Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Parapatrik veya parapatri (bitişik bulunan), yaşam alanları belirgin bir şekilde örtüşmeyen ama birbirine bitişik olan ve en azından dar bir temas bölgesinde birlikte görülebilen organizmaları ifade eden bir biyocoğrafya terimi.
Bu tür bir coğrafi dağılım şekli, her iki durumda da simpatrik (aynı bölgede) ve allopatrik (veya peripatrik) (dış kenara ait) terimlerinin karşıtıdır. Bu dağılım türü, uzun zaman boyunca parapatrik türleşme denilen bir sürecin oluşmasına ve kardeş türlerin türleşmesine yol açar.
Parapatrik türleşme
Parapatrik türleşme türleşmenin başka bir şekli olup bir türün popülasyonları arasında polimorfizmler baş gösterdiğinde ve kesintisiz bir coğrafi alan içinde eş zamanlı değişimler meydana geldiğinde ortaya çıkar. Bu modelde ebeveyn türler, alt popülasyonların coğrafi olarak yalıtıldığı allopatrik ve peripatrik türleşme ile aynı yaşam alanı içinde oluşan simpatrik türleşmenin aksine kesinti göstermeyen ve bütünlük teşkil eden bir yaşam alanında yaşarlar.
Bu habitat içinde yer alan ekolojik nişler çevresel bir eğim çizgisi boyunca farklılık gösterebilirler ve gen akışını engelleyerek sınır bölgelerde yaşayan canlılarda farklı özelliklerin oluşmasına yol açabilirler. Parapatrik türleşmede bu anlamda gen akışını önleyen özel bir dış engel bulunmaz. Popülasyon bir süreklilik gösterir ama yine de gelişigüzel veya rastlantısal olarak birbirleriyle çiftleşmezler. Bireyler daha ziyade popülasyonun yayıldığı başka bölgelerden gelen bireyler yerine, kendilerine coğrafi olarak daha yakın olan komşularıyla eşleşirler.
Bu modelde divergenz (ıraksama veya farklılaşma), popülasyon içinde baş gösteren değişken seçilim baskıları ve bu seçilim baskılarının da gen akışını azaltması sonucu ortaya çıkarlar.
Örnekler
Bunun bir örneği bahar otu olarak da anılan ve maden ocakları çevresinde tespit edilen metal kirliliğine tepki olarak parapatrik türleşmeye gösteren Anthoxanthum odoratum bitkisidir. Burada, bitkiler, topraktaki yüksek metal seviyesine karşı direnç geliştirmişlerdir. Metale karşı duyarlı ebeveyn popülasyonla yakın akraba eşleşmesine karşı seçilim, metale karşı dirençli olan bitkilerin çiçek açma dönemlerinde, sonunda tümüyle üreme yalıtımına yol açan kademeli bir değişime yol açar. Her iki popülasyon arasında oluşan hibritlere karşı seçilim, iki türün dış görünüşlerinde birbirlerinden giderek farklılaşmasında gözlemlenen karakterlerin yer değişimi gibi, bir tür içinde üremeyi destekleyen özelliklerin evrimini pekiştirmeye yol açabilir.
Benzer şekilde yeni bir çalışma, (Gyrinophilus palleucus) parapatrik türleşme olayının gözlemlendiğine dair yeni bulgular sağlamıştır. Bu araştırmada yüzeyde yaşayan semenderler ile mağarada yaşayan semenderler arasındaki gen akışında bir ıraksama olduğu bulunmuştur.
Diğer örnekler ise .
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Parapatrik Türleşme 10 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Evolution, Berkeley Üniversitesi
- ^ Antonovics J (Temmuz 2006). "Evolution in closely adjacent plant populations X: long-term persistence of prereproductive isolation at a mine boundary". Heredity. 97 (1). ss. 33-7. doi:10.1038/sj.hdy.6800835. (PMID) 16639420.
- ^ Nosil P, Crespi B, Gries R, Gries G (2007). "Natural selection and divergence in mate preference during speciation" 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Genetica 129 (3): 309–27.
- ^ MATTHEW L. NIEMILLER, BENJAMIN M. FITZPATRICK, BRIAN T. MILLER (2008). "Recent divergence with gene flow in Tennessee cave salamanders (Plethodontidae: Gyrinophilus) inferred from gene genealogies". Molecular Ecology. 17 (9). ss. 2258-2275. doi:10.1111/j.1365-294X.2008.03750.x. (PMID) 18410292.
Dış bağlantılar
- (ODTÜ Biyoloji ve Genetik Topluluğu) (Türkçe)
- Berkeley Üniversitesi Evrim - Parapatrik Türleşme 10 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Parapatrik veya parapatri bitisik bulunan yasam alanlari belirgin bir sekilde ortusmeyen ama birbirine bitisik olan ve en azindan dar bir temas bolgesinde birlikte gorulebilen organizmalari ifade eden bir biyocografya terimi Dort farkli turlesme mekanizmasinin karsilastirilmasi allopatrik peripatrik parapatrik ve simpatrik turlesme Bu tur bir cografi dagilim sekli her iki durumda da simpatrik ayni bolgede ve allopatrik veya peripatrik dis kenara ait terimlerinin karsitidir Bu dagilim turu uzun zaman boyunca parapatrik turlesme denilen bir surecin olusmasina ve kardes turlerin turlesmesine yol acar Parapatrik turlesmeParapatrik turlesme turlesmenin baska bir sekli olup bir turun populasyonlari arasinda polimorfizmler bas gosterdiginde ve kesintisiz bir cografi alan icinde es zamanli degisimler meydana geldiginde ortaya cikar Bu modelde ebeveyn turler alt populasyonlarin cografi olarak yalitildigi allopatrik ve peripatrik turlesme ile ayni yasam alani icinde olusan simpatrik turlesmenin aksine kesinti gostermeyen ve butunluk teskil eden bir yasam alaninda yasarlar Bu habitat icinde yer alan ekolojik nisler cevresel bir egim cizgisi boyunca farklilik gosterebilirler ve gen akisini engelleyerek sinir bolgelerde yasayan canlilarda farkli ozelliklerin olusmasina yol acabilirler Parapatrik turlesmede bu anlamda gen akisini onleyen ozel bir dis engel bulunmaz Populasyon bir sureklilik gosterir ama yine de gelisiguzel veya rastlantisal olarak birbirleriyle ciftlesmezler Bireyler daha ziyade populasyonun yayildigi baska bolgelerden gelen bireyler yerine kendilerine cografi olarak daha yakin olan komsulariyla eslesirler Bu modelde divergenz iraksama veya farklilasma populasyon icinde bas gosteren degisken secilim baskilari ve bu secilim baskilarinin da gen akisini azaltmasi sonucu ortaya cikarlar OrneklerBunun bir ornegi bahar otu olarak da anilan ve maden ocaklari cevresinde tespit edilen metal kirliligine tepki olarak parapatrik turlesmeye gosteren Anthoxanthum odoratum bitkisidir Burada bitkiler topraktaki yuksek metal seviyesine karsi direnc gelistirmislerdir Metale karsi duyarli ebeveyn populasyonla yakin akraba eslesmesine karsi secilim metale karsi direncli olan bitkilerin cicek acma donemlerinde sonunda tumuyle ureme yalitimina yol acan kademeli bir degisime yol acar Her iki populasyon arasinda olusan hibritlere karsi secilim iki turun dis gorunuslerinde birbirlerinden giderek farklilasmasinda gozlemlenen karakterlerin yer degisimi gibi bir tur icinde uremeyi destekleyen ozelliklerin evrimini pekistirmeye yol acabilir Benzer sekilde yeni bir calisma Gyrinophilus palleucus parapatrik turlesme olayinin gozlemlendigine dair yeni bulgular saglamistir Bu arastirmada yuzeyde yasayan semenderler ile magarada yasayan semenderler arasindaki gen akisinda bir iraksama oldugu bulunmustur Diger ornekler ise Ayrica bakinizTur Turlesme Allopatrik turlesme Peripatrik turlesme Simpatrik turlesme Adaptif radyasyon Kladistik Filogenetik TaksonomiKaynakca Parapatrik Turlesme 10 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Evolution Berkeley Universitesi Antonovics J Temmuz 2006 Evolution in closely adjacent plant populations X long term persistence of prereproductive isolation at a mine boundary Heredity 97 1 ss 33 7 doi 10 1038 sj hdy 6800835 PMID 16639420 Nosil P Crespi B Gries R Gries G 2007 Natural selection and divergence in mate preference during speciation 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Genetica 129 3 309 27 MATTHEW L NIEMILLER BENJAMIN M FITZPATRICK BRIAN T MILLER 2008 Recent divergence with gene flow in Tennessee cave salamanders Plethodontidae Gyrinophilus inferred from gene genealogies Molecular Ecology 17 9 ss 2258 2275 doi 10 1111 j 1365 294X 2008 03750 x PMID 18410292 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Dis baglantilar ODTU Biyoloji ve Genetik Toplulugu Turkce Berkeley Universitesi Evrim Parapatrik Turlesme 10 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce