Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için alakalı konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır.Aralık 2021) ( |
Kaynanadili (Opuntia), kaktüsgiller (Cactaceae) familyasında sınıflanan bitki cinsi.
Opuntia | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Opuntia cinsine ait iki kaktüs türü: önde, İngilizce'de cholla adı ile anılan türlerden biri (); arkada, kaynana dili (Opuntia ficus-indica). | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
Türler | |||||||||||||
Metne bakınız. |
Topluca dikenli incirler adı ile anılan türleri içeren Opuntia ve İspanyolcada cholla ortak adı ile anılan türleri içeren Cylindropuntia alt cinslerine ayrılan bu cinsin tipik türü, Türkçede "Eşek inciri", "Hint inciri", "Frenk inciri", "dikenli incir" ya da halk ağzında Türkiye'de "kaynanadili", Kıbrıs'ta "babutsa" olarak anılan Opuntia ficus-indica'dır.
Dikenli incirler (Opuntia alt cinsi), yassı ve yuvarlak bölümlerin eklemlenerek oluşturduğu gövdelere sahiptir. Cylindropuntia alt cinsinin türlerinde ise gövde bölümleri yassı değil, silindrik yapılıdır.
Gövdesi düz ve yassı büyük parçalar halinde eklemlidir ve üzerinde kabarcıklar bulunur. Büyük çiçekleri baharda ya da yaz başında açar. Olgunlaşmadan önce yeşil olan meyveleri, olgunlaştığında erguvani renge dönüşür ve yenilebilir. Gövdesi yaşlandıkça olgunlaşır. Bol güneş alan yerlerde fazla suya gereksinim duymadan yetişir. Her türlü toprağa uyum sağlayabilir.
Açıklama
Ö. ficus-indica,3 m (10 ft)'nin üzerinde bir taç ile ve 1 m (1 yd)'lik bir gövde çapı ile 5-7 m (16-23 ft)'a kadar büyüyebilen büyük, gövde oluşturan, parçalı bir kaktüstür.'lar (büyük yastıklar) yeşil ila mavi-yeşildir, 25 cm (10 in)'a kadar birkaç diken taşır veya omurgasız olabilir. Dikenli armutlar tipik olarak, büyük, pürüzsüz, sabit dikenler ve glochid adı verilen ve cilde veya saça kolayca yapışan ve ardından bitkiden ayrılan küçük, tüy benzeri dikenler içeren düz, yuvarlak kladodlarla (ing: cladodes) (platyclades olarak da adlandırılır) büyür. Çiçekler tipik olarak büyük, aksiller, soliter, biseksüel ve epiperijinli olup, belirgin, spiral olarak düzenlenmiş tepal'lerden ve bir 'dan oluşan bir (ing:perianth) vardır. 'ler çoktur ve spiral veya sarmal kümeler halindedir ve karpel başına çok sayıda alt yumurtalığa sahiptir. Yerleşim parietaldir ve meyve, arilat (ing:arillate) tohumlu bir meyvedir. Dikenli armut türlerinin alışkanlıkları büyük ölçüde değişebilir; çoğu çalıdır, ancak Galapagos'un gibi bazıları ağaçtır.
Ekoloji
Ö. ficus-indica ılıman kışları olan ve uzun süreli kurak geçen, ardından ara sıra yağmurlu ve nispeten düşük nemli olan sıcak yazları olan bölgelerde gelişir. Yıllık ortalama yağış miktarı 350-500 mm (14-19+1⁄2 in)'dir. iyi büyüme oranları sağlar.O. ficus-indica, kil içeriği %15–20'yi geçmeyen ve toprak iyi drene edilmiş, altasit ila altalkali arasında değişen çeşitli topraklarda çoğalır. Sığ kök sistemi, bitkinin dağ yamaçları gibi sığ, gevşek topraklarda büyümesini sağlar.Opuntia bazı yerlerde olarak kabul edilmesine katkıda bulunan büyük klonal kolonilere yayılır.
Opuntia yiyen hayvanlar arasında ve Cyclura kaya iguanaları bulunur. Meyveler, başta kuşlar olmak üzere birçok kurak kara hayvanı tarafından tüketilir ve böylece tohumların dağılmasına yardımcı olur. Opuntia patojenler arasında ve bulunur. ant ve örümcek Theridion opuntia, dikenli armut kaktüsü ile olan ilişkilerinden dolayı adlandırılmıştır.
Dış bağlantılar
- http://www.desertusa.com/magoct97/oct_pa/du_prkpear.html 18 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Opuntialar 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Vikitür'de Kaynanadili ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ "Frenk inciri" Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim tarihi: 22 Ocak 2007.
- ^ "Kaynanadili" Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim tarihi: 22 Ocak 2007.
- ^ Tan, Aylin Öney (5 Haziran 2017). "Kıbrıs 'sofra' sözlüğü". Hürriyet. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e f g Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;cabi
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Griffith, M. P. (2004). "The origins of an important cactus crop, Opuntia ficus-indica (Cactaceae): New molecular evidence". American Journal of Botany. 91 (11): 1915-1921. doi:10.3732/ajb.91.11.1915. (PMID) 21652337. 21 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2021.
İki çenekliler ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin alakali konuda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Aralik 2021 Kaynanadili Opuntia kaktusgiller Cactaceae familyasinda siniflanan bitki cinsi OpuntiaOpuntia cinsine ait iki kaktus turu onde Ingilizce de cholla adi ile anilan turlerden biri arkada kaynana dili Opuntia ficus indica Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim CaryophyllalesFamilya CactaceaeCins Opuntia Mill TurlerMetne bakiniz Topluca dikenli incirler adi ile anilan turleri iceren Opuntia ve Ispanyolcada cholla ortak adi ile anilan turleri iceren Cylindropuntia alt cinslerine ayrilan bu cinsin tipik turu Turkcede Esek inciri Hint inciri Frenk inciri dikenli incir ya da halk agzinda Turkiye de kaynanadili Kibris ta babutsa olarak anilan Opuntia ficus indica dir Dikenli incirler Opuntia alt cinsi yassi ve yuvarlak bolumlerin eklemlenerek olusturdugu govdelere sahiptir Cylindropuntia alt cinsinin turlerinde ise govde bolumleri yassi degil silindrik yapilidir Govdesi duz ve yassi buyuk parcalar halinde eklemlidir ve uzerinde kabarciklar bulunur Buyuk cicekleri baharda ya da yaz basinda acar Olgunlasmadan once yesil olan meyveleri olgunlastiginda erguvani renge donusur ve yenilebilir Govdesi yaslandikca olgunlasir Bol gunes alan yerlerde fazla suya gereksinim duymadan yetisir Her turlu topraga uyum saglayabilir AciklamaMeyveli bir Opuntianin tipik morfolojisi O ficus indica 3 m 10 ft nin uzerinde bir tac ile ve 1 m 1 yd lik bir govde capi ile 5 7 m 16 23 ft a kadar buyuyebilen buyuk govde olusturan parcali bir kaktustur lar buyuk yastiklar yesil ila mavi yesildir 25 cm 10 in a kadar birkac diken tasir veya omurgasiz olabilir Dikenli armutlar tipik olarak buyuk puruzsuz sabit dikenler ve glochid adi verilen ve cilde veya saca kolayca yapisan ve ardindan bitkiden ayrilan kucuk tuy benzeri dikenler iceren duz yuvarlak kladodlarla ing cladodes platyclades olarak da adlandirilir buyur Cicekler tipik olarak buyuk aksiller soliter biseksuel ve epiperijinli olup belirgin spiral olarak duzenlenmis tepal lerden ve bir dan olusan bir ing perianth vardir ler coktur ve spiral veya sarmal kumeler halindedir ve karpel basina cok sayida alt yumurtaliga sahiptir Yerlesim parietaldir ve meyve arilat ing arillate tohumlu bir meyvedir Dikenli armut turlerinin aliskanliklari buyuk olcude degisebilir cogu calidir ancak Galapagos un gibi bazilari agactir Ekoloji O ficus indica iliman kislari olan ve uzun sureli kurak gecen ardindan ara sira yagmurlu ve nispeten dusuk nemli olan sicak yazlari olan bolgelerde gelisir Yillik ortalama yagis miktari 350 500 mm 14 19 1 2 in dir iyi buyume oranlari saglar O ficus indica kil icerigi 15 20 yi gecmeyen ve toprak iyi drene edilmis altasit ila altalkali arasinda degisen cesitli topraklarda cogalir Sig kok sistemi bitkinin dag yamaclari gibi sig gevsek topraklarda buyumesini saglar Opuntia bazi yerlerde olarak kabul edilmesine katkida bulunan buyuk klonal kolonilere yayilir Opuntia yiyen hayvanlar arasinda ve Cyclura kaya iguanalari bulunur Meyveler basta kuslar olmak uzere bircok kurak kara hayvani tarafindan tuketilir ve boylece tohumlarin dagilmasina yardimci olur Opuntia patojenler arasinda ve bulunur ant ve orumcek Theridion opuntia dikenli armut kaktusu ile olan iliskilerinden dolayi adlandirilmistir Dis baglantilarhttp www desertusa com magoct97 oct pa du prkpear html 18 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Opuntialar 12 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vikitur de Kaynanadili ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca Frenk inciri Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim tarihi 22 Ocak 2007 Kaynanadili Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim tarihi 22 Ocak 2007 Tan Aylin Oney 5 Haziran 2017 Kibris sofra sozlugu Hurriyet 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2020 a b c d e f g Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi cabi isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Griffith M P 2004 The origins of an important cactus crop Opuntia ficus indica Cactaceae New molecular evidence American Journal of Botany 91 11 1915 1921 doi 10 3732 ajb 91 11 1915 PMID 21652337 21 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2021 Iki cenekliler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz