdiği yanıtın tutarlılığı nedeniyle, buna dayanan bir beyin-bilgisayar arayüzü oluşturulabilir. Bir ızgaradaki birçok sinyali düzenleyerek, önceki paradigmada olduğu gibi ızgara sıralarını rastgele yanıp sönerek ve ızgaraya bakan bir konunun P300 yanıtlarını gözlemleyerek, konu hangi uyarana ve dolayısıyla yavaşça "baktığını bildirebilir " kelimeler.
Araştırmalarda, özellikle de araştırmalarda sıklıkla kullanılan diğer ERP'ler ELAN, N400 ve P600 / SPS'dir
- Bereitschaftspotential
- C1 and P1
- Contingent negative variation
- Difference due to memory
- Early left anterior negativity
- Erich Schröger
- Error-related negativity
- Evoked potential
- Induced activity
- Lateralized readiness potential
- Mismatch negativity
- Negativity: N100 • Visual N1 • N170 • N200 • N2pc • N400
- Positivity: P200 • P300 • P3a • P3b • Late positive component • P600
- Somatosensory evoked potential
Kaynakça
- ^ a b Stephen J. Luck (2005). An Introduction to the Event-related Potential Technique (İngilizce). Mit Press. ISBN .
- ^ Walter (Temmuz 1964). "Contingent Negative Variation: An Electric Sign of Sensori-Motor Association and Expectancy in the Human Brain". Nature. 203 (4943). ss. 380-384.
- ^ Sutton (26 Kasım 1965). "Evoked-Potential Correlates of Stimulus Uncertainty". Science. 150 (3700). ss. 1187-1188.
- ^ "ERP_REJECT, rejection of outlier trials from ERP studies". Matlab File Exchange. Erişim tarihi: 30 Aralık 2011.
- ^ Steven J. Luck (12 Ocak 2012). The Oxford Handbook of Event-Related Potential Components (İngilizce). OUP USA. ISBN . 7 Eylül 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ Johnstone (Nisan 2013). "Ten years on: A follow-up review of ERP research in attention-deficit/hyperactivity disorder". Clinical Neurophysiology. 124 (4). ss. 644-657. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ Barry (Şubat 2003). "A review of electrophysiology in attention-deficit/hyperactivity disorder: II. Event-related potentials". Clinical Neurophysiology. 114 (2). ss. 184-198.
- ^ Boutros (Haziran 1995). "Evoked potentials in subjects at risk for Alzheimer's Disease". Psychiatry Research. 57 (1). ss. 57-63.
- ^ S (1 Temmuz 2000). "P300 in newly diagnosed non-dementing Parkinson's disease : effect of dopaminergic drugs". Neurology India. 48 (3). ss. 239-42. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ Boose (1996). "Auditory Event-Related Potentials in Multiple Sclerosis". Otology & Neurotology. 17 (1). ss. 165-70. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ Duncan (28 Haziran 2008). "Event–related potential assessment of information processing after closed head injury". Psychophysiology. 40 (1). ss. 45-59.
- ^ D'Arcy (Nisan 2003). "Electrophysiological assessment of language function following stroke". Clinical Neurophysiology. 114 (4). ss. 662-672.
- ^ Hanna (Eylül 2012). "Error-Related Negativity and Tic History in Pediatric Obsessive-Compulsive Disorder". Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. 51 (9). ss. 902-910.
- ^ McCormick (2006). "Your Thoughts May Deceive You: The Constitutional Implications of Brain Fingerprinting Technology and How It May Be Used to Secure Our Skies". Law & Psychology Review. Cilt 30. ss. 171-84.
- ^ Farwell (Aralık 1988). "Talking off the top of your head: toward a mental prosthesis utilizing event-related brain potentials". Electroencephalography and Clinical Neurophysiology. 70 (6). ss. 510-23.
Konuyla ilgili yayınlar
- Steven J. Luck: . Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 2014. ISBN .
- Todd C. Handy: Olayla İlgili Potansiyeller : Bir Yöntem El Kitabı . Cambridge, Massachusetts: MIT Press (B&T), 2004. ISBN
- Luck, SJ ve Kappenman, ES, ed. (2012). Olayla İlgili Potansiyel Bileşenlerinin Oxford El Kitabı7 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Oxford Üniversitesi Yayınları. s. 664. ISBN .
- Polich (1 Aralık 2005). "Alzheimers Disease and P300: Review and Evaluation of Task and Modality". Current Alzheimer Research. 2 (5). ss. 515-25.
- Zani A. ve Proverbio AM (2003) Zihin ve Beynin Bilişsel Elektrofizyolojisi . Academic Press / Elsvier.
- Kropotov J. (2009) "Nicel EEG, Olayla İlgili Potansiyeller ve Nöroterapi" Academic Press / Elsvier.
Dış bağlantılar
- [1]24 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - ERP Yaz Okulu 2017, 25-30 Haziran 2017 tarihleri arasında Bangor Üniversitesi Psikoloji Okulu'nda yapıldı
- EEGLAB Toolbox29 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - EEG verilerinin işlenmesi ve analizi için serbestçe kullanılabilir, açık kaynaklı bir Matlab araç kutusu
- ERPLAB Toolbox5 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - ERP verilerinin işlenmesi ve analizi için serbestçe kullanılabilir, açık kaynaklı bir Matlab araç kutusu
- - Steve Luck ve Emily Kappenman liderliğindeki ERP araştırmacıları için bir dizi eğitim atölyesi
- Sanal ERP Eğitim Kampı8 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - ERP metodolojisi hakkında bilgi, duyuru ve ipuçları içeren bir blog
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Olayla iliskili bir potansiyel Event related potentials veya ERP belirli bir duyusal bilissel veya motor olayin dogrudan sonucu olan olculen beyin tepkisidir Daha resmi olarak bir uyarana herhangi bir kliselestirilmis elektrofizyolojik yanittir Beynin bu sekilde incelenmesi beyin islevlerini degerlendirmek icin invaziv olmayan bir yol saglar N100 N1 etiketli ve P300 P3 etiketli dahil olmak uzere bircok ERP bilesenini gosteren bir dalga formu ERP nin ERP arastirmasinda yaygin ancak evrensel olmayan bir uygulama olan yukari dogru negatif gerilimlerle cizildigine dikkat edin ERP ler elektroensefalografi EEG ile olculur ERP nin manyetoensefalografi MEG esdegeri ERF olayla ilgili alan dir Uyarndirilmis potansiyeller ve uyarilmis potansiyeller ERP lerin alt tipleridir Tarihce1924 yilinda elektroensefalogramin EEG kesfiyle Hans Berger kafa derisine elektrot yerlestirerek ve sinyali yukselterek insan beyninin elektriksel aktivitesini olcebilecegini ortaya koydu Voltajdaki degisiklikler daha sonra belirli bir sure boyunca cizilebilir Gerilimlerin duyulari uyaran dis olaylardan etkilenebilecegini gozlemledi EEG onumuzdeki on yillar boyunca beyin aktivitesini kaydetmede yararli bir kaynak oldugunu kanitladi Bununla birlikte bilissel sinirbilimin odagi olan oldukca spesifik sinirsel sureci degerlendirmek cok zordur cunku saf EEG verilerinin kullanilmasi bireysel norobilissel sureclerin izole edilmesini zorlastirmistir Olaya iliskin potansiyeller ERP ler basit ortalama teknikleri kullanarak daha spesifik duyusal bilissel ve motor olaylari elde etmek icin daha sofistike bir yontem sundu 1935 1936 da Pauline ve Hallowell Davis uyanik insanlar hakkinda bilinen ilk ERP leri kaydettiler ve bulgulari birkac yil sonra 1939 da yayinlandi II Dunya Savasi nedeniyle 1940 larda cok fazla arastirma yapilmadi ancak duyusal konulara odaklanan arastirmalar 1950 lerde tekrar ortaya cikti 1964 te Gray Walter ve meslektaslari tarafindan yapilan arastirma kosullu negatif varyasyon CNV adi verilen ilk bilissel ERP bilesenini bildirdiklerinde ERP bileseni kesiflerinin modern cagini baslatti Sutton Braren ve Zubin 1965 P3 bileseninin kesfiyle baska bir ilerleme kaydetti Onumuzdeki on bes yil icinde ERP bilesen arastirmasi giderek daha populer hale geldi 1980 ler ucuz bilgisayarlarin piyasaya surulmesiyle bilissel sinirbilim arastirmalarina yeni bir kapi acti Halen ERP bilgi islemeyle iliskili duyusal algisal ve bilissel aktivitenin fizyolojik korelasyonlarini incelemek icin bilissel sinirbilim arastirmalarinda en yaygin kullanilan yontemlerden biridir HesaplamaERP ler kafa derisine yerlestirilen elektrotlar kullanilarak beynin zaman icindeki elektriksel aktivitesini olcen bir prosedur olan elektroensefalografi EEG kullanilarak guvenilir bir sekilde olculebilir EEG ayni anda devam eden binlerce beyin surecini yansitir Bu tek bir uyarana veya ilgilenilen olaya verilen beyin tepkisinin genellikle tek bir denemenin EEG kaydinda gorunmedigi anlamina gelir Beynin bir uyarana tepkisini gormek icin deneyci ERP adi verilen rastgele beyin aktivitesinin ortalanmasina ve ilgili dalga formunun kalmasina neden olarak bircok denemeyi yurutmeli ve sonuclari ortalama hale getirmelidir Rastgele arka plan beyin aktivitesi diger biyo sinyallerle orn EOG EMG EKG ve elektromanyetik parazitle orn Hat gurultusu floresan lambalar kaydedilen ERP ye gurultu noise katkisini olusturur Bu gurultu incelenen ERP lerin dizisi olan ilgi sinyalini gizler Muhendislik acisindan kaydedilen ERP lerin sinyal gurultu oranini SNR tanimlamak mumkundur Ortalama alma kaydedilen ERP lerin SNR lerini arttirarak fark edilir hale getirir ve yorumlanmasina izin verir Bazi basitlestirici varsayimlarin yapilmasi sartiyla bunun basit bir matematiksel aciklamasi vardir Bu varsayimlar Ilgilenilen sinyal degismeyen gecikme ve sekle sahip bir dizi olay kilitli ERP den yapilir gurultu denemeler arasinda korelasyonu bulunmayan ve etkinlige zamana bagli olmayan s2 displaystyle sigma 2 varyans sifir ortalama Gauss rastgele sureci ile yaklasik olarak tahmin edilebilir bu varsayim ornegin bir deneydeki hedefleri zihinsel olarak sayarken kucuk dil hareketleri yapan bir oznede kolayca ihlal edilebilir k displaystyle k deneme numarasi ve t displaystyle t k displaystyle k inci olaydan sonra gecen zaman olmak uzere kaydedilmis her deneme su sekilde yazilabilir x t k s t n t k displaystyle x t k s t n t k Denklemde s t displaystyle s t sinyal ve n t k displaystyle n t k gurultudir Yukaridaki varsayimlar altinda gurultu spesifik denemeye bagliyken sinyal degildir N displaystyle N denemenin ortalamasi x t 1N k 1Nx t k s t 1N k 1Nn t k displaystyle bar x t frac 1 N sum k 1 N x t k s t frac 1 N sum k 1 N n t k x t displaystyle bar x t nin beklenen degeri umuldugu gibi sinyalin kendisidir E x t s t displaystyle operatorname E bar x t s t Varyansi ise Var x t E x t E x t 2 1N2E k 1Nn t k 2 1N2 k 1NE n t k 2 s2N displaystyle operatorname Var bar x t operatorname E left left bar x t operatorname E bar x t right 2 right frac 1 N 2 operatorname E left left sum k 1 N n t k right 2 right frac 1 N 2 sum k 1 N operatorname E left n t k 2 right frac sigma 2 N Bu nedenle ortalamanin gurultu genligi N displaystyle N denemelerin ortalamadan yani s t displaystyle s t daha az veya esit s N displaystyle sigma sqrt N 68 oraninda Ozellikle gurultu genliklerinin 68 inin yattigi sapma 1 N displaystyle 1 sqrt N tek bir denemenin kati Daha buyuk bir sapma 2s N displaystyle 2 sigma sqrt N zaten tum gurultu genliklerinin 95 ini kapsamasi beklenebilir Genis genlik gurultusu goz yanip sonmeleri veya hareket artefaktlari gibi genellikle altta yatan ERP lerden birkac buyuklukte daha buyuktur Bu nedenle bu tur eserler iceren denemeler ortalamadan once cikarilmalidir Artefakt reddetme manuel olarak gorsel inceleme ile veya onceden tanimlanmis sabit esiklere maksimum EEG genligini veya egimini sinirlayan dayali otomatik bir prosedur kullanilarak veya deneme grubunun istatistiklerinden turetilen zamanla degisen esiklerle yapilabilir oz yayin kaynagi ERP bilesenlerinin adlandirilmasiERP dalga formlari bir dizi temel bilesenle iliskili bir dizi pozitif ve negatif voltaj sapmasindan olusur Bazi ERP bilesenlerine kisaltmalarla atifta bulunulmasina ragmen ornegin kosullu negatif varyasyon CNV hataya bagli olumsuzluk ERN cogu bilesene polariteyi negatif pozitif gosteren bir harf N P ardindan milisaniye cinsinden gecikmeyi veya bilesenin dalga formundaki sira konumunu gosteren bir sayi gelir Ornegin dalga formundaki ilk onemli zirve olan ve genellikle bir uyaran sunulduktan yaklasik 100 milisaniye sonra olusan bir negatif giden tepe noktasi genellikle N100 olarak adlandirilir uyaranin ardindan gecikmesinin 100 ms oldugunu ve negatif oldugunu gosterir veya N1 birinci zirve ve negatif oldugunu gosterir bunu genellikle P200 veya P2 olarak adlandirilan pozitif bir tepe izler ERP bilesenleri icin belirtilen gecikmeler genellikle oldukca degiskendir ozellikle de uyaranin bilissel islenmesi ile ilgili sonraki bilesenler icin Ornegin P300 bileseni 250 ms arasinda herhangi bir yerde bir pik sergileyebilir 700 ms Avantajlar ve dezavantajlarDavranissal olcumlere gore Davranissal prosedurlerle karsilastirildiginda ERP ler bir uyarici ve bir yanit arasinda surekli bir islem olcusu saglar bu da hangi asamalarin belirli bir deneysel manipulasyondan etkilendigini belirlemeyi mumkun kilar Davranissal onlemlere gore bir diger avantaj davranissal bir degisiklik olmasa bile uyaranlarin islenmesine yonelik bir olcu saglayabilmeleridir Bununla birlikte bir ERP nin onemli olcude kucuk boyutu nedeniyle dogru bir sekilde dogru bir sekilde olculmesi icin genellikle cok sayida deneme yapilir Diger norofizyolojik olcumlere gore Invazivlik Beyne bir elektrot yerlestirilmesini gerektiren mikroelektrotlardan ve insanlari radyasyona maruz birakan PET taramalarindan farkli olarak ERP ler invaziv olmayan bir prosedur olan EEG yi kullanir Mekansal ve zamansal cozunurluk ERP mukemmel saglayan zamansal cozunurlugu ERP kayit hizi sadece oysa kayit cihazlari fizibil destekleyebilir ornekleme hizi tarafindan kisitlandigi gibi hemodinamik ornegin onlemler fMRI PET ve fNIRS dogal olarak yavas bir hizda ile sinirlidir KALIN tepki Bununla birlikte bir ERP nin uzamsal cozunurlugu hemodinamik yontemlerden cok daha zayiftir aslinda ERP kaynaklarinin yeri tam olarak cozulemeyen sadece tahmin edilen ters bir sorundur Bu nedenle ERP ler noral aktivitenin hizi ile ilgili sorulari arastirmak icin cok uygundur ve bu aktivitenin yeri hakkinda arastirma sorulari icin daha az uygundur Maliyet ERP arastirmasi fMRI PET ve MEG gibi diger goruntuleme tekniklerinden daha ucuzdur Bunun nedeni bir EEG sisteminin satin alinmasi ve bakiminin diger sistemlere gore daha ucuz olmasidir Klinik ERPDoktorlar ve norologlar bazen gorsel sistemdeki herhangi bir hasari veya travmayi test etmek icin yanip sonen bir gorsel dama tahtasi uyarani kullanirlar Saglikli bir insanda bu uyaran oksipital lobda beynin arkasinda bulunan birincil gorsel kortekste guclu bir tepki uyandiracaktir Klinik arastirmalardaki ERP bileseni anormallikleri asagidakiler gibi norolojik kosullarda gosterilmistir Dikkat eksikligi ve hiperaktivite bozuklugu Bunama Parkinson hastaligi Multipl skleroz Inme Obsesif kompulsif bozuklukArastirma araci olarak ERPERP ler sinirbilim bilissel psikoloji bilissel bilim ve psiko fizyolojik arastirmalarda yaygin olarak kullanilmaktadir Deneysel psikologlar ve sinirbilimciler katilimcilardan guvenilir ERP ler saglayan bircok farkli uyaran kesfettiler Bu yanitlarin zamanlamasinin beynin iletisim zamanlamasi veya bilgi islem zamanlamasi olcusu sagladigi dusunulmektedir Ornegin yukarida aciklanan dama tahtasi paradigmasinda saglikli katilimcilarin gorsel kortekse ilk tepkisi yaklasik 50 70 ms dir Bu transduksiyonlu gorsel uyaranin isigin goze ilk girmesinden sonra kortekse ulasmasi icin gecen surenin oldugunu gosterir Alternatif olarak P300 yaniti ornegin sunulan uyaran turune bakilmaksizin oddball paradigmasinda yaklasik 300 ms de gerceklesir gorsel dokunsal isitsel koku alma tat alma vb Uyarici tipine iliskin bu genel degismezlik nedeniyle P300 bileseninin beklenmedik ve veya bilissel olarak goze carpan uyaranlara daha yuksek bir bilissel yaniti yansittigi anlasilmaktadir P300 yaniti ayrica bilgi ve bellek algilama baglaminda da incelenmistir P300 un yeni uyaranlara verdigi yanitin tutarliligi nedeniyle buna dayanan bir beyin bilgisayar arayuzu olusturulabilir Bir izgaradaki bircok sinyali duzenleyerek onceki paradigmada oldugu gibi izgara siralarini rastgele yanip sonerek ve izgaraya bakan bir konunun P300 yanitlarini gozlemleyerek konu hangi uyarana ve dolayisiyla yavasca baktigini bildirebilir kelimeler Arastirmalarda ozellikle de arastirmalarda siklikla kullanilan diger ERP ler ELAN N400 ve P600 SPS dir Bereitschaftspotential C1 and P1 Contingent negative variation Difference due to memory Early left anterior negativity Erich Schroger Error related negativity Evoked potential Induced activity Lateralized readiness potential Mismatch negativity Negativity N100 Visual N1 N170 N200 N2pc N400 Positivity P200 P300 P3a P3b Late positive component P600 Somatosensory evoked potentialKaynakca a b Stephen J Luck 2005 An Introduction to the Event related Potential Technique Ingilizce Mit Press ISBN 978 0 262 12277 1 Walter Temmuz 1964 Contingent Negative Variation An Electric Sign of Sensori Motor Association and Expectancy in the Human Brain Nature 203 4943 ss 380 384 Sutton 26 Kasim 1965 Evoked Potential Correlates of Stimulus Uncertainty Science 150 3700 ss 1187 1188 ERP REJECT rejection of outlier trials from ERP studies Matlab File Exchange Erisim tarihi 30 Aralik 2011 Steven J Luck 12 Ocak 2012 The Oxford Handbook of Event Related Potential Components Ingilizce OUP USA ISBN 9780195374148 7 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2020 Johnstone Nisan 2013 Ten years on A follow up review of ERP research in attention deficit hyperactivity disorder Clinical Neurophysiology 124 4 ss 644 657 27 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2020 Barry Subat 2003 A review of electrophysiology in attention deficit hyperactivity disorder II Event related potentials Clinical Neurophysiology 114 2 ss 184 198 Boutros Haziran 1995 Evoked potentials in subjects at risk for Alzheimer s Disease Psychiatry Research 57 1 ss 57 63 S 1 Temmuz 2000 P300 in newly diagnosed non dementing Parkinson s disease effect of dopaminergic drugs Neurology India 48 3 ss 239 42 10 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2020 Boose 1996 Auditory Event Related Potentials in Multiple Sclerosis Otology amp Neurotology 17 1 ss 165 70 10 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2020 Duncan 28 Haziran 2008 Event related potential assessment of information processing after closed head injury Psychophysiology 40 1 ss 45 59 D Arcy Nisan 2003 Electrophysiological assessment of language function following stroke Clinical Neurophysiology 114 4 ss 662 672 Hanna Eylul 2012 Error Related Negativity and Tic History in Pediatric Obsessive Compulsive Disorder Journal of the American Academy of Child amp Adolescent Psychiatry 51 9 ss 902 910 McCormick 2006 Your Thoughts May Deceive You The Constitutional Implications of Brain Fingerprinting Technology and How It May Be Used to Secure Our Skies Law amp Psychology Review Cilt 30 ss 171 84 Farwell Aralik 1988 Talking off the top of your head toward a mental prosthesis utilizing event related brain potentials Electroencephalography and Clinical Neurophysiology 70 6 ss 510 23 Konuyla ilgili yayinlarSteven J Luck Cambridge Massachusetts MIT Press 2014 9780262525855 ISBN 9780262525855 Todd C Handy Olayla Ilgili Potansiyeller Bir Yontem El Kitabi Cambridge Massachusetts MIT Press B amp T 2004 0 262 08333 7 ISBN 0 262 08333 7 Luck SJ ve Kappenman ES ed 2012 Olayla Ilgili Potansiyel Bilesenlerinin Oxford El Kitabi7 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oxford Universitesi Yayinlari s 664 9780195374148 ISBN 9780195374148 Polich 1 Aralik 2005 Alzheimers Disease and P300 Review and Evaluation of Task and Modality Current Alzheimer Research 2 5 ss 515 25 Zani A ve Proverbio AM 2003 Zihin ve Beynin Bilissel Elektrofizyolojisi Academic Press Elsvier Kropotov J 2009 Nicel EEG Olayla Ilgili Potansiyeller ve Noroterapi Academic Press Elsvier Dis baglantilar 1 24 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ERP Yaz Okulu 2017 25 30 Haziran 2017 tarihleri arasinda Bangor Universitesi Psikoloji Okulu nda yapildi EEGLAB Toolbox29 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde EEG verilerinin islenmesi ve analizi icin serbestce kullanilabilir acik kaynakli bir Matlab arac kutusu ERPLAB Toolbox5 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ERP verilerinin islenmesi ve analizi icin serbestce kullanilabilir acik kaynakli bir Matlab arac kutusu Steve Luck ve Emily Kappenman liderligindeki ERP arastirmacilari icin bir dizi egitim atolyesi Sanal ERP Egitim Kampi8 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ERP metodolojisi hakkinda bilgi duyuru ve ipuclari iceren bir blog