Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Orta yaş krizi veya erişkin sendromu; kadınlarda menopoz, erkeklerde ise andropoz süreci öncesi değişen hormonal faaliyetlere bağlı olarak kişilerin cinselliğe karşı aşırı istek artışının oluşmasına verilen genel addır. Genelde bilinç daha doğru bir ifade ile altbilincin vücut bütünlüğü olarak artık üreme faaliyetlerinin risk altında olduğunu algılayarak canlılığın (neslin) devamı dürtüsüyle oluşan bir psikolojik savunma dürtüsü mekanizmasıdır. Ayrıca sosyal hayatı olan canlılarında bilimsel olarak (508 şempanze ve orangutan) incelenmesinde hayvanlarda da orta yaş krizi bulguları görülmüştür.
Orta yaş sendromu ilk olarak 1965 yılında tarafından ortaya atılmış ve orta yaşlarda ya da , gençlik çağlarını geride bırakmanın duygusallığı ve yaşlanmanın hissedilmesi ile dramatik olarak özgüvenin azalması sonucu görülen bir süreç olarak tanımlanmıştır.[]. Orta yaş döneminde olan erişkinlerin çoğu, hayatlarının yarısını tüketmiş olabilecekleri düşüncesi ile orta yaş sendromuna girebilmektedir. Kriz bu süreçte, , andropoz, menopoz, aileden birinin ölümü veya başka üzüntüler, işsizlik ya da eksik istihdam, başka bir iş tecrübesi olmamakla beraber işinden ya da kariyerinden hoşnut olmamak ya da gibi etkenler dolayısıyla tetiklenebilir. Bu kişiler amaçları ya da idealleri ile ilgili olarak yeniden bir değerlendirmeye girebilir ve bu durum kariyer, iş-yaşam dengesi, evlilik, duygusal ilişkiler, harcamalar veya fiziksel görünüm gibi günlük yaşamda ya da rutinde, önemli değişimler yapma arzuna dönüşebilir.
1980'lere kadar yapılan akademik araştırmalar orta yaş sendromu olgusunu, erişkinlerin çoğunda görülen bir evre olarak kabul etmemiştir. Yapılan bir çalışmaya göre ABD'de yaşayan insanların %10'undan daha azı yaşlanmaya ya da yaşlarına bağlı olarak psikolojik bir kriz yaşamışlardır. Kişilik tipi ve psikolojik kriz geçmişinin "geleneksel" bir orta yaş krizi için zemin hazırlayacağına inanılmıştır. Bu evreden geçmekte olan kişiler bazı belirtiler ile birbirinden farklı davranışlar sergilerler.
Olgu
Bu sorun genel olarak 40 ila 60 yaş aralığında ortaya çıkar ve yetişkinlerin yaklaşık %10'u orta yaş krizine yakalanır (1990'larda yapılmış geniş bir çalışmaya göre hastalığın başlangıç yaşı ortalama 46 idi.). Erkekler de 3-10 yıl, kadınlarda ise 2-5 yıl sürmektedir.
Orta yaş krizi yaşlanmadan kaynaklanabileceği gibi, yaşlanma ile gelen değişiklik, problem ya da pişmanlık gibi olgular dolayısıyla da tetiklenebilir:
- İş ya da kariyer (veya olmaması)
- Karı-koca ilişkileri (veya olmaması)
- Çocukların büyümesi (veya olmaması)
- Ebeveynlerin yaşlanması ya da ölmesi
- Yaşlanmayla oluşan fiziksel değişimler
Orta yaş krizi kadın ve erkekte farklı etkilere yol açmaktadır. Araştırmacılar kadın ve erkekler arasında orta yaş krizini tetikleyen, erkeklerde genellikle iş kaynaklı sorunlar gibi, farklı etkenlerin olduğunu ortaya koymuşlardır.
Diğer bir varsayıma göre de eşinin menopoza girmesi ya da doğurganlığının sona ermesi, erkekte orta yaş krizi sebebi olarak sayılmaktadır.
Karakteristik özellikleri
Orta yaş krizinin duygusal etkileri:
- Belirsiz bir hayalin ya da amacın peşinden gitmek
- Gerçekleştirelememiş amaçlar için derin bir pişmanlık duyulması
- Başarılı meslektaşları tarafından aşağılanma korkusu
- Kendini genç hissetme tutkusu
- Kendi başına ya da akranlarıyla daha fazla zaman geçirme isteği
Bu kişiler aşağıdaki birtakım davranışları sergilerler:
- Alkol bağımlılığı
- Motosiklet, tekne, elbise, spor arabalar, mücevher, alet edevat, dövme, piercing gibi alışılmadık ya da pahalı şeyleri elde etme isteği
- Hatalarından dolayı kendilerini kınama ya da kendilerinden utanma
- Saç dökülmesini gizleme, daha genç gözükebilecekleri bir giyim tarzı benimseme gibi fiziksel görünümlerine aşırı özen gösterme
- Daha genç insanlarla ilişkide bulunma (seksüel ya da profesyonel olarak, gibi)
- Spor, sanat ya da akademik gibi alanlarda çocuklarının daha iyi olması yönünde aşırı bir ilgi göstermesi
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2012.
- ^ ""Midlife Without A Crisis," Washington Post, Monday, April 19, 1999". The Washington Post. 23 Nisan 1999. 29 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2010.
- ^ Lachman, Margie E. (2004). "Development in Midlife". . Cilt 55. ss. 305-331. doi:10.1146/annurev.psych.55.090902.141521.
- ^ . 10 Temmuz 2006. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2012.
- ^ . 19 Temmuz 2006. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2012.
- ^ . 6 Temmuz 2007. 8 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2012.
Kaynakça
- . "Death and the Midlife Crisis," International Journal of Psychoanalysis, 1965.
- . "Passages: Predictable Crises of Adult Life," 1976. .
- , ed. "Handbook of Midlife Development," John Wiley & Sons, 2001. .
- Huyck, Margaret H. (1993). Middle Age. Academic American Encyclopedia, 13, 390-391.
- "Midlife Without A Crisis" 29 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Washington Post, Monday, April 19, 1999; Page Z20.
- Kruger, A. (1994). The Mid-life Transition: Crisis or Chimera? Psychological Reports, 75, 1299-1305.
- . "Development in Midlife," Annual Review of Psychology Vol. 55: 305-331, 2004.
- Myers, David G. (1998). Adulthood's Ages and Stages. Psychology, 5, 196-197.
- Shek, D.T.L. (1996). Mid-life Crisis in Chinese Men and Women. Journal of Psychology, 130, 109-119.
- Whitbourne, Susan Krauss (2010). The Search for Fulfillment: Revolutionary New Research Reveals the Secret to Long-Term Happiness. New York: Ballantine Books.
- Whitbourne, S.K., Sneed, J.R., & Sayer, A. (2009). Psychosocial development from college through midlife: A 34-year sequential study. Developmental Psychology, 45(5), 1328-1340.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Orta yas krizi veya eriskin sendromu kadinlarda menopoz erkeklerde ise andropoz sureci oncesi degisen hormonal faaliyetlere bagli olarak kisilerin cinsellige karsi asiri istek artisinin olusmasina verilen genel addir Genelde bilinc daha dogru bir ifade ile altbilincin vucut butunlugu olarak artik ureme faaliyetlerinin risk altinda oldugunu algilayarak canliligin neslin devami durtusuyle olusan bir psikolojik savunma durtusu mekanizmasidir Ayrica sosyal hayati olan canlilarinda bilimsel olarak 508 sempanze ve orangutan incelenmesinde hayvanlarda da orta yas krizi bulgulari gorulmustur Orta yas sendromu ilk olarak 1965 yilinda tarafindan ortaya atilmis ve orta yaslarda ya da genclik caglarini geride birakmanin duygusalligi ve yaslanmanin hissedilmesi ile dramatik olarak ozguvenin azalmasi sonucu gorulen bir surec olarak tanimlanmistir kaynak belirtilmeli Orta yas doneminde olan eriskinlerin cogu hayatlarinin yarisini tuketmis olabilecekleri dusuncesi ile orta yas sendromuna girebilmektedir Kriz bu surecte andropoz menopoz aileden birinin olumu veya baska uzuntuler issizlik ya da eksik istihdam baska bir is tecrubesi olmamakla beraber isinden ya da kariyerinden hosnut olmamak ya da gibi etkenler dolayisiyla tetiklenebilir Bu kisiler amaclari ya da idealleri ile ilgili olarak yeniden bir degerlendirmeye girebilir ve bu durum kariyer is yasam dengesi evlilik duygusal iliskiler harcamalar veya fiziksel gorunum gibi gunluk yasamda ya da rutinde onemli degisimler yapma arzuna donusebilir 1980 lere kadar yapilan akademik arastirmalar orta yas sendromu olgusunu eriskinlerin cogunda gorulen bir evre olarak kabul etmemistir Yapilan bir calismaya gore ABD de yasayan insanlarin 10 undan daha azi yaslanmaya ya da yaslarina bagli olarak psikolojik bir kriz yasamislardir Kisilik tipi ve psikolojik kriz gecmisinin geleneksel bir orta yas krizi icin zemin hazirlayacagina inanilmistir Bu evreden gecmekte olan kisiler bazi belirtiler ile birbirinden farkli davranislar sergilerler OlguBu sorun genel olarak 40 ila 60 yas araliginda ortaya cikar ve yetiskinlerin yaklasik 10 u orta yas krizine yakalanir 1990 larda yapilmis genis bir calismaya gore hastaligin baslangic yasi ortalama 46 idi Erkekler de 3 10 yil kadinlarda ise 2 5 yil surmektedir Orta yas krizi yaslanmadan kaynaklanabilecegi gibi yaslanma ile gelen degisiklik problem ya da pismanlik gibi olgular dolayisiyla da tetiklenebilir Is ya da kariyer veya olmamasi Kari koca iliskileri veya olmamasi Cocuklarin buyumesi veya olmamasi Ebeveynlerin yaslanmasi ya da olmesi Yaslanmayla olusan fiziksel degisimler Orta yas krizi kadin ve erkekte farkli etkilere yol acmaktadir Arastirmacilar kadin ve erkekler arasinda orta yas krizini tetikleyen erkeklerde genellikle is kaynakli sorunlar gibi farkli etkenlerin oldugunu ortaya koymuslardir Diger bir varsayima gore de esinin menopoza girmesi ya da dogurganliginin sona ermesi erkekte orta yas krizi sebebi olarak sayilmaktadir Karakteristik ozellikleriOrta yas krizinin duygusal etkileri Belirsiz bir hayalin ya da amacin pesinden gitmek Gerceklestirelememis amaclar icin derin bir pismanlik duyulmasi Basarili meslektaslari tarafindan asagilanma korkusu Kendini genc hissetme tutkusu Kendi basina ya da akranlariyla daha fazla zaman gecirme istegi Bu kisiler asagidaki birtakim davranislari sergilerler Alkol bagimliligi Motosiklet tekne elbise spor arabalar mucevher alet edevat dovme piercing gibi alisilmadik ya da pahali seyleri elde etme istegi Hatalarindan dolayi kendilerini kinama ya da kendilerinden utanma Sac dokulmesini gizleme daha genc gozukebilecekleri bir giyim tarzi benimseme gibi fiziksel gorunumlerine asiri ozen gosterme Daha genc insanlarla iliskide bulunma seksuel ya da profesyonel olarak gibi Spor sanat ya da akademik gibi alanlarda cocuklarinin daha iyi olmasi yonunde asiri bir ilgi gostermesiAyrica bakinizHayatin anlamiNotlar Arsivlenmis kopya 19 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2012 Midlife Without A Crisis Washington Post Monday April 19 1999 The Washington Post 23 Nisan 1999 29 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2010 Lachman Margie E 2004 Development in Midlife Cilt 55 ss 305 331 doi 10 1146 annurev psych 55 090902 141521 10 Temmuz 2006 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2012 19 Temmuz 2006 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2012 6 Temmuz 2007 8 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2012 Kaynakca Death and the Midlife Crisis International Journal of Psychoanalysis 1965 Passages Predictable Crises of Adult Life 1976 ISBN 0553271067 ed Handbook of Midlife Development John Wiley amp Sons 2001 ISBN 047133331X Huyck Margaret H 1993 Middle Age Academic American Encyclopedia 13 390 391 Midlife Without A Crisis 29 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Washington Post Monday April 19 1999 Page Z20 Kruger A 1994 The Mid life Transition Crisis or Chimera Psychological Reports 75 1299 1305 Development in Midlife Annual Review of Psychology Vol 55 305 331 2004 Myers David G 1998 Adulthood s Ages and Stages Psychology 5 196 197 Shek D T L 1996 Mid life Crisis in Chinese Men and Women Journal of Psychology 130 109 119 Whitbourne Susan Krauss 2010 The Search for Fulfillment Revolutionary New Research Reveals the Secret to Long Term Happiness New York Ballantine Books Whitbourne S K Sneed J R amp Sayer A 2009 Psychosocial development from college through midlife A 34 year sequential study Developmental Psychology 45 5 1328 1340