Pamir dilleri, Pamir Dağları'nda, özellikle ve kolları boyunca konuşulan bir Doğu İran dilleri bölgesel grubudur.
Pamir dilleri | |
---|---|
Bölge | Pamir Dağları |
Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
Dil kodları | |
ISO 639-3 | – |
19. ve 20. yüzyılların başlarında, Pamir dil ailesi bazen Batılı dilbilimciler tarafından Galçah dilleri olarak anılıyordu. Galçah terimi, artık Pamir dillerini veya bu dillerin konuşurlarını tanımlamak için kullanılmamaktadır.
Pamir dilleri araştırmalarına en çok katkı sağlamış araştırmacılarından biri Sovyet dilbilimci .
Coğrafi dağılım
Pamir dilleri en çok Kuzeydoğu Afganistan'ın Badahşan Eyaleti ve Doğu Tacikistan'ın Dağlık Badahşan Özerk Bölgesi'nde konuşulmaktadır.
Pamir dilleri Sincan'da da konuşulur ve bir Pamir dili olan Sarıkol dili, Afganistan-Çin sınırındaki Sarıkol Dağları'nın ötesinde konuşulması nedeniyle mevcut İran dilleri içinde en doğuda kalan dil olarak nitelendirilir.
Vahanca konuşan topluluklar, Çitral, Hayber-Pahtunhva ve Pakistan'daki Gojal ve Gilgit-Baltistan'da da bulunur.
Güneydoğu İran dilleri grubunun Pamir dilleri dışında tek yaşayan üyesi Peştucadır.
Sınıflandırma
Pamir dillerini İran dillerinin tek bir alt grubu olarak birleştiren hiçbir özellik bulunmamıştır.Ethnologue, Pamir dillerini Peştuca ile birlikte bir Güneydoğu İran dili olarak listeler, ancak Encyclopædia Iranica'ya göre Pamir dilleri ve Peştuca Kuzeydoğu İran dilleri dalına aittir.
Pamir dilleri dört alt gruba bölünür: Şugnan, Sarıkol ve dillerini kapsayan Şugni-Yazgulyam grubu; - grubu; grubu ve Vahan grubudur. Diller, özne-nesne-fiil sözdizimsel tipolojisine sahiptir.
Durum
Tacikistan ve Afganistan'daki Pamir dilleri konuşurlarının büyük çoğunluğu Tacikçe'yi (Farsça) yazılı dil olarak kullamaktadır ve bu dil Pamir grubu dillerinin aksine bir Güneybatı İran dilidir. Dil grubu tehlike altındadır ve 1990 yılındaki bilgilere göre toplam konuşmacı sayısı yaklaşık 100.000 civarındadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ In his 1892 work on the Avestan language Abraham Valentine Williams Jackson, The later Iranian languages, New Persian, Kurdish, Afghan, Ossetish, Baluchi, Ghalach and some minor modern dialects."
- ^ Antje Wendtland (2009), Pamir dillerinin Doğu İran’daki konumu, Orientalia Suecana LVIII 2 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . "Pamir dilleri, dilsel olarak oldukça çeşitli ve ortak bir ataya kadar geri izlenemeyen bir grup Doğu İran dilidir. Pamir dilleri Coğrafi konumlarına göre genetik yakınlıklarından ziyade. Pamir dillerinin diğer tüm Doğu İran dillerinden ayırt edilebileceği özel özellikler de bulunamıyor. ”
- ^ Güneydoğu İran Soy Ağacı . SIL Uluslararası. Etnoloji: Dünyanın Dilleri.
- ^ Nicholas Sims-Williams, Doğu İran dilleri 29 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ansiklopedi İran'da 29 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Online Edition, 2010. "Modern Doğu İran dilleri daha sayısız ve çeşitlidir. Çoğu Kuzey-Doğu: Ossetic; Yaghnobi (bir lehçeden türemiştir). Sogdian ile yakından ilişkili, Yazghulyami (Sokolova 1967) ve şimdi soyu tükenmiş Wanji'nin (Schmitt, J. 420'deki J. Payne) bağlandığı Shughni grubu (Shughni, Roshani, Khufi, Bartangi, Roshorvi, Sarıkoli); Ishkashmi, Sanglichi ve Zebaki, Wakhi, Munji ve Yidgha ve Pashto. "
Kitap kaynağı
- Payne, John, "Pamir languages" in Compendium Linguarum Iranicarum, ed. Schmitt (1989), 417–444.
Dış bağlantılar
- İngilizce çevirisi ile İşkaşim dilinde yazılmış bir hikâye 5 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İşkaşim dili-İngilizce kelime listesi 5 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İngilizce-İşkaşim dili- Zebaki-Vahanca-Yazgulami kelime bilgisi 20 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yazgulami kelimelerin kısa listesi 3 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Grierson G. A. Ishkashmi, Zebaki, and Yazghulami, an account of three Eranian dialects. (1920)[1][2]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pamir dilleri Pamir Daglari nda ozellikle ve kollari boyunca konusulan bir Dogu Iran dilleri bolgesel grubudur Pamir dilleriBolgePamir DaglariDil ailesiHint Avrupa Hint Iran dilleriIran dilleriDogu Iran dilleriGuneydogu koluPamir dilleriDil kodlariISO 639 3 19 ve 20 yuzyillarin baslarinda Pamir dil ailesi bazen Batili dilbilimciler tarafindan Galcah dilleri olarak aniliyordu Galcah terimi artik Pamir dillerini veya bu dillerin konusurlarini tanimlamak icin kullanilmamaktadir Pamir dilleri arastirmalarina en cok katki saglamis arastirmacilarindan biri Sovyet dilbilimci Cografi dagilimPamir dilleri en cok Kuzeydogu Afganistan in Badahsan Eyaleti ve Dogu Tacikistan in Daglik Badahsan Ozerk Bolgesi nde konusulmaktadir Pamir dilleri Sincan da da konusulur ve bir Pamir dili olan Sarikol dili Afganistan Cin sinirindaki Sarikol Daglari nin otesinde konusulmasi nedeniyle mevcut Iran dilleri icinde en doguda kalan dil olarak nitelendirilir Vahanca konusan topluluklar Citral Hayber Pahtunhva ve Pakistan daki Gojal ve Gilgit Baltistan da da bulunur Guneydogu Iran dilleri grubunun Pamir dilleri disinda tek yasayan uyesi Pestucadir SiniflandirmaPamir dillerini Iran dillerinin tek bir alt grubu olarak birlestiren hicbir ozellik bulunmamistir Ethnologue Pamir dillerini Pestuca ile birlikte bir Guneydogu Iran dili olarak listeler ancak Encyclopaedia Iranica ya gore Pamir dilleri ve Pestuca Kuzeydogu Iran dilleri dalina aittir Pamir dilleri dort alt gruba bolunur Sugnan Sarikol ve dillerini kapsayan Sugni Yazgulyam grubu grubu grubu ve Vahan grubudur Diller ozne nesne fiil sozdizimsel tipolojisine sahiptir DurumTacikistan ve Afganistan daki Pamir dilleri konusurlarinin buyuk cogunlugu Tacikce yi Farsca yazili dil olarak kullamaktadir ve bu dil Pamir grubu dillerinin aksine bir Guneybati Iran dilidir Dil grubu tehlike altindadir ve 1990 yilindaki bilgilere gore toplam konusmaci sayisi yaklasik 100 000 civarindadir Ayrica bakinizPamir DaglariKaynakca In his 1892 work on the Avestan language Abraham Valentine Williams Jackson The later Iranian languages New Persian Kurdish Afghan Ossetish Baluchi Ghalach and some minor modern dialects Antje Wendtland 2009 Pamir dillerinin Dogu Iran daki konumu Orientalia Suecana LVIII 2 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pamir dilleri dilsel olarak oldukca cesitli ve ortak bir ataya kadar geri izlenemeyen bir grup Dogu Iran dilidir Pamir dilleri Cografi konumlarina gore genetik yakinliklarindan ziyade Pamir dillerinin diger tum Dogu Iran dillerinden ayirt edilebilecegi ozel ozellikler de bulunamiyor Guneydogu Iran Soy Agaci SIL Uluslararasi Etnoloji Dunyanin Dilleri Nicholas Sims Williams Dogu Iran dilleri 29 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ansiklopedi Iran da 29 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Online Edition 2010 Modern Dogu Iran dilleri daha sayisiz ve cesitlidir Cogu Kuzey Dogu Ossetic Yaghnobi bir lehceden turemistir Sogdian ile yakindan iliskili Yazghulyami Sokolova 1967 ve simdi soyu tukenmis Wanji nin Schmitt J 420 deki J Payne baglandigi Shughni grubu Shughni Roshani Khufi Bartangi Roshorvi Sarikoli Ishkashmi Sanglichi ve Zebaki Wakhi Munji ve Yidgha ve Pashto Kitap kaynagi Payne John Pamir languages in Compendium Linguarum Iranicarum ed Schmitt 1989 417 444 Dis baglantilarIngilizce cevirisi ile Iskasim dilinde yazilmis bir hikaye 5 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Iskasim dili Ingilizce kelime listesi 5 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Iskasim dili Zebaki Vahanca Yazgulami kelime bilgisi 20 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yazgulami kelimelerin kisa listesi 3 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Grierson G A Ishkashmi Zebaki and Yazghulami an account of three Eranian dialects 1920 1 2