Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Paralı Askerler Savaşı (MÖ 240 – MÖ 238), Pön Savaşları sırasında Kartaca tarafından tutulmuş olan paralı askerlerin Kartaca’ya karşı günümüzdeki Libya bölgesindeki yerli halkla beraber giriştikleri ayaklanmaların genel adıdır.
| Paralı Askerler Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pön Savaşları | |||||||
 Paralı Askerler Savaşı seferleri haritası | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Birinci Pön Savaşı sırasında Kartaca için savaşan paralı askerler | Kartaca | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| † † † | Hanno Hamilcar Barca | ||||||
| Güçler | |||||||
| Yaklaşık 100.000 | Bilinmiyor | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Çok yüksek. Sadece Testere Muharebesi sırasında 50.000 kişinin öldüğü belirtilir. Ayrıca çok sayıda asker Kartaca saflarına geçmiştir. | Bilinmiyor | ||||||
Savaş, Kartaca saflarında Birinci Pön Savaşında savaşmış olan paralı askerlerin maaşlarının ödenmemesi üzerine yaşanan gerilimler sonucunda patlak vermiştir. Savaşın ardından ekonomik olarak iflas etmiş durumda çıkan Kartaca, Roma Cumhuriyeti ile ağır bir barış antlaşması imzalamak durumunda kalmıştır. Alacaklarını ahsil edemeyen paralı askerler Kartaca yönetimindeki Tunis kentini zorla ele geçirecek ve Kartaca şehrini tehdit eder hale gelecektir. Bu anda Kartaca isyancıların isteklerine boyun eğse de paralı askerlerin komutanlarından ve uzlaşılması durumunda Kartaca’nın er ya da geç intikamını alacağını öne sürmesiyle isyan sönümlenecekken devam eder. İlk başta alacakların tahsil edilmesi olarak başlayan gerginlikler, bölge halklarının Kartaca yönetimine karşı büyüyen isyana katılmasıyla bölgesel çaplı bir savaşa dönüşür.
Profesyonel eğitimli ve savaş görmüş askerler karşısında ilk başlarda ağır yenilgiler alan Kartaca Ordusu, Sicilya kahramanı Hamilcar Barca’nın komutayı almasıyla durumu düzeltecek, MÖ 237 yılında da ayaklanmayı tamamen bastıracaktır.
Arka planı
MÖ 241 yılında Roma ile Kartaca arasındaki Birinci Pön Savaşı Kartaca’nın yenilgisiyle sona ermiştir. Savaşın sonunda yapılan antlaşmalar uyarınca Roma, Kartaca’nın Sicilya ile İtalya arasında yer alan tüm adaları terk etmesini talep etmiştir. Ayrıca Kartaca, Roma’ya derhal 1000 talent ağırlığında altın verecek ve 10 yıllık bir sure içinde de 2000 talent altın daha ödeyecektir. Roma’nın istediklerini yerine getirdikten sonra Kartaca ekonomik olarak darboğaz içindedir. Daha da önemli bir sorun onları beklemektedir; maaşları ödenmemiş binlerce paralı asker savaştan dönmüş, ücretlerini talep etmektedir.
Bu durum büyük bir sıkıntı yaratmaktadır. Görevinden yakın zamanda istifa etmiş başarılı komutan Hamilcar Barca komutasında savaşmış 20 bin asker Sicilya’daki Lilybaeum (günümüzdeki Marsala) kentinden Kartaca’ya dönmektedir. Çok sayıdaki öfkeli askerin bir arada tutulmasını önlemek isteyen Kartacalı komutan Gesco, askerleri dağınık şekilde Kartaca topraklarına getirmek ister. Plana göre farklı zamanlarda küçük gruplar halinde başkente getirilecek olan askerlere ücretleri burada verilecektir. Ancak Kartaca hükûmetinin ödemeleri geciktirmesi ve ücretlerin azaltılmasına dair pazarlık girişimleri askerlerin Kartaca önlerinde birikmesine yol açar. Şehrin kapısına dayanan bu kadar büyük bir ordudan çekinen Kartaca, askerlerin aileleriyle birlikte şehrin 170 km güney batısındaki Sicca Veneria (günümüzdeki El Kâf) kentine gitmesini sağlar.
Sicca Veneria kentine varan askerler Kartaca’dan istedikleri taleplerini kağıda dökerler ve belirtilen ücretlerin ödenmesini isterler. Hanno, paralı askerlerin komutanlarıyla görüştükten sonra talepleri reddeder. Gerekçesi ise savaştan yenik çıkan Kartaca’nın Roma’ya olan borçlarını bile zorlukla ödemesidir.
Taleplerinin reddedilmesi karşısında öfkeye kapılan paralı askerler savaş sırasında komutasında savaştıkları Hamilcar Barca’nın yokluğunda Kartacalılara güvenlerini iyice yitirirler. Haklarını almak için zora başvurma yolunu seçen askerler silah kuşanarak ilerlemeye başlar. Kartaca’dan 21 km uzaklıktaki Tunis askerlerin denetimine geçer.
Topraklarında bu kadar büyük bir silahlı gücün bir araya gelmesi karşısında çaresiz kalan Kartaca, çaresiz bir şekilde paralı askerlerin taleplerini Kabul etmek zorunda kalır. Hanno ile müzakere etmek istemeyen, kendilerini terk eden Hamilcar ile de görüşmek istemeyen Gesco’nun arabuluculuğunu kabul ederler. Pazarlıktaki güçlü konumlarını fırsat bilen paralı askerler taleplerini çoğaltırken saflarına katılan Numidyalı askerlerin ve eski kölelerin de haklarını isterler. Kartaca bu talepleri de çaresiz kabul eder.
Savaşın gelişimi
Sorunun halledilmiş görünmesine rağmen ve isimli askerler öne çıkarak Kartaca’nın sözüne sadık kalmayacağını belirterek isyanın devam ettirilmesi gerektiğini ileri sürerler. Bu şekilde devam etmesine karar verilen ayaklanmada Kartacalı komutan Gisco ve heyeti esir edilir. Bölgede bulunan ve Kartaca hâkimiyetinden memnun olmayan halk da ayaklanmaya katılır.
Kartaca’nın elinde halen isyan etmemiş başka paralı asker birlikleri de bulunmaktadır. Ayrıca Sicilya’daki paralı askerler savaşmaya hazır durumdaydı. Ayaklanmaya karşı ilk girişim Hanno komutanlığında Kartacalılar ve paralı askerlerden oluşan bir ordunun kurulmasıdır. Utica ve Hippakra şehirlerini kuşatmış durumdaki ayaklanmacılarla Bagradas Nehri Muharebesinde karşılaşan Hanno, muharebeden zaferle ayrılır. Sonrasında Hamilcar Barca ayaklanmacılara ihanet eden sayesinde bir zafer daha kazanacaktır.
Savaş ilerledikçe Hamilcar komutayı ele alacak ve Kartaca ordusunun tek sorumlusu haline gelecektir. Sayıca az olmasına rağmen zekice taktiklerle paralı askerleri yenmesini bilecektir. Kendi komutasında Roma Ordularını yendiği askerlerinden bazılarını kendi saflarına çekmekte başarılı olacak, savaşın sonundaki Testere Muharebesi ile de ayaklanmacıları doğal bir engelin önünde kıstıracak ve ve aç kalan isyancıların hepsi öldürülmüştür.
Savaş, o dönemin standartlarına göre bile oldukça vahşi ve acımasız olarak tarif edilir. Ünlü tarihçi Polybius, iki tarafın kesinlikle bir anlaşmaya varamayacağından hareket ederek savaşı “uzlaşmasız savaş” olarak tanımlayacaktır. İki taraf da diğer tarafın tamamen ortadan kaldırılması için savaştığı için iki taraftan çok sayıda esir işkenceyle öldürülmüştür.
Sardinya
Ayaklanmayla eş zamanlı olarak Sardinya Adasında da benzer bir paralı asker ayaklanması yaşanır. Kartaca yönetimine isyan eden paralı askerler adada hakimiyeti ele geçirir. Kartaca’nın Afrika’daki isyanı bastırmasından sonra sıranın kendilerine geldiğini düşünen isyancılar Roma’dan yardım talep ederler. Ancak Kartaca’nın yeniden ekonomik olarak ayağa kalması ve savaş borcunu ödeyebilir hale gelmesini isteyen Roma talebi reddeder. Adada esir edilen Kartacalıların serbest bırakılması sağlanır ve ayaklanmacılarla deniz ticareti yapılması yasaklanır. Kartaca donanması adadaki ayaklanmayı bastırmaya giderken Kartaca’nın güçsüzlüğünü fırsat bilen Roma, adayı ilhak etmek için bir plan hazırlar. Kartaca’nın Roma’ya saldırmak için bahane olarak Sardinya’nın kullanıldığı iddia edilerek Kartaca’ya savaş ilan edilir. Çaresiz durumdaki Kartaca derhal teslim olur ve ek olarak 1200 talent ödemeyi kabul etmek durumunda kalır.
Sonuçları
1. Paralı askerler ayaklanarak Tunis'i ele geçirir
2. Utika kuşatılır
3. Hanno Utika kuşatmasını yarar
4. Utika Muharebesi
5. Hamilcar Kartaca'dan ayrılarak bölgeye gelir Bagradas Nehri Muharebesi
6. Hamilcar'ın seferi
7. Testere Muharebesi
8. Tunis Kuşatması
9. Hanno birlikleri Hamilcar'ın ordusuyla birleşir
10. Leptis Magna'da Kartaca zaferi
Savaşın Kartaca ile ilgili ulusal ve uluslararası alanda önemli sonuçları olur. Ulusal olarak Hamilcar Barca, zaferlerinden ötürü ün sahibi olacak ve Barca ailesinin etkisi artacaktır. Aynı aileye mensup Hannibal, İkinci Pön Savaşı'nda öne çıkacaktır. Uluslararası alanda ise Roma Sardinya’yı işgal eder. Adanın yitirilmesi Kartaca’da büyük yankı uyandıracaktır. Hamilcar, üvey oğlu ve oğlu Hannibal ile birlikte Roma’nın etkisi dışındaki Hispania’yı işgal edecektir. Bu sayede Kartaca İkinci Pön Savaşı için zenginlik ve asker kaynağı olarak kullanabileceği bir üs ele geçirmiş olacaktır.
Kaynakça
- ^ Polybius’un Tarihler adlı eserinden İngilizce metin 7 Haziran 2020 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce) 22 Mart 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ Polybius’un Tarihler adlı eserinden İngilizce metin 7 Haziran 2020 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce) 22 Mart 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ Polybius’a göre, isyancıların eline düşen Kartacalı komutan Gesco ve beraberindeki heyetin kolları ve ayakları kırılmış, elleri kesilmiş ve bu halde ölmeye terk edilmişlerdir.
Dış bağlantılar
- (İspanyolca) 24 Mart 2011 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Parali Askerler Savasi MO 240 MO 238 Pon Savaslari sirasinda Kartaca tarafindan tutulmus olan parali askerlerin Kartaca ya karsi gunumuzdeki Libya bolgesindeki yerli halkla beraber giristikleri ayaklanmalarin genel adidir Parali Askerler SavasiPon SavaslariParali Askerler Savasi seferleri haritasiTarihMO 240 MO 238BolgeKuzey Afrika KartacaSonucKartaca zaferi Kartaca Sardinya yi Roma ya kaybederTaraflarBirinci Pon Savasi sirasinda Kartaca icin savasan parali askerlerKartacaKomutanlar ve liderler Hanno Hamilcar BarcaGuclerYaklasik 100 000BilinmiyorKayiplarCok yuksek Sadece Testere Muharebesi sirasinda 50 000 kisinin oldugu belirtilir Ayrica cok sayida asker Kartaca saflarina gecmistir Bilinmiyor Savas Kartaca saflarinda Birinci Pon Savasinda savasmis olan parali askerlerin maaslarinin odenmemesi uzerine yasanan gerilimler sonucunda patlak vermistir Savasin ardindan ekonomik olarak iflas etmis durumda cikan Kartaca Roma Cumhuriyeti ile agir bir baris antlasmasi imzalamak durumunda kalmistir Alacaklarini ahsil edemeyen parali askerler Kartaca yonetimindeki Tunis kentini zorla ele gecirecek ve Kartaca sehrini tehdit eder hale gelecektir Bu anda Kartaca isyancilarin isteklerine boyun egse de parali askerlerin komutanlarindan ve uzlasilmasi durumunda Kartaca nin er ya da gec intikamini alacagini one surmesiyle isyan sonumlenecekken devam eder Ilk basta alacaklarin tahsil edilmesi olarak baslayan gerginlikler bolge halklarinin Kartaca yonetimine karsi buyuyen isyana katilmasiyla bolgesel capli bir savasa donusur Profesyonel egitimli ve savas gormus askerler karsisinda ilk baslarda agir yenilgiler alan Kartaca Ordusu Sicilya kahramani Hamilcar Barca nin komutayi almasiyla durumu duzeltecek MO 237 yilinda da ayaklanmayi tamamen bastiracaktir Arka planiMO 241 yilinda Roma ile Kartaca arasindaki Birinci Pon Savasi Kartaca nin yenilgisiyle sona ermistir Savasin sonunda yapilan antlasmalar uyarinca Roma Kartaca nin Sicilya ile Italya arasinda yer alan tum adalari terk etmesini talep etmistir Ayrica Kartaca Roma ya derhal 1000 talent agirliginda altin verecek ve 10 yillik bir sure icinde de 2000 talent altin daha odeyecektir Roma nin istediklerini yerine getirdikten sonra Kartaca ekonomik olarak darbogaz icindedir Daha da onemli bir sorun onlari beklemektedir maaslari odenmemis binlerce parali asker savastan donmus ucretlerini talep etmektedir Bu durum buyuk bir sikinti yaratmaktadir Gorevinden yakin zamanda istifa etmis basarili komutan Hamilcar Barca komutasinda savasmis 20 bin asker Sicilya daki Lilybaeum gunumuzdeki Marsala kentinden Kartaca ya donmektedir Cok sayidaki ofkeli askerin bir arada tutulmasini onlemek isteyen Kartacali komutan Gesco askerleri daginik sekilde Kartaca topraklarina getirmek ister Plana gore farkli zamanlarda kucuk gruplar halinde baskente getirilecek olan askerlere ucretleri burada verilecektir Ancak Kartaca hukumetinin odemeleri geciktirmesi ve ucretlerin azaltilmasina dair pazarlik girisimleri askerlerin Kartaca onlerinde birikmesine yol acar Sehrin kapisina dayanan bu kadar buyuk bir ordudan cekinen Kartaca askerlerin aileleriyle birlikte sehrin 170 km guney batisindaki Sicca Veneria gunumuzdeki El Kaf kentine gitmesini saglar Sicca Veneria kentine varan askerler Kartaca dan istedikleri taleplerini kagida dokerler ve belirtilen ucretlerin odenmesini isterler Hanno parali askerlerin komutanlariyla gorustukten sonra talepleri reddeder Gerekcesi ise savastan yenik cikan Kartaca nin Roma ya olan borclarini bile zorlukla odemesidir Taleplerinin reddedilmesi karsisinda ofkeye kapilan parali askerler savas sirasinda komutasinda savastiklari Hamilcar Barca nin yoklugunda Kartacalilara guvenlerini iyice yitirirler Haklarini almak icin zora basvurma yolunu secen askerler silah kusanarak ilerlemeye baslar Kartaca dan 21 km uzakliktaki Tunis askerlerin denetimine gecer Topraklarinda bu kadar buyuk bir silahli gucun bir araya gelmesi karsisinda caresiz kalan Kartaca caresiz bir sekilde parali askerlerin taleplerini Kabul etmek zorunda kalir Hanno ile muzakere etmek istemeyen kendilerini terk eden Hamilcar ile de gorusmek istemeyen Gesco nun arabuluculugunu kabul ederler Pazarliktaki guclu konumlarini firsat bilen parali askerler taleplerini cogaltirken saflarina katilan Numidyali askerlerin ve eski kolelerin de haklarini isterler Kartaca bu talepleri de caresiz kabul eder Savasin gelisimiSorunun halledilmis gorunmesine ragmen ve isimli askerler one cikarak Kartaca nin sozune sadik kalmayacagini belirterek isyanin devam ettirilmesi gerektigini ileri surerler Bu sekilde devam etmesine karar verilen ayaklanmada Kartacali komutan Gisco ve heyeti esir edilir Bolgede bulunan ve Kartaca hakimiyetinden memnun olmayan halk da ayaklanmaya katilir Kartaca nin elinde halen isyan etmemis baska parali asker birlikleri de bulunmaktadir Ayrica Sicilya daki parali askerler savasmaya hazir durumdaydi Ayaklanmaya karsi ilk girisim Hanno komutanliginda Kartacalilar ve parali askerlerden olusan bir ordunun kurulmasidir Utica ve Hippakra sehirlerini kusatmis durumdaki ayaklanmacilarla Bagradas Nehri Muharebesinde karsilasan Hanno muharebeden zaferle ayrilir Sonrasinda Hamilcar Barca ayaklanmacilara ihanet eden sayesinde bir zafer daha kazanacaktir Savas ilerledikce Hamilcar komutayi ele alacak ve Kartaca ordusunun tek sorumlusu haline gelecektir Sayica az olmasina ragmen zekice taktiklerle parali askerleri yenmesini bilecektir Kendi komutasinda Roma Ordularini yendigi askerlerinden bazilarini kendi saflarina cekmekte basarili olacak savasin sonundaki Testere Muharebesi ile de ayaklanmacilari dogal bir engelin onunde kistiracak ve ve ac kalan isyancilarin hepsi oldurulmustur Savas o donemin standartlarina gore bile oldukca vahsi ve acimasiz olarak tarif edilir Unlu tarihci Polybius iki tarafin kesinlikle bir anlasmaya varamayacagindan hareket ederek savasi uzlasmasiz savas olarak tanimlayacaktir Iki taraf da diger tarafin tamamen ortadan kaldirilmasi icin savastigi icin iki taraftan cok sayida esir iskenceyle oldurulmustur SardinyaAyaklanmayla es zamanli olarak Sardinya Adasinda da benzer bir parali asker ayaklanmasi yasanir Kartaca yonetimine isyan eden parali askerler adada hakimiyeti ele gecirir Kartaca nin Afrika daki isyani bastirmasindan sonra siranin kendilerine geldigini dusunen isyancilar Roma dan yardim talep ederler Ancak Kartaca nin yeniden ekonomik olarak ayaga kalmasi ve savas borcunu odeyebilir hale gelmesini isteyen Roma talebi reddeder Adada esir edilen Kartacalilarin serbest birakilmasi saglanir ve ayaklanmacilarla deniz ticareti yapilmasi yasaklanir Kartaca donanmasi adadaki ayaklanmayi bastirmaya giderken Kartaca nin gucsuzlugunu firsat bilen Roma adayi ilhak etmek icin bir plan hazirlar Kartaca nin Roma ya saldirmak icin bahane olarak Sardinya nin kullanildigi iddia edilerek Kartaca ya savas ilan edilir Caresiz durumdaki Kartaca derhal teslim olur ve ek olarak 1200 talent odemeyi kabul etmek durumunda kalir SonuclariParali Askerler Savasi 1 Parali askerler ayaklanarak Tunis i ele gecirir 2 Utika kusatilir 3 Hanno Utika kusatmasini yarar 4 Utika Muharebesi 5 Hamilcar Kartaca dan ayrilarak bolgeye gelir Bagradas Nehri Muharebesi 6 Hamilcar in seferi 7 Testere Muharebesi 8 Tunis Kusatmasi 9 Hanno birlikleri Hamilcar in ordusuyla birlesir 10 Leptis Magna da Kartaca zaferi Savasin Kartaca ile ilgili ulusal ve uluslararasi alanda onemli sonuclari olur Ulusal olarak Hamilcar Barca zaferlerinden oturu un sahibi olacak ve Barca ailesinin etkisi artacaktir Ayni aileye mensup Hannibal Ikinci Pon Savasi nda one cikacaktir Uluslararasi alanda ise Roma Sardinya yi isgal eder Adanin yitirilmesi Kartaca da buyuk yanki uyandiracaktir Hamilcar uvey oglu ve oglu Hannibal ile birlikte Roma nin etkisi disindaki Hispania yi isgal edecektir Bu sayede Kartaca Ikinci Pon Savasi icin zenginlik ve asker kaynagi olarak kullanabilecegi bir us ele gecirmis olacaktir Kaynakca Polybius un Tarihler adli eserinden Ingilizce metin 7 Haziran 2020 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Ingilizce 22 Mart 2011 tarihinde erisilmistir Polybius un Tarihler adli eserinden Ingilizce metin 7 Haziran 2020 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Ingilizce 22 Mart 2011 tarihinde erisilmistir Polybius a gore isyancilarin eline dusen Kartacali komutan Gesco ve beraberindeki heyetin kollari ve ayaklari kirilmis elleri kesilmis ve bu halde olmeye terk edilmislerdir Dis baglantilar Ispanyolca 24 Mart 2011 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizHamilcar Barca