Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pelias, Yunan mitolojisinde, Teselya’nın Magnesia yöresindeki kentinin kralıydı. Üvey kardeşi Aeson’un oğlu İason’un krallıkta hak iddia etmesini önlemek için öleceği beklentisiyle onu tehlikelerle dolu bir deniz yolculuğuna sürükleyen kişidir. Bu deniz yolculuğunun öyküsünü Rodoslu Apollonios, Argonautika isimli kitabında anlatır.
Ailesi
Pelias, deniz tanrısı Poseidon’un oğluydu. Enipeos ırmağının tanrısına âşık olan annesi Tyro ırmakta yıkanırken Enipeos yerine onun biçimine bürünen Poseidon’un kucağına düşmüş ve ondan ikiz oğlan sahibi olmuştu: Pelias ile Neleus. Anne ’nun, daha sonra evlendiği, Iolkos kentinin kurucusu ’tan da Aeson, ve adlarında üç oğlu olmuştu. Pelias bu çocuklardan daha yaşlıydı; kral Cretheus Tyro’nun saraya gelin gelirken yanında getirdiği Pelias’ı evlat edinmişti.
Aeson kralla olan kan bağından ötürü tahtın yasal varisiydi, fakat Pelias hem ondan daha yaşlı olduğunu, hem de tanrı soyundan geldiğini, dolayısıyla krallık için daha uygun olduğunu ileri sürerken zorbalığa da başvurarak tahtı ele geçirdi. Aeson’u öldürmeyi de düşündü ama anneleri Tyro’nun hatırına onu ve eşini sarayın zindanlarında hapsetmekle yetindi.
Pelias’in başına çöken kehanet
Pelias tahtı ele geçirmişti ama tahtın yasal varisini saf dışı etmekle krallığın öz babadan oğula geçmesi gibi önemli bir kuralını çiğnemiş olmanın yanı sıra sıkça başvurduğu bilicilerden dinlediği kehanetlerden dolayı tedirgindi. Biliciler ölümünün kendi soyundan gelen bir erkeğin elinden olacağı öngörüsünde bulunmuşlardı. Dediklerine göre bu erkek sandaletlerinden birinden yoksun olarak kente ayak basacaktı. Bu öngörülerin verdiği huzursuzluk içinde Pelias en başta Aeson’u hedef alarak kentte gözetimi sıkılaştırdı. Onun bir oğlu olduğunu haber alır almaz, kehaneti boşa çıkarmak için çocuğu ortadan kaldırmak istedi. Fakat Pelias’ın adamları Aeson’la eşinin hapis yaşadığı saray dairesine gittiklerinde bebekle değil, bebek için düzenlenen yas töreniyle karşılaştılar. Hizmetçilerin söylediğine göre bebek ölü doğmuştu. Pelias daha fazla kurcalamadan bu durumu kehanetin boşa çıktığına verdi.
İason
Aslında boşa çıkan Pelias’ın cinayet planıydı. Aeson olacakları tahmin ederek bebeği sadık bir kölesiyle yörenin ünlü Pelion Dağı’na kaçırmış ve onu orada yaşayan eski bir dostunun gözetimine teslim etmişti. Bu dost soylu kahramanların eğitmeni, tanrısal varlık bilge kentauros (at-adam) Kheiron idi. Aeson’un kölesi olanları anlatıp bebeği teslim ederken çocuğun adının Diomedes olduğunu söylemişti ama Kheiron ona İason adını verdi, onu dağdaki barınağına götürdü; keçi sütüyle, balla ve meyveyle besleyerek büyüttü. Ok, mızrak ve kılıç kullanmayı, ata binmeyi öğretti; bilgelik sırlarını paylaştı. İason ergenliğe eriştiğinde geçmişini anlatıp geleceğini yönlendirecek bilgiler eşliğinde Iolkos’a yolcu etti onu.
İason kent yolunda suları kabarmış bir ırmakla karşılaştı. Hızla akan azgın suyu geçmeğe çalışan insanlar arasında yardım bekleyen yaşlı bir kadını sırtına alıp suya girdi. Bu yaşlı kadın bebekliğinden bu yana İason’u kollayan tanrıça Hera’dan başkası değildi. İason karşı kıyıya ayak bastığında sağ ayağının çıplak olduğunu fark etti; sandaletlerinden biri suya kapılıp gitmişti.
İason Pelias’ın karşısında
Kente girdiğinde bir hareketlilik gören İason, kral Pelias’ın Poseidon onuruna bir sunu töreni düzenlediğini öğrenince hemen sunağa yöneldi. Pelias gencin ayaklarından birinin çıplak olduğunu görünce yıllardır unutmaya çalıştığı kehaneti anımsadı. Delikanlıyı yanına çağırdı ve kim olduğunu sordu. İason hiç çekinmeden kimliğini açık ettiği gibi babasından çaldığı tahtı geri almaya geldiğini söyledi. Bunun üzerine Pelias “Biliciler sana günün birinde yurttaşlarından biri seni öldürecek deseydi ne yapardın?” diye sordu ona. İason hiç düşünmeden dilinin ucuna gelenleri söyleyiverdi: Onu Kolkhis’e gönderip altın tüylü koçun postunu getirmesini isterdim.” Bunları ona söyleten Hera’ydı aslında. Çünkü Hera’nın Pelias’la görülecek bir hesabı vardı.
Pelias İason’un yanıtını kendi çıkarına kullanmayı, uzun ve tehlikeli bir yolculuktan sağ dönmeyeceğinden emin olduğu delikanlıyı böylece ortadan kaldırabileceğini düşündü. İason’un önerdiği dileği yine kendisine yöneltti. İkna edici tavır ve sözlerle yaptı bunu. Altın tüylü koçun ve onunla birlikte Kolhis diyarına giden Phriksos’un ruhunun yıllardır düşlerine girdiğini, koçun postu buraya, yani ait olduğu yere getirilmediği sürece ülkenin huzur bulmayacağını, İason’un postu getirmesi halinde tahtı seve seve ona bırakacağını, zaten kendisinin yaşlandığını söyledi. Gençliğinin verdiği serüven tutkusuna kapılan İason bu görevi kabul etti. Böylece antik dünyanın Argonautika diye anılan, zamanın önde gelen yiğitlerin katıldığı, yarattıkları destanın adı bindikleri 50 kürekli, Argo isimli gemiden gelen Argo Gemicilerinin (Argonaut’ların) yolculuğu için hazırlıklar başladı.
Pelias’ın ölümü
Argo Gemicileri’nin tehlikelerle dolu gidiş ve dönüş yolculuğunu ayrıntılı bir biçimde anlatan Argonautika, Argo’nun Iolkos’a yakın Pagasae limanına varmasıyla son bulur. Karaya ayak basanlar arasında Kolkhis diyarından beri İason’a eşlik eden, Yunan’ların kendilerinden saymayıp ‘barbar’ diye niteledikleri türden bir kadın vardır: İason’un dönüş yolculuğunda evlendiği, Kolkhis kralı Aietes’in kızı büyücü Medea. İason’un Medea ile birlikte baba ocağına ayak basmasından sonra yaşadıkları, başka yazar ve ozanların birbirinden farklı öykülerinden ve en son olarak Euripides’in Medea isimli oyunundan öğrenilir.
İason anne ve babasının kral Pelias tarafından öldürüldüğünü (veya intihara zorlandıklarını) öğrenince öfke ve öç duyguları içinde hemen saraya saldırmak istedi. Argonotlardan biri ve Pelias’ın oğlu olan Akastos buna karşı çıktı. Akastos babasının onayını almaksızın serüven tutkusuyla sefere katılmıştı. Babasına saldıranların arasında olamazdı. Diğerleri de kralın askerleri karşısında kendi güçlerinin zayıf olduğunu ileri sürerek çatışmadan çekindiler. Bu arada Medea öne çıktı ve Pelias’ı cezalandırma işini üstlendi. Kurnaz bir planla şehir kapılarına vardığında Medea kendini yaşlı bir Artemis rahibesi görünümüne büründürdü. Ona eşlik eden, yolculuk sırasında Phaiak Adası’nda yanına verilen köle kızlar tahtadan, içi oyuk bir Artemis heykeli taşıyorlardı. Hep birlikte Tanrıça’yı öven ezgiler söyleyerek ilerleyen bu gösterişli kadın grubunu nöbetçiler durdurmaya cesaret edemediler. Merak içinde kalan Pelias dört kızıyla birlikte grubu karşılayıp “Artemis benden ne istiyor?” diye sorunca Medea “Seni terkeden oğlun Akastos Libya kıyılarında bir deniz kazasında öldü” dedi. “Artemis sana acıdı ve hayırsız Akastos yerine tahtına yeni bir erkek çocuk getiresin diye seni gençleştirmek istedi; onun için buradayım.” Pelias’ın inanmaz tavrını görünce Medea kendine özgü bir oyunla birden yaşlı görünümünden çıkıp önceki genç ve çekici haline döndü. “İşte böyle” diye haykırdı; “Artemis’in gücünü gör.” Göz boyacılığını pekiştirmek için bir hamle daha yaptı. “İnanmıyorsan yaşlı bir koç ile bir kazan getirsinler, koçu kuzu yapayım.” Getirilen koçu parçalara ayırıp kaynayan kazana attı; gizemli tavırlarla Kolhis dilinde dualar mırıldanıp birtakım otlarla kazanı karıştırırken bir kuzu fırladı ortaya. Bu kuzu tahta Artemis heykelindeki oyuğa gizlediği ve işareti üzerine yanındaki kızların salıverdiği kuzuydu. Pelias inanmış ve gençlik özlemiyle kendinden geçmişti. Kendini Medea’nın ellerine bıraktığında sonu yaşlı koçunki gibi oldu. Fakat Pelias’ın bedenini parçalayan Medea olmadı. Medea gizemli tavırları, baskın kişiliği ve çoğu anlaşılmayan büyücülük sözleriyle Pelias’ın kızlarını etkileyerek bu işi onlara yaptırdı.
Pelias’ın ölümünden sonra oğlu Akastos kral oldu. Iolkos’dan sürülen İason ile Medea Korinth’e gittiler, orada kral Kreon’un konuğu olarak yaşamaya başladılar.
Notlar
- ^ Hera, kendisine saygısızlık eden Pelias’ı cezalandırmak için Medea’yı kullanmak istemektedir. Altın Post’u getirmek için çıkılacak yolculuğun sonunda Medea’nın geleceğini bildiğinden İason’a yolculuktan söz ettirirken aynı şeyi Pelias’ın aklına düşürür.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Graves, Robert: The Greek Myths, 1955-1977, Cilt.2 Bölüm 148, 155.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pelias Yunan mitolojisinde Teselya nin Magnesia yoresindeki kentinin kraliydi Uvey kardesi Aeson un oglu Iason un krallikta hak iddia etmesini onlemek icin olecegi beklentisiyle onu tehlikelerle dolu bir deniz yolculuguna surukleyen kisidir Bu deniz yolculugunun oykusunu Rodoslu Apollonios Argonautika isimli kitabinda anlatir Pelias in sunu toreni Palazzo Fava Bologna Pelias altin postu aliyor kirmizi figur krater MO350 340 jpgAilesiPelias deniz tanrisi Poseidon un ogluydu Enipeos irmaginin tanrisina asik olan annesi Tyro irmakta yikanirken Enipeos yerine onun bicimine burunen Poseidon un kucagina dusmus ve ondan ikiz oglan sahibi olmustu Pelias ile Neleus Anne nun daha sonra evlendigi Iolkos kentinin kurucusu tan da Aeson ve adlarinda uc oglu olmustu Pelias bu cocuklardan daha yasliydi kral Cretheus Tyro nun saraya gelin gelirken yaninda getirdigi Pelias i evlat edinmisti Aeson kralla olan kan bagindan oturu tahtin yasal varisiydi fakat Pelias hem ondan daha yasli oldugunu hem de tanri soyundan geldigini dolayisiyla krallik icin daha uygun oldugunu ileri surerken zorbaliga da basvurarak tahti ele gecirdi Aeson u oldurmeyi de dusundu ama anneleri Tyro nun hatirina onu ve esini sarayin zindanlarinda hapsetmekle yetindi Medea nin kuzu cikartma gosterisi Agostino Carracci 1557 1602 Palazzo Fava Bologna Pelias in basina coken kehanetPelias tahti ele gecirmisti ama tahtin yasal varisini saf disi etmekle kralligin oz babadan ogula gecmesi gibi onemli bir kuralini cignemis olmanin yani sira sikca basvurdugu bilicilerden dinledigi kehanetlerden dolayi tedirgindi Biliciler olumunun kendi soyundan gelen bir erkegin elinden olacagi ongorusunde bulunmuslardi Dediklerine gore bu erkek sandaletlerinden birinden yoksun olarak kente ayak basacakti Bu ongorulerin verdigi huzursuzluk icinde Pelias en basta Aeson u hedef alarak kentte gozetimi sikilastirdi Onun bir oglu oldugunu haber alir almaz kehaneti bosa cikarmak icin cocugu ortadan kaldirmak istedi Fakat Pelias in adamlari Aeson la esinin hapis yasadigi saray dairesine gittiklerinde bebekle degil bebek icin duzenlenen yas toreniyle karsilastilar Hizmetcilerin soyledigine gore bebek olu dogmustu Pelias daha fazla kurcalamadan bu durumu kehanetin bosa ciktigina verdi IasonAslinda bosa cikan Pelias in cinayet planiydi Aeson olacaklari tahmin ederek bebegi sadik bir kolesiyle yorenin unlu Pelion Dagi na kacirmis ve onu orada yasayan eski bir dostunun gozetimine teslim etmisti Bu dost soylu kahramanlarin egitmeni tanrisal varlik bilge kentauros at adam Kheiron idi Aeson un kolesi olanlari anlatip bebegi teslim ederken cocugun adinin Diomedes oldugunu soylemisti ama Kheiron ona Iason adini verdi onu dagdaki barinagina goturdu keci sutuyle balla ve meyveyle besleyerek buyuttu Ok mizrak ve kilic kullanmayi ata binmeyi ogretti bilgelik sirlarini paylasti Iason ergenlige eristiginde gecmisini anlatip gelecegini yonlendirecek bilgiler esliginde Iolkos a yolcu etti onu Iason kent yolunda sulari kabarmis bir irmakla karsilasti Hizla akan azgin suyu gecmege calisan insanlar arasinda yardim bekleyen yasli bir kadini sirtina alip suya girdi Bu yasli kadin bebekliginden bu yana Iason u kollayan tanrica Hera dan baskasi degildi Iason karsi kiyiya ayak bastiginda sag ayaginin ciplak oldugunu fark etti sandaletlerinden biri suya kapilip gitmisti Iason Pelias in karsisindaKente girdiginde bir hareketlilik goren Iason kral Pelias in Poseidon onuruna bir sunu toreni duzenledigini ogrenince hemen sunaga yoneldi Pelias gencin ayaklarindan birinin ciplak oldugunu gorunce yillardir unutmaya calistigi kehaneti animsadi Delikanliyi yanina cagirdi ve kim oldugunu sordu Iason hic cekinmeden kimligini acik ettigi gibi babasindan caldigi tahti geri almaya geldigini soyledi Bunun uzerine Pelias Biliciler sana gunun birinde yurttaslarindan biri seni oldurecek deseydi ne yapardin diye sordu ona Iason hic dusunmeden dilinin ucuna gelenleri soyleyiverdi Onu Kolkhis e gonderip altin tuylu kocun postunu getirmesini isterdim Bunlari ona soyleten Hera ydi aslinda Cunku Hera nin Pelias la gorulecek bir hesabi vardi Pelias Iason un yanitini kendi cikarina kullanmayi uzun ve tehlikeli bir yolculuktan sag donmeyeceginden emin oldugu delikanliyi boylece ortadan kaldirabilecegini dusundu Iason un onerdigi dilegi yine kendisine yoneltti Ikna edici tavir ve sozlerle yapti bunu Altin tuylu kocun ve onunla birlikte Kolhis diyarina giden Phriksos un ruhunun yillardir duslerine girdigini kocun postu buraya yani ait oldugu yere getirilmedigi surece ulkenin huzur bulmayacagini Iason un postu getirmesi halinde tahti seve seve ona birakacagini zaten kendisinin yaslandigini soyledi Gencliginin verdigi seruven tutkusuna kapilan Iason bu gorevi kabul etti Boylece antik dunyanin Argonautika diye anilan zamanin onde gelen yigitlerin katildigi yarattiklari destanin adi bindikleri 50 kurekli Argo isimli gemiden gelen Argo Gemicilerinin Argonaut larin yolculugu icin hazirliklar basladi Pelias in olumuMedea Pelias in kizlarini babalarini oldurmeye yonlendiriyor Antonio Tempesta 1555 1630 Argo Gemicileri nin tehlikelerle dolu gidis ve donus yolculugunu ayrintili bir bicimde anlatan Argonautika Argo nun Iolkos a yakin Pagasae limanina varmasiyla son bulur Karaya ayak basanlar arasinda Kolkhis diyarindan beri Iason a eslik eden Yunan larin kendilerinden saymayip barbar diye niteledikleri turden bir kadin vardir Iason un donus yolculugunda evlendigi Kolkhis krali Aietes in kizi buyucu Medea Iason un Medea ile birlikte baba ocagina ayak basmasindan sonra yasadiklari baska yazar ve ozanlarin birbirinden farkli oykulerinden ve en son olarak Euripides in Medea isimli oyunundan ogrenilir Iason anne ve babasinin kral Pelias tarafindan olduruldugunu veya intihara zorlandiklarini ogrenince ofke ve oc duygulari icinde hemen saraya saldirmak istedi Argonotlardan biri ve Pelias in oglu olan Akastos buna karsi cikti Akastos babasinin onayini almaksizin seruven tutkusuyla sefere katilmisti Babasina saldiranlarin arasinda olamazdi Digerleri de kralin askerleri karsisinda kendi guclerinin zayif oldugunu ileri surerek catismadan cekindiler Bu arada Medea one cikti ve Pelias i cezalandirma isini ustlendi Kurnaz bir planla sehir kapilarina vardiginda Medea kendini yasli bir Artemis rahibesi gorunumune burundurdu Ona eslik eden yolculuk sirasinda Phaiak Adasi nda yanina verilen kole kizlar tahtadan ici oyuk bir Artemis heykeli tasiyorlardi Hep birlikte Tanrica yi oven ezgiler soyleyerek ilerleyen bu gosterisli kadin grubunu nobetciler durdurmaya cesaret edemediler Merak icinde kalan Pelias dort kiziyla birlikte grubu karsilayip Artemis benden ne istiyor diye sorunca Medea Seni terkeden oglun Akastos Libya kiyilarinda bir deniz kazasinda oldu dedi Artemis sana acidi ve hayirsiz Akastos yerine tahtina yeni bir erkek cocuk getiresin diye seni genclestirmek istedi onun icin buradayim Pelias in inanmaz tavrini gorunce Medea kendine ozgu bir oyunla birden yasli gorunumunden cikip onceki genc ve cekici haline dondu Iste boyle diye haykirdi Artemis in gucunu gor Goz boyaciligini pekistirmek icin bir hamle daha yapti Inanmiyorsan yasli bir koc ile bir kazan getirsinler kocu kuzu yapayim Getirilen kocu parcalara ayirip kaynayan kazana atti gizemli tavirlarla Kolhis dilinde dualar mirildanip birtakim otlarla kazani karistirirken bir kuzu firladi ortaya Bu kuzu tahta Artemis heykelindeki oyuga gizledigi ve isareti uzerine yanindaki kizlarin saliverdigi kuzuydu Pelias inanmis ve genclik ozlemiyle kendinden gecmisti Kendini Medea nin ellerine biraktiginda sonu yasli kocunki gibi oldu Fakat Pelias in bedenini parcalayan Medea olmadi Medea gizemli tavirlari baskin kisiligi ve cogu anlasilmayan buyuculuk sozleriyle Pelias in kizlarini etkileyerek bu isi onlara yaptirdi Pelias in olumunden sonra oglu Akastos kral oldu Iolkos dan surulen Iason ile Medea Korinth e gittiler orada kral Kreon un konugu olarak yasamaya basladilar Notlar Hera kendisine saygisizlik eden Pelias i cezalandirmak icin Medea yi kullanmak istemektedir Altin Post u getirmek icin cikilacak yolculugun sonunda Medea nin gelecegini bildiginden Iason a yolculuktan soz ettirirken ayni seyi Pelias in aklina dusurur Ayrica bakinizIason MedeaKaynakcaGraves Robert The Greek Myths 1955 1977 Cilt 2 Bolum 148 155