Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için alakalı konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Mayıs 2015) |
Veba, Yersinia pestis adındaki bakteri tarafından oluşturulan enfeksiyon hastalıklarına verilen genel isimdir.
| Veba | |
|---|---|
 | |
| ile işaretlenmiş Yersinia pestis'in mikroskop altında 200 kez büyütülmüş hâlinin görüntüsü. | |
| Olağan başlangıcı | Maruz kalındıktan 1-7 gün sonra |
| Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları  |
| Belirtiler | Ateş, zayıf düşme, baş ağrısı |
| Tipler | Hıyarcıklı veba, pnömonik veba, septisemik veba |
| Nedenleri | Yersinia pestis |
| Tanı | Bakterinin lenf nodunda, kanda, balgamda gözlemlenmesi |
| Korunma | Veba aşısı |
| Tedavi | Antibiyotiklerle birlikte destekleyici bakım |
| İlaç | ve |
| Prognoz | ~%10 ölüm riski (tedaviyle) |
| Sıklık | ~yılda 600 |
Etimoloji
"Veba" sözcüğü Arapçada "salgın" (bulaşıcı hastalık) demektir. Örneğin, Koronavirüs pandemisi sürecinde Arap televizyonlarında "Veba-i Kurûna" (Korona salgını) tabiri sıklıkla kullanılmaktadır. Ancak "Veba" kelimesi Osmanlıcada özel bir hastalığı tanımlar hale gelmiştir. Aslında bu hastalığa Araplar "Taun" (الطاعون) demektedirler.
Özellikler
Antik Çağlar'dan itibaren tanınmış bir hastalıktır. Lakabı "Kara Ölüm"dür. Orta Çağ'da 1347-1353 arasında, Avrupa nüfusunun üçte birinin kaybedilmesinden sorumludur. (Ayrıca bu hastalık 1347-1348 yılları arasında Venedik nüfusu 130.000 iken 70.000'e düşmesine neden olmuştur.) Modern antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Gelişmiş ülkelerin tamamında ve gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda ortadan kaldırılmış olmasına rağmen Asya ve Afrika kıtalarının bazı bölgelerinde hâlen görülebilmektedir.
Kendini 4 şekilde gösterebilir:
- Bubonik
- Septisemik
- Pnömonik
- Gastro-intestinal
Bulaşıcı ve öldürücü bir hastalıktır. Vebanın farelerden bulaştığı kanısı yaygındır, ancak gerçekte bakteriyi yayan bir tür piredir ve fareler de bu hastalığın kurbanıdırlar. Tarihte veba salgınlarından önce şehirlerde büyük miktarda fare ölümlerinin meydana geldiği görülmüş, ölü farelerle temas eden insanların, pire ısırması nedeniyle bu hastalığa maruz kaldıkları tespit edilmiştir.
Hastalık, mikrop kapıldıktan 2-8 gün içerisinde kendini gösterir. Hastada aniden başlayan baş ve sırt ağrıları, ateş, titreme, kusma, nefes darlığı, halsizlik, deri lekeleri, burun kanaması, kan tükürme, kasık ağrıları ve devamlı dalgınlık görülür.
Dilde kahverengilik ve kurulaşma görülür. Yapılacak ilk iş hastayı tecrit etmektir. Çevresindeki sağlıklı kişilere koruyucu antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır. Bugün için önemi olmayan ve eski devirlerde de olduğu kadar çok görülmeyen bu hastalığın tedavisi için geç kalmadan sağlık kuruluşlarına haber vermek gerekir.
"Hıyarcıklı veba" (bubonik veba) veba hastalığının en yaygın biçimidir. Hastalığa Yersinia pestis adı verilen enterobakteri neden olur. Bakteri vücuda girdikten sonra 3 ila 8 gün içinde etkisini gösterir. Belirtileri, yüksek ateş, üşüme duygusu, başağrısı, ishal ve bubo adı verilen, lenf bezi şişmeleridir. Deri altında ve iç organlarda kanama başladığı zaman da, akan kanın birikmesi sonucu ciltte siyah lekeler oluşur.
Geçmişte belirli dönemlerde bu hastalığın büyük salgınları yaşanmıştır. 14. yüzyılda kara ölüm olarak kayıtlara geçen salgının, hıyarcıklı veba olduğu sanılmaktadır.
Hıyarcıklı Veba
Bir pire insanı ısırdığında ve yarayı açılmış kanla kirlettiğinde, veba taşıyan bakteriler dokuya geçer. Y. pestis hücrelerin içinde üreyebilir, bu nedenle fagositozlanmış olsalar bile, hala hayatta kalabilirler. Vücutta bir kez girdiklerinde, bakteriler interstisyel sıvıyı boşaltan lenfatik sisteme girebilir. Veba bakterileri, biri blokaja neden olduğu bilinen birkaç toksin salgılar. Y. pestis, enfekte olmuş insanın lenfatik damarlarından, lenf noduna ulaşana kadar neden olur. Şişmiş lenf nodları, hastalıkla ilişkili karakteristik buboları (hıyarcıklar) oluşturur ve bu buboların otopsileri, bunların çoğunlukla hemorajik veya nekrotik olduğunu ortaya koymuştur.
Eğer lenf nodu patlatılmışsa, enfeksiyon kan dolaşımına geçerek sekonder septisemik vebaya neden olabilir ve akciğerlere geçerek sekonder pnömonik vebaya neden olabilir.
Septisemik Veba
Lenfatikler nihayetinde kan dolaşımına akar, böylece veba bakterileri kana girebilir ve vücudun neredeyse her yerine gidebilir. Septisemik vebada, bakteriyel endotoksinler vücutta küçük pıhtılara ve muhtemelen iskemik nekroza (o dokuya dolaşım/perfüzyon eksikliği nedeniyle doku ölümü) neden olan yaygın damar içi pıhtılaşmaya (DIC) neden olur. DIC, vücudun pıhtılaşma kaynaklarının tükenmesine neden olur, böylece artık kanamayı kontrol edemez. Sonuç olarak, ciltte ve diğer organlarda kanama olur ve bu da kırmızı ve/veya siyah düzensiz döküntü ve hemoptizi/hematemez (kan öksürme / kusma) neden olabilir. Deride böcek ısırıklarına benzeyen yumrular vardır; bunlar genellikle kırmızı ve bazen merkezde beyazdır. Tedavi edilmezse septisemik veba genellikle ölümcüldür. Antibiyotiklerle erken tedavi, mortalite oranını yüzde 4-15 arasında azaltır.
Pnömonik Veba
Pnömonik veba formu, akciğerlerin enfeksiyonundan kaynaklanır. Öksürme ve hapşırmaya neden olur ve böylece bakteriyel hücreler içeren ve bunları teneffüs eden herkesi enfekte etmesi muhtemel havadaki damlacıklar üretir. Pnömonik veba için kuluçka süresi kısa, genellikle iki ila dört gün, ancak bazen sadece birkaç saattir. İlk belirtiler diğer bazı solunum yolu hastalıklarından ayırt edilemez; baş ağrısı, halsizlik ve kan tükürme veya kusmayı içerir. Hastalığın seyri hızlıdır; yeterince erken teşhis ve tedavi edilmezse (tipik olarak birkaç saat içinde), bir ila altı gün içinde ölüm görülebilir. Tedavi edilmemiş vakalarda mortalite yaklaşık %100'dür.
Galeri
Kitaplar
- Plagues in the Islamic World, Dictionary of the Middle Ages, J. R. Strayer, New York 1989, IX, 684-686.
- Türkiye’de Veba (Taun) Tarihçesi Üzerine, Süheyl Ünver, Tedavi Kliniği ve Laboratuvarı, Sayı: 5 (1935), Sayfa: 70-88.
- Sürremerrî, Kitâb fîhi ẕikrü’l-vebâʾ ve’ṭ-ṭâʿûn, Yayınlayan: Şevket b. Rıfkī Şevket, Amman-Dımaşk 1425/2005, Sayfa: 88, 101.
- İbn Hacer el-Askalânî, Beẕlü’l-mâʿûn fî fażli’ṭ-ṭâʿûn, Yayınlayan: Ahmed İsâm Abdülkādir el-Kâtib, Riyad 1411, Sayfa: 78, 85, 97, 109, 196, 305.
Kaynakça
- ^ a b . CDC (İngilizce). September 2015. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017.
- ^ a b c d e . World Health Organization. October 2017. 5 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017.
- ^ . CDC (İngilizce). October 2015. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017.
- ^ . CDC (İngilizce). September 2015. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017.
- ^ Thesaurus Linguarum Orientalium Turcicae, Arabicae et Persicae; François de Mesgnien Meninski, 1680, Viyana ("Morbus epidemius, pec. pestilentia" şeklinde tanımlanır.)
- ^ Tâ‘ûn and Wabâ - Conceptions of Plague and Pestilence in Early Islam, Jesho, XXV/3 (Yıl: 1982), Sayfa: 268-307.
- ^ Brown, SD; Montie, TC (1977). "Beta-adrenergic blocking activity of Yersinia pestis murine toxin" 28 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. . 18 (1): 85–93. doi:10.1128/IAI.18.1.85-93.1977. PMC 421197. PMID 198377 16 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Sebbane, F; Jarret, C.O.; Gardner, D; Long, D; Hinnebusch, B.J. (2006). "Role of Yersinia pestis plasminogen activator in the incidence of distinct septicemic and bubonic forms of flea-borne plague". Proc Natl Acad Sci U S A. 103 (14): 5526–5530. Bibcode:2006PNAS..103.5526S 14 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. doi:10.1073/pnas.0509544103. PMC 1414629. PMID 16567636 15 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Symptoms | Plague" 15 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Centers for Disease Control and Prevention. 14 September 2015. Retrieved 18 April 2017.
- ^ Sebbane, F; Gardner, D; Long, D; Gowen, B.B.; Hinnebusch, B.J. (2005). "Kinetics of Disease Progression and Host Response in a Rat Model of Bubonic Plague". Am J Pathol. 166 (5): 1427–1439. doi:10.1016/S0002-9440(10)62360-7. PMC 1606397. PMID 15855643 14 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ . Centers for Disease Control and Prevention. 5 Ağustos 2014. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Wagle PM (1948). "Recent advances in the treatment of bubonic plague". Indian J Med Sci. 2: 489–94.
- ^ Meyer KF (1950). "Modern therapy of plague". J Am Med Assoc. 144 (12): 982–85. doi:10.1001/jama.1950.02920120006003. PMID 14774219 21 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Datt Gupta AK (1948). "A short note on plague cases treated at Campbell Hospital". Ind Med Gaz. 83 (3): 150–51. PMC 5190352. PMID 29014753.
- ^ Ryan, K. J.; Ray, C. G., eds. (2004). Sherris Medical Microbiology: An Introduction to Infectious Diseases (4th ed.). New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-8385-8529-0.
- ^ Hoffman SL (1980). "Plague in the United States: the "Black Death" is still alive". Annals of Emergency Medicine. 9 (6): 319–22. doi:10.1016/S0196-0644(80)80068-0. PMID 7386958 22 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)
- Health topic24 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Communicable Disease Surveillance & Response8 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Impact of plague & Information resources
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
- , biyogüvenlik
- Symptoms, causes, pictures of bubonic plague1 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Secrets of the Dead. Mystery of the Black Death25 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . PBS
- (281 KB)
- Plague - LoveToKnow 19117 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Genom bilgisi
- fotoğraflar, videolar
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin alakali konuda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Mayis 2015 Veba Yersinia pestis adindaki bakteri tarafindan olusturulan enfeksiyon hastaliklarina verilen genel isimdir Vebaile isaretlenmis Yersinia pestis in mikroskop altinda 200 kez buyutulmus halinin goruntusu Olagan baslangiciMaruz kalindiktan 1 7 gun sonraUzmanlikEnfeksiyon hastaliklari BelirtilerAtes zayif dusme bas agrisiTiplerHiyarcikli veba pnomonik veba septisemik vebaNedenleriYersinia pestisTaniBakterinin lenf nodunda kanda balgamda gozlemlenmesiKorunmaVeba asisiTedaviAntibiyotiklerle birlikte destekleyici bakimIlacvePrognoz 10 olum riski tedaviyle Siklik yilda 600Etimoloji Veba sozcugu Arapcada salgin bulasici hastalik demektir Ornegin Koronavirus pandemisi surecinde Arap televizyonlarinda Veba i Kuruna Korona salgini tabiri siklikla kullanilmaktadir Ancak Veba kelimesi Osmanlicada ozel bir hastaligi tanimlar hale gelmistir Aslinda bu hastaliga Araplar Taun الطاعون demektedirler OzelliklerAntik Caglar dan itibaren taninmis bir hastaliktir Lakabi Kara Olum dur Orta Cag da 1347 1353 arasinda Avrupa nufusunun ucte birinin kaybedilmesinden sorumludur Ayrica bu hastalik 1347 1348 yillari arasinda Venedik nufusu 130 000 iken 70 000 e dusmesine neden olmustur Modern antibiyotiklerle tedavi edilebilir Gelismis ulkelerin tamaminda ve gelismekte olan ulkelerin pek cogunda ortadan kaldirilmis olmasina ragmen Asya ve Afrika kitalarinin bazi bolgelerinde halen gorulebilmektedir Kendini 4 sekilde gosterebilir Bubonik Septisemik Pnomonik Gastro intestinal Bulasici ve oldurucu bir hastaliktir Vebanin farelerden bulastigi kanisi yaygindir ancak gercekte bakteriyi yayan bir tur piredir ve fareler de bu hastaligin kurbanidirlar Tarihte veba salginlarindan once sehirlerde buyuk miktarda fare olumlerinin meydana geldigi gorulmus olu farelerle temas eden insanlarin pire isirmasi nedeniyle bu hastaliga maruz kaldiklari tespit edilmistir Hastalik mikrop kapildiktan 2 8 gun icerisinde kendini gosterir Hastada aniden baslayan bas ve sirt agrilari ates titreme kusma nefes darligi halsizlik deri lekeleri burun kanamasi kan tukurme kasik agrilari ve devamli dalginlik gorulur Dilde kahverengilik ve kurulasma gorulur Yapilacak ilk is hastayi tecrit etmektir Cevresindeki saglikli kisilere koruyucu antibiyotik tedavisi uygulanmalidir Bugun icin onemi olmayan ve eski devirlerde de oldugu kadar cok gorulmeyen bu hastaligin tedavisi icin gec kalmadan saglik kuruluslarina haber vermek gerekir Hiyarcikli veba bubonik veba veba hastaliginin en yaygin bicimidir Hastaliga Yersinia pestis adi verilen enterobakteri neden olur Bakteri vucuda girdikten sonra 3 ila 8 gun icinde etkisini gosterir Belirtileri yuksek ates usume duygusu basagrisi ishal ve bubo adi verilen lenf bezi sismeleridir Deri altinda ve ic organlarda kanama basladigi zaman da akan kanin birikmesi sonucu ciltte siyah lekeler olusur Gecmiste belirli donemlerde bu hastaligin buyuk salginlari yasanmistir 14 yuzyilda kara olum olarak kayitlara gecen salginin hiyarcikli veba oldugu sanilmaktadir Hiyarcikli Veba Bir pire insani isirdiginda ve yarayi acilmis kanla kirlettiginde veba tasiyan bakteriler dokuya gecer Y pestis hucrelerin icinde ureyebilir bu nedenle fagositozlanmis olsalar bile hala hayatta kalabilirler Vucutta bir kez girdiklerinde bakteriler interstisyel siviyi bosaltan lenfatik sisteme girebilir Veba bakterileri biri blokaja neden oldugu bilinen birkac toksin salgilar Y pestis enfekte olmus insanin lenfatik damarlarindan lenf noduna ulasana kadar neden olur Sismis lenf nodlari hastalikla iliskili karakteristik bubolari hiyarciklar olusturur ve bu bubolarin otopsileri bunlarin cogunlukla hemorajik veya nekrotik oldugunu ortaya koymustur Eger lenf nodu patlatilmissa enfeksiyon kan dolasimina gecerek sekonder septisemik vebaya neden olabilir ve akcigerlere gecerek sekonder pnomonik vebaya neden olabilir Septisemik Veba Lenfatikler nihayetinde kan dolasimina akar boylece veba bakterileri kana girebilir ve vucudun neredeyse her yerine gidebilir Septisemik vebada bakteriyel endotoksinler vucutta kucuk pihtilara ve muhtemelen iskemik nekroza o dokuya dolasim perfuzyon eksikligi nedeniyle doku olumu neden olan yaygin damar ici pihtilasmaya DIC neden olur DIC vucudun pihtilasma kaynaklarinin tukenmesine neden olur boylece artik kanamayi kontrol edemez Sonuc olarak ciltte ve diger organlarda kanama olur ve bu da kirmizi ve veya siyah duzensiz dokuntu ve hemoptizi hematemez kan oksurme kusma neden olabilir Deride bocek isiriklarina benzeyen yumrular vardir bunlar genellikle kirmizi ve bazen merkezde beyazdir Tedavi edilmezse septisemik veba genellikle olumculdur Antibiyotiklerle erken tedavi mortalite oranini yuzde 4 15 arasinda azaltir Pnomonik Veba Pnomonik veba formu akcigerlerin enfeksiyonundan kaynaklanir Oksurme ve hapsirmaya neden olur ve boylece bakteriyel hucreler iceren ve bunlari teneffus eden herkesi enfekte etmesi muhtemel havadaki damlaciklar uretir Pnomonik veba icin kulucka suresi kisa genellikle iki ila dort gun ancak bazen sadece birkac saattir Ilk belirtiler diger bazi solunum yolu hastaliklarindan ayirt edilemez bas agrisi halsizlik ve kan tukurme veya kusmayi icerir Hastaligin seyri hizlidir yeterince erken teshis ve tedavi edilmezse tipik olarak birkac saat icinde bir ila alti gun icinde olum gorulebilir Tedavi edilmemis vakalarda mortalite yaklasik 100 dur GaleriHiyarcikli vebada veba bakterisi yuzunden sismis lenf bezleri bubolar Hastaliga neden olan bakteriler Kara olum un Avrupa da yayilmasiKitaplarPlagues in the Islamic World Dictionary of the Middle Ages J R Strayer New York 1989 IX 684 686 Turkiye de Veba Taun Tarihcesi Uzerine Suheyl Unver Tedavi Klinigi ve Laboratuvari Sayi 5 1935 Sayfa 70 88 Surremerri Kitab fihi ẕikru l vebaʾ ve ṭ ṭaʿun Yayinlayan Sevket b Rifki Sevket Amman Dimask 1425 2005 Sayfa 88 101 Ibn Hacer el Askalani Beẕlu l maʿun fi fazli ṭ ṭaʿun Yayinlayan Ahmed Isam Abdulkadir el Katib Riyad 1411 Sayfa 78 85 97 109 196 305 Kaynakca a b CDC Ingilizce September 2015 20 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2017 a b c d e World Health Organization October 2017 5 Nisan 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2017 CDC Ingilizce October 2015 20 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2017 CDC Ingilizce September 2015 20 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2017 Thesaurus Linguarum Orientalium Turcicae Arabicae et Persicae Francois de Mesgnien Meninski 1680 Viyana Morbus epidemius pec pestilentia seklinde tanimlanir Ta un and Waba Conceptions of Plague and Pestilence in Early Islam Jesho XXV 3 Yil 1982 Sayfa 268 307 Brown SD Montie TC 1977 Beta adrenergic blocking activity of Yersinia pestis murine toxin 28 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 1 85 93 doi 10 1128 IAI 18 1 85 93 1977 PMC 421197 PMID 198377 16 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sebbane F Jarret C O Gardner D Long D Hinnebusch B J 2006 Role of Yersinia pestis plasminogen activator in the incidence of distinct septicemic and bubonic forms of flea borne plague Proc Natl Acad Sci U S A 103 14 5526 5530 Bibcode 2006PNAS 103 5526S 14 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1073 pnas 0509544103 PMC 1414629 PMID 16567636 15 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Symptoms Plague 15 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Centers for Disease Control and Prevention 14 September 2015 Retrieved 18 April 2017 Sebbane F Gardner D Long D Gowen B B Hinnebusch B J 2005 Kinetics of Disease Progression and Host Response in a Rat Model of Bubonic Plague Am J Pathol 166 5 1427 1439 doi 10 1016 S0002 9440 10 62360 7 PMC 1606397 PMID 15855643 14 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Centers for Disease Control and Prevention 5 Agustos 2014 20 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Wagle PM 1948 Recent advances in the treatment of bubonic plague Indian J Med Sci 2 489 94 Meyer KF 1950 Modern therapy of plague J Am Med Assoc 144 12 982 85 doi 10 1001 jama 1950 02920120006003 PMID 14774219 21 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Datt Gupta AK 1948 A short note on plague cases treated at Campbell Hospital Ind Med Gaz 83 3 150 51 PMC 5190352 PMID 29014753 Ryan K J Ray C G eds 2004 Sherris Medical Microbiology An Introduction to Infectious Diseases 4th ed New York McGraw Hill ISBN 978 0 8385 8529 0 Hoffman SL 1980 Plague in the United States the Black Death is still alive Annals of Emergency Medicine 9 6 319 22 doi 10 1016 S0196 0644 80 80068 0 PMID 7386958 22 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizKerevit vebasi Veba doktoruDis baglantilarDunya Saglik Orgutu DSO Health topic24 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Communicable Disease Surveillance amp Response8 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Impact of plague amp Information resources Centers for Disease Control and Prevention CDC biyoguvenlik Symptoms causes pictures of bubonic plague1 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Secrets of the Dead Mystery of the Black Death25 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde PBS 281 KB Plague LoveToKnow 19117 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Genom bilgisi fotograflar videolarSiniflandirmaDICD 10 A 1 ICD 9 CM 020MeSH D010930Dis kaynaklarMedlinePlus 000596eMedicine med 3381Patient UK Veba