Oldowan (veya Mod I), tarih öncesi dönemlerde yaygın bir arkeolojik taş alet (veya diğer bir deyişle stiliydi). Bu ilk taş aletler basitti ve genellikle başka bir taşla yontulmuş bir veya birkaç puldan yapılıyordu. Oldowan aletleri, Alt Paleolitik dönemde, 2,6 milyon yıl öncesinden en az 1,7 milyon yıl öncesine kadar, Afrika'nın büyük bölümünde eski Homininler (ilk insanlar) tarafından kullanılmıştır. Bu teknolojik endüstriyi daha sofistike Aşölyen endüstrisi izledi (Etiyopya'nın Afar Bölgesi'ndeki Gona'da Homo erectus ile ilişkili 1,5 ve 1,26 milyon yıl öncesine ait iki yerleşimde hem Oldowan hem de Aşölyen aletleri bulunur).
Bölge | Afrika-Avrasya |
---|---|
Önemli sitler | |
Öncül | |
Ardıl | Aşölyen |
Oldowan terimi, 1930'larda arkeolog Louis Leakey tarafından ilk Oldowan taş aletlerinin keşfedildiği Tanzanya'daki 'nden alınmıştır. Bununla birlikte bazı çağdaş arkeologlar ve paleoantropologlar Mod 1 aletleri terimini, çakıl alet endüstrilerini (Oldowan dahil) belirtmek için kullanmayı tercih ederler; Mod 2, (Aşölyen el baltaları dahil) iki yüzeyi olacak şekilde işlenmiş aletleri, Mod 3 de aletleri belirtir vb.
Oldowan aletlerin sınıflandırılması hâlâ bir nebze tartışmalıdır. Mary Leakey, Oldowan alet sınıflandırmak için bir sistem yaratan ilk kişiydi ve sistemini aletlerin öngörülen kullanımına dayalı olarak kurdu. Sistem, , kazıyıcılar ve dövücülerden oluşmaktaydı. Bununla birlikte, taş eserlerin ne için kullanıldığını varsaymak doğal olarak sorunlu bir yaklaşım olduğundan, Oldowan alet topluluklarının daha güncel sınıflandırmaları, esas olarak üretim şekline odaklanılarak yapılmıştır. Buna bir örnek, Isaac ve diğerlerinin "Yuvarlanmış Parçalar" (çekirdekler/doğrayıcılar), "Ayrılmış Parçalar" (pullar ve parçalar), "Dövülmüş Parçalar" (çekiç taşı olarak kullanılan kaba çakıl taşları, vb.) ve "Değiştirilmemiş Parçalar"dan (sit alanlarına taşınan manuportlar ve taşlar) oluşan üç modlu kategorisidir. Oldowan aletleri, üretimleri için seçilen boşluklar zaten çakıl biçiminde bir nihai ürüne benzediği için kimi zaman "çakıl aletleri" olarak adlandırılır.
Oldowan aletlerini hangi hominin türlerinin yaptığı ve kullandığı kesin olarak bilinmiyor. Ortaya çıkışı genellikle Australopithecus garhi türüyle ve gelişimi de H. habilis ve H. ergaster gibi erken Homo türleri ile ilişkilendirilir. Erken Homo erectus, Oldowan teknolojisini miras almış ve bunu 1,7 milyon yıl öncesinden başlayarak Aşölyen endüstrisine dönüştürmüştür.
Kaynakça
- ^ The Oldowan is classically considered the oldest industry of the Lower Paleolithic. The postulate of an even earlier, possibly pre-human (australopithecine) "Lomekwian" industry is due to Harmand, S.; ve diğerleri. (2015). "3.3-million-year-old stone tools from Lomekwi 3, West Turkana, Kenya". Nature. 521 (7552). ss. 310-315. Bibcode:2015Natur.521..310H. doi:10.1038/nature14464. (PMID) 25993961.
- ^ Semaw, Sileshi; Rogers, Michael J.; Simpson, Scott W.; Levin, Naomi E.; Quade, Jay; Dunbar, Nelia; McIntosh, William C.; Cáceres, Isabel; Stinchcomb, Gary E.; Holloway, Ralph L.; Brown, Francis H.; Butler, Robert F.; Stout, Dietrich; Everett, Melanie (4 Mart 2020). "Co-occurrence of Acheulian and Oldowan artifacts with Homo erectus cranial fossils from Gona, Afar, Ethiopia". . 6 (10). ss. eaaw4694. Bibcode:2020SciA....6.4694S. doi:10.1126/sciadv.aaw4694. (PMC) 7056306 $2. (PMID) 32181331.
- ^ Clark, J. G. D. (1969). World prehistory: a new outline. Cambridge: Cambridge University Press.
- ^ Clark, J.; de Heinzelin, J.; Schick, K.; Hart, W.; White, T.; WoldeGabriel, G.; Walter, R.; Suwa, G.; Asfaw, B.; Vrba, E.; ve diğerleri. (1994). "African Homo erectus: Old radiometric ages and young Oldowan assemblages in the middle Awash Valley, Ethiopia". Science. 264 (5167). ss. 1907-1909. Bibcode:1994Sci...264.1907C. doi:10.1126/science.8009220. (PMID) 8009220.
- ^ Leakey, Mary (1971). A Summary and Discussion of the Archaeological Evidence from Bed I and Bed II, Olduvai Gorge, Tanzania. Human Origins. ss. 431-460.
- ^ Isaac, G. Ll., Harris, J. W. K. & Marshall, F. 1981.
- ^ Napier, J. (November 1962). "Fossil Hand Bones from Olduvai Gorge". Nature. 196 (4853). ss. 409-411. Bibcode:1962Natur.196..409N. doi:10.1038/196409a0.
- ^ De Heinzelin, J; Clark, JD; White, T; Hart, W; Renne, P; Woldegabriel, G; Beyene, Y; Vrba, E (1999). "Environment and behavior of 2.5-million-year-old Bouri hominids". Science. 284 (5414). ss. 625-9. Bibcode:1999Sci...284..625D. doi:10.1126/science.284.5414.625. (PMID) 10213682.
- ^ Richards, M. P. (December 2002). "A brief review of the archaeological evidence for Palaeolithic and Neolithic subsistence". European Journal of Clinical Nutrition (İngilizce). 56 (12). ss. 1270-1278. doi:10.1038/sj.ejcn.1601646. ISSN 1476-5640. (PMID) 12494313.
Bibliyografya
- Braidwood, Robert J., Prehistoric Men, many editions.
- Domínguez-Rodrigo (2005). "Cutmarked bones from Pliocene archaeological sites at Gona, Afar, Ethiopia: Implications for the function of the world's oldest stone tools". Journal of Human Evolution. 48 (2): 109-121. doi:10.1016/j.jhevol.2004.09.004. (PMID) 15701526.
- Edey, Maitland A., The Missing Link, Time-Life Books, 1972.
- Schick, Kathy D.; Toth, Nicholas, Making Silent Stones Speak', Simon & Schuster, 1993,
- Semaw (2000). "The World's Oldest Stone Artefacts from Gona, Ethiopia: Their Implications for Understanding Stone Technology and Patterns of Human Evolution Between 2·6–1·5 Million Years Ago". Journal of Archaeological Science. 27 (12): 1197-1214. doi:10.1006/jasc.1999.0592. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2022.
- Isaac, Glynn and The Scatter between the Patches 1975
- Isaac (1978). "The Food Sharing Behavior of Protohuman Hominids". Scientific American. 238 (4): 90-108. doi:10.1038/scientificamerican0478-90. (PMID) 418504.
- Binford, Lewis (1987) Searching for Camps and Missing the Evidence: Another Look at the Lower Paleolithic
- Toth, Nicholas (1985) The Oldowan reassessed: a close look at early stone artifacts Journal of Archaeological Science
- Susman, Randall L, Journal of Anthropological Research, Vol. 47, No. 2, A Quarter Century of Paleoanthropology: Views from the U.S.A. (Summer, 1991), pp. 129–151
- Susman, Randall L. (1998-07-01). "Hand function and tool behavior in early hominids". Journal of Human Evolution. 35 (1): 23–46. doi:10.1006/jhev.1998.0220. ISSN 0047-2484.
- Hayden, Brian (2015-11-19). "Insights into early lithic technologies from ethnography". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 370 (1682): 20140356. doi:10.1098/rstb.2014.0356. ISSN 0962-8436. PMC 4614719. PMID 26483534
- Shea, John J. (2010), Fleagle, John G.; Shea, John J.; Grine, Frederick E.; Baden, Andrea L. (eds.), "Stone Age Visiting Cards Revisited: A Strategic Perspective on the Lithic Technology of Early Hominin Dispersal", Out of Africa I: The First Hominin Colonization of Eurasia, Dordrecht: Springer Netherlands, pp. 47–64, doi:10.1007/978-90-481-9036-2_4, ISBN <bdi id="mwBJc">978-90-481-9036-2</bdi>, retrieved 2022-05-31
- Marzke, Mary W. (1997-01). <91::aid-ajpa8>3.0.co;2-g "Precision grips, hand morphology, and tools". American Journal of Physical Anthropology. 102 (1): 91–110. doi:10.1002/(sici)1096-8644(199701)102:1<91::aid-ajpa8>3.0.co;2-g. ISSN 0002-9483
Dış bağlantılar
- Oldowan Pebble Tools of Europe 8 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Oldowan Pebble Tools of Africa 24 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Oldowan Flake Tool 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Stone Age Hand-axes at the Wayback Machine (archived February 4, 2007)
- Microwear polishes on early stone tools from Koobi Fora, Kenya 17 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., article in Nature 293, 464–465 (8 October 1981). The summary and the references are displayed at no charge at the Nature site.
- An Ape's View of the Oldowan at the Wayback Machine (archived May 21, 2008), T. Wynn and W.C. McGrew, Man 24:383–398; 1989.
- Plummer (2004). (PDF). Yearbook of Physical Anthropology. 47: 118-164. doi:10.1002/ajpa.20157. (PMID) 15605391. 29 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oldowan veya Mod I tarih oncesi donemlerde yaygin bir arkeolojik tas alet veya diger bir deyisle stiliydi Bu ilk tas aletler basitti ve genellikle baska bir tasla yontulmus bir veya birkac puldan yapiliyordu Oldowan aletleri Alt Paleolitik donemde 2 6 milyon yil oncesinden en az 1 7 milyon yil oncesine kadar Afrika nin buyuk bolumunde eski Homininler ilk insanlar tarafindan kullanilmistir Bu teknolojik endustriyi daha sofistike Asolyen endustrisi izledi Etiyopya nin Afar Bolgesi ndeki Gona da Homo erectus ile iliskili 1 5 ve 1 26 milyon yil oncesine ait iki yerlesimde hem Oldowan hem de Asolyen aletleri bulunur Oldowan 2 6 milyon yil once 1 7 milyon yil once BolgeAfrika AvrasyaOnemli sitlerOnculArdilAsolyen Oldowan terimi 1930 larda arkeolog Louis Leakey tarafindan ilk Oldowan tas aletlerinin kesfedildigi Tanzanya daki nden alinmistir Bununla birlikte bazi cagdas arkeologlar ve paleoantropologlar Mod 1 aletleri terimini cakil alet endustrilerini Oldowan dahil belirtmek icin kullanmayi tercih ederler Mod 2 Asolyen el baltalari dahil iki yuzeyi olacak sekilde islenmis aletleri Mod 3 de aletleri belirtir vb Oldowan aletlerin siniflandirilmasi hala bir nebze tartismalidir Mary Leakey Oldowan alet siniflandirmak icin bir sistem yaratan ilk kisiydi ve sistemini aletlerin ongorulen kullanimina dayali olarak kurdu Sistem kaziyicilar ve dovuculerden olusmaktaydi Bununla birlikte tas eserlerin ne icin kullanildigini varsaymak dogal olarak sorunlu bir yaklasim oldugundan Oldowan alet topluluklarinin daha guncel siniflandirmalari esas olarak uretim sekline odaklanilarak yapilmistir Buna bir ornek Isaac ve digerlerinin Yuvarlanmis Parcalar cekirdekler dograyicilar Ayrilmis Parcalar pullar ve parcalar Dovulmus Parcalar cekic tasi olarak kullanilan kaba cakil taslari vb ve Degistirilmemis Parcalar dan sit alanlarina tasinan manuportlar ve taslar olusan uc modlu kategorisidir Oldowan aletleri uretimleri icin secilen bosluklar zaten cakil biciminde bir nihai urune benzedigi icin kimi zaman cakil aletleri olarak adlandirilir Oldowan aletlerini hangi hominin turlerinin yaptigi ve kullandigi kesin olarak bilinmiyor Ortaya cikisi genellikle Australopithecus garhi turuyle ve gelisimi de H habilis ve H ergaster gibi erken Homo turleri ile iliskilendirilir Erken Homo erectus Oldowan teknolojisini miras almis ve bunu 1 7 milyon yil oncesinden baslayarak Asolyen endustrisine donusturmustur Kaynakca The Oldowan is classically considered the oldest industry of the Lower Paleolithic The postulate of an even earlier possibly pre human australopithecine Lomekwian industry is due to Harmand S ve digerleri 2015 3 3 million year old stone tools from Lomekwi 3 West Turkana Kenya Nature 521 7552 ss 310 315 Bibcode 2015Natur 521 310H doi 10 1038 nature14464 PMID 25993961 Semaw Sileshi Rogers Michael J Simpson Scott W Levin Naomi E Quade Jay Dunbar Nelia McIntosh William C Caceres Isabel Stinchcomb Gary E Holloway Ralph L Brown Francis H Butler Robert F Stout Dietrich Everett Melanie 4 Mart 2020 Co occurrence of Acheulian and Oldowan artifacts with Homo erectus cranial fossils from Gona Afar Ethiopia 6 10 ss eaaw4694 Bibcode 2020SciA 6 4694S doi 10 1126 sciadv aaw4694 PMC 7056306 2 PMID 32181331 Clark J G D 1969 World prehistory a new outline Cambridge Cambridge University Press Clark J de Heinzelin J Schick K Hart W White T WoldeGabriel G Walter R Suwa G Asfaw B Vrba E ve digerleri 1994 African Homo erectus Old radiometric ages and young Oldowan assemblages in the middle Awash Valley Ethiopia Science 264 5167 ss 1907 1909 Bibcode 1994Sci 264 1907C doi 10 1126 science 8009220 PMID 8009220 Leakey Mary 1971 A Summary and Discussion of the Archaeological Evidence from Bed I and Bed II Olduvai Gorge Tanzania Human Origins ss 431 460 Isaac G Ll Harris J W K amp Marshall F 1981 Napier J November 1962 Fossil Hand Bones from Olduvai Gorge Nature 196 4853 ss 409 411 Bibcode 1962Natur 196 409N doi 10 1038 196409a0 De Heinzelin J Clark JD White T Hart W Renne P Woldegabriel G Beyene Y Vrba E 1999 Environment and behavior of 2 5 million year old Bouri hominids Science 284 5414 ss 625 9 Bibcode 1999Sci 284 625D doi 10 1126 science 284 5414 625 PMID 10213682 Richards M P December 2002 A brief review of the archaeological evidence for Palaeolithic and Neolithic subsistence European Journal of Clinical Nutrition Ingilizce 56 12 ss 1270 1278 doi 10 1038 sj ejcn 1601646 ISSN 1476 5640 PMID 12494313 BibliyografyaBraidwood Robert J Prehistoric Men many editions Dominguez Rodrigo 2005 Cutmarked bones from Pliocene archaeological sites at Gona Afar Ethiopia Implications for the function of the world s oldest stone tools Journal of Human Evolution 48 2 109 121 doi 10 1016 j jhevol 2004 09 004 PMID 15701526 Edey Maitland A The Missing Link Time Life Books 1972 Schick Kathy D Toth Nicholas Making Silent Stones Speak Simon amp Schuster 1993 0 671 69371 9 Semaw 2000 The World s Oldest Stone Artefacts from Gona Ethiopia Their Implications for Understanding Stone Technology and Patterns of Human Evolution Between 2 6 1 5 Million Years Ago Journal of Archaeological Science 27 12 1197 1214 doi 10 1006 jasc 1999 0592 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2022 Isaac Glynn and The Scatter between the Patches 1975 Isaac 1978 The Food Sharing Behavior of Protohuman Hominids Scientific American 238 4 90 108 doi 10 1038 scientificamerican0478 90 PMID 418504 Binford Lewis 1987 Searching for Camps and Missing the Evidence Another Look at the Lower Paleolithic Toth Nicholas 1985 The Oldowan reassessed a close look at early stone artifacts Journal of Archaeological Science Susman Randall L Journal of Anthropological Research Vol 47 No 2 A Quarter Century of Paleoanthropology Views from the U S A Summer 1991 pp 129 151 Susman Randall L 1998 07 01 Hand function and tool behavior in early hominids Journal of Human Evolution 35 1 23 46 doi 10 1006 jhev 1998 0220 ISSN 0047 2484 Hayden Brian 2015 11 19 Insights into early lithic technologies from ethnography Philosophical Transactions of the Royal Society B Biological Sciences 370 1682 20140356 doi 10 1098 rstb 2014 0356 ISSN 0962 8436 PMC 4614719 PMID 26483534 Shea John J 2010 Fleagle John G Shea John J Grine Frederick E Baden Andrea L eds Stone Age Visiting Cards Revisited A Strategic Perspective on the Lithic Technology of Early Hominin Dispersal Out of Africa I The First Hominin Colonization of Eurasia Dordrecht Springer Netherlands pp 47 64 doi 10 1007 978 90 481 9036 2 4 ISBN lt bdi id mwBJc gt 978 90 481 9036 2 lt bdi gt retrieved 2022 05 31 Marzke Mary W 1997 01 lt 91 aid ajpa8 gt 3 0 co 2 g Precision grips hand morphology and tools American Journal of Physical Anthropology 102 1 91 110 doi 10 1002 sici 1096 8644 199701 102 1 lt 91 aid ajpa8 gt 3 0 co 2 g ISSN 0002 9483Dis baglantilarOldowan Pebble Tools of Europe 8 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oldowan Pebble Tools of Africa 24 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oldowan Flake Tool 7 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Stone Age Hand axes at the Wayback Machine archived February 4 2007 Microwear polishes on early stone tools from Koobi Fora Kenya 17 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde article in Nature 293 464 465 8 October 1981 The summary and the references are displayed at no charge at the Nature site An Ape s View of the Oldowan at the Wayback Machine archived May 21 2008 T Wynn and W C McGrew Man 24 383 398 1989 Plummer 2004 PDF Yearbook of Physical Anthropology 47 118 164 doi 10 1002 ajpa 20157 PMID 15605391 29 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2022