Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akrilik lifler, ortalama molekül ağırlığı ~100.000, yaklaşık 1900 monomer birimi olan polimer'den (poliakrilonitril) yapılan sentetik lifleridir. ABD'de bir elyafa "akrilik" denmesi için, o polimerin en az %85 akrilonitril monomer içermesi gerekir. Tipik komonomerler, vinil asetat veya metil akrilattır. DuPont, 1941'de ilk akrilik elyafları yapmış ve bunları Orlon adıyla tescillemişti.
Orlon, ilk olarak 1940'ların ortalarında geliştirildi ancak 1950'lere kadar büyük miktarlı üretilmedi.
Orlon, görünüşü yüne benzeyen ve ısıyı çok iyi yalıtan sentetik bir elyaftır. Akrilonitrilin (CH2=CH-CN) polimerizasyonu ile elde edilen akrilik elyafın ticari ismi. İlk defa 1948 yılında akrilik elyaf Orlon ismi altında Du Pont de Nemours Company tarafından üretildi ve satıldı. Daha sonra başka isimler altında piyasaya sürüldü.
Orlon erimeden 250 °C'de bozunur. Bu bozunma ürünü elyaf, naylon ve elyafı gibi bükülemez. Orlon yumuşak ve bükülebilen bir elyaftır. Havaya, gün ışığına, birçok kimyasal maddeye dayanıklıdır.
Modakrilik, en az %35 ve en çok %85 akrilonitril içeren değiştirilmiş akrilik bir elyaftır. Modakrilikte kullanılan viniliden klorür veya vinil bromür, elyafa alev geciktirici özellik verir.
Üretim
Polimer, sulu süspansiyonda serbest radikal polimerizasyon ile oluşturulur. Elyaf, polimerin N,N-dimetilformamid (DMF) veya sulu sodyum tiyosiyanat gibi bir çözücü içinde çözülmesi, çok delikli bir düze içinden ölçülmesi ve elde edilen filamentlerin aynı çözücünün sulu bir çözeltisi içinde pıhtılaştırılması (ıslak eğirme) ile veya çözücünün ısıtılmış asal gaz akımında buharlaştırılması (kuru eğirme) ile üretilir. Yıkama, gerdirme, kurutma ve kıvırma prosesi tamamlar. Akrilik lifler, genellikle 0,9 ila 15 denye aralığında kesik elyaf olarak veya 500.000 ila 1 milyon filament kıtık olarak üretilir.
Nihai kullanımlar arasında kazaklar, şapkalar, el örgüsü iplikler, çoraplar, kilimler, tenteler, tekne örtüleri ve döşemeler; elyaf aynı zamanda karbon elyafı için "Polyacrylonitril (PAN)" öncüsü olarak da kullanılır.
Akrilik elyaf üretimi, Uzak Doğu, Türkiye, Hindistan, Meksika ve Güney Amerika merkezli olmakla birlikte, aralarında Dralon ve Fisipe'nin de bulunduğu birçok Avrupalı üretici faaliyetlerine devam etmektedir. ABD'li üreticiler sürtünme malzemeleri, contalar, özel kağıtlar, iletken ve stucco gibi özel kullanımlar haricinde artık üretim yapmamaktadır ancak ABD'de akrilik kıtık ve elyaftan hala iplik yapılmaktadır.
1950'lerin sonlarında Courtaulds Ltd, daha sonra "courtelle" olarak anılacak olan bir akrilik elyafın bir çözücü polimerizasyon işlemiyle üretimini araştırmaya başladı. Metil akrilat (%6) ve akrilonitril, çeşitli denye derecelerinde "kurtelle" lifi üretmek üzere bir su banyosunda bükülmeye hazır macun yapmak için %50'lik bir sodyum tiyosiyanat çözeltisi içinde polimerleştirildi. Sodyum tiyosiyanat çözeltisi yeniden yoğunlaştırıldı ve yeniden kullanıldı. Reaksiyon, reaktanların yaklaşık %5'inin geri dönüştürüldüğü sürekli bir prosesti. Bu geri dönüşüm işlemi, solventin geri dönüşümünde olduğu gibi, işlemde kirleticilerin birikmesine neden oldu. Lockhurst Lane, Coventry'deki kimya mühendisliği laboratuvarında ve Little Heath'teki üretim öncesi pilot tesiste yapılan çok sayıda araştırma ile geri dönüşüm sorunlarının üstesinden geldi ve sürecin Grimsby'deki yeni üretim tesisinde ticari başarı elde edildi.
Kullanım
Orlon yün yerine birçok üründe kullanılır. Sağlam olan ve sıcak tutan akrilik elyaf genellikle kazak, eşofman, çamaşır, çorap, şapka, eldiven, eşarp, kazak vb birçok giysilerde, çizme ve eldiven astarlarında, döşemelik kumaşlarda, tentelerde, halı, battaniye imalatında kullanılır.
Ayrıca filtre yapımında da kullanılır.
Taklit kürk, peruk ve koruyucu giysiler, modakriliğin kullanıldığı bazı ürünlerdir.
Akrilik, yün benzeri bir hisle hafif, yumuşak ve sıcaktır. Kısa elyaf ekipmanında eğrildiğinde pamuk gibi diğer lifleri taklit etmek için de yapılabilir. Bazı akrilik, renkli veya pigmentli formda ekstrüde edilir; diğeri ise "doğal", "ham beyaz" veya "boyasız" olarak bilinen "ekru" olarak ekstrüde edilir. Pigmentli elyaf en yüksek ışık haslığına sahiptir. Lifleri hem diğer sentetiklere hem de doğal liflere göre çok esnektir.
Malzemelerin benzer hissi nedeniyle bazı akrilikler kaşmire göre daha ucuz alternatif olarak giysi yapımında kullanılır.
Bazı akrilik kumaşlar kolayca tüylenme yapabilir ancak tüylenen çeşitleri azdır.
Akrilik rengi iyi alır, yıkanabilir ve genellikle hipoalerjeniktir.
Akrilik sentetik bir elyaf olduğu için elbise güvelerinin larvaları onu sindiremez. Ancak yünle karıştırılan veya kirlenen akrilik lifler, karışım liflere sahip olmanın bir sonucu olarak yenebilir.
Akrilik, ören veya tığ işi yapan ustaların el yapımı elyafıdır.
Akrilik iplik "ucuz" olarak algılanabilir çünkü genelde doğal elyaf muadillerinden daha düşük fiyatlıdır ve yumuşaklık ve keçe eğilimi dahil olmak üzere bazı özelliklerinden yoksundur. Elyaf "gevşemek" veya bitmiş giysinin şeklini ayarlamak için ısı gerektirir ve ıslandığında yün gibi alternatifler kadar sıcak değildir.
Orlon makinede yıkanabilir ve renk akıtmaz. Bu, sürekli yıkanması gereken bebekler için giysiler gibi belirli öğelerde kullanışlı olmasını sağlar. Ancak doğal elyaf muadillerine göre çok daha yanıcıdır bu yüzden bebek ve çocuk ürünleri yapılırken dikkatli olunmalıdır. Akrilik lifleri yandığında hidrojen siyanür ortaya çıkabilir.
 | Tekstil ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ 1941–69: Changing Times. Orlon® : 1941 9 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Dupont Corporation
- ^ Stauffer, Jeanne (2004). Sewing Smart with Fabric (İngilizce). DRG Wholesale. ISBN .
- ^ Dedic, Bette Jo; Potter, Mike (February 1995). (PDF). University of Kentucky: College of Agriculture, Food, and Environment. 29 Eylül 2000 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akrilik lifler ortalama molekul agirligi 100 000 yaklasik 1900 monomer birimi olan polimer den poliakrilonitril yapilan sentetik lifleridir ABD de bir elyafa akrilik denmesi icin o polimerin en az 85 akrilonitril monomer icermesi gerekir Tipik komonomerler vinil asetat veya metil akrilattir DuPont 1941 de ilk akrilik elyaflari yapmis ve bunlari Orlon adiyla tescillemisti Bazik boyalarla boyanmis akrilik iplik Orlon ilk olarak 1940 larin ortalarinda gelistirildi ancak 1950 lere kadar buyuk miktarli uretilmedi Orlon gorunusu yune benzeyen ve isiyi cok iyi yalitan sentetik bir elyaftir Akrilonitrilin CH2 CH CN polimerizasyonu ile elde edilen akrilik elyafin ticari ismi Ilk defa 1948 yilinda akrilik elyaf Orlon ismi altinda Du Pont de Nemours Company tarafindan uretildi ve satildi Daha sonra baska isimler altinda piyasaya suruldu Orlon erimeden 250 C de bozunur Bu bozunma urunu elyaf naylon ve elyafi gibi bukulemez Orlon yumusak ve bukulebilen bir elyaftir Havaya gun isigina bircok kimyasal maddeye dayaniklidir Modakrilik en az 35 ve en cok 85 akrilonitril iceren degistirilmis akrilik bir elyaftir Modakrilikte kullanilan viniliden klorur veya vinil bromur elyafa alev geciktirici ozellik verir UretimPolimer sulu suspansiyonda serbest radikal polimerizasyon ile olusturulur Elyaf polimerin N N dimetilformamid DMF veya sulu sodyum tiyosiyanat gibi bir cozucu icinde cozulmesi cok delikli bir duze icinden olculmesi ve elde edilen filamentlerin ayni cozucunun sulu bir cozeltisi icinde pihtilastirilmasi islak egirme ile veya cozucunun isitilmis asal gaz akiminda buharlastirilmasi kuru egirme ile uretilir Yikama gerdirme kurutma ve kivirma prosesi tamamlar Akrilik lifler genellikle 0 9 ila 15 denye araliginda kesik elyaf olarak veya 500 000 ila 1 milyon filament kitik olarak uretilir Nihai kullanimlar arasinda kazaklar sapkalar el orgusu iplikler coraplar kilimler tenteler tekne ortuleri ve dosemeler elyaf ayni zamanda karbon elyafi icin Polyacrylonitril PAN oncusu olarak da kullanilir Akrilik elyaf uretimi Uzak Dogu Turkiye Hindistan Meksika ve Guney Amerika merkezli olmakla birlikte aralarinda Dralon ve Fisipe nin de bulundugu bircok Avrupali uretici faaliyetlerine devam etmektedir ABD li ureticiler surtunme malzemeleri contalar ozel kagitlar iletken ve stucco gibi ozel kullanimlar haricinde artik uretim yapmamaktadir ancak ABD de akrilik kitik ve elyaftan hala iplik yapilmaktadir 1950 lerin sonlarinda Courtaulds Ltd daha sonra courtelle olarak anilacak olan bir akrilik elyafin bir cozucu polimerizasyon islemiyle uretimini arastirmaya basladi Metil akrilat 6 ve akrilonitril cesitli denye derecelerinde kurtelle lifi uretmek uzere bir su banyosunda bukulmeye hazir macun yapmak icin 50 lik bir sodyum tiyosiyanat cozeltisi icinde polimerlestirildi Sodyum tiyosiyanat cozeltisi yeniden yogunlastirildi ve yeniden kullanildi Reaksiyon reaktanlarin yaklasik 5 inin geri donusturuldugu surekli bir prosesti Bu geri donusum islemi solventin geri donusumunde oldugu gibi islemde kirleticilerin birikmesine neden oldu Lockhurst Lane Coventry deki kimya muhendisligi laboratuvarinda ve Little Heath teki uretim oncesi pilot tesiste yapilan cok sayida arastirma ile geri donusum sorunlarinin ustesinden geldi ve surecin Grimsby deki yeni uretim tesisinde ticari basari elde edildi KullanimOrlon yun yerine bircok urunde kullanilir Saglam olan ve sicak tutan akrilik elyaf genellikle kazak esofman camasir corap sapka eldiven esarp kazak vb bircok giysilerde cizme ve eldiven astarlarinda dosemelik kumaslarda tentelerde hali battaniye imalatinda kullanilir Ayrica filtre yapiminda da kullanilir Taklit kurk peruk ve koruyucu giysiler modakriligin kullanildigi bazi urunlerdir Akrilik yun benzeri bir hisle hafif yumusak ve sicaktir Kisa elyaf ekipmaninda egrildiginde pamuk gibi diger lifleri taklit etmek icin de yapilabilir Bazi akrilik renkli veya pigmentli formda ekstrude edilir digeri ise dogal ham beyaz veya boyasiz olarak bilinen ekru olarak ekstrude edilir Pigmentli elyaf en yuksek isik hasligina sahiptir Lifleri hem diger sentetiklere hem de dogal liflere gore cok esnektir Malzemelerin benzer hissi nedeniyle bazi akrilikler kasmire gore daha ucuz alternatif olarak giysi yapiminda kullanilir Bazi akrilik kumaslar kolayca tuylenme yapabilir ancak tuylenen cesitleri azdir Akrilik rengi iyi alir yikanabilir ve genellikle hipoalerjeniktir Akrilik sentetik bir elyaf oldugu icin elbise guvelerinin larvalari onu sindiremez Ancak yunle karistirilan veya kirlenen akrilik lifler karisim liflere sahip olmanin bir sonucu olarak yenebilir Akrilik oren veya tig isi yapan ustalarin el yapimi elyafidir Akrilik iplik ucuz olarak algilanabilir cunku genelde dogal elyaf muadillerinden daha dusuk fiyatlidir ve yumusaklik ve kece egilimi dahil olmak uzere bazi ozelliklerinden yoksundur Elyaf gevsemek veya bitmis giysinin seklini ayarlamak icin isi gerektirir ve islandiginda yun gibi alternatifler kadar sicak degildir Orlon makinede yikanabilir ve renk akitmaz Bu surekli yikanmasi gereken bebekler icin giysiler gibi belirli ogelerde kullanisli olmasini saglar Ancak dogal elyaf muadillerine gore cok daha yanicidir bu yuzden bebek ve cocuk urunleri yapilirken dikkatli olunmalidir Akrilik lifleri yandiginda hidrojen siyanur ortaya cikabilir Tekstil ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca 1941 69 Changing Times Orlon 1941 9 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dupont Corporation Stauffer Jeanne 2004 Sewing Smart with Fabric Ingilizce DRG Wholesale ISBN 9781592170180 Dedic Bette Jo Potter Mike February 1995 PDF University of Kentucky College of Agriculture Food and Environment 29 Eylul 2000 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2016