Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Siyasal sistemde, bir parti lideri, siyasi partisinin ya yasama organına ya da seçmenlere karşı resmi temsilcisidir. Ülkeye bağlı olarak, siyasi bir partinin "lideri" olarak halk arasında bahsedilen kişi, resmi olarak parti başkanı, genel sekreter veya en yüksek siyasi makam olabilir.
Parti lideri genellikle partinin genel kamuoyuyla ilişkilerini yönetmek ve siyasi rakiplere karşı yarışta liderlik etmekle sorumludur, bir parti sözcüsünün rolüne benzer şekilde. Bu nedenle, seçmenlere parti programlarını geliştirmekte ve iletmekte öncülük edecek bir rol üstlenir.
Birçok temsilî demokraside, parti liderleri yüksek siyasi makamlar için doğrudan rekabet ederler. Bu nedenle, bu tür devletlerde (özellikle Westminster sisteminde) parti liderinin genel kurula seçimlere katılmak ve seçildiği takdirde aynı zamanda parti grubunun başkanı olarak hizmet etmek için seçimlere girmesi tipiktir. Parlamenter sistemi kullanan birçok ülkede, parti lideri eğer genel seçimlerden sonra parlamentoda çoğunluk sandalyelerini elde ederse, koalisyon hükümetinin öncü partisi ise veya (bazı durumlarda) azınlık parlamentosunda en büyük parti ise, parti lideri genellikle başbakan olarak hizmet eder. Bu nedenle, parlamenter sistem kullanan birçok ülkenin siyasetinde, bir siyasi parti lideri, medya ve genel kamu tarafından başbakan adayı olarak kabul edilir.
Bir siyasi partinin başı veya lideri, parti anayasal belgesine tabidir ve meclis genel kurul üyesi olmak zorunda değildir, bu nedenle parti meclis grubu liderinden farklıdır.
Parti liderliği, başkanlık sistemi ve yarı başkanlık sistemlerinde çok daha zordur. Bu sistemlerde, başkanlık makamı, özel bir azil süreciyle (genellikle yasama üstünlüğünü gerektiren, anayasa mahkemesi tarafından bir soruşturma veya her ikisiyle ilgili) yalnızca uzaklaştırılabilir ve uzaklaştırma ya erken seçime veya başkan yardımcısının otomatik olarak göreve devralmasına yol açar. Bu nedenle, parti içindeki de jure lider ya arka planda kalmaktadır (örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde Demokrat ve Cumhuriyetçi partilerin başkanları gibi, kendi siyasi partilerinin baş yöneticileri olarak daha fazla hizmet etmektedir) veya liderlik, partiye ait olan mevcut bir başkan yardımcısına otomatik olarak verilir (örneğin, Tayvan'da Demokratik İlerici Parti). Westminster modeli kullanan ülkelerde ise, hükümette yer almayan en büyük siyasi parti lideri muhalefet lideri olarak görev yapar.
Örnekler
Kanada
Kanada'da, tüm büyük siyasi partilerin liderleri, liderlik seçimlerinin tamamlanmasının ardından düzenlenen parti liderlik kongrelerinde seçilir. Bu sürece bazen istisnalar olur, örneğin Milletvekilleri eski partilerini terk ederek yeni bir parti kurduğunda; buna örnek olarak 2014 yılında Blok Québécois'den ayrılarak kurması ve 2018 yılında Muhafazakar Parti'den ayrılarak kurması verilebilir.
Çin Halk Cumhuriyeti
Komünist partilerin liderleri genellikle genel sekreter unvanını taşır (örneğin Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri). Bu görevi alan kişi genellikle Çin'in en üst lideri olarak kabul edilir. 15 Kasım 2012 tarihinde Xi Jinping, 18. Komünist Parti ulusal kongresinde Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak seçildi.
Almanya
Almanya'da, parti örgütleri ve temsilcileri (örneğin parti lideri olan başkan ve diğer yönetim kurulu üyeleri), diğer birçok ülkede olduğundan çok daha önemli bir rol oynar. Diğer ülkelerde partiler genellikle üyeleri ve hükümetteki liderleri tarafından temsil edilirken, Almanya'da parti liderleri genellikle önemli kamu görevlerine sahip olsalar da (hükümet bakanı veya parlamento lideri gibi), bu roller açık bir şekilde ayrılmıştır, hatta yasalarla belirlenmiştir. Bu nedenle, Alman bir partinin liderleri bazen milletvekili dahi olmayabilir, örneğin şu anda hükümette olan Sosyal Demokratların başkanları olan Saskia Esken ve gibi. Bu durum bazen parti liderliği, parlamento grubu ve hükümet üyeleri arasında açık ayrışmalara yol açar.
Hollanda
Hollanda'da, parti liderleri Hollanda'daki siyasi partilerin en üst düzey politikacılarıdır. Liderler partiye dışarıdan "sembolik figür" ve parti temsilcisi olarak hareket ederler. Parti içinde ise siyasi uzlaşmayı sağlamakla sorumludurlar. Seçim zamanında lider her zaman parti listesinin en üst adayı olan "Lijsttrekker"dir. Seçim dönemi dışında liderler genellikle partilerinin Temsilciler Meclisi'ndeki Parlamento lideri olarak hizmet ederler, bazı parti liderleri ise bakan olarak kabinede görev yapmayı tercih ederler.
Üçüncü Rutte kabinesinde, kabinede yalnızca Halkın Özgürlük ve Demokrasi Partisi (VVD) lideri olan Başbakan Mark Rutte parti lideriydi. Koalisyonun diğer partilerinin liderleri olan Hristiyan Demokratik Çağrı (CDA) lideri , Demokratlar 66 (D66) lideri ve Hristiyan Birlik (CU) lideri ise Temsilciler Meclisi'ndeki Parlamento liderleri olarak kalmayı tercih etti.
Güney Kore
Güney Kore'de, çoğu siyasi partinin temsilcileri parti üyelerinin seçimleriyle belirlenir. Kore Demokratik Partisi'nin temsilcisi Mayıs 2021'de seçilen ve muhafazakar muhalefet partisi PPP'nin temsilcisi ise Haziran 2021'de seçilen genç ve ünlü siyasetçi . Kore Demokratik Partisi'nin başkanlık seçiminde ise parti üyeleri yerine kamuoyu yoklamalarıyla seçim yapılır. Ancak PPP için kamuoyu yoklaması ve parti üyesi anketi %50-%50 oranında hesaplanır.
Tayvan
Tayvan'daki başlıca siyasi partiler, Demokratik İlerleme Partisi ve Kuomintang'dır.
Demokratik İlerleme Partisi'nin tüzüğü, Devlet Başkanının hükümet döneminde seçim yapmaksızın doğrudan Parti Başkanı olarak görev yapabileceğini ve muhalefet döneminde Parti Başkanının parti üyeleri tarafından seçileceğini belirtmektedir. Kuomintang'ın Parti anayasası ise parti başkanının doğrudan parti üyeleri tarafından seçileceğini öngörmektedir.
Demokratik İlerleme Partisi'nin şu anki başkanı Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen'dir. Kuomintang'ın şu anki başkanı ise eski Başbakan Yardımcısı Eric Chu'dur.
Türkiye Cumhuriyeti
Türkiye'de parti başkanları, fiilen parti liderleri olarak kabul edilir. Tüm büyük siyasi partilerin liderleri, adaylık başvurularının tamamlanmasının ardından, ilgili siyasi parti liderlik kongrelerinde seçilir. Bu süreçte Milletvekilleri eski partilerinden ayrılıp yeni bir parti kurduklarında istisnalar oluşabilir. Bir partinin eş başkanı olmak da mümkündür. Parti lideri, partinin en önemli siyasetçisi olarak kabul edilir ve genellikle hükümet başkanı olmak üzere aday gösterilir. Ancak parti lideri seçimler için farklı bir aday da önerebilir. Parti lideri (başkan), parti genel sekreteriyle aynı kişi olamaz.
Birleşik Krallık
Parti liderinin seçim yöntemi partiye göre değişir, ancak genellikle parti üyelerinin tamamının veya bir kısmının dahil olduğu bir seçimi içerir. Bazı partilerde, yalnızca parlamento üyeleri veya belirli parti görevlileri oy kullanabilir; diğerlerinde ise, örneğin İngiliz İşçi Partisi'nde, tüm üyeler oy kullanma hakkına sahip olmasına rağmen, bazı seçmenler diğerlerine göre daha büyük bir oy payına sahip olabilir (benzer bir kavram için bakınız). Eğer sadece bir aday ortaya çıkarsa, "oy birliğiyle seçildiği" veya genel üyeler tarafından "onaylandığı" söylenir (bazen "tayin edilmiş" terimi gayri resmi veya medya tartışmalarında kullanılır).
Birleşik Krallık'ın Başbakanı olan Rishi Sunak, 25 Ekim 2022 tarihinde göreve gelmiştir; 24 Ekim 2022 tarihinden bu yana Muhafazakâr Parti'nin parti lideri olarak hizmet vermektedir.
Amerika Birleşik Devletleri
Eğer seçilirlerse, Amerika Birleşik Devletleri hükümetinin yürütme organında siyasi partilerin parti liderleri bulunur. Başkan, seçildikten sonra kendi siyasi partisinin fiili lideri haline gelir ve aynı şekilde Başkan Yardımcısı da ikinci en yüksek yürütme görevlisi ve Senato Başkanı olarak liderlik rolüne sahiptir. Bununla birlikte, büyük partiler genellikle ayrı liderlik rollerine sahip olan Ulusal Komite olarak adlandırılan bir yönetim organına sahiptir.
Amerika Birleşik Devletleri Kongresi olarak da bilinen yasama organı, üst meclis olan Senato ve alt meclis olan Temsilciler Meclisi'nden oluşur ve her birinde parti tarafından seçilen liderler bulunur. Temsilciler Meclisi'ndeki en fazla temsil edilen parti lideri (bazen iktidar partisi olarak adlandırılır) çoğunluk lideri olarak bilinir, karşıt parti lideri ise en fazla üyeye sahip olan azınlık lideri olarak adlandırılır.
1913'ten bu yana Amerika Birleşik Devletleri Senatosu'ndaki parti liderleri, kendi siyasi partilerinin kongrelerince seçilmiştir. Demokrat Parti tarafında Senato Başkanı Kamala Harris, Amerika Birleşik Devletleri Senatosu Geçici Başkanı Patty Murray, Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer ve Senato Çoğunluk Yardımcısı yer almaktadır. Cumhuriyetçi Parti tarafında ise Senato Azınlık Lideri Mitch McConnell ve Senato Azınlık Yardımcısı bulunmaktadır.
Temsilciler Meclisi'nin parti liderleri, kendi partilerinin Meclis içinde gizli oyla seçtikleri şekilde belirlenir. Cumhuriyetçi Parti'nin Temsilciler Meclisi'ndeki temsilcisi Meclis Başkanı Kevin McCarthy iken, Demokrat Parti'nin temsilcisi Azınlık Lideri Hakeem Jeffries'dir. Temsilciler Meclisi'nde en güçlü yetkili, Meclis tarafından seçilen Meclis Başkanı'dır.
Ayrıca bakınız
- Parti sekreterliği
- Parti sandalyesi
Kaynakça
- ^ The China Renaissance: the rise of Xi Jinping and the 18th Communist party congress (eBook, 2013). OCLC 853687425. Erişim tarihi: 3 Mart 2016.
- ^ Buckley, Chris (30 Ekim 2016). "Xi Jinping Is China's 'Core' Leader: Here's What It Means". The New York Times. 12 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Siyasal sistemde bir parti lideri siyasi partisinin ya yasama organina ya da secmenlere karsi resmi temsilcisidir Ulkeye bagli olarak siyasi bir partinin lideri olarak halk arasinda bahsedilen kisi resmi olarak parti baskani genel sekreter veya en yuksek siyasi makam olabilir Parti lideri genellikle partinin genel kamuoyuyla iliskilerini yonetmek ve siyasi rakiplere karsi yarista liderlik etmekle sorumludur bir parti sozcusunun rolune benzer sekilde Bu nedenle secmenlere parti programlarini gelistirmekte ve iletmekte onculuk edecek bir rol ustlenir Bircok temsili demokraside parti liderleri yuksek siyasi makamlar icin dogrudan rekabet ederler Bu nedenle bu tur devletlerde ozellikle Westminster sisteminde parti liderinin genel kurula secimlere katilmak ve secildigi takdirde ayni zamanda parti grubunun baskani olarak hizmet etmek icin secimlere girmesi tipiktir Parlamenter sistemi kullanan bircok ulkede parti lideri eger genel secimlerden sonra parlamentoda cogunluk sandalyelerini elde ederse koalisyon hukumetinin oncu partisi ise veya bazi durumlarda azinlik parlamentosunda en buyuk parti ise parti lideri genellikle basbakan olarak hizmet eder Bu nedenle parlamenter sistem kullanan bircok ulkenin siyasetinde bir siyasi parti lideri medya ve genel kamu tarafindan basbakan adayi olarak kabul edilir Bir siyasi partinin basi veya lideri parti anayasal belgesine tabidir ve meclis genel kurul uyesi olmak zorunda degildir bu nedenle parti meclis grubu liderinden farklidir Parti liderligi baskanlik sistemi ve yari baskanlik sistemlerinde cok daha zordur Bu sistemlerde baskanlik makami ozel bir azil sureciyle genellikle yasama ustunlugunu gerektiren anayasa mahkemesi tarafindan bir sorusturma veya her ikisiyle ilgili yalnizca uzaklastirilabilir ve uzaklastirma ya erken secime veya baskan yardimcisinin otomatik olarak goreve devralmasina yol acar Bu nedenle parti icindeki de jure lider ya arka planda kalmaktadir ornegin Amerika Birlesik Devletleri nde Demokrat ve Cumhuriyetci partilerin baskanlari gibi kendi siyasi partilerinin bas yoneticileri olarak daha fazla hizmet etmektedir veya liderlik partiye ait olan mevcut bir baskan yardimcisina otomatik olarak verilir ornegin Tayvan da Demokratik Ilerici Parti Westminster modeli kullanan ulkelerde ise hukumette yer almayan en buyuk siyasi parti lideri muhalefet lideri olarak gorev yapar OrneklerKanada Kanada da tum buyuk siyasi partilerin liderleri liderlik secimlerinin tamamlanmasinin ardindan duzenlenen parti liderlik kongrelerinde secilir Bu surece bazen istisnalar olur ornegin Milletvekilleri eski partilerini terk ederek yeni bir parti kurdugunda buna ornek olarak 2014 yilinda Blok Quebecois den ayrilarak kurmasi ve 2018 yilinda Muhafazakar Parti den ayrilarak kurmasi verilebilir Cin Halk Cumhuriyeti Komunist partilerin liderleri genellikle genel sekreter unvanini tasir ornegin Sovyetler Birligi Komunist Partisi Genel Sekreteri ve Cin Komunist Partisi Genel Sekreteri Bu gorevi alan kisi genellikle Cin in en ust lideri olarak kabul edilir 15 Kasim 2012 tarihinde Xi Jinping 18 Komunist Parti ulusal kongresinde Cin Komunist Partisi Genel Sekreteri olarak secildi Almanya Almanya da parti orgutleri ve temsilcileri ornegin parti lideri olan baskan ve diger yonetim kurulu uyeleri diger bircok ulkede oldugundan cok daha onemli bir rol oynar Diger ulkelerde partiler genellikle uyeleri ve hukumetteki liderleri tarafindan temsil edilirken Almanya da parti liderleri genellikle onemli kamu gorevlerine sahip olsalar da hukumet bakani veya parlamento lideri gibi bu roller acik bir sekilde ayrilmistir hatta yasalarla belirlenmistir Bu nedenle Alman bir partinin liderleri bazen milletvekili dahi olmayabilir ornegin su anda hukumette olan Sosyal Demokratlarin baskanlari olan Saskia Esken ve gibi Bu durum bazen parti liderligi parlamento grubu ve hukumet uyeleri arasinda acik ayrismalara yol acar Hollanda Hollanda da parti liderleri Hollanda daki siyasi partilerin en ust duzey politikacilaridir Liderler partiye disaridan sembolik figur ve parti temsilcisi olarak hareket ederler Parti icinde ise siyasi uzlasmayi saglamakla sorumludurlar Secim zamaninda lider her zaman parti listesinin en ust adayi olan Lijsttrekker dir Secim donemi disinda liderler genellikle partilerinin Temsilciler Meclisi ndeki Parlamento lideri olarak hizmet ederler bazi parti liderleri ise bakan olarak kabinede gorev yapmayi tercih ederler Ucuncu Rutte kabinesinde kabinede yalnizca Halkin Ozgurluk ve Demokrasi Partisi VVD lideri olan Basbakan Mark Rutte parti lideriydi Koalisyonun diger partilerinin liderleri olan Hristiyan Demokratik Cagri CDA lideri Demokratlar 66 D66 lideri ve Hristiyan Birlik CU lideri ise Temsilciler Meclisi ndeki Parlamento liderleri olarak kalmayi tercih etti Guney Kore Guney Kore de cogu siyasi partinin temsilcileri parti uyelerinin secimleriyle belirlenir Kore Demokratik Partisi nin temsilcisi Mayis 2021 de secilen ve muhafazakar muhalefet partisi PPP nin temsilcisi ise Haziran 2021 de secilen genc ve unlu siyasetci Kore Demokratik Partisi nin baskanlik seciminde ise parti uyeleri yerine kamuoyu yoklamalariyla secim yapilir Ancak PPP icin kamuoyu yoklamasi ve parti uyesi anketi 50 50 oraninda hesaplanir Tayvan Tayvan daki baslica siyasi partiler Demokratik Ilerleme Partisi ve Kuomintang dir Demokratik Ilerleme Partisi nin tuzugu Devlet Baskaninin hukumet doneminde secim yapmaksizin dogrudan Parti Baskani olarak gorev yapabilecegini ve muhalefet doneminde Parti Baskaninin parti uyeleri tarafindan secilecegini belirtmektedir Kuomintang in Parti anayasasi ise parti baskaninin dogrudan parti uyeleri tarafindan secilecegini ongormektedir Demokratik Ilerleme Partisi nin su anki baskani Cumhurbaskani Tsai Ing wen dir Kuomintang in su anki baskani ise eski Basbakan Yardimcisi Eric Chu dur Turkiye Cumhuriyeti Turkiye de parti baskanlari fiilen parti liderleri olarak kabul edilir Tum buyuk siyasi partilerin liderleri adaylik basvurularinin tamamlanmasinin ardindan ilgili siyasi parti liderlik kongrelerinde secilir Bu surecte Milletvekilleri eski partilerinden ayrilip yeni bir parti kurduklarinda istisnalar olusabilir Bir partinin es baskani olmak da mumkundur Parti lideri partinin en onemli siyasetcisi olarak kabul edilir ve genellikle hukumet baskani olmak uzere aday gosterilir Ancak parti lideri secimler icin farkli bir aday da onerebilir Parti lideri baskan parti genel sekreteriyle ayni kisi olamaz Birlesik Krallik Parti liderinin secim yontemi partiye gore degisir ancak genellikle parti uyelerinin tamaminin veya bir kisminin dahil oldugu bir secimi icerir Bazi partilerde yalnizca parlamento uyeleri veya belirli parti gorevlileri oy kullanabilir digerlerinde ise ornegin Ingiliz Isci Partisi nde tum uyeler oy kullanma hakkina sahip olmasina ragmen bazi secmenler digerlerine gore daha buyuk bir oy payina sahip olabilir benzer bir kavram icin bakiniz Eger sadece bir aday ortaya cikarsa oy birligiyle secildigi veya genel uyeler tarafindan onaylandigi soylenir bazen tayin edilmis terimi gayri resmi veya medya tartismalarinda kullanilir Birlesik Krallik in Basbakani olan Rishi Sunak 25 Ekim 2022 tarihinde goreve gelmistir 24 Ekim 2022 tarihinden bu yana Muhafazakar Parti nin parti lideri olarak hizmet vermektedir Amerika Birlesik Devletleri Joe Biden ABD Baskani olarak Demokrat Parti nin fiili lideridir Eger secilirlerse Amerika Birlesik Devletleri hukumetinin yurutme organinda siyasi partilerin parti liderleri bulunur Baskan secildikten sonra kendi siyasi partisinin fiili lideri haline gelir ve ayni sekilde Baskan Yardimcisi da ikinci en yuksek yurutme gorevlisi ve Senato Baskani olarak liderlik rolune sahiptir Bununla birlikte buyuk partiler genellikle ayri liderlik rollerine sahip olan Ulusal Komite olarak adlandirilan bir yonetim organina sahiptir Amerika Birlesik Devletleri Kongresi olarak da bilinen yasama organi ust meclis olan Senato ve alt meclis olan Temsilciler Meclisi nden olusur ve her birinde parti tarafindan secilen liderler bulunur Temsilciler Meclisi ndeki en fazla temsil edilen parti lideri bazen iktidar partisi olarak adlandirilir cogunluk lideri olarak bilinir karsit parti lideri ise en fazla uyeye sahip olan azinlik lideri olarak adlandirilir 1913 ten bu yana Amerika Birlesik Devletleri Senatosu ndaki parti liderleri kendi siyasi partilerinin kongrelerince secilmistir Demokrat Parti tarafinda Senato Baskani Kamala Harris Amerika Birlesik Devletleri Senatosu Gecici Baskani Patty Murray Senato Cogunluk Lideri Chuck Schumer ve Senato Cogunluk Yardimcisi yer almaktadir Cumhuriyetci Parti tarafinda ise Senato Azinlik Lideri Mitch McConnell ve Senato Azinlik Yardimcisi bulunmaktadir Temsilciler Meclisi nin parti liderleri kendi partilerinin Meclis icinde gizli oyla sectikleri sekilde belirlenir Cumhuriyetci Parti nin Temsilciler Meclisi ndeki temsilcisi Meclis Baskani Kevin McCarthy iken Demokrat Parti nin temsilcisi Azinlik Lideri Hakeem Jeffries dir Temsilciler Meclisi nde en guclu yetkili Meclis tarafindan secilen Meclis Baskani dir Ayrica bakinizParti sekreterligi Parti sandalyesiKaynakca The China Renaissance the rise of Xi Jinping and the 18th Communist party congress eBook 2013 OCLC 853687425 Erisim tarihi 3 Mart 2016 Buckley Chris 30 Ekim 2016 Xi Jinping Is China s Core Leader Here s What It Means The New York Times 12 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2018