Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Partça, (Partça: 𐭐𐭄𐭋𐭅𐭀𐭍𐭉𐭂) aynı zamanda Arsasid Pehlevicesi olarak da bilinmektedir, tarihte Part ülkesinde (İran'ın kuzeybatısı ve Horasan'ın büyük bir kısmını içine dahil eden alan) konuşulan ve günümüzde kaybolmuş bir Kuzeybatı İrani dili. Partça Part İmparatorluğu (MÖ 247-MS 224) ve dominyonları Arsak Krallığı, (İberya Krallığı) ve Albanya Krallığı'nın resmî devlet diliydi. Partça, İskitçe, Sakaca, Soğdca ve Harezmce ile aynı dönemde konuşulmuş İran dillerinden biridir.
| Partça | |
|---|---|
| 𐭐𐭄𐭋𐭅𐭀𐭍𐭉𐭂 | |
| Bölge | Part İmparatorluğu |
| Dönem | MÖ 248 – MS 224 arasında imparatorluk dili, MS 3. yüzyıldan itibaren Orta Farsça Partçanın yerini almıştır |
| Dil ailesi | Hint-Avrupa dil ailesi
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | xpr |
| Glottolog | part1239 |
Günümüzde konuşulan bazı kuzeybatı İran dillerinin Part dilinin günümüzdeki kalıntıları ya da Partçanın kuzey İran ve Doğu Anadolu boyunca konuşulan farklı lehçelerinin günümüze ulaşmuş kalıntıları olabileceği dil bilimciler tarafından belirtilmiştir. Alman dilbilimci Jost Gippert, Eski Azericeden türeyen Azeri dilleri kolu içinde sınıflandırılanZaza dilinin fonetik (ses bilgisi), morfoloji (şekil bilgisi), sentaks (söz dizimi) ve leksik (kelime hazinesi) bakımından Partça ile çok yakın ilişkili olduğunu ve Partça ile birçok ortak sözcük taşıdığını tespit etmiş ve Zazacanın Partçanın günümüze ulaşan bir kalıntı lehçesi olabileceği ifade etmiştir.Zazaca dışında Simnanca, Sengserce gibi Simnan dillerinin de Partçanın günümüze ulaşan kalıntıları olabileceği değerlendirilmiştir.Simnanca ve Sengserce, Zazacaya benzer biçimde ergatiflik ve gramatik cinsiyet özelliği taşımaktadır ve Zazaca ile yakından ilişkilidir.
Partça İmparatorluk dili olarak kullanıldığı dönemde İran dillerinin dışında Hint-Avrupa dilleri içinde başlı başına farklı bir dil kolunu oluşturan Ermeniceyi de önemli ölçüde etkilemiştir. Ermenicenin sözcük dağarcığının önemli bir kısmı Partçadan alıntılanan sözcüklerden oluşmaktadır. Pek çok Partça sözcük Ermenicede günümüze ulaşmıştır.
Partça Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri grubunun Kuzeybatı İran dilleri koluna bağlıyken, Orta Farsça aynı grubun güneybatı koluna bağlıdır. Windfuhr, Kürtçe dilini Med diliyle temellendirse de, Part diliyle de benzerlik taşıdığını belirtmiştir.[] Buna karşın Kürtçe genel olarak kuzeybatı kolu içinde sınıflandırılsa da diğer kuzeybatı kolu dillerinin aksine kuzeybatı kolunda bulunmayan, güneybatı koluna ait birçok özellik taşımaktadır ve kuzeybatı İran dilleri ve güneybatı İran dilleri arasında konumlandırılmaktadır.
Bakınız
Kaynakça
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Parthian". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ "Parthian". Glottolog. 2024. 2 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
- ^ Baghbidi, Hassan Rezaei (2004). "Parthian History and Language". Iran Chamber Society. 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ "Adharic". Glottolog. 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2024.
- ^ Gippert, Jost (6 Haziran 2022) [4 Mayıs 1996]. "Zazacanın tarihsel gelişimi". Dursun, Hasan tarafından çevrildi. Zazaki.de. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Keskin, Mesut (2012). "Orta ve Eski İrani Dillerin Zazacaya Tuttuşu Işık". ResearchGate. Open Publishing. 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2023.
- ^ a b Paul, Ludwig (1998). "The Pozition of Zazaki the West Iranian Languages" (PDF). Iran Chamber. Open Publishing. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023.
- ^ Borjian, Habib (2008). "The Komisenian Dialect of Aftar". Archiv Orientální. Cilt 76. ss. 379-416. doi:10.7916/D8N02H9X.
- ^ Lecoq, Pierre (1989). "Les dialectes caspiens et les dialectes du nord-ouest de l'Iran". Schmitt, Rüdiger (Ed.). Compendium Linguarum Iranicarum. Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag. ss. 296-314.
- ^ Borjian, H. (2021). Essays on Three Iranian Language Groups: Taleqani, Biabanaki, Komisenian (Vol. 99). ISD LLC.
- ^ Rezapour, Ebrahim (2015). "Word order in Semnani language based on language typology". IQBQ. 6 (5): 169-190.
- ^ . 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2013.
- ^ "Iranian languages". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2017.
- ^ "Iran Chamber Society: History of Iran: Parthian History and Language". www.iranchamber.com. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2017.
- ^ Frye, Richard N. (Richard Nelson), 1920-2014. (1984). The history of ancient Iran. München: C.H. Beck. ISBN . OCLC 12555083.
- ^ Windfuhr, Gernot (1975), "Isoglosses: Persler ve Partlar, Kürtler ve Medler Üzerine Bir Taslak", Monumentum HS Nyberg II (Acta Iranica-5), Leiden: 457-471.
- ^ MacKenzie, David N. (1961). "The Origins of Kurdish". Transactions of the Philological Society. ss. 68-86.
- ^ Windfuhr, Gernot (2009). The Iranian Languages (İngilizce). Routledge.
 | Hint-Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Partca Partca 𐭐𐭄𐭋𐭅𐭀𐭍𐭉𐭂 ayni zamanda Arsasid Pehlevicesi olarak da bilinmektedir tarihte Part ulkesinde Iran in kuzeybatisi ve Horasan in buyuk bir kismini icine dahil eden alan konusulan ve gunumuzde kaybolmus bir Kuzeybati Irani dili Partca Part Imparatorlugu MO 247 MS 224 ve dominyonlari Arsak Kralligi Iberya Kralligi ve Albanya Kralligi nin resmi devlet diliydi Partca Iskitce Sakaca Sogdca ve Harezmce ile ayni donemde konusulmus Iran dillerinden biridir Partca𐭐𐭄𐭋𐭅𐭀𐭍𐭉𐭂BolgePart ImparatorluguDonemMO 248 MS 224 arasinda imparatorluk dili MS 3 yuzyildan itibaren Orta Farsca Partcanin yerini almistirDil ailesiHint Avrupa dil ailesi Hint Iran dilleriIran dilleriBati Iran dilleriKuzeybati Iran dilleriPartcaDil kodlariISO 639 3xprGlottolog a rel nofollow class external text href http glottolog org resource languoid id part1239 part1239 a MO 1 yuzyilda tas uzerine yazilmis Partca metin Gunumuzde konusulan bazi kuzeybati Iran dillerinin Part dilinin gunumuzdeki kalintilari ya da Partcanin kuzey Iran ve Dogu Anadolu boyunca konusulan farkli lehcelerinin gunumuze ulasmus kalintilari olabilecegi dil bilimciler tarafindan belirtilmistir Alman dilbilimci Jost Gippert Eski Azericeden tureyen Azeri dilleri kolu icinde siniflandirilanZaza dilinin fonetik ses bilgisi morfoloji sekil bilgisi sentaks soz dizimi ve leksik kelime hazinesi bakimindan Partca ile cok yakin iliskili oldugunu ve Partca ile bircok ortak sozcuk tasidigini tespit etmis ve Zazacanin Partcanin gunumuze ulasan bir kalinti lehcesi olabilecegi ifade etmistir Zazaca disinda Simnanca Sengserce gibi Simnan dillerinin de Partcanin gunumuze ulasan kalintilari olabilecegi degerlendirilmistir Simnanca ve Sengserce Zazacaya benzer bicimde ergatiflik ve gramatik cinsiyet ozelligi tasimaktadir ve Zazaca ile yakindan iliskilidir Partca Imparatorluk dili olarak kullanildigi donemde Iran dillerinin disinda Hint Avrupa dilleri icinde basli basina farkli bir dil kolunu olusturan Ermeniceyi de onemli olcude etkilemistir Ermenicenin sozcuk dagarciginin onemli bir kismi Partcadan alintilanan sozcuklerden olusmaktadir Pek cok Partca sozcuk Ermenicede gunumuze ulasmistir Partca Hint Avrupa dillerinin Iran dilleri grubunun Kuzeybati Iran dilleri koluna bagliyken Orta Farsca ayni grubun guneybati koluna baglidir Windfuhr Kurtce dilini Med diliyle temellendirse de Part diliyle de benzerlik tasidigini belirtmistir sayfa belirt Buna karsin Kurtce genel olarak kuzeybati kolu icinde siniflandirilsa da diger kuzeybati kolu dillerinin aksine kuzeybati kolunda bulunmayan guneybati koluna ait bircok ozellik tasimaktadir ve kuzeybati Iran dilleri ve guneybati Iran dilleri arasinda konumlandirilmaktadir BakinizIran dilleri Bati Iran dilleri Avestaca Eski Farsca Orta Farsca Pehlevi AlfabesiKaynakca Hammarstrom Harald Forkel Robert Haspelmath Martin Ed 2017 Parthian Glottolog 3 0 Jena Germany Max Planck Institute for the Science of Human History Parthian Glottolog 2024 2 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2024 Baghbidi Hassan Rezaei 2004 Parthian History and Language Iran Chamber Society 6 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2024 Adharic Glottolog 4 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2024 Gippert Jost 6 Haziran 2022 4 Mayis 1996 Zazacanin tarihsel gelisimi Dursun Hasan tarafindan cevrildi Zazaki de 26 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2024 Keskin Mesut 2012 Orta ve Eski Irani Dillerin Zazacaya Tuttusu Isik ResearchGate Open Publishing 15 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2023 a b Paul Ludwig 1998 The Pozition of Zazaki the West Iranian Languages PDF Iran Chamber Open Publishing Erisim tarihi 4 Aralik 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Borjian Habib 2008 The Komisenian Dialect of Aftar Archiv Orientalni Cilt 76 ss 379 416 doi 10 7916 D8N02H9X Lecoq Pierre 1989 Les dialectes caspiens et les dialectes du nord ouest de l Iran Schmitt Rudiger Ed Compendium Linguarum Iranicarum Wiesbaden Dr Ludwig Reichert Verlag ss 296 314 Borjian H 2021 Essays on Three Iranian Language Groups Taleqani Biabanaki Komisenian Vol 99 ISD LLC Rezapour Ebrahim 2015 Word order in Semnani language based on language typology IQBQ 6 5 169 190 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Nisan 2013 Iranian languages Encyclopedia Britannica Ingilizce 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Eylul 2017 Iran Chamber Society History of Iran Parthian History and Language www iranchamber com 7 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Eylul 2017 Frye Richard N Richard Nelson 1920 2014 1984 The history of ancient Iran Munchen C H Beck ISBN 3 406 09397 3 OCLC 12555083 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Windfuhr Gernot 1975 Isoglosses Persler ve Partlar Kurtler ve Medler Uzerine Bir Taslak Monumentum HS Nyberg II Acta Iranica 5 Leiden 457 471 MacKenzie David N 1961 The Origins of Kurdish Transactions of the Philological Society ss 68 86 Windfuhr Gernot 2009 The Iranian Languages Ingilizce Routledge Hint Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz