Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Patara Kartuli Anbani (Gürcüce: პატარა ქართული ანბანი), Osmanlı ülkesinde yaşayan Gürcülere kendi dilini öğretmek için İstanbul'da 1914 yılında yayımlanmış bir kitaptır. "Küçük Gürcü alfabesi" anlamına gelen kitap, Gürcü eğitimci İakob Gogebaşvili'nin Deda Ena adlı kitabını örnek almıştır.
Tarihçe
İstanbul'da bir Gürcü okulunun açılması bu kentteki Gürcü kolonisine bağlı olarak gelişti. Buradaki Gürcü topluluğunun kökleri Osmanlı öncesine kadar uzanmaktadır. Rusya'nın 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Osmanlılardan ele geçirdiği Gürcü topraklarında Katolik Gürcülere baskı uygulamasının bir sonucu olarak 1860'larda İstanbul yeni bir Gürcü göçüne sahne oldu. İstabul'un Feriköy adlı köyünde Petre Harisçiraşvili öncülüğünde Katolik Gürcüler tarafından bir Gürcü manastırı kuruldu. Burada Gürcü dilinde eğitim veriliyor ve yayınlar yapılıyordu. Katolik Gürcülerin dışında kalan ve "Osmanlı Gürcüleri" olarak anılan Müslüman Gürcüler için ayrıca bir okulun açılması fikri, bu manastırda bir araya gelen Gürcü aydınlar arasında ortaya çıktı. Bu doğrultuda Osmanlı hükûmeti nezdindeki girişimin sonucunda okul açma izni alındı. Patara Kartuli Anbani de bu okul için hazırlanıp basıldı. Ancak kitabın basıldığı yıl Birinci Dünya Savaşı patlak verdi ve okulun açılması da gerçekleşemedi.
Özellikleri
Gürcüce eğitim vermek amacıyla Türkiye'de basılmış ilk ders kitabı olan Patara Kartuli Anbani'nin kapağında “Küçük Gürcü Alfabesi, Osmanlı Gürcüleri için hazırlanmış ve basılmıştır. Birinci Baskı, İstanbul, Gürcü Matbaası, Feriköy, 1914" (პატარა ქართული ანბანი, შედგენილი და გამოცემული ოსმალოს ქართველთათვის, გამოცემა პირველი, სტამბოლი, ქართული საბეჭდავი, ფერიქვევი, 1914) ibareleri yer almıştır. Kitabın Osmanlı ülkesinde yaşayan Gürcüler için hazırlandığı ve Gürcü Katolik Manastırı matbaasında basıldığı bu ibarelerden de anlaşılmaktadır. Patara Kartuli Anbani adlı kitapta, kitabı hazırlayanın adı geçmemektedir. Buna karşın, Gürcüce bir kaynakta bu kitabın, baskıdan kaçıp İstanbul'da akrabalarının yanına sığınan ve Türkiye'de yaşayan Gürcülerin kendi dilinde eğitim alması için mücadele eden Memed Abaşidze tarafından hazırlandığı belirtilmiştir.
Patara Kartuli Anbani 16 sayfadan oluşan küçük bir kitaptır ve iki bölümden oluşur. Birinci bölüm "ödev" (გაკვეთილი) adı altında yedi kısma ayrılmıştır. Bu kısımlarda Gürcü harfleri öğretilirken, bu harflerin nasıl telaffuz edileceği de belirtilmiştir. İkinci bölüm ise "okuma parçaları"ndan (საკითხავი) oluşur. Burada sekiz adet kısa okuma parçası yer alır. Sayfaların sonlarında da sayıların 1'den 10'a kadar birer birer, 10'dan 100'e kadar onar onar, 100'den 1000'e kadar yüzer yüzer okunuşu verilmiştir. Kitabın arka kapağında fiyatının 40 para olduğu, satıştan gelen parayla daha kapsamlı bir ders kitabının yayımlanacağı belirtilmiştir.
Gürcü harfleri ve Osmanlıca karşılığı
Gürcüce, Türkçeden farklı fonemlere de sahip bir dildir. Bugünkü Türk alfabesi gibi Osmanlı alfabesi de Gürcü alfabesinin bazı fonemlerini karşılamadığı için çift harfle gösterilmiştir. Ayrıca bazı fonemlerin "hafif" (حفیف) ve "sakil" (ثقیل), yani ağır biçimde telaffuz edilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Patara Kartuli Anbani adlı Gürcüce okuma ve yazma öğreten kitabın girişinde beş sesli ve 28 sessiz olmak üzere 33 harf verilmiştir. Sayfa sonuna düşülen notta ise, bunların dışında Gürcü dilinde dört harfin daha kullanıldığı ifade edilmiştir.
| Gürcü alfabesi | Osmanlı alfabesi | Açıklama |
|---|---|---|
| آ | - | |
| ب | - | |
| ک | - | |
| د | - | |
| .آ | - | |
| و | - | |
| ز | - | |
| ت | - | |
| ای | - | |
| ق | حفیف | |
| ل | - | |
| م | - | |
| ن | - | |
| او | ثقیل | |
| پ | ثقیل | |
| ژ | - | |
| ر | - | |
| س | - | |
| ط | - | |
| او | حفیف | |
| ف | - | |
| ك | - | |
| غ | - | |
| ق | ثقیل | |
| ش | - | |
| چ | - | |
| ت س | - | |
| دز | - | |
| دس | - | |
| دچ | - | |
| خ | - | |
| ج | - | |
| ﻫ | - |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ İstanbul Gürcüleri, İstanbul, 2003, s. 29 7 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Patara Kartuli Anbani (Küçük Gürcü Alfabesi), İstanbul, 1914, 16 sayfa.
- ^ "Roin Malakmadze, Şuşana Putkaradze, Elza Putkaradze ve Şorena Putkaradze - İstanbul Gürcü Manastırından Yazılar (წერილები სტამბოლის ქართული სავანიდან), Batum, 2020, s. 645" (PDF). 22 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ პატარა ქართული ანბანი (Küçük Gürcü Alfabesi), İstanbul, 1914, 16 sayfa.
- ^ პატარა ქართული ანბანი (Küçük Gürcü Alfabesi), İstanbul, 1914, s. 1.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Patara Kartuli Anbani Gurcuce პატარა ქართული ანბანი Osmanli ulkesinde yasayan Gurculere kendi dilini ogretmek icin Istanbul da 1914 yilinda yayimlanmis bir kitaptir Kucuk Gurcu alfabesi anlamina gelen kitap Gurcu egitimci Iakob Gogebasvili nin Deda Ena adli kitabini ornek almistir Patara Kartuli Anbani 1914 TarihceIstanbul da bir Gurcu okulunun acilmasi bu kentteki Gurcu kolonisine bagli olarak gelisti Buradaki Gurcu toplulugunun kokleri Osmanli oncesine kadar uzanmaktadir Rusya nin 1828 1829 Osmanli Rus Savasi nda Osmanlilardan ele gecirdigi Gurcu topraklarinda Katolik Gurculere baski uygulamasinin bir sonucu olarak 1860 larda Istanbul yeni bir Gurcu gocune sahne oldu Istabul un Ferikoy adli koyunde Petre Hariscirasvili onculugunde Katolik Gurculer tarafindan bir Gurcu manastiri kuruldu Burada Gurcu dilinde egitim veriliyor ve yayinlar yapiliyordu Katolik Gurculerin disinda kalan ve Osmanli Gurculeri olarak anilan Musluman Gurculer icin ayrica bir okulun acilmasi fikri bu manastirda bir araya gelen Gurcu aydinlar arasinda ortaya cikti Bu dogrultuda Osmanli hukumeti nezdindeki girisimin sonucunda okul acma izni alindi Patara Kartuli Anbani de bu okul icin hazirlanip basildi Ancak kitabin basildigi yil Birinci Dunya Savasi patlak verdi ve okulun acilmasi da gerceklesemedi OzellikleriGurcuce egitim vermek amaciyla Turkiye de basilmis ilk ders kitabi olan Patara Kartuli Anbani nin kapaginda Kucuk Gurcu Alfabesi Osmanli Gurculeri icin hazirlanmis ve basilmistir Birinci Baski Istanbul Gurcu Matbaasi Ferikoy 1914 პატარა ქართული ანბანი შედგენილი და გამოცემული ოსმალოს ქართველთათვის გამოცემა პირველი სტამბოლი ქართული საბეჭდავი ფერიქვევი 1914 ibareleri yer almistir Kitabin Osmanli ulkesinde yasayan Gurculer icin hazirlandigi ve Gurcu Katolik Manastiri matbaasinda basildigi bu ibarelerden de anlasilmaktadir Patara Kartuli Anbani adli kitapta kitabi hazirlayanin adi gecmemektedir Buna karsin Gurcuce bir kaynakta bu kitabin baskidan kacip Istanbul da akrabalarinin yanina siginan ve Turkiye de yasayan Gurculerin kendi dilinde egitim almasi icin mucadele eden Memed Abasidze tarafindan hazirlandigi belirtilmistir Patara Kartuli Anbani 16 sayfadan olusan kucuk bir kitaptir ve iki bolumden olusur Birinci bolum odev გაკვეთილი adi altinda yedi kisma ayrilmistir Bu kisimlarda Gurcu harfleri ogretilirken bu harflerin nasil telaffuz edilecegi de belirtilmistir Ikinci bolum ise okuma parcalari ndan საკითხავი olusur Burada sekiz adet kisa okuma parcasi yer alir Sayfalarin sonlarinda da sayilarin 1 den 10 a kadar birer birer 10 dan 100 e kadar onar onar 100 den 1000 e kadar yuzer yuzer okunusu verilmistir Kitabin arka kapaginda fiyatinin 40 para oldugu satistan gelen parayla daha kapsamli bir ders kitabinin yayimlanacagi belirtilmistir Gurcu harfleri ve Osmanlica karsiligiGurcuce Turkceden farkli fonemlere de sahip bir dildir Bugunku Turk alfabesi gibi Osmanli alfabesi de Gurcu alfabesinin bazi fonemlerini karsilamadigi icin cift harfle gosterilmistir Ayrica bazi fonemlerin hafif حفیف ve sakil ثقیل yani agir bicimde telaffuz edilmesi gerektigi ifade edilmistir Patara Kartuli Anbani adli Gurcuce okuma ve yazma ogreten kitabin girisinde bes sesli ve 28 sessiz olmak uzere 33 harf verilmistir Sayfa sonuna dusulen notta ise bunlarin disinda Gurcu dilinde dort harfin daha kullanildigi ifade edilmistir Gurcu alfabesi Osmanli alfabesi Aciklamaა آ ბ ب გ ک დ د ე آ ვ و ზ ز თ ت ი ای კ ق حفیفლ ل მ م ნ ن ო او ثقیلპ پ ثقیلჟ ژ რ ر ს س ტ ط უ او حفیفფ ف ქ ك ღ غ ყ ق ثقیلშ ش ჩ چ ც ت س ძ دز წ دس ჭ دچ ხ خ ჯ ج ჰ ﻫ Ayrica bakinizDeda Ena Iakob Gogebasvili Turkiye GurculeriKaynakca Istanbul Gurculeri Istanbul 2003 s 29 7 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 975 8260 15 4 Patara Kartuli Anbani Kucuk Gurcu Alfabesi Istanbul 1914 16 sayfa Roin Malakmadze Susana Putkaradze Elza Putkaradze ve Sorena Putkaradze Istanbul Gurcu Manastirindan Yazilar წერილები სტამბოლის ქართული სავანიდან Batum 2020 s 645 PDF 22 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Mayis 2022 პატარა ქართული ანბანი Kucuk Gurcu Alfabesi Istanbul 1914 16 sayfa პატარა ქართული ანბანი Kucuk Gurcu Alfabesi Istanbul 1914 s 1