Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Doğu İran dilleri, Orta İran dilleri döneminde (M.Ö. 4. yüzyıldan itibaren) ortaya çıkmış bir İran dili alt grubudur. Avestaca genellikle bir erken Doğu İran dili olarak sınıflandırılır. En büyük modern Doğu İran dili, Hindukuş dağları ile İndus Nehri arasındaki bölgede yaşayan 50-60 milyon konuşura sahip Peştucadır.
| Doğu İran dilleri | |
|---|---|
| Coğrafi dağılım | Orta Asya, Kuzeybatı Güney Asya, Kafkasya. Tarihsel olarak Avrasya'nın büyük bir bölümü. |
| Sınıflandırma | Hint-Avrupa dil ailesi
|
| Alt bölümler |
|
Yaşayan Doğu İran dillerinin çoğu Afganistan'da, Pakistan'da, Doğu Tacikistan'ın Dağlık Badaşhan Özerk Bölgesi'nde ve Çin'in Sincan bölgesinin en batısında konuşulur. Kuzeybatı Tacikistan'da konuşulan Soğdca kökenli ve Kafkasya'da konuşulan İskit-Sarmatça kökenli Osetçe dili bul bölgelerin dışında konuşulan Doğu İran dilleridir. Bu diller, MÖ 1. binyılda Orta Doğu, Doğu Avrupa, Kafkasya ve Batı Asya’ya yayılmış ve İskitya olarak bilinen, geniş bir etno-dilbilimsel sürekliliğin kalıntılarıdır.
Sınıflandırma
Doğu İran dilleri tek bir lehçe sürekliliği olarak tanınır. Doğu İran dillerinin yanı sıra "Kuzeydoğu" gibi geleneksel dallar genetik gruplardan ziyade dil alanları olarak kabul edilir.
Diller aşağıdaki gibidir:
- Eski İran dilleri
Avestaca † (yaklaşık MÖ 10.-7. yüzyıl), genellikle Doğu olarak sınıflandırılır, ancak bu sınıflandırmada bir şubeye atanmaz.
- Orta İran dilleri
- Baktriya dili †, y. MÖ 4. yüzyıl - MS 9. yüzyıl
- Harezmce †, y. MÖ 4. yüzyıl - MS 13. yüzyıl
- Soğdca †, y. 4. yüzyıl
- İskit-Hotanca † (yaklaşık 5.-10. yüzyıl) ve Tumşukça † (MS 7. yüzyıl)
- İskit-Sarmatça †, y. 8. yüzyıl
- Yeni İran dilleri
- Peştuca (lehçeler: Kuzey, Güney, Merkez, Yusufzay, Vezirvola ve diğerleri)
- Vanetsi
- Kuzey Pamir dilleri
- Yazgulami, Vanji
- Şughni, Roşorvi, Bajuvi, Barvozi, Roşani, Hufi, Bartangi, Sarikoli
- Sangleçi-Işkaşimi (lehçeler: Sangleçi, Işkaşimi, Zebaki)
- Vakhi (Saka etkisiyle)
- Munji-Yidgha
- Munji
- Yidgha
- Ormuri-Paraçi (her zaman Doğu İranlı olarak kabul edilmez)
- Ormuri
- Paraçi
- Kuzey (her zaman Doğu İranlı olarak kabul edilmez)
- Osetçe (ağızlar: Demir, Digor, Jassic †)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ J.Harmatta: "Scythians" in UNESCO Collection of History of Humanity – Volume III: From the Seventh Century BC to the Seventh Century AD.
- ^ Nicholas Sims-Williams, Eastern Iranian languages 29 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., in Encyclopaedia Iranica, Online Edition, 2008
- ^ Antje Wendtland (2009), The position of the Pamir languages within East Iranian, Orientalia Suecana LVIII 9 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Gernot Windfuhr, 2009, "Dialectology and Topics", The Iranian Languages, Routledge
Dış bağlantılar
- Compendium Linguarum Iranicarum, ed. Schmitt (1989), s. 100.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dogu Iran dilleri Orta Iran dilleri doneminde M O 4 yuzyildan itibaren ortaya cikmis bir Iran dili alt grubudur Avestaca genellikle bir erken Dogu Iran dili olarak siniflandirilir En buyuk modern Dogu Iran dili Hindukus daglari ile Indus Nehri arasindaki bolgede yasayan 50 60 milyon konusura sahip Pestucadir Dogu Iran dilleriCografi dagilimOrta Asya Kuzeybati Guney Asya Kafkasya Tarihsel olarak Avrasya nin buyuk bir bolumu SiniflandirmaHint Avrupa dil ailesiHint Iran dilleriIran dilleriDogu Iran dilleriAlt bolumlerKuzeydogu Guneydogu Yasayan Dogu Iran dillerinin cogu Afganistan da Pakistan da Dogu Tacikistan in Daglik Badashan Ozerk Bolgesi nde ve Cin in Sincan bolgesinin en batisinda konusulur Kuzeybati Tacikistan da konusulan Sogdca kokenli ve Kafkasya da konusulan Iskit Sarmatca kokenli Osetce dili bul bolgelerin disinda konusulan Dogu Iran dilleridir Bu diller MO 1 binyilda Orta Dogu Dogu Avrupa Kafkasya ve Bati Asya ya yayilmis ve Iskitya olarak bilinen genis bir etno dilbilimsel surekliligin kalintilaridir SiniflandirmaDogu Iran dilleri tek bir lehce surekliligi olarak taninir Dogu Iran dillerinin yani sira Kuzeydogu gibi geleneksel dallar genetik gruplardan ziyade dil alanlari olarak kabul edilir Diller asagidaki gibidir Eski Iran dilleriIskit ve Eski Saka dilleri Avestaca yaklasik MO 10 7 yuzyil genellikle Dogu olarak siniflandirilir ancak bu siniflandirmada bir subeye atanmaz Orta Iran dilleriBaktriya dili y MO 4 yuzyil MS 9 yuzyil Harezmce y MO 4 yuzyil MS 13 yuzyil Sogdca y 4 yuzyil Iskit Hotanca yaklasik 5 10 yuzyil ve Tumsukca MS 7 yuzyil Iskit Sarmatca y 8 yuzyilYeni Iran dilleriPestuca lehceler Kuzey Guney Merkez Yusufzay Vezirvola ve digerleri Vanetsi Kuzey Pamir dilleri Yazgulami Vanji Sughni Rosorvi Bajuvi Barvozi Rosani Hufi Bartangi Sarikoli Sangleci Iskasimi lehceler Sangleci Iskasimi Zebaki Vakhi Saka etkisiyle Munji Yidgha Munji Yidgha Ormuri Paraci her zaman Dogu Iranli olarak kabul edilmez Ormuri Paraci Kuzey her zaman Dogu Iranli olarak kabul edilmez Osetce agizlar Demir Digor Jassic Ayrica bakinizBati Iran dilleri Saka diliKaynakca J Harmatta Scythians in UNESCO Collection of History of Humanity Volume III From the Seventh Century BC to the Seventh Century AD Nicholas Sims Williams Eastern Iranian languages 29 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Encyclopaedia Iranica Online Edition 2008 Antje Wendtland 2009 The position of the Pamir languages within East Iranian Orientalia Suecana LVIII 9 Subat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gernot Windfuhr 2009 Dialectology and Topics The Iranian Languages RoutledgeDis baglantilarCompendium Linguarum Iranicarum ed Schmitt 1989 s 100