Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Palyaço, İtalyanca (Pagliaccio) kökenli bir sözcük olup, Türk Dil Kurumuna göre tanımı; "Kendisini seyredenleri güldüren ve eğlendiren, acayip kılıklı, yüzü aşırı ve komik biçimde boyalı oyuncu." şeklindedir.
İlk görülüşü MÖ 1600'lere dayanan palyaçoluk, bugün dünyanın birçok yerinde bir sanat dalı olarak algılanmakta olup, eğlence ve çocuk kavramlarıyla birlikte anılmaktadır. Bazı kaynaklara göre 18. yüzyıla kadar saraylarda palyaço (ya da soytarı) bulundurulması geleneği sürdürülmüştür.
Palyaçolar, grotesk görünümüyle kişiliklendirilmiş, komik tipli sanatçılardır. Bunu sağlamak için, renkli ve abartılı peruklar, değişik biçemde makyajlar, olağandışı büyük ayakkabılar ve garip kostümler kullanılır. Amerikalı sosyolog Peter Berger, bu konuyla ilgili olarak; "Bu maskaralık ve şaklabanlıkların, din ve sihir gibi, insan topluluğunun bazı derin ihtiyaçlarını yerine getirmesi mantıklı görünüyor." demektedir. Bu nedenle palyaçoluk, fiziksel performans gerektiren eğitimin bir parçası olarak kabul edilmektedir. İlk palyaçoluk türlerine Antik Yunanistan'da, İtalyan Sokak tiyatrosunda (Commedia dell'Arte), Fransız kökenli pandomim ve Japon Kabuki geleneklerinde ve Avrupa'da rastlanmaktadır. Türkiye tarihinde de Osmanlı'da padişahı eğlendiren "dalkavuk" vb. kişilikler görülür.
Genel olarak çalışma alanları sirkler olan palyaçolar, bunun dışında sokaklarda, özel toplantılar, davetler, eğlence ve parti vb. oluşumlarda, şirket tanıtımlarında etkinlik gösterirler. İtalya'da "Arlecchino" (Harlequin) karakteri, aşk nedeniyle başı dertten kurtulmayan bir uşak rolüyle ün kazanmıştır. İngiltere'de William Kempe ve Robert Armin ile belirginleşen palyaçoluk sanatı, Almanya ve Fransa'da farklı şekillerde belirginleşmişse de (Fransa'da kaba ve budala Pedrelino gibi), genel olarak biçimsel değişiklik göstermemiştir. İngiltere'de doğarak ünlenen "Şarlo" tiplemesinin ünlü oyuncusu Charlie Chaplin ise, önce Avrupa'ya, sonra da dünyaya yayılan ünüyle unutulmaz bir karakter oluşturmuştur.
Dayak yemek, düşmek, ıslanmak, şaşırmak, komik hareketler yapmak palyaçoların doğasında vardır, sıradan olaylardır. Gösterileri genellikle 5-10 dakika sürer. Sirklerde ise ara gösteriler için 1-3 dakika süreyle geçiş oyunları sergilerler.
Bazı palyaçolar
İlk gerçek sirk palyaçosu olarak bilinen Joseph Grimaldi, İngiltere'de 1850'te sahneye çıktı. İlerleyen süreçte, birçok palyaçonun takma adı haline gelen "Joey" adıyla tanındı.
ABD'de ilk palyaçolarından biri, Amerikan İç Savaşı sürecinde (1861-1865) ünlenen Dan Rice oldu. Rice'ın ABD ordusunu simgeleyen Sam Amca'ya esin kaynağı olduğu sanılmaktadır.
Avrupa'da ise Coco (Raoul Jouin), Toto (Armando Novello), Grock (Charles Adrien VVettach) ve SSCB'nin en sevilen palyaçolarından Oleg Popov sayılabilir.
Palyaço türleri
Beyazyüz
En bilinen palyaço tiplemesidir. Yüzünü beyaz boyayla kaplayan palyaço, burnunu büyük ve kıpkırmızı yuvarlak şekilde çizer. Ağzı da kırmızı ve yayvan çizimli renkle belirginleştirilmiştir. Kel görünmek amacıyla, başını sıkıca saran ve ten renginde bir başlık giyer.
Şapşal (Auguste)
Şapşal palyaçonun da burnu kırmızı renkte ve yayvandır. Abartılı büyük giysileri, yüksek siyah kaşları, kocaman bir ağzı vardır. Sakar ve dağınıktır. 1865'te ortaya çıkan ve Auguste olarak bilinen bu palyaço adını, bu türün ilk örneğini sergileyen Fransız palyaçosu Auguste'ten aldı. Genellikle ikili olarak gösteriye çıkan Auguste palyaçolardan biri aklı başında adamı, şapşal ise ortalığı karıştırarak gülünç duruma düşen iyi ve saf kişiyi temsil eder.
Karakter palyaço
Tanınmış Amerikalı oyuncu Emmett Kelly'nin yarattığı kederli serseri, maddi çıkarlara değer vermeyen, insancıl bir tiptir. Uzun bir palto, çok renkli eski ve yamalı pantolon, yamuk bir şapka ve yırtık ayakkabı giyer.
Diğer türler
- Amatör palyaçoluk
- Kızılderili palyaço
- Rodeo palyaço
- Sokak palyaçosu
Becerileri
- Bir parça iple yaptığı hareketlerle, izleyenlere bir boa yılanıyla güreşiyormuş hissi verebilir.
- Bir ata, zebraya, eşek, fil hatta bir deve kuşuna bile binebilir.
- Aslan terbiyecisi rolünü iyi bir şekilde komikleştirerek oynar.
- Bir orkestrada önemli bir noktada önemli bir enstrüman kullanabilir.
- İzleyicilerin arasında yer alıp, bir orkestranın önemli bir yerinde rol oynayabilir.
- Boyutları çok çok küçük bir araba ya da bisiklete ustalıkla binerek kullanabilirler.
- 3 top ya da labut gibi materyalleri döndürerek gösteri yapabilirler.
- Sosis balon denilen ince uzun balonlardan yeteneklerine göre çeşitli şekiller yapabilirler.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ http://books.google.co.uk/books?id=3bzB9Qk9emIC&client=firefox-a[]
- ^ . 20 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Palyaco Italyanca Pagliaccio kokenli bir sozcuk olup Turk Dil Kurumuna gore tanimi Kendisini seyredenleri gulduren ve eglendiren acayip kilikli yuzu asiri ve komik bicimde boyali oyuncu seklindedir Jennifer Miller in Amok Sirki Ilk gorulusu MO 1600 lere dayanan palyacoluk bugun dunyanin bircok yerinde bir sanat dali olarak algilanmakta olup eglence ve cocuk kavramlariyla birlikte anilmaktadir Bazi kaynaklara gore 18 yuzyila kadar saraylarda palyaco ya da soytari bulundurulmasi gelenegi surdurulmustur Palyacolar grotesk gorunumuyle kisiliklendirilmis komik tipli sanatcilardir Bunu saglamak icin renkli ve abartili peruklar degisik bicemde makyajlar olagandisi buyuk ayakkabilar ve garip kostumler kullanilir Amerikali sosyolog Peter Berger bu konuyla ilgili olarak Bu maskaralik ve saklabanliklarin din ve sihir gibi insan toplulugunun bazi derin ihtiyaclarini yerine getirmesi mantikli gorunuyor demektedir Bu nedenle palyacoluk fiziksel performans gerektiren egitimin bir parcasi olarak kabul edilmektedir Ilk palyacoluk turlerine Antik Yunanistan da Italyan Sokak tiyatrosunda Commedia dell Arte Fransiz kokenli pandomim ve Japon Kabuki geleneklerinde ve Avrupa da rastlanmaktadir Turkiye tarihinde de Osmanli da padisahi eglendiren dalkavuk vb kisilikler gorulur Genel olarak calisma alanlari sirkler olan palyacolar bunun disinda sokaklarda ozel toplantilar davetler eglence ve parti vb olusumlarda sirket tanitimlarinda etkinlik gosterirler Italya da Arlecchino Harlequin karakteri ask nedeniyle basi dertten kurtulmayan bir usak roluyle un kazanmistir Ingiltere de William Kempe ve Robert Armin ile belirginlesen palyacoluk sanati Almanya ve Fransa da farkli sekillerde belirginlesmisse de Fransa da kaba ve budala Pedrelino gibi genel olarak bicimsel degisiklik gostermemistir Ingiltere de dogarak unlenen Sarlo tiplemesinin unlu oyuncusu Charlie Chaplin ise once Avrupa ya sonra da dunyaya yayilan unuyle unutulmaz bir karakter olusturmustur Dayak yemek dusmek islanmak sasirmak komik hareketler yapmak palyacolarin dogasinda vardir siradan olaylardir Gosterileri genellikle 5 10 dakika surer Sirklerde ise ara gosteriler icin 1 3 dakika sureyle gecis oyunlari sergilerler Bazi palyacolarIlk gercek sirk palyacosu olarak bilinen Joseph Grimaldi Ingiltere de 1850 te sahneye cikti Ilerleyen surecte bircok palyaconun takma adi haline gelen Joey adiyla tanindi ABD de ilk palyacolarindan biri Amerikan Ic Savasi surecinde 1861 1865 unlenen Dan Rice oldu Rice in ABD ordusunu simgeleyen Sam Amca ya esin kaynagi oldugu sanilmaktadir Avrupa da ise Coco Raoul Jouin Toto Armando Novello Grock Charles Adrien VVettach ve SSCB nin en sevilen palyacolarindan Oleg Popov sayilabilir Palyaco turleriRingling Bros and Barnum amp Bailey Circus afisi Beyazyuz En bilinen palyaco tiplemesidir Yuzunu beyaz boyayla kaplayan palyaco burnunu buyuk ve kipkirmizi yuvarlak sekilde cizer Agzi da kirmizi ve yayvan cizimli renkle belirginlestirilmistir Kel gorunmek amaciyla basini sikica saran ve ten renginde bir baslik giyer Sapsal Auguste Sapsal palyaconun da burnu kirmizi renkte ve yayvandir Abartili buyuk giysileri yuksek siyah kaslari kocaman bir agzi vardir Sakar ve daginiktir 1865 te ortaya cikan ve Auguste olarak bilinen bu palyaco adini bu turun ilk ornegini sergileyen Fransiz palyacosu Auguste ten aldi Genellikle ikili olarak gosteriye cikan Auguste palyacolardan biri akli basinda adami sapsal ise ortaligi karistirarak gulunc duruma dusen iyi ve saf kisiyi temsil eder Karakter palyaco Taninmis Amerikali oyuncu Emmett Kelly nin yarattigi kederli serseri maddi cikarlara deger vermeyen insancil bir tiptir Uzun bir palto cok renkli eski ve yamali pantolon yamuk bir sapka ve yirtik ayakkabi giyer Diger turler Amator palyacoluk Kizilderili palyaco Rodeo palyaco Sokak palyacosuBecerileriBir parca iple yaptigi hareketlerle izleyenlere bir boa yilaniyla guresiyormus hissi verebilir Bir ata zebraya esek fil hatta bir deve kusuna bile binebilir Aslan terbiyecisi rolunu iyi bir sekilde komiklestirerek oynar Bir orkestrada onemli bir noktada onemli bir enstruman kullanabilir Izleyicilerin arasinda yer alip bir orkestranin onemli bir yerinde rol oynayabilir Boyutlari cok cok kucuk bir araba ya da bisiklete ustalikla binerek kullanabilirler 3 top ya da labut gibi materyalleri dondurerek gosteri yapabilirler Sosis balon denilen ince uzun balonlardan yeteneklerine gore cesitli sekiller yapabilirler Ayrica bakinizTip karakter Sirk Palyaco Shakes Krusty Palyacolar Dario FoKaynakca http books google co uk books id 3bzB9Qk9emIC amp client firefox a yalin URL 20 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2009