Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pangaltı Ermeni Mezarlığı veya diğer adıyla Surp Agop Mezarlığı, Türkiye'nin İstanbul ilinin Şişli ilçesindeki Pangaltı semti civarında yer alan ve günümüzde varlığını sürdürmeyen eski bir mezarlık. Mezarlığın bulunduğu arazi 1560 yılı civarında Ermenilerin kullanımına sunulmuş ve bundan sonraki yıllarda mezarlık olarak kullanılmaya başlanmıştı. 1930'larda yıkılan mezarlığın bulunduğu bölgede günümüzde Divan Oteli, Hilton Oteli, , Taksim Gezi Parkı, İstanbul Radyoevi ile Askerî Müze'nin bir kısmı ile çeşitli yapılar bulunmaktadır.
| Pangaltı Ermeni Mezarlığı | |
|---|---|
 1913'te, Pangaltı Ermeni Mezarlığı'nın hemen yanında gerçekleştirilen cenaze töreni | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Surp Agop Mezarlığı |
| Konum | Şişli, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°02′32″K 28°59′18″D / 41.04222°K 28.98833°D |
| Tür | Sivil Mezarlık |
| Din | Ermeni Mezarlığı |
| Sorumlu | Surp Agop Hastanesi |
| Durum | Kullanılmıyor |
| Özellikler | Eski tarihi bir mezarlık, Kullanıldığı zaman 1560-1930 |
Ermeni mezarlığı olarak anılan bu mezarlığın günümüzde Divan Oteli gibi binaların ve Elmadağı Parkı'nın bulunduğu alan, başta Katolik Gürcülerin gömüldüğü Gürcü mezarlığı idi. Hristiyan mezarlıkların kent dışına taşınmasının ardından Taksim Gürcü mezarlığında bulunan Gürcüce yazılı iki yüzden fazla mezar taşı sökülüp Surp Agop Hastanesi ile buradaki kilisenin inşasında kullanılmıştı. Mezar taşlarının bir kısmıyla ise kilisenin zemini döşenmişti. Kilisenin zeminine döşenmiş mezar taşlarındaki Gürcüce yazılar üzerinde yürünmekten dolayı büyük ölçüde aşınmış olmakla birlikte 19. yüzyılın sonlarında okunabilir haldeydi.
Tarihi
1560 yılında, İstanbul'da başlayan veba salgını sonrasında ölülerin şehrin sınırları içerisine gömülmesi yasaklandı. Bu yüzden salgında hayatını kaybeden Ermeniler Elmadağ taraflarına, günümüzde Surp Agop Hastanesi'nin bulunduğu bölgenin karşısına gömülmeye başlandı. Margos Natanyan'ın 1929'da yazdığı mektuba göre mezarlığın bulunduğu arazi Osmanlı Padişahı I. Süleyman tarafından, kendisini ölümden kurtaran aşçı Manuk Karaseferyan'ın isteği doğrultusunda Ermenilere verilmişti.
1853 yılında mezarlığın çevresi duvarla çevrilirken, 1856 yılında kapısına isim levhası yerleştirildi. 1865 yılındaki kolera salgınının ardından, şehrin merkezî noktalarından biri olan Pera'ya yakınlığından dolayı mezarlığa defin işlemleri yasaklandı ve buna karşılık Şişli Ermeni Mezarlığı, şehirdeki Ermeni cemaatinin kullanımına tahsis edildi. Artık defin işlemleri gerçekleştirilemediğinden boş kalan bölgeye Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi inşa edildi.
1872 yılında belediye, yakınındaki Harbiye arazisine katmak üzere mezarlığa el koymak istedi. Aynı yılın 22 Aralık gününde Trakya bölgesi dinî lideri Tatyos Episkopos önderliğindeki Ermeni ruhanilerin Padişah Abdülaziz'e yazdığı bir dilekçeyle bu durumu bildirmesinin ardından Abdülaziz, ilgili arazinin padişah fermanıyla Ermeni cemaatine verildiğini ve mezarlığın Ermenilere ait olduğunu onayladı.
1926 yılında Beyoğlu Belediyesi tarafından ilçedeki mezarlıklara gömme işlemleri yasaklandı ve Pangaltı Ermeni Mezarlığı'nın uygun bir yere nakledilmesine karar verildi. 1931'de Tapu İdaresine müracaat eden İstanbul Belediyesi, Pangaltı Ermeni Mezarlığı'nın yer aldığı arsanın Sultan Beyazıt Veli adlı bir vakfa ait olduğunu ve artık kullanılmayan bir mezarlık olduğundan 1580 sayılı Mezarlıklar kanununun 167. maddesine göre kendisine devredilmesi talebinde bulundu. Tapu İdaresinin bu doğrultuda Ankara'daki Tapu Genel Merkezine yaptığı istek olumlu sonuçlandı ve mezarlık ile mezarlığa ait dükkân ve garajların gelirleri belediyeye geçti. Bir müddet sonra Patrik Mesrop Naroyan ve K. Torkomyan, mezarlığın terk edilmiş olmadığı ve mülkiyet hakkı olduğu gerekçesiyle İstanbul Ermeni Patrikhanesi adına belediyeye karşı dava açtı. İstanbul Hukuk Mahkemesinde görülen dava, Mezarlıklar Kanununa göre mezarlığın kullanılmadığı ve belediyenin eline geçmesi kararlarıyla 26 Kasım 1934'te sonuçlandı.
Belediye ile Ermeni cemaati arasında süren birtakım davalar sonucunda İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ ile Beyoğlu Üç Horan Vakfının yönetim kurulundan Arşak Sürenyan arasında imzalanan ve yaklaşık 6.000 m2'lik binalar cemaate bırakılırken, kalan yaklaşık 850.000 m2'lik arazi belediyeye geçti. Arazi ile kilise arasında kalan 1287,5 m2'lik arsa ise bazı kişiler arasında paylaştırıldı.
1938 yılı başlarında belediye, mezarlığın kaldırılacağını ve ilgilenenlere on beş gün içerisinde mezarlıklarını kaldırmalarını bildirdi. 1939 yılında mezarlığın tamamı ortadan kaldırılmış, güneyinde konumlanan ve Surp Krikor Lusavoriç'e ithaf edilen kilise de yıkılmıştı. Mezarlıktan kaldırılan mezar taşlarının bir kısmı ise Eminönü Meydanı'nındaki Yeni Cami'nin kaldırılan avlu duvarlarının yerine eklenen basamaklar ile inşası süren Taksim Gezi Parkı'nın merdivenlerinde kullanıldı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Nalcı, Tamar (27 Ağustos 2011). "Bir Gasp Hikâyesi". İstanbul: Bianet. 31 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2013.
- ^ Eugène Dallegio d'Alessio "ქართველები კონსტანტინოპოლში" (İstanbul Gürcüleri), İstanbul, 1921, s. 20-22.
- ^ Eugène Dallegio d'Alessio, İstanbul Gürcüleri (Çeviri: Fahrettin Çiloğlu), İstanbul, 2003, s. 36-38. 7 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d e f g h i j k . Hye-Tert. 7 Temmuz 2008. 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2013.
- ^ "Semtlerle Şehrin Hafıza Katmanları: Şişli" (PDF). Karakutu Derneği. Birzamanlar Yayıncılık | Geçmişimizin kültürel mozaiği. Mart 2022. s. 7. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Haziran 2022.
- ^ Çetintaş, Burak (Aralık 2012). "İstanbul: Şehri yıkarak tarihe geçenler". NTV Tarih, 47. s. 65.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pangalti Ermeni Mezarligi veya diger adiyla Surp Agop Mezarligi Turkiye nin Istanbul ilinin Sisli ilcesindeki Pangalti semti civarinda yer alan ve gunumuzde varligini surdurmeyen eski bir mezarlik Mezarligin bulundugu arazi 1560 yili civarinda Ermenilerin kullanimina sunulmus ve bundan sonraki yillarda mezarlik olarak kullanilmaya baslanmisti 1930 larda yikilan mezarligin bulundugu bolgede gunumuzde Divan Oteli Hilton Oteli Taksim Gezi Parki Istanbul Radyoevi ile Askeri Muze nin bir kismi ile cesitli yapilar bulunmaktadir Pangalti Ermeni Mezarligi1913 te Pangalti Ermeni Mezarligi nin hemen yaninda gerceklestirilen cenaze toreniDiger ad lar Surp Agop MezarligiKonumSisli Istanbul TurkiyeKoordinatlar41 02 32 K 28 59 18 D 41 04222 K 28 98833 D 41 04222 28 98833TurSivil MezarlikDinErmeni MezarligiSorumluSurp Agop HastanesiDurumKullanilmiyorOzelliklerEski tarihi bir mezarlik Kullanildigi zaman 1560 1930 Ermeni mezarligi olarak anilan bu mezarligin gunumuzde Divan Oteli gibi binalarin ve Elmadagi Parki nin bulundugu alan basta Katolik Gurculerin gomuldugu Gurcu mezarligi idi Hristiyan mezarliklarin kent disina tasinmasinin ardindan Taksim Gurcu mezarliginda bulunan Gurcuce yazili iki yuzden fazla mezar tasi sokulup Surp Agop Hastanesi ile buradaki kilisenin insasinda kullanilmisti Mezar taslarinin bir kismiyla ise kilisenin zemini dosenmisti Kilisenin zeminine dosenmis mezar taslarindaki Gurcuce yazilar uzerinde yurunmekten dolayi buyuk olcude asinmis olmakla birlikte 19 yuzyilin sonlarinda okunabilir haldeydi Tarihi1560 yilinda Istanbul da baslayan veba salgini sonrasinda olulerin sehrin sinirlari icerisine gomulmesi yasaklandi Bu yuzden salginda hayatini kaybeden Ermeniler Elmadag taraflarina gunumuzde Surp Agop Hastanesi nin bulundugu bolgenin karsisina gomulmeye baslandi Margos Natanyan in 1929 da yazdigi mektuba gore mezarligin bulundugu arazi Osmanli Padisahi I Suleyman tarafindan kendisini olumden kurtaran asci Manuk Karaseferyan in istegi dogrultusunda Ermenilere verilmisti 1853 yilinda mezarligin cevresi duvarla cevrilirken 1856 yilinda kapisina isim levhasi yerlestirildi 1865 yilindaki kolera salgininin ardindan sehrin merkezi noktalarindan biri olan Pera ya yakinligindan dolayi mezarliga defin islemleri yasaklandi ve buna karsilik Sisli Ermeni Mezarligi sehirdeki Ermeni cemaatinin kullanimina tahsis edildi Artik defin islemleri gerceklestirilemediginden bos kalan bolgeye Surp Krikor Lusavoric Kilisesi insa edildi 1872 yilinda belediye yakinindaki Harbiye arazisine katmak uzere mezarliga el koymak istedi Ayni yilin 22 Aralik gununde Trakya bolgesi dini lideri Tatyos Episkopos onderligindeki Ermeni ruhanilerin Padisah Abdulaziz e yazdigi bir dilekceyle bu durumu bildirmesinin ardindan Abdulaziz ilgili arazinin padisah fermaniyla Ermeni cemaatine verildigini ve mezarligin Ermenilere ait oldugunu onayladi 1926 yilinda Beyoglu Belediyesi tarafindan ilcedeki mezarliklara gomme islemleri yasaklandi ve Pangalti Ermeni Mezarligi nin uygun bir yere nakledilmesine karar verildi 1931 de Tapu Idaresine muracaat eden Istanbul Belediyesi Pangalti Ermeni Mezarligi nin yer aldigi arsanin Sultan Beyazit Veli adli bir vakfa ait oldugunu ve artik kullanilmayan bir mezarlik oldugundan 1580 sayili Mezarliklar kanununun 167 maddesine gore kendisine devredilmesi talebinde bulundu Tapu Idaresinin bu dogrultuda Ankara daki Tapu Genel Merkezine yaptigi istek olumlu sonuclandi ve mezarlik ile mezarliga ait dukkan ve garajlarin gelirleri belediyeye gecti Bir muddet sonra Patrik Mesrop Naroyan ve K Torkomyan mezarligin terk edilmis olmadigi ve mulkiyet hakki oldugu gerekcesiyle Istanbul Ermeni Patrikhanesi adina belediyeye karsi dava acti Istanbul Hukuk Mahkemesinde gorulen dava Mezarliklar Kanununa gore mezarligin kullanilmadigi ve belediyenin eline gecmesi kararlariyla 26 Kasim 1934 te sonuclandi Belediye ile Ermeni cemaati arasinda suren birtakim davalar sonucunda Istanbul Valisi Muhittin Ustundag ile Beyoglu Uc Horan Vakfinin yonetim kurulundan Arsak Surenyan arasinda imzalanan ve yaklasik 6 000 m2 lik binalar cemaate birakilirken kalan yaklasik 850 000 m2 lik arazi belediyeye gecti Arazi ile kilise arasinda kalan 1287 5 m2 lik arsa ise bazi kisiler arasinda paylastirildi 1938 yili baslarinda belediye mezarligin kaldirilacagini ve ilgilenenlere on bes gun icerisinde mezarliklarini kaldirmalarini bildirdi 1939 yilinda mezarligin tamami ortadan kaldirilmis guneyinde konumlanan ve Surp Krikor Lusavoric e ithaf edilen kilise de yikilmisti Mezarliktan kaldirilan mezar taslarinin bir kismi ise Eminonu Meydani nindaki Yeni Cami nin kaldirilan avlu duvarlarinin yerine eklenen basamaklar ile insasi suren Taksim Gezi Parki nin merdivenlerinde kullanildi Ayrica bakinizAyaspasa Mezarligi Turkiye deki mezarliklar listesi Taksim Gurcu mezarligiKaynakca a b c d e f g Nalci Tamar 27 Agustos 2011 Bir Gasp Hikayesi Istanbul Bianet 31 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2013 Eugene Dallegio d Alessio ქართველები კონსტანტინოპოლში Istanbul Gurculeri Istanbul 1921 s 20 22 Eugene Dallegio d Alessio Istanbul Gurculeri Ceviri Fahrettin Ciloglu Istanbul 2003 s 36 38 7 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 975 8260 15 4 a b c d e f g h i j k Hye Tert 7 Temmuz 2008 4 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2013 Semtlerle Sehrin Hafiza Katmanlari Sisli PDF Karakutu Dernegi Birzamanlar Yayincilik Gecmisimizin kulturel mozaigi Mart 2022 s 7 12 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Haziran 2022 Cetintas Burak Aralik 2012 Istanbul Sehri yikarak tarihe gecenler NTV Tarih 47 s 65 Dis baglantilar