Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı Güç Derneği, Osmanlı Devleti'nde 1914 yılında kurulan paramiliter gençlik örgütü.
Arka plan
Balkan Savaşlarında Osmanlı devletinin henüz yeni kurulmuş Balkan Devletleri karşısında aldığı yenilginin nedenini tetkik eden hükûmet görevlileri; seferberliğin tamamlanamaması, iaşe ve nakliye sıkıntıları, yeter sayıda mevcuda ulaşılamaması, silah ve teçhizat eksikliği gibi nedenleri mağlubiyetin sebepleri arasında saydılar. Bunlardan ayrıca askerin yeterli talim yapmamış olması, bedenen ve ruhen savaşa hazır olunmayışını en önemli nedenlerden biri olarak gördüler. Gençliği erken yaşlardan itibaren okullar ve paramiliter gençlik örgütleri vasıtasıyla savaşa hazırlamanın bir gereklilik olduğu görüşü benimsendi. bizzat Enver Paşa tarafından harbiye ve bağlı olarak kurulmuş başına da getirilmiştir. Bütçeden giderleri için pay ayrılmıştır. Enver Paşa başbuğ adı altında başkanlığa getirilmiştir.
Kuruluş ve amacı
Harbiye Nezareti tarafından 30 Mart 1914’te gençliğin savaşa hazırlanmasını sağlamak için Osmanlı Güç Derneği isimli örgütlenmenin kurulmasını kararlaştırmış ve ilgili düzenlemeleri Bakanlar Kuruluna göndermiştir. Derneğin kurulmasındaki temel amaç hali hazırdaki izci derneklerini devletin emri ve teftişi altına sokmak ve amaçlarına ulaşmayı kolaylaştıracak hale getirmekti. Derneğin kuruluşundan evvel Harbiye nezareti halkı bilgilendirmek için gazetelerde beyannameler yayınlayarak bu tür derneklerin milleti müsellaha oluşturma da ve harbe hazırlıkta ne kadar önemli olduğunu beyan etmiştir. Bir örnek verecek olursak:
“Şu halde silah kullanmaya, yol yürümeye, meşakkate ve tahammüle herkes küçük yaşlardan itibaren başlamalıdır ki askerliği çıktığı vakit oldukça talim görmüş, vücudu zindeleşmiş bir halde sancağın altına gelsin. Böyle olunca tabii daha çabuk hayat-ı askeriyeye alışırlar.”
Bu gibi beyannameler dönemin Tanin ve İkdam gibi gazetelerinde yayınlanarak Güç Dernekleri halka tanıtılıyordu. Dönemin Harbiye Nazırı Enver Paşa, Abdullah Cevdete verdiği röportajda maarif ve harbiye vekaletlerinin uyum içinde çalışarak okul çağındaki gençleri silahlı eğitime tabii tutacaklarını bildiriyordu. Yine örgütün kuruluş amaçlarından birisi de Balkan Savaşlarında alınan yenilginin intikamını almak kaybedilen vatan topraklarının kazanılmasını sağlamaktı. 8 Haziran 1914’te Bakanlar Kurulu tarafından Osmanlı güç dernekleri ile ilgili kararname çıkartıldı. Uygulanması Harbiye nezaretine bağlandı. Genç evlad-ı memleketi maddeten ve manen vatan müdafaasına hazırlamak ve ölünceye kadar kavi ve sağlam bir vatanperver hasletini muhafaza etmesini temin etmek amacıyla Osmanlı Güç Derneklerinin kurulduğu ifade edilmektedir. Güç dernekleri okul ve medrese merkezli kurumuştu. Azınlıklara ait izcilik eğitimi veren derneklerde sıkı takibata uğrayarak kapatıldı. Ermeni ve Rumların kendi dillerinde kendi etnik menşeden çocuklara toplayarak askeri eğitim vermeleri engellendi. Anadolu vilayetlerine talimatnameler gönderilerek derhal her köy ve beldenin kendi Osmanlı Güç teşkilatını kurması istendi.
Örgütlenme biçimi
Osmanlı Güç Dernekleri okullarda öğrenci ve öğretmenlerden müteşekkil olup dışarıdan kimse alınmayacak şekilde örgütlenmişti. Dernek, sivil asker işbirliği içerisinde işleyecekti. Harbiye Nezaretince görevlendirilecek bir askeri memur denetim ve eğitim hizmetlerinden sorumlu olacaktı ve Güç Derneği bulunduğu vilayetin en üst düzey komutanınca denetime tabi tutulacaktı. Osmanlı Güç Dernekleri devlet okullarında zorunluydu. Fakat özel okullar gönüllü olarak Güç Derneği kurabilirdi. Fakat bu dernekler ücretsiz malzeme alamazdı. Zorunlu derneklerin tüm teçhizatı devlet tarafından verilirdi. Ayrıca orduya ait arazi ve talimhanelerde kullanılabilirdi. Osmanlı Güç derneklerinde eğitim ve talimlerin Türkçe yapılması yasada belirtilmiştir. Osmanlı Güç derneğinin üniformasına gelince, bu üniforma; Haki renk kabalak, ceket, haki pantolon, dolak, siyah bağlı ayakkabı, kaput, arka çantası, ekmek ve cephane torbası, matara şeklindedir. Ayrıca ceketin önünde bir revolver işareti ve yanında bağlı bulunduğu Güç Derneğinin ismi yazacaktı.
Sonuç
Osmanlı Güç Dernekleri 1916 yılına kadar faaliyet göstermiştir. Fakat beklenen randıman sağlanamamıştır. Bunda sadece okul gençliğinin örgütlenmesi okul dışı gençliğin örgütlenememesi önemli bir neden teşkil etmektedir. Ayrıca sadece İstanbul içinde ve birkaç il merkezi hariç esas örgütlenmesi gereken okul dışı ve taşralı nüfus buna dahil edilememiştir. Çünkü ilköğretim zorunlu olmasına rağmen sadece 5 Müslüman çocuktan biri okula gidiyordu. İstanbul'da öğrenci sayısının nüfusa oranı %1.14 idi. Ayrıca tecrübesizlik ve okulların altyapısal eksikliğinde Osmanlı Güç dernekleri projesinin başarısız olmasına neden olmuştur. Güç dernekleri yerine Almanya'dan esinlenilerek Genç Dernekleri kurulmuştur. Enver Paşa, Almanya'da uzun yıllar gençli örgütleriyle uğraşmış olan Von Hoff'u Türkiye'ye çağırmış ve miralay rütbesiyle Osmanlı Genç Dernekleri Müfettiş-i Umumiliği'ne getirmiştir. Kendisine yardımcı olarak Mekatib-i Umumiye Genç Dernekleri Müfettişi unvanıyla Selim Sırrı Bey ve Müfettiş-i Umumi sıfatıyla verilmiştir.
Kaynakça
- ^ Zafer Toprak, “II. Meşrutiyet Döneminde Paramiliter Gençlik Örgütleri”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, 2. cilt, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, s. 531-536.
- ^ Sanem Yamak Ateş, Asker Evlatlar Yetiştirmek, İletişim Yay. İstanbul 2012., s.296
- ^ Şapkaya benzeyen bir tür başlık. Özellikle I. Dünya Savaşında Osmanlı askerinin başlığı olarak kullanıldı. Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük, www.tdk.gov.tr)
- ^ Sarısaman, Osmanlı Güç Dernekleri, s.835
- ^ Mehmet Beşikçi, Militarizm, topyekûn savaş ve gençliğin seferber edilmesi: Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu’nda Paramiliter dernekler, Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, S.8, 2009, s.64
- ^ S. Yamak Ateş, a.g.e, s.341
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli Guc Dernegi Osmanli Devleti nde 1914 yilinda kurulan paramiliter genclik orgutu Arka planBalkan Savaslarinda Osmanli devletinin henuz yeni kurulmus Balkan Devletleri karsisinda aldigi yenilginin nedenini tetkik eden hukumet gorevlileri seferberligin tamamlanamamasi iase ve nakliye sikintilari yeter sayida mevcuda ulasilamamasi silah ve techizat eksikligi gibi nedenleri maglubiyetin sebepleri arasinda saydilar Bunlardan ayrica askerin yeterli talim yapmamis olmasi bedenen ve ruhen savasa hazir olunmayisini en onemli nedenlerden biri olarak gorduler Gencligi erken yaslardan itibaren okullar ve paramiliter genclik orgutleri vasitasiyla savasa hazirlamanin bir gereklilik oldugu gorusu benimsendi bizzat Enver Pasa tarafindan harbiye ve bagli olarak kurulmus basina da getirilmistir Butceden giderleri icin pay ayrilmistir Enver Pasa basbug adi altinda baskanliga getirilmistir Kurulus ve amaciHarbiye Nezareti tarafindan 30 Mart 1914 te gencligin savasa hazirlanmasini saglamak icin Osmanli Guc Dernegi isimli orgutlenmenin kurulmasini kararlastirmis ve ilgili duzenlemeleri Bakanlar Kuruluna gondermistir Dernegin kurulmasindaki temel amac hali hazirdaki izci derneklerini devletin emri ve teftisi altina sokmak ve amaclarina ulasmayi kolaylastiracak hale getirmekti Dernegin kurulusundan evvel Harbiye nezareti halki bilgilendirmek icin gazetelerde beyannameler yayinlayarak bu tur derneklerin milleti musellaha olusturma da ve harbe hazirlikta ne kadar onemli oldugunu beyan etmistir Bir ornek verecek olursak Su halde silah kullanmaya yol yurumeye mesakkate ve tahammule herkes kucuk yaslardan itibaren baslamalidir ki askerligi ciktigi vakit oldukca talim gormus vucudu zindelesmis bir halde sancagin altina gelsin Boyle olunca tabii daha cabuk hayat i askeriyeye alisirlar Bu gibi beyannameler donemin Tanin ve Ikdam gibi gazetelerinde yayinlanarak Guc Dernekleri halka tanitiliyordu Donemin Harbiye Naziri Enver Pasa Abdullah Cevdete verdigi roportajda maarif ve harbiye vekaletlerinin uyum icinde calisarak okul cagindaki gencleri silahli egitime tabii tutacaklarini bildiriyordu Yine orgutun kurulus amaclarindan birisi de Balkan Savaslarinda alinan yenilginin intikamini almak kaybedilen vatan topraklarinin kazanilmasini saglamakti 8 Haziran 1914 te Bakanlar Kurulu tarafindan Osmanli guc dernekleri ile ilgili kararname cikartildi Uygulanmasi Harbiye nezaretine baglandi Genc evlad i memleketi maddeten ve manen vatan mudafaasina hazirlamak ve olunceye kadar kavi ve saglam bir vatanperver hasletini muhafaza etmesini temin etmek amaciyla Osmanli Guc Derneklerinin kuruldugu ifade edilmektedir Guc dernekleri okul ve medrese merkezli kurumustu Azinliklara ait izcilik egitimi veren derneklerde siki takibata ugrayarak kapatildi Ermeni ve Rumlarin kendi dillerinde kendi etnik menseden cocuklara toplayarak askeri egitim vermeleri engellendi Anadolu vilayetlerine talimatnameler gonderilerek derhal her koy ve beldenin kendi Osmanli Guc teskilatini kurmasi istendi Orgutlenme bicimiOsmanli Guc Dernekleri okullarda ogrenci ve ogretmenlerden mutesekkil olup disaridan kimse alinmayacak sekilde orgutlenmisti Dernek sivil asker isbirligi icerisinde isleyecekti Harbiye Nezaretince gorevlendirilecek bir askeri memur denetim ve egitim hizmetlerinden sorumlu olacakti ve Guc Dernegi bulundugu vilayetin en ust duzey komutaninca denetime tabi tutulacakti Osmanli Guc Dernekleri devlet okullarinda zorunluydu Fakat ozel okullar gonullu olarak Guc Dernegi kurabilirdi Fakat bu dernekler ucretsiz malzeme alamazdi Zorunlu derneklerin tum techizati devlet tarafindan verilirdi Ayrica orduya ait arazi ve talimhanelerde kullanilabilirdi Osmanli Guc derneklerinde egitim ve talimlerin Turkce yapilmasi yasada belirtilmistir Osmanli Guc derneginin uniformasina gelince bu uniforma Haki renk kabalak ceket haki pantolon dolak siyah bagli ayakkabi kaput arka cantasi ekmek ve cephane torbasi matara seklindedir Ayrica ceketin onunde bir revolver isareti ve yaninda bagli bulundugu Guc Derneginin ismi yazacakti SonucOsmanli Guc Dernekleri 1916 yilina kadar faaliyet gostermistir Fakat beklenen randiman saglanamamistir Bunda sadece okul gencliginin orgutlenmesi okul disi gencligin orgutlenememesi onemli bir neden teskil etmektedir Ayrica sadece Istanbul icinde ve birkac il merkezi haric esas orgutlenmesi gereken okul disi ve tasrali nufus buna dahil edilememistir Cunku ilkogretim zorunlu olmasina ragmen sadece 5 Musluman cocuktan biri okula gidiyordu Istanbul da ogrenci sayisinin nufusa orani 1 14 idi Ayrica tecrubesizlik ve okullarin altyapisal eksikliginde Osmanli Guc dernekleri projesinin basarisiz olmasina neden olmustur Guc dernekleri yerine Almanya dan esinlenilerek Genc Dernekleri kurulmustur Enver Pasa Almanya da uzun yillar gencli orgutleriyle ugrasmis olan Von Hoff u Turkiye ye cagirmis ve miralay rutbesiyle Osmanli Genc Dernekleri Mufettis i Umumiligi ne getirmistir Kendisine yardimci olarak Mekatib i Umumiye Genc Dernekleri Mufettisi unvaniyla Selim Sirri Bey ve Mufettis i Umumi sifatiyla verilmistir Kaynakca Zafer Toprak II Mesrutiyet Doneminde Paramiliter Genclik Orgutleri Tanzimat tan Cumhuriyet e Turkiye Ansiklopedisi 2 cilt Istanbul Iletisim Yayinlari 1985 s 531 536 Sanem Yamak Ates Asker Evlatlar Yetistirmek Iletisim Yay Istanbul 2012 s 296 Sapkaya benzeyen bir tur baslik Ozellikle I Dunya Savasinda Osmanli askerinin basligi olarak kullanildi Turk Dil Kurumu Buyuk Turkce Sozluk www tdk gov tr Sarisaman Osmanli Guc Dernekleri s 835 Mehmet Besikci Militarizm topyekun savas ve gencligin seferber edilmesi Birinci Dunya Savasi nda Osmanli Imparatorlugu nda Paramiliter dernekler Tarih ve Toplum Yeni Yaklasimlar S 8 2009 s 64 S Yamak Ates a g e s 341