Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Penguen, Sphenisciformes takımında Spheniscidae familyasında yer alan, uçamayan, yüzebilen, dimdik durabilen, perde ayaklı deniz kuşudur. Güney Kutbu, Yeni Zelanda, Avustralya, Güney Amerika, Güney Afrika ve Galapagos Adaları'nın kıyılarında yaşarlar; ancak Kuzey Kutbu da dâhil olmak üzere Kuzey yarımkürede penguenler bulunmaz. Büyüklük bakımından 30–105 cm arasında değişik 18 kadar türü bilinmektedir. Hemen hemen tüm penguen türleri Güney Yarımküre'ye özgü olsa da, sadece Antarktika gibi soğuk iklimlerde bulunmazlar. Aslında, o kadar uzak Güney'de sadece birkaç penguen türü yaşamaktadır. 18 türden 5'inin Antarktika'da, 4'ünün alt-Antarktika adalarında yaşadığı ve bu türlerden sadece 4'ünün soğuk iklimde, 14'ünün ılıman ve sıcak iklimlerde yaşadıkları belirtilmektedir. Ilıman bölgede birkaç tür bulunur, ancak bir tür, Galapagos pengueni Ekvator yakınlarında yaşar. Penguenlerin en irileri olan İmparator penguen 45 kg ağırlığa ulaşır. Sıcak bölgelere doğru gidildikçe boyları küçülür. Denizlerdeki kabuklular, balık ve mürekkep balıkları ile beslenirler. Tüyleri kuş tüylerine hiç benzemez. Sırtları siyah veya gri, karın kısımları beyaz ince ve pulsu tüylerle örtülüdür. Türler birbirinden, başlarındaki renkli tüyleriyle ayrılır. Kuyrukları kısa ve ayakları vücutlarının gerisinde olduğundan rahatlıkla dimdik ayakta durabilirler. Denizde, saatte 10 deniz mili hızla yüzebilirler. Hatta gerektiğinde bu hızlarını iki katına çıkarabilirler.
| Penguenler | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Farklı cinslerden penguen türleri; sol üst köşeden itibaren saat yönünde: İmparator penguen (Aptenodytes forsteri), Eudyptes robustus, küçük penguen (Eudyptula minor), , Pygoscelis papua, Afrika pengueni (Spheniscus demersus) | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Cinsler | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Penguenlerin üreme dönemi dağılımı, bazı türler mevsimsel olarak daha geniş göç dağılımına sahiptir | |||||||||||||
Etimoloji
Penguen sözcüğü Türkçeye Fransızca üzerinden geçmiştir. Fransızca sözcüğün kökeni İngilizceye dayandırılmaktadır. İlk kez 16. yüzyılda, ya İngilizce ya da Hollandaca kaynaklarda, penguenlerle alakasız bir dalıcımartıgil olan 'i tanımlamak için kullanılmıştır.Oxford English Dictionary gibi kaynaklar nihai kökenini Galce "kafa" anlamındaki pen ile "beyaz" anklamındaki gwyn kelimelerinin birleştirilmesine bağlamaktadır. Bir diğer teori sözcüğün Latince yağ anlamına gelen pingius kelimesinden türetildiğidir.Penguenin Türkçe eş anlamlısının karabat (veya karabat kuşu) sözcüğü olduğu hakkında kaynaklar da bulunmaktadır.
Anatomi ve özellikleri
Kanatları uzun telek tüylerinden yoksun olup, kırılmadığı için uçmaya yaramaz. Buna karşılık yüzerken çok kuvvetli yüzgeç vazifesi görür. Penguenler, buz üzerinde sıçrar ve çok iyi kayarlar. Göğüslerinin üzerinde yatarak yüzgeç kanatlarının yardımıyla kızak gibi kayarak, karada birkaç yüz kilometre içeriye kadar girebilirler. Yalnız üreme mevsimlerinde yumurtlamak için karaya çıkarlar. Vücutlarını örten sık tüyler ve deri altlarındaki kalın yağ tabakaları ile Antarktika'nın sıfırın altındaki dondurucu soğuklarından korunurlar. Vücut ısılarını ayarlayan otomatik bir mekanizmaya sahiptirler. Gerektiğinde kan damarlarıyla deriye giden kanı azaltarak, yükselterek ve tüylerini dikleştirerek vücut sıcaklıklarını kontrol ederler. Penguen türlerinin hemen hepsinin siyah gövdeleri ve beyaz karınları bulunmakla birlikte yakın bir zamanda sarı penguen keşfedildiği de belirtilmektedir.
Türler
Güney Kutbu penguenleri 40 °C'lik vücut ısılarıyla -40 °C'lik Antarktika soğuğuna uyum sağlarlar. Vücutlarındaki tüy, yağ ve besinlerden elde ettikleri enerji ve kontrol mekanizmalarıyla 80 °C'lik sıcaklık farkına dayanırlar.
Antarktika'nın Kral penguenleri günde ortalama 140 defa suya dalarlar. Bunun ancak yüzde onunda av yakalayabilirler. Tüy dipleri deriye yakın kısımda ısıya karşı yalıtkan bir iç tabaka meydana getirerek vücudu soğuktan emniyetle korur.
Bazı türler, kuluçka dönemlerinde dört aya yakın bir zaman açlığa dayanırlar. Bu devrede ağırlıkları yarı yarıya düşer. Antarktika dışında yaşayanların, su akıntıları ve yüzen buzlarla Güney Kutbu'ndan geldikleri sanılmaktadır.
Üreme
Üreme devrelerinde bir kısmı yan yana yuvalar kurarak yüzbinlerce bireyden hasıl olan kuluçka kolonileri meydana getirir. Yuva yapanlar 2 - 3 yumurta yumurtlar. İmparator penguen (Aptenodytes forsteri) ve Kral penguen (Aptenodytes patagonicus) ise yuva yapmaz, birer yumurta yumurtlar ve tek yumurtalarını ayakları üzerinde ve karınlarının altındaki gerçek kuluçka derisinin altında muhafaza ederek soğuktan korur. Yuva yapanların erkekleri, dişilerine çakıl taşları hediye ederek kur yapar. Dişi, karlar eridikçe bu taşlarla yuvasının seviyesini yükseltir. Erkek ve dişi sırayla kuluçkaya yatar. Kuluçka devresinde bir şey yemezler. Yavrular anne ve babaları tarafından birlikte bakılır ve ısıtılır. Birçok hayvanın aksine penguenler tek eşli bir yaşam sürerler.
Ekoloji
Penguenler insandan kaçmadıkları için, yağlarından istifade etmek isteyenler tarafından çok miktarda avlanarak tüketiliyor. Çıkarılan kanunlarla nesilleri korunmaya çalışılıyor. Dünyanın birçok hayvanat bahçesine de uyum sağladıkları görülmüştür.
2010 yılında tespit edilen 36 milyon yaşındaki penguen ile de penguenlerin geçmişinde yeni bir dönem açılmıştır. Bu penguen o bölgede çok iyi korunmus ve eskisi gibi mükemmeldir.İncelemeler sonucu penguenin melanozomları fırtına kuşu ve albatrosa benzediği tespit edilmiştir. Ve de çoğu kişinin aklına gelmeyen penguenlerin renklerinin kav-rengi ve kırmızı olmasıdır. Araştırmacı "Bu fosili görene kadar kişisel fikrim, penguenlerin önceden de siyah ve beyaz renklerden oluştuğuydu" demiştir. Bu bilgiler kasım 2010 yılında Bilim ve Teknik Dergisinde yayınlanmıştır.
Kaynakça
- ^ National Geographic, Penguins, facts and photos
- ^ Australian Antarctic Program, Penguins
- ^ 9 News, Are there more warm weather species of penguins, or cold weather?
- ^ Kubbealtı Lugati
- ^ . Nişanyan Sözlük. 2 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ "PINGOUIN : Etymologie de PINGOUIN". Centre National de Ressources Textuelles et Lexicales. 26 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2010.
- ^ "penguin". 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2016.
- ^ Tui De Roy; Mark Jones; Julie Cornthwaite (2013). Penguins:The Ultimate Guide. Princeton University Press. s. 151.
- ^ NTV Haber, 18.10.2022, Penguen Eş Anlamlısı - Penguen Kelimesinin Eş Anlamlısı Nedir?
- ^ "Pamukkale Üniversitesi İngilizce Sözlük". 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.
- ^ . Cumhuriyet. 21 Şubat 2021. 21 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "Hayvanlar áleminde cinsellik çok renkli". hurriyet. 4 Haziran 2001. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Penguen Sphenisciformes takiminda Spheniscidae familyasinda yer alan ucamayan yuzebilen dimdik durabilen perde ayakli deniz kusudur Guney Kutbu Yeni Zelanda Avustralya Guney Amerika Guney Afrika ve Galapagos Adalari nin kiyilarinda yasarlar ancak Kuzey Kutbu da dahil olmak uzere Kuzey yarimkurede penguenler bulunmaz Buyukluk bakimindan 30 105 cm arasinda degisik 18 kadar turu bilinmektedir Hemen hemen tum penguen turleri Guney Yarimkure ye ozgu olsa da sadece Antarktika gibi soguk iklimlerde bulunmazlar Aslinda o kadar uzak Guney de sadece birkac penguen turu yasamaktadir 18 turden 5 inin Antarktika da 4 unun alt Antarktika adalarinda yasadigi ve bu turlerden sadece 4 unun soguk iklimde 14 unun iliman ve sicak iklimlerde yasadiklari belirtilmektedir Iliman bolgede birkac tur bulunur ancak bir tur Galapagos pengueni Ekvator yakinlarinda yasar Penguenlerin en irileri olan Imparator penguen 45 kg agirliga ulasir Sicak bolgelere dogru gidildikce boylari kuculur Denizlerdeki kabuklular balik ve murekkep baliklari ile beslenirler Tuyleri kus tuylerine hic benzemez Sirtlari siyah veya gri karin kisimlari beyaz ince ve pulsu tuylerle ortuludur Turler birbirinden baslarindaki renkli tuyleriyle ayrilir Kuyruklari kisa ve ayaklari vucutlarinin gerisinde oldugundan rahatlikla dimdik ayakta durabilirler Denizde saatte 10 deniz mili hizla yuzebilirler Hatta gerektiginde bu hizlarini iki katina cikarabilirler Penguenler Yasadigi donem araligi 62 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNFarkli cinslerden penguen turleri sol ust koseden itibaren saat yonunde Imparator penguen Aptenodytes forsteri Eudyptes robustus kucuk penguen Eudyptula minor Pygoscelis papua Afrika pengueni Spheniscus demersus Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif Aves sirasiz NeognathaeTakim Sphenisciformes Sharpe 1891Familya Spheniscidae Bonaparte 1831CinslerAptenodytesEudyptesPenguenlerin ureme donemi dagilimi bazi turler mevsimsel olarak daha genis goc dagilimina sahiptirEtimolojiPenguen sozcugu Turkceye Fransizca uzerinden gecmistir Fransizca sozcugun kokeni Ingilizceye dayandirilmaktadir Ilk kez 16 yuzyilda ya Ingilizce ya da Hollandaca kaynaklarda penguenlerle alakasiz bir dalicimartigil olan i tanimlamak icin kullanilmistir Oxford English Dictionary gibi kaynaklar nihai kokenini Galce kafa anlamindaki pen ile beyaz anklamindaki gwyn kelimelerinin birlestirilmesine baglamaktadir Bir diger teori sozcugun Latince yag anlamina gelen pingius kelimesinden turetildigidir Penguenin Turkce es anlamlisinin karabat veya karabat kusu sozcugu oldugu hakkinda kaynaklar da bulunmaktadir Anatomi ve ozellikleriKanatlari uzun telek tuylerinden yoksun olup kirilmadigi icin ucmaya yaramaz Buna karsilik yuzerken cok kuvvetli yuzgec vazifesi gorur Penguenler buz uzerinde sicrar ve cok iyi kayarlar Goguslerinin uzerinde yatarak yuzgec kanatlarinin yardimiyla kizak gibi kayarak karada birkac yuz kilometre iceriye kadar girebilirler Yalniz ureme mevsimlerinde yumurtlamak icin karaya cikarlar Vucutlarini orten sik tuyler ve deri altlarindaki kalin yag tabakalari ile Antarktika nin sifirin altindaki dondurucu soguklarindan korunurlar Vucut isilarini ayarlayan otomatik bir mekanizmaya sahiptirler Gerektiginde kan damarlariyla deriye giden kani azaltarak yukselterek ve tuylerini diklestirerek vucut sicakliklarini kontrol ederler Penguen turlerinin hemen hepsinin siyah govdeleri ve beyaz karinlari bulunmakla birlikte yakin bir zamanda sari penguen kesfedildigi de belirtilmektedir Turler Guney Kutbu penguenleri 40 C lik vucut isilariyla 40 C lik Antarktika soguguna uyum saglarlar Vucutlarindaki tuy yag ve besinlerden elde ettikleri enerji ve kontrol mekanizmalariyla 80 C lik sicaklik farkina dayanirlar Antarktika nin Kral penguenleri gunde ortalama 140 defa suya dalarlar Bunun ancak yuzde onunda av yakalayabilirler Tuy dipleri deriye yakin kisimda isiya karsi yalitkan bir ic tabaka meydana getirerek vucudu soguktan emniyetle korur Bazi turler kulucka donemlerinde dort aya yakin bir zaman acliga dayanirlar Bu devrede agirliklari yari yariya duser Antarktika disinda yasayanlarin su akintilari ve yuzen buzlarla Guney Kutbu ndan geldikleri sanilmaktadir UremeUreme devrelerinde bir kismi yan yana yuvalar kurarak yuzbinlerce bireyden hasil olan kulucka kolonileri meydana getirir Yuva yapanlar 2 3 yumurta yumurtlar Imparator penguen Aptenodytes forsteri ve Kral penguen Aptenodytes patagonicus ise yuva yapmaz birer yumurta yumurtlar ve tek yumurtalarini ayaklari uzerinde ve karinlarinin altindaki gercek kulucka derisinin altinda muhafaza ederek soguktan korur Yuva yapanlarin erkekleri disilerine cakil taslari hediye ederek kur yapar Disi karlar eridikce bu taslarla yuvasinin seviyesini yukseltir Erkek ve disi sirayla kuluckaya yatar Kulucka devresinde bir sey yemezler Yavrular anne ve babalari tarafindan birlikte bakilir ve isitilir Bircok hayvanin aksine penguenler tek esli bir yasam surerler EkolojiPenguenler insandan kacmadiklari icin yaglarindan istifade etmek isteyenler tarafindan cok miktarda avlanarak tuketiliyor Cikarilan kanunlarla nesilleri korunmaya calisiliyor Dunyanin bircok hayvanat bahcesine de uyum sagladiklari gorulmustur 2010 yilinda tespit edilen 36 milyon yasindaki penguen ile de penguenlerin gecmisinde yeni bir donem acilmistir Bu penguen o bolgede cok iyi korunmus ve eskisi gibi mukemmeldir Incelemeler sonucu penguenin melanozomlari firtina kusu ve albatrosa benzedigi tespit edilmistir Ve de cogu kisinin aklina gelmeyen penguenlerin renklerinin kav rengi ve kirmizi olmasidir Arastirmaci Bu fosili gorene kadar kisisel fikrim penguenlerin onceden de siyah ve beyaz renklerden olustuguydu demistir Bu bilgiler kasim 2010 yilinda Bilim ve Teknik Dergisinde yayinlanmistir Kaynakca National Geographic Penguins facts and photos Australian Antarctic Program Penguins 9 News Are there more warm weather species of penguins or cold weather Kubbealti Lugati Nisanyan Sozluk 2 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2021 PINGOUIN Etymologie de PINGOUIN Centre National de Ressources Textuelles et Lexicales 26 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2010 penguin 4 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Nisan 2016 Tui De Roy Mark Jones Julie Cornthwaite 2013 Penguins The Ultimate Guide Princeton University Press s 151 NTV Haber 18 10 2022 Penguen Es Anlamlisi Penguen Kelimesinin Es Anlamlisi Nedir Pamukkale Universitesi Ingilizce Sozluk 12 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2023 Cumhuriyet 21 Subat 2021 21 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2021 Hayvanlar aleminde cinsellik cok renkli hurriyet 4 Haziran 2001 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2013