Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı-Macar Mütarekesi, Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında 1488 yılında akdedilen ve 1483 tarihli ve beş yıl süreli 'nin geçerliliğini üç yıl daha uzatan mütareke anlaşması.
Arka plan
Balkanlarda yüz yıla yakın bir süredir rekabet ve savaş halinde bulunan Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı 1483 yılında beş yıl süreli bir mütareke akdederek aralarında yaklaşık 30 yıl süren savaşı sonlandırmışlardı. Sonraki dönemde Osmanlılar 1483'te Hersek Düklüğü'nü ilhak etti, 1484'te Boğdan Prensliği'ne ait Kili ve Akkerman kalelerini ele geçirdi, Karamanoğulları Beyliği'nin son direnç noktalarını kırdı ve 1485'te Memlûk Devleti'yle (düşük yoğunluklu) bir savaş haline girdilerse de Padişah II. Bayezid'in asıl endişesi taht üzerinde hak iddiası bulunan sürgündeki kardeşi Cem Sultan'dı.
Macaristan Krallığı da 1477'den beri odaklanmaya öncelik veriyordu. 1483'ten beri doğuda Osmanlılarla mütareke halindeki Kral Matyas Corvinus 1485 yılında ele geçirmeyi başardı. 1487 yılında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu yenilgiyi kabullenirken taraflar 1488 yılında barış müzakerelerine giriştiler (Mütareke anlaşması 16 Aralık 1488'de St. Pölten'de imzalandı).
Bu koşullar çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı mücadele ettikleri diğer cephelere odaklnabilmek için aralarında 1483'ten beri hakim olan mütareke/ateşkes halini sürdürmeye meylettiler. Varılan mutabakat sonucunda 1488 yılında yeni bir mütarekenâme metni üzerinde mutabık kalındı.
Mütarekenamenin içeriği
Osmanlıca metni ahidnâme şeklinde yazılan Mütarekenâme mütekabiliyet ilkesi esasına göre hazırlandı. Maddelerin içriği şu şekildedir:
1. madde: Karşılıklı saldırmazlık ilkesi kabul edilerek, tarafların kale ve hisarları her türlü taarruzdan muaf kılınmaktadır.
2. madde: Karşılıklı olarak akınlar yasaklanmakta, (Osmanlı İmparatorluğu'na tâbi ve Macaristan Krallığı'nın haraçgüzarı) Eflak ve Boğdan topraklarının da akıncıların serbest geçişleri için kullanılamayacağı taahhüde bağlanmaktadır.
3. madde: Osmanlı Padişahı ve Macar Kralı başka düşmanlarına karşı hareket ettiğinde bu düşmanlara yardım edilmemesi karşılıklı olarak taahhüt edilmektedir. Bu maddeyle, taraflar başkalarıyla savaş halindeyken birbirleri aleyhine ittifak teşkilini men etmektedir.
4. madde: Karşılıklı olarak gönderilecek elçilerin bağışıklıkları teminat altına alınmaktadır. Buna göre; elçilerden ipotek ve istimaletname sorulmayacak ve herhangi bir zarara ve ziyana uğratılmaları önlenecektir.
5. madde: Karşılıklı olarak tâcir ve tüccarların hakları ve faaliyetleri bir diğer ülkede teminat altına alınmaktadır. Olası bir zarar ve ziyan durumunda barış halinin bozulmaması ve tazminat ödenmesi cihetine gidilmesi üzerinde mutabık kalınmaktadır.
Yürürlüğe girme: Osmanlı İmparatorluğu Semendire'den, Macaristan Krallığı da Belgrad'dan birer elçi göndererek mütareknâmenin yürürlüğe girdiğini karşı tarafa bildirecektir.
Tüccarların ödedikleri vergiler: Macar tüccarlarının Osmanlı topraklarında vermekte oldukları vergileri aynı şekilde vermeye devam etmeleri gerektiği hatırlatılmaktadır. Beher tarafın tebaa ve tüccarlarının birbirlerinin topraklarına geçişi için sınırlardaki yerel yetkililer görevlendirilmektedir.
Mütarekenâmenin süresi: Anlaşmanın süresi iki yıl olarak belirlenmektedir. Başlangıç tarihi olarak ise Macar Kralının Osmanlı elçisinin önünde yemin edeceği gün olarak saptanmaktadır.
Mütarekenin akıbeti ve sonu
1488 yılında akdedilen bu mütareke ile Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı aralarında 1483'ten beri süren mütareke/sulh halini sürdürdüler. Macaristan Krallığı 1488 yılında Osmanlıların (1485'ten beri) halinde bulunduğu Memlûk Sultanlığı ile elçi teatisinde bulundularsa da, Osmanlı-Macar Mütarekesi'nin 3. maddesi uyarınca Macarlar Memlûklarla Osmanlılar aleyhine bir ittifaka girişmediler.
Buna mukabil, Macar Kralı Matyas Korvinus'un 6 Nisan 1490'da ölmesiyle anlaşma da geçerliliğini yitirdi ve iki ülke arasındaki ilişkiler hukuken tekrar harp haline döndü. 1492 yılında ise Osmanlıların Belgrad'ı ele geçirme girişimleriyle taraflar yeniden 1495'e kadar sürecek ve daha ziyade sınır çarpışmalarıyla devam edecek yeni bir savaşa sürüklendiler.
Kaynakça
- ^ "The Wars of the “Long Peace”, 1483–1520" makalesi, "From Nicopolis to Mohács" kitabı, Tamás Pálosfalvi, Brill (2018), s.278
- ^ "Sketches from Hungarian History", Charlotte Mary Yonge; Christabel Rose Coleridge; Arthur Innes, The Monthly packet. Londra (1874), J. and C. Mozley
- ^ "Matthias Corvinus (Macarca), Péter E. Kovács, Officina Nova (1990), , s.128
- ^ "Osmanlı-Macar Ahidnameleri Bağlamında Osmanlı-Macaristan İlişkilerinin Gelişimi ve II. Bayezid Dönemine ait Türkçe Macaristan Ahidnameleri Üzerine İncelemeler", Büşra Aktaş Kütükçü, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, sy.47, İstanbul (2022), s.57-59
- ^ "Beyond the Ottoman Empire 14th-16th Century Hungarian Diplomacy", Lajos Tardy (İngilizce'ye çev. Janos Boris), Segedin (1978), s.98
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde bir taslaktir Bu maddeyi gelistirerek veya ozellestirilmis taslak sablonlarindan birini koyarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Osmanli Macar Mutarekesi Osmanli Imparatorlugu ile Macaristan Kralligi arasinda 1488 yilinda akdedilen ve 1483 tarihli ve bes yil sureli nin gecerliligini uc yil daha uzatan mutareke anlasmasi Arka planMacar Kralligi nin Kral Matyas Corvinus donemindeki sinirlari Balkanlarda yuz yila yakin bir suredir rekabet ve savas halinde bulunan Osmanli Imparatorlugu ve Macaristan Kralligi 1483 yilinda bes yil sureli bir mutareke akdederek aralarinda yaklasik 30 yil suren savasi sonlandirmislardi Sonraki donemde Osmanlilar 1483 te Hersek Duklugu nu ilhak etti 1484 te Bogdan Prensligi ne ait Kili ve Akkerman kalelerini ele gecirdi Karamanogullari Beyligi nin son direnc noktalarini kirdi ve 1485 te Memluk Devleti yle dusuk yogunluklu bir savas haline girdilerse de Padisah II Bayezid in asil endisesi taht uzerinde hak iddiasi bulunan surgundeki kardesi Cem Sultan di Macaristan Kralligi da 1477 den beri odaklanmaya oncelik veriyordu 1483 ten beri doguda Osmanlilarla mutareke halindeki Kral Matyas Corvinus 1485 yilinda ele gecirmeyi basardi 1487 yilinda Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu yenilgiyi kabullenirken taraflar 1488 yilinda baris muzakerelerine giristiler Mutareke anlasmasi 16 Aralik 1488 de St Polten de imzalandi Bu kosullar cercevesinde Osmanli Imparatorlugu ve Macaristan Kralligi mucadele ettikleri diger cephelere odaklnabilmek icin aralarinda 1483 ten beri hakim olan mutareke ateskes halini surdurmeye meylettiler Varilan mutabakat sonucunda 1488 yilinda yeni bir mutarekename metni uzerinde mutabik kalindi Mutarekenamenin icerigiOsmanlica metni ahidname seklinde yazilan Mutarekename mutekabiliyet ilkesi esasina gore hazirlandi Maddelerin icrigi su sekildedir 1 madde Karsilikli saldirmazlik ilkesi kabul edilerek taraflarin kale ve hisarlari her turlu taarruzdan muaf kilinmaktadir 2 madde Karsilikli olarak akinlar yasaklanmakta Osmanli Imparatorlugu na tabi ve Macaristan Kralligi nin haracguzari Eflak ve Bogdan topraklarinin da akincilarin serbest gecisleri icin kullanilamayacagi taahhude baglanmaktadir 3 madde Osmanli Padisahi ve Macar Krali baska dusmanlarina karsi hareket ettiginde bu dusmanlara yardim edilmemesi karsilikli olarak taahhut edilmektedir Bu maddeyle taraflar baskalariyla savas halindeyken birbirleri aleyhine ittifak teskilini men etmektedir 4 madde Karsilikli olarak gonderilecek elcilerin bagisikliklari teminat altina alinmaktadir Buna gore elcilerden ipotek ve istimaletname sorulmayacak ve herhangi bir zarara ve ziyana ugratilmalari onlenecektir 5 madde Karsilikli olarak tacir ve tuccarlarin haklari ve faaliyetleri bir diger ulkede teminat altina alinmaktadir Olasi bir zarar ve ziyan durumunda baris halinin bozulmamasi ve tazminat odenmesi cihetine gidilmesi uzerinde mutabik kalinmaktadir Yururluge girme Osmanli Imparatorlugu Semendire den Macaristan Kralligi da Belgrad dan birer elci gondererek mutareknamenin yururluge girdigini karsi tarafa bildirecektir Tuccarlarin odedikleri vergiler Macar tuccarlarinin Osmanli topraklarinda vermekte olduklari vergileri ayni sekilde vermeye devam etmeleri gerektigi hatirlatilmaktadir Beher tarafin tebaa ve tuccarlarinin birbirlerinin topraklarina gecisi icin sinirlardaki yerel yetkililer gorevlendirilmektedir Mutarekenamenin suresi Anlasmanin suresi iki yil olarak belirlenmektedir Baslangic tarihi olarak ise Macar Kralinin Osmanli elcisinin onunde yemin edecegi gun olarak saptanmaktadir Mutarekenin akibeti ve sonu1488 yilinda akdedilen bu mutareke ile Osmanli Imparatorlugu ve Macaristan Kralligi aralarinda 1483 ten beri suren mutareke sulh halini surdurduler Macaristan Kralligi 1488 yilinda Osmanlilarin 1485 ten beri halinde bulundugu Memluk Sultanligi ile elci teatisinde bulundularsa da Osmanli Macar Mutarekesi nin 3 maddesi uyarinca Macarlar Memluklarla Osmanlilar aleyhine bir ittifaka girismediler Buna mukabil Macar Krali Matyas Korvinus un 6 Nisan 1490 da olmesiyle anlasma da gecerliligini yitirdi ve iki ulke arasindaki iliskiler hukuken tekrar harp haline dondu 1492 yilinda ise Osmanlilarin Belgrad i ele gecirme girisimleriyle taraflar yeniden 1495 e kadar surecek ve daha ziyade sinir carpismalariyla devam edecek yeni bir savasa suruklendiler Kaynakca The Wars of the Long Peace 1483 1520 makalesi From Nicopolis to Mohacs kitabi Tamas Palosfalvi Brill 2018 s 278 Sketches from Hungarian History Charlotte Mary Yonge Christabel Rose Coleridge Arthur Innes The Monthly packet Londra 1874 J and C Mozley Matthias Corvinus Macarca Peter E Kovacs Officina Nova 1990 ISBN 963 7835 49 0 s 128 Osmanli Macar Ahidnameleri Baglaminda Osmanli Macaristan Iliskilerinin Gelisimi ve II Bayezid Donemine ait Turkce Macaristan Ahidnameleri Uzerine Incelemeler Busra Aktas Kutukcu Turk Kulturu Incelemeleri Dergisi sy 47 Istanbul 2022 s 57 59 Beyond the Ottoman Empire 14th 16th Century Hungarian Diplomacy Lajos Tardy Ingilizce ye cev Janos Boris Segedin 1978 s 98