Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Anadolu parsı, Orta Doğu ve Batı Asya'da yaygın olan İran parsının Anadolu'da yaşayan bir alt türüdür. Uzun süre ayrı bir pars alt türü olarak kabul edilmiş ve Panthera pardus tulliana adı verilmiş, ancak modern genetik araştırmaların bu türün diğer batı ve orta Asya pars türlerinden genetik olarak çok az farklılık gösterdiğini kanıtlaması üzerine İran parsı alt türlerine eklenmesi görüşü hâkim olmuştur.
| Anadolu parsı | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
Panthera pardus tulliana Valenciennes, 1856 |
Türkiye'de nesli tükendiği düşünülmüştür ancak Mayıs 2021 tarihinde yayımlanan araştırma makalesinde Şırnak Cudi dağında kurulan fotokapanlarla 2018 ve 2019 yıllarında çekilmiş, aynı bireye ait olduğu düşünülen 3 farklı fotoğrafı yayımlanmıştır. 2021 Tarihinde çekilen bir Anadolu parsının fotoğrafı, yetkililer tarafından 2022 Mayıs tarihinde yayınlanmıştır. Tarım ve Orman Bakanlığı, tespit edilen Anadolu parslarının koruma amacıyla yerlerinin paylaşılmayacağı açıklanmıştır.
28 Kasım 2023 tarihinde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından fotokapana yakalanan Anadolu parsı fotoğrafları paylaşıldı.
25 Mayıs 2024 tarihinde Şırnak'ta Cudi Dağı bölgesinde Anadolu parsı ile sırtlanın karşı karşıya geldiği anlar, termal kameraya yansıdı.
Özellikleri
Boyu 200–250 cm, ağırlığı dişilerde 35–50 kg, erkeklerde 45–70 kg civarındadır. Yaklaşık ömrü 20 yıldır. Çok çevik olan Anadolu parsı, etoburdur ve geyik, yaban keçisi, yaban domuzu, küçük memeliler ve kuşlar gibi hayvanlar av yelpazesini oluştururdu. Anadolu parsı, Doğu Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde, daha çok ormanlık ve dağlık alanlarda yaşamıştır. Doğal yaşam alanları ve av kaynaklarının azalması parsları insanların yaşadığı yerlere yönlendirmiş ve bu da genellikle vurularak ya da zehirlenerek öldürülmelerine yol açmaktadır.[]
Anadolu'da varlığı hakkında tartışma
1942 yılında Urla/İzmir'de bir çoban tarafından yakalanan bir pars yavrusu önce İzmirli bir avcı tarafından satın alınarak 9 ay boyunca bakılmış, ardından da İzmir Hayvanat Bahçesi'ne hediye edilmiştir.[]
Anadolu parsı varlığı ile ilgili son resmî kayıt 17 Ocak 1974 tarihinde Beypazarı ilçesinin 5 km batısında bulunan Bağözü köyünden bir kadına saldırması sonrasında vurularak öldürülmesiyle gerçekleşti. 2001 yılında Doğu Akdeniz bölgesi ve Doğu Karadeniz bölgesi 'nde, 2004 yılında da Doğu Karadeniz bölgesi Pokut Yaylası'nda görüldüğü iddia edilmiştir. Ancak bu alt türün doğal yaşam alanları bilindiğinden, özellikle bu son kayıtların bilimsel değeri yoktur ve muhtemelen vaşak ile ilgili olan bu gözlemleri, Anadolu parsı olarak lanse etmek muhtemelen sadece "iyi niyetli" bir spekülasyondan ibarettir.[]
Ayrıca 2006 yılında Mersin'deki ormanlık alanında kameralar tarafından bir Anadolu parsı tespit edildiği iddia edilmiş, ancak bu görüntüler de kamuoyu ile paylaşılmamıştır. Tüm bu iddiaların, doğa koruma örgütlerince, bu türe yönelik kamuoyu ilgisini maddî desteğe tahvil etmek için kurgulandığı iddiası da, farklı çevrelerce dile getirilmektedir.[]
20. yüzyılın sonlarını görebilmiş son birkaç bireyin, soylarını devam ettirebilecek gen havuzuna sahip olmadıkları ve 21. yüzyıla ulaşamadıkları kesinleşmiş gibidir. Doğu Toroslar'da kalmış olabileceği varsayılan son 10-11 bireyle ilgili herhangi bir iz bulunamamıştır.[]
Anadolu parsının varlığını kanıtlamak için çabaları aralıksız sürmektedir. Resmi olmayan kayıtlara göre Mersin çevresi en son görüldüğü yerlerdir. Ayrıca Dilek Yarımadası Millî Parkı Anadolu parsını milli park içinde korunan hayvanlar arasında göstermektedir. Bazı bilim adamları Anadolu parsının hala varlığını sürdürdüğünü ama gelecek için yeterli popülasyonunun olmadığını iddia etmektedirler.[]
Türün, büyük olasılıkla aşırı avlanma sonucu yok olduğu tahmin edilmektedir. Mantolu Hasan adındaki yerel avcının tek başına en az 15 tane Anadolu parsı vurduğu bilinmektedir. Ayrıca 2009 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü tarafından Toros Dağları'nda yaşadığı iddia edilen Anadolu parsını görüntüleyebilmek için 50 adet fotokapan yerleştirilmiştir. Gözlemler Türkiye'nin önemli noktalarında devam etmektedir. 5 Mayıs 2021 tarihinde yayımlanan araştırma makalesiyle aynı bireye ait olduğu düşünülen parsın, Şırnak ilinde 3 ayrı fotoğrafı çekilmiştir. Fotoğraflar 2018 Temmuz ve Aralık, 2019 Kasım aylarında fotokapanlar ile çekilmiştir.
26 Mayıs 2015 tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı ile Merkez Av Komisyonu tarafından çıkarılan yasaya göre, Anadolu parsının Türkiye sınırları içerisinde herhangi bir biçimde avlanması, 50.000 TL para cezasından başlayan yaptırımların yolunu açmaktadır.
Siirt'te bir parsın vurulması
2010 yılında Siirt'te, Gabar Dağı yakınlarında bir pars vurulmuş ve postu sergilenmiştir. Ayrıca parsın cesedinin fotoğrafla belgelenmesi Türkiye'de hala popülasyonunun devam ettiği yönündeki iddiaları yeniden canlandırmıştır. Öte yandan bazı çevreler ise bu türün Asya kıtasındaki en önemli yaşam alanının İran'ın stepleri olduğunu, parsın kışı geçirmek için Türkiye topraklarına girmiş olabileceğini düşünmektedirler.[]
Diyarbakır'da öldürülen leopar
2013 yılının Kasım ayında Diyarbakır'ın Çınar İlçesi’ne bağlı Solmaz köyünde çoban Kasım Kaplan'a saldırdığı iddia edilen parsı kuzeni Mahmut Kaplan tüfekle vurarak öldürmüştür. Öldürülen hayvan araştırılmak üzere Dicle Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi’ne götürülmüştür. Daha sonra yapılan DNA incelemesinde hayvanın İran Parsı olduğu bulunmuştur.
2013 ve 2015 yılındaki gelişmeler
Haziran 2013'te Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Yaban Hayatı ve Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şağdan Başkaya yaptığı açıklamada, gizemli bir hayvan türü olan Anadolu parsının Türkiye'de birçok yerde yaşamını sürdürdüğüne ilişkin ellerindeki bulguları çok yakında kamuoyu ile paylaşmayı planladıklarını söyledi. Bugüne kadar Doğu Karadeniz, Doğu Anadolu ve Batı Karadeniz'de toplam sekiz ilde varlığını tespit ettikleri Anadolu parsının, Türkiye'nin bu üç bölgesinde en az 20 ilde kuvvetli bir ihtimalle yaşadığını tahmin ettiklerini, türün bu üç bölge dışında da yaşayabilme potansiyeli dikkate alındığında, ülkede en az 30 ilde yaşama ihtimali bulunduğunu belirtti.
Aralık 2013'te dönemin Siirt Valisi Ahmet Aydın, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın desteğiyle bölgede yürütülen "Güneydoğu Anadolu Leopar Projesi" kapsamında valilikçe avcılar ve muhtarlara yönelik düzenlenen bilgilendirme toplantısında, leoparı canlı yakalayıp uzmanlara teslim edecek kişiye sıfır km otomobil vaadinde bulundu.
Nisan 2015'te Güneydoğu Anadolu Leopar Projesi koordinatörü Batur Avgan, proje kapsamında yapılan çalışmalarda bölgede üreyen bir leopar popülasyonunun varlığına yönelik somut verilere ulaşılamasa da, bölgenin büyük olasılıkla Kuzey Irak'tan gelen leopar bireyleri tarafından kullandığına dair bir kanıya ulaştıklarını belirtti. Batur Avgan leoparların hem Irak'ta, hem de bu bölgede sürekli öldürüldüğünü, bu nedenle de bundan sonraki çalışmaların bu ölümleri durdurmaya yönelik yapılması gerektiğini, bu mesajı yaymak için de sivil toplum kuruluşlarına görev düşeceğini aktardı.
Tunceli'de bulunan yavru Anadolu parsı ölüsü
18 Temmuz 2015 tarihinde Tunceli'nin Pülümür ilçesine bağlı Boğalı köyü Karagöz Deresi'nde, uzun süre su içerisinde kalmış ölü bir hayvan olduğu ihbarı üzerine Doğa Koruma ve Milli Parklar ekiplerine haber verildi. Olay yerinde yetkililerce yapılan ilk incelemede, baş, tırnak, kuyruk yapısı ve vücut yapısı ile birlikte değerlendirildiğinde söz konusu hayvanın kedigiller familyasından olduğu belirtildi. Civar köylüleri, Anadolu parsının bölgede var olduğunu büyüklerinden duyduklarını dile getirirken, Anadolu parsı olma ihtimali yüksek olan leş, Doğa Koruma ve Milli Parklar Tunceli Şubesi ekipleri tarafından incelenmek üzere bulunduğu alandan alındı.
Hayvanın uzun süre su içerisinde kalması dolayısıyla yeterince tanınmaması nedeniyle gerekli tespitlerin yapılması için doku örnekleri alındığını, gen tespiti ve DNA analizleri için TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'ne gönderilmesinin ardından yapılan açıklamada yavru hayvanın Anadolu parsı olduğu ispatlandı.
Varlığının Kanıtlanması
18 Ocak 2022 'de Tarım ve Hayvancılık Bakanı tarafından Twitter'den atılan bir tweet ile resmi paylaşıldı ve 2 bölgede görüldüğü müjdelendi. Böylece varlığı kanıtlandı.
Varlığının Kanıtlanması
18 Ocak 2022 tarihinde Tarım ve Hayvancılık Bakanı Vahit Kirişci tarafından Twitter ' a atılan bir tweet ile Anadolu Parsı' nın 2 bölgede görüldüğü ifade edildi ve resimleri paylaşıldı. Böylece Anadolu Parsı ' nın varlığı resmî olarak kanıtlanmış oldu. [1][2] 31 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .[3] 31 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dokümanlar ve sınıflandırma
Anadolu parsına ilk bilimsel ismi olan Fellis tulianayı Fransız Zoolog M.A. Valenciennes 1856 yılında vermiştir. Valenciennes'e bu ismi panter ile ilgili ilk tarihi kayıtları bir araya getiren Romalı Marcus Tullius Cicero'ya atıfla vermiştir.[]
Daha sonraları yapılan sınıflandırmada, parsın 27 adet alt türünden birisi olduğu kabul edilmiş ve adı Panthera pardus tulliana olarak değiştirilmiştir. Ancak 1996 yılında Steve O'Brien'ın kurduğu bir tim tarafından yapılan genetik araştırmalar sonucu parsın 27 değil sadece 8 alt türü var olduğu ve Anadolu parsının da İran parsı ile arasında hiçbir genetik farkı olmadığı tespit edilmiştir. Böylece Anadolu parsı, Orta Doğu'da yaşayan ve ayrı alt türlere mensup oldukları sanılan parslar ile birlikte İran parsı alt türüne eklenmiştir. Bundan dolayı Anadolu parsı artık İran parsının bir ırkı olarak görülür.[]
Anadolu Parsı 2013 yılında Türkiye'de iki kere görülmüştür. İlkinde Kaçkar Dağları'nda fotokapanlara yakalanan görüntüsüdür. İkincisi ise Diyarbakır'ın Çınarlı ilçesine bağlı Solmaz köyünde öldürüldü. Ancak, Diyarbakır'da görülen hayvanın İran parsı (Panthera pardus saxicolor) olduğu anlaşılmıştır.[]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Sarı, A.; Gündoğdu, E.; Başkaya, Ş.; Arpacık, A. (2020). "Habitat preference by the Anatolian leopard (Panthera pardus tulliana Valenciennes, 1856) in North-eastern Anatolia, Turkey". Belgian Journal of Zoology. 150: 153-168. doi:10.26496/bjz.2020.78. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ Miththapala, Sriyanie; Seidensticker, John; O'Brien, Stephen J. (1996). "Phylogeographic Subspecies Recognition in Leopards (Panthera pardus): Molecular Genetic Variation". Conservation Biology. 10 (4): 1115-1132. ISSN 0888-8892. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ a b . Sözcü. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
- ^ a b Karataş, Ahmet; Bulut, Şafak; Akbaba, Burak (5 Mayıs 2021). "Camera trap records confirm the survival of the Leopard ( Panthera pardus L., 1758) in eastern Turkey (Mammalia: Felidae)". Zoology in the Middle East (İngilizce): 1-8. doi:10.1080/09397140.2021.1924419. ISSN 0939-7140. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ a b c . Evrim Ağacı. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
- ^ . NTV. 24 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022.
- ^ . İHA. 5 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023.
- ^ Selim, Mehmet (24 Mayıs 2024). "Cudi Dağı'nda, Anadolu parsı ve sırtlan karşı karşıya geldi: O anlar termal kamerayla görüntülendi". Hürriyet. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ^ . takvim.com.tr. 21 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ TRT Haber. 24 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ "Canlı leopar yakalayana sıfır otomobil". Hürriyet. Anadolu Ajans. 20 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ . 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2015.
- ^ AA. . Hürriyet. 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2023.
- ^ . Hürriyet. 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ . İhlas Haber Ajansı. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
Dış bağlantılar
- Last Anatolian Panther 28 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Haber7 05.11.2013 5 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Anadolu parsi haber gazete kitap akademik JSTOR Kasim 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddenin veya bolumun ozgun arastirma dogrulanamaz veya yoruma dayali ifadeler icerdigi dusunulmektedir Lutfen iddialari kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek gelistirin Ozgun arastirmadan olusmus ifadeler kaldirilabilir Ayrintilar maddenin tartisma sayfasinda bulunabilir Bu maddenin Vikipedi nin kalite standartlarina uyabilmesi icin tamamen yeniden yazilmasi gerekmektedir Sayfayi duzenleyerek bu konuda yardimci olabilirsiniz Goruslerinizi lutfen tartisma sayfasinda belirtiniz Kasim 2023 Anadolu parsi Orta Dogu ve Bati Asya da yaygin olan Iran parsinin Anadolu da yasayan bir alt turudur Uzun sure ayri bir pars alt turu olarak kabul edilmis ve Panthera pardus tulliana adi verilmis ancak modern genetik arastirmalarin bu turun diger bati ve orta Asya pars turlerinden genetik olarak cok az farklilik gosterdigini kanitlamasi uzerine Iran parsi alt turlerine eklenmesi gorusu hakim olmustur Anadolu parsiKorunma durumuTehlikede IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataSinif MammaliaTakim Carnivora Etciller Alt takim Feliformia Kedimsiler Familya Felidae Kedigiller Alt familya Pantherinae Buyuk kediler Cins PantheraTur P pardusAlt tur P p tullinaUclu adlandirmaPanthera pardus tulliana Valenciennes 1856Iran parsi Turkiye de nesli tukendigi dusunulmustur ancak Mayis 2021 tarihinde yayimlanan arastirma makalesinde Sirnak Cudi daginda kurulan fotokapanlarla 2018 ve 2019 yillarinda cekilmis ayni bireye ait oldugu dusunulen 3 farkli fotografi yayimlanmistir 2021 Tarihinde cekilen bir Anadolu parsinin fotografi yetkililer tarafindan 2022 Mayis tarihinde yayinlanmistir Tarim ve Orman Bakanligi tespit edilen Anadolu parslarinin koruma amaciyla yerlerinin paylasilmayacagi aciklanmistir 28 Kasim 2023 tarihinde Tarim ve Orman Bakanligi tarafindan fotokapana yakalanan Anadolu parsi fotograflari paylasildi 25 Mayis 2024 tarihinde Sirnak ta Cudi Dagi bolgesinde Anadolu parsi ile sirtlanin karsi karsiya geldigi anlar termal kameraya yansidi OzellikleriBoyu 200 250 cm agirligi disilerde 35 50 kg erkeklerde 45 70 kg civarindadir Yaklasik omru 20 yildir Cok cevik olan Anadolu parsi etoburdur ve geyik yaban kecisi yaban domuzu kucuk memeliler ve kuslar gibi hayvanlar av yelpazesini olustururdu Anadolu parsi Dogu Akdeniz ve Dogu Anadolu bolgelerinde daha cok ormanlik ve daglik alanlarda yasamistir Dogal yasam alanlari ve av kaynaklarinin azalmasi parslari insanlarin yasadigi yerlere yonlendirmis ve bu da genellikle vurularak ya da zehirlenerek oldurulmelerine yol acmaktadir kaynak belirtilmeli Anadolu da varligi hakkinda tartisma1942 yilinda Urla Izmir de bir coban tarafindan yakalanan bir pars yavrusu once Izmirli bir avci tarafindan satin alinarak 9 ay boyunca bakilmis ardindan da Izmir Hayvanat Bahcesi ne hediye edilmistir kaynak belirtilmeli Anadolu parsi varligi ile ilgili son resmi kayit 17 Ocak 1974 tarihinde Beypazari ilcesinin 5 km batisinda bulunan Bagozu koyunden bir kadina saldirmasi sonrasinda vurularak oldurulmesiyle gerceklesti 2001 yilinda Dogu Akdeniz bolgesi ve Dogu Karadeniz bolgesi nde 2004 yilinda da Dogu Karadeniz bolgesi Pokut Yaylasi nda goruldugu iddia edilmistir Ancak bu alt turun dogal yasam alanlari bilindiginden ozellikle bu son kayitlarin bilimsel degeri yoktur ve muhtemelen vasak ile ilgili olan bu gozlemleri Anadolu parsi olarak lanse etmek muhtemelen sadece iyi niyetli bir spekulasyondan ibarettir kaynak belirtilmeli Ayrica 2006 yilinda Mersin deki ormanlik alaninda kameralar tarafindan bir Anadolu parsi tespit edildigi iddia edilmis ancak bu goruntuler de kamuoyu ile paylasilmamistir Tum bu iddialarin doga koruma orgutlerince bu ture yonelik kamuoyu ilgisini maddi destege tahvil etmek icin kurgulandigi iddiasi da farkli cevrelerce dile getirilmektedir kaynak belirtilmeli 20 yuzyilin sonlarini gorebilmis son birkac bireyin soylarini devam ettirebilecek gen havuzuna sahip olmadiklari ve 21 yuzyila ulasamadiklari kesinlesmis gibidir Dogu Toroslar da kalmis olabilecegi varsayilan son 10 11 bireyle ilgili herhangi bir iz bulunamamistir kaynak belirtilmeli Anadolu parsinin varligini kanitlamak icin cabalari araliksiz surmektedir Resmi olmayan kayitlara gore Mersin cevresi en son goruldugu yerlerdir Ayrica Dilek Yarimadasi Milli Parki Anadolu parsini milli park icinde korunan hayvanlar arasinda gostermektedir Bazi bilim adamlari Anadolu parsinin hala varligini surdurdugunu ama gelecek icin yeterli populasyonunun olmadigini iddia etmektedirler kaynak belirtilmeli Turun buyuk olasilikla asiri avlanma sonucu yok oldugu tahmin edilmektedir Mantolu Hasan adindaki yerel avcinin tek basina en az 15 tane Anadolu parsi vurdugu bilinmektedir Ayrica 2009 yilinda Cevre ve Orman Bakanligi Doga Koruma ve Milli Parklar Mudurlugu tarafindan Toros Daglari nda yasadigi iddia edilen Anadolu parsini goruntuleyebilmek icin 50 adet fotokapan yerlestirilmistir Gozlemler Turkiye nin onemli noktalarinda devam etmektedir 5 Mayis 2021 tarihinde yayimlanan arastirma makalesiyle ayni bireye ait oldugu dusunulen parsin Sirnak ilinde 3 ayri fotografi cekilmistir Fotograflar 2018 Temmuz ve Aralik 2019 Kasim aylarinda fotokapanlar ile cekilmistir 26 Mayis 2015 tarihinde Cevre ve Orman Bakanligi ile Merkez Av Komisyonu tarafindan cikarilan yasaya gore Anadolu parsinin Turkiye sinirlari icerisinde herhangi bir bicimde avlanmasi 50 000 TL para cezasindan baslayan yaptirimlarin yolunu acmaktadir Siirt te bir parsin vurulmasi 2010 yilinda Siirt te Gabar Dagi yakinlarinda bir pars vurulmus ve postu sergilenmistir Ayrica parsin cesedinin fotografla belgelenmesi Turkiye de hala populasyonunun devam ettigi yonundeki iddialari yeniden canlandirmistir Ote yandan bazi cevreler ise bu turun Asya kitasindaki en onemli yasam alaninin Iran in stepleri oldugunu parsin kisi gecirmek icin Turkiye topraklarina girmis olabilecegini dusunmektedirler kaynak belirtilmeli Diyarbakir da oldurulen leopar 2013 yilinin Kasim ayinda Diyarbakir in Cinar Ilcesi ne bagli Solmaz koyunde coban Kasim Kaplan a saldirdigi iddia edilen parsi kuzeni Mahmut Kaplan tufekle vurarak oldurmustur Oldurulen hayvan arastirilmak uzere Dicle Universitesi Veterinerlik Fakultesi ne goturulmustur Daha sonra yapilan DNA incelemesinde hayvanin Iran Parsi oldugu bulunmustur 2013 ve 2015 yilindaki gelismeler Haziran 2013 te Karadeniz Teknik Universitesi KTU Yaban Hayati ve Yonetimi Bolum Baskani Prof Dr Sagdan Baskaya yaptigi aciklamada gizemli bir hayvan turu olan Anadolu parsinin Turkiye de bircok yerde yasamini surdurdugune iliskin ellerindeki bulgulari cok yakinda kamuoyu ile paylasmayi planladiklarini soyledi Bugune kadar Dogu Karadeniz Dogu Anadolu ve Bati Karadeniz de toplam sekiz ilde varligini tespit ettikleri Anadolu parsinin Turkiye nin bu uc bolgesinde en az 20 ilde kuvvetli bir ihtimalle yasadigini tahmin ettiklerini turun bu uc bolge disinda da yasayabilme potansiyeli dikkate alindiginda ulkede en az 30 ilde yasama ihtimali bulundugunu belirtti Aralik 2013 te donemin Siirt Valisi Ahmet Aydin Orman ve Su Isleri Bakanligi nin destegiyle bolgede yurutulen Guneydogu Anadolu Leopar Projesi kapsaminda valilikce avcilar ve muhtarlara yonelik duzenlenen bilgilendirme toplantisinda leopari canli yakalayip uzmanlara teslim edecek kisiye sifir km otomobil vaadinde bulundu Nisan 2015 te Guneydogu Anadolu Leopar Projesi koordinatoru Batur Avgan proje kapsaminda yapilan calismalarda bolgede ureyen bir leopar populasyonunun varligina yonelik somut verilere ulasilamasa da bolgenin buyuk olasilikla Kuzey Irak tan gelen leopar bireyleri tarafindan kullandigina dair bir kaniya ulastiklarini belirtti Batur Avgan leoparlarin hem Irak ta hem de bu bolgede surekli olduruldugunu bu nedenle de bundan sonraki calismalarin bu olumleri durdurmaya yonelik yapilmasi gerektigini bu mesaji yaymak icin de sivil toplum kuruluslarina gorev dusecegini aktardi Tunceli de bulunan yavru Anadolu parsi olusu 18 Temmuz 2015 tarihinde Tunceli nin Pulumur ilcesine bagli Bogali koyu Karagoz Deresi nde uzun sure su icerisinde kalmis olu bir hayvan oldugu ihbari uzerine Doga Koruma ve Milli Parklar ekiplerine haber verildi Olay yerinde yetkililerce yapilan ilk incelemede bas tirnak kuyruk yapisi ve vucut yapisi ile birlikte degerlendirildiginde soz konusu hayvanin kedigiller familyasindan oldugu belirtildi Civar koyluleri Anadolu parsinin bolgede var oldugunu buyuklerinden duyduklarini dile getirirken Anadolu parsi olma ihtimali yuksek olan les Doga Koruma ve Milli Parklar Tunceli Subesi ekipleri tarafindan incelenmek uzere bulundugu alandan alindi Hayvanin uzun sure su icerisinde kalmasi dolayisiyla yeterince taninmamasi nedeniyle gerekli tespitlerin yapilmasi icin doku ornekleri alindigini gen tespiti ve DNA analizleri icin TUBITAK Marmara Arastirma Merkezi ne gonderilmesinin ardindan yapilan aciklamada yavru hayvanin Anadolu parsi oldugu ispatlandi Varliginin Kanitlanmasi 18 Ocak 2022 de Tarim ve Hayvancilik Bakani tarafindan Twitter den atilan bir tweet ile resmi paylasildi ve 2 bolgede goruldugu mujdelendi Boylece varligi kanitlandi Varliginin Kanitlanmasi 18 Ocak 2022 tarihinde Tarim ve Hayvancilik Bakani Vahit Kirisci tarafindan Twitter a atilan bir tweet ile Anadolu Parsi nin 2 bolgede goruldugu ifade edildi ve resimleri paylasildi Boylece Anadolu Parsi nin varligi resmi olarak kanitlanmis oldu 1 2 31 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 3 31 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dokumanlar ve siniflandirmaAnadolu parsina ilk bilimsel ismi olan Fellis tulianayi Fransiz Zoolog M A Valenciennes 1856 yilinda vermistir Valenciennes e bu ismi panter ile ilgili ilk tarihi kayitlari bir araya getiren Romali Marcus Tullius Cicero ya atifla vermistir kaynak belirtilmeli Daha sonralari yapilan siniflandirmada parsin 27 adet alt turunden birisi oldugu kabul edilmis ve adi Panthera pardus tulliana olarak degistirilmistir Ancak 1996 yilinda Steve O Brien in kurdugu bir tim tarafindan yapilan genetik arastirmalar sonucu parsin 27 degil sadece 8 alt turu var oldugu ve Anadolu parsinin da Iran parsi ile arasinda hicbir genetik farki olmadigi tespit edilmistir Boylece Anadolu parsi Orta Dogu da yasayan ve ayri alt turlere mensup olduklari sanilan parslar ile birlikte Iran parsi alt turune eklenmistir Bundan dolayi Anadolu parsi artik Iran parsinin bir irki olarak gorulur kaynak belirtilmeli Anadolu Parsi 2013 yilinda Turkiye de iki kere gorulmustur Ilkinde Kackar Daglari nda fotokapanlara yakalanan goruntusudur Ikincisi ise Diyarbakir in Cinarli ilcesine bagli Solmaz koyunde olduruldu Ancak Diyarbakir da gorulen hayvanin Iran parsi Panthera pardus saxicolor oldugu anlasilmistir kaynak belirtilmeli Ayrica bakinizHazar kaplani Nesli tukenen turlerKaynakca Sari A Gundogdu E Baskaya S Arpacik A 2020 Habitat preference by the Anatolian leopard Panthera pardus tulliana Valenciennes 1856 in North eastern Anatolia Turkey Belgian Journal of Zoology 150 153 168 doi 10 26496 bjz 2020 78 15 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2021 Miththapala Sriyanie Seidensticker John O Brien Stephen J 1996 Phylogeographic Subspecies Recognition in Leopards Panthera pardus Molecular Genetic Variation Conservation Biology 10 4 1115 1132 ISSN 0888 8892 11 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2021 a b Sozcu 12 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2021 a b Karatas Ahmet Bulut Safak Akbaba Burak 5 Mayis 2021 Camera trap records confirm the survival of the Leopard Panthera pardus L 1758 in eastern Turkey Mammalia Felidae Zoology in the Middle East Ingilizce 1 8 doi 10 1080 09397140 2021 1924419 ISSN 0939 7140 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2021 a b c Evrim Agaci 13 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2021 NTV 24 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2022 IHA 5 Mart 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Kasim 2023 Selim Mehmet 24 Mayis 2024 Cudi Dagi nda Anadolu parsi ve sirtlan karsi karsiya geldi O anlar termal kamerayla goruntulendi Hurriyet 1 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2024 Arsivlenmis kopya 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2015 Arsivlenmis kopya 1 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2013 takvim com tr 21 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2021 TRT Haber 24 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2021 Canli leopar yakalayana sifir otomobil Hurriyet Anadolu Ajans 20 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2021 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2015 AA Hurriyet 26 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2023 Hurriyet 26 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2021 Ihlas Haber Ajansi 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2021 Dis baglantilarLast Anatolian Panther 28 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Haber7 05 11 2013 5 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde