Francesco Petrarca (d. 20 Temmuz 1304, Arezzo - ö. 19 Temmuz 1374, Arquà Petrarca), İtalyan hümanist ve şair.
Francis Petrarch | |
---|---|
Doğum | Francesco di Petracco 20 Temmuz 1304 Arezzo, İtalya |
Ölüm | 19 Temmuz 1374 (69 yaşında) Arquà Petrarca, Padua, İtalya |
Defin yeri | Arquà Petrarca |
Meslek | Yazar, Şair |
Dil | ; Latince |
Milliyet | Aretine |
Eğitim | Montpellier Üniversitesi; Bologna Üniversitesi |
Dönem | |
Türler | |
Konu | Güzel bayan |
Edebî akım | ; Hümanizm |
Önemli eser | Canzoniere;Triumphi |
Önemli ödülleri | Roma'daki Poet Laureate, 1341 |
Çocuklar | Giovanni (1337–1361) Francesca (1343 doğumlu) |
Akrabalar | Gherardo Petracco (Kardeş) Giovanni Boccaccio (arkadaş) |
Yaşamı
Öğrenimi ve ilk yapıtları
Petrarca, 20 Temmuz 1304'te, Arezzo'da dünyaya gelir. Babası Noter Petracco di Parenzo, annesi Eletta Canigiani'dir. Beyaz Guelfolar hizbinden olan Petracco, 1302'de Floransa'dan sürülmüş, Arezzo'ya sığınmıştır. Petrarca'nın babası, papalığın yeni merkezi Avignon'a taşınır; ailesi ise Carpentras'a yerleşir. Petrarca, dönemin seçkin hocalarından Convenevole da Prato'dan dilbilgisi dersleri alır. Bu arada erkek kardeşi Gherardo dünyaya gelmiştir (1307). Petrarca, 1316'da Montpellier Üniversitesi'nde hukuk öğrenimine başlar ama klasik kültüre olan ilgisi çok daha yoğundur. Hukuk öğrenimini tamamlamak için 1320'de gittiği Bologna'dan, babasının 1326'da ölümü üzerine, bir daha dönmemek üzere ayrılıp Avignon'a gider. Kardinal 'nın özel din görevlisi olarak çalışmaya başlar (1330); bu görevi 1347-1348 yılına dek sürmüş olsa gerektir. 1333'te Fransa, Flandre, Brabant ve Rheinland'ı kapsayan bir Kuzey Avrupa yolculuğuna çıkar. Aralık 1336'da Colonna ailesinin konuğu olarak Roma'ya ilk yolculuğunu yapar. 1337'de Vaucluse'de, kıyısında küçük bir ev satın alır. Gene aynı yıl, evlilik dışı bir ilişkiden ilk oğlu Giovanni dünyaya gelir. De Viris Illustribus'u (Ünlü Erkekler) yazmaya başlar. 1338-1339 yıllarında Africa adlı epik şiirine başlar. Triumphi'yi (Utku Şiirleri) yazma fikri bu dönemde oluşur ve yapıtın "Aşkın Utkusu" bölümünü yazmaya başlar.
Edebiyat ve ahlak anlayışının gelişmesi (1340-1346)
1340'ta hem Paris Üniversitesi, hem Roma Senatosu Petrarca'ya şairlik tacını önerir. Sanatçı, Roma'yı seçer. 1341'de Napoli'ye gider, Kral Roberto'nun huzurunda üç gün süren bir sınavdan geçer ve 8 Nisan günü gösterişli bir törenle başşairlik tacını giyer. 1341-1342 yıllarında Africa'nın ilk taslağını bitirir; Utku Şiirleri'ne devam eder. 1342'nin Şubat ya da Mart ayında Provence'a gitmek üzere yola çıkar. 1342-1343'te Vaucluse ve Avignon'da yaşar. Canzoniere'nin ilk biçimini hazırlar. Kızı Francesca dünyaya gelir. Secretum Meum'un (İç Dünyam) ilk halini yazar. Rerum Memorandarum Libri'ye (Unutulmaz Şeyler) başlar. 1343'te Napoli şehrinin yerle bir oluşuna, normalde dingin olan limanda her geminin batışına şahit olmuştur.
Yeni Bir Anlayışa Doğru (1346-1353)
Vaucluse'de yaşadığı 1346-1347 yıllarında De Vita Solitaria'yı (Yalnız Yaşam) yazar. Bucolicum Carmen'in (Çoban Şiirleri) bazı eklogalarını kaleme alır. 1347'de kardeşi Gherardo'yu Montrieux'de ziyaretinin ardından De Otio Religioso'yu (Dinsel Huzur) yazar. 'nun Roma Cumhuriyeti'ni yeniden canlandırma girişimine destek vermek için Roma'ya doğru yola çıkar; girişimin başarısızlıkla sonuçlandığını öğrenince (Aralık 1347), Cenova'da kalır, oradan Verona'ya doğru yola çıkar. Kara Veba'nın hüküm sürdüğü 1348 yılının Ocak ayında Verona'dadır. Mart ayında Parma'ya döner. 19 Mayıs'ta, Laura'nın ve aralarında Kardinal Colonna'nın da bulunduğu pek çok dostunun ve koruyucusunun ölüm haberini alır. Veba ve birçok dostunu yitirmesi, onu "Ölümün Utkusu"nu yazmaya yönlendirir. 1350 yılında, Padova'da kısaca Familiares olarak bilinen Rerum Familiarium Libri (Bildik Olaylara İlişkin Mektuplar) derlemesinin ilk mektubunu yazar. Floransa'da Giovanni Boccaccio'yla tanışır; ömür boyu sürecek olan bir dostluğun başlangıcıdır bu. 1351'de Vaucluse'e gelir; De Viris Illustribus ile Canzoniere üzerindeki çalışmalarını sürdürür. Papa sekreterliği görevini geri çevirir ve Avignon'daki papalık merkezine karşı olduğunu vurgular. Liber Sine Nomine (Adsız Kitap) başlıklı mektup derlemesine başlar. 1352'de Familiares derlemesiyle uğraşır; De Viris Illustribus ve Utku Şiirleri üzerinde çalışır. Papa VI. Clemens'in ölümü üzerine papa seçilen VI. Innocentius'un düşmanca tutumu yüzünden, Avignon'dan ayrılmaya hazırlanır.
Son yılları ve ölümü (1353-1374)
Petrarca 1353'te İtalya'ya gelir; artık Provence'a dönmeyecektir. 1354'te De Remediis Utriusque Fortune'yi (İyi ve Kötü Talihe Karşı Çareler) yazmaya başlar. Sonbaharda Bohemya Kralı Karl, İtalya'ya bir sefer düzenleyerek Roma'da Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu tacını giyer. Petrarca, Aralık ayında Mantova'da Karl'la tanışır. 1356'da görevli olarak Karl'ın sarayında kalır. Ağustosun sonuna doğru Milano'ya döner. Canzoniere'nin üçüncü düzenlemesi üzerinde çalışmaya başlar. 1357'de Utku Şiirleri'ni gözden geçirir; Bucolicum Carmen ve De Otio Religioso üzerinde çalışır. 1358'de Canzoniere'nin üçüncü düzenlemesini bitirir. Secretum Meum'u gözden geçirir. Canzoniere'nin yeni, dördüncü düzenlemesi üzerinde çalışmaya başlar. 1361'de oğlu Giovanni'nin vebadan öldüğünü öğrenir. Güz boyunca Familiares'i gözden geçirir ve Rerum Senilium Libri'ye (Yaşlılık Mektupları) başlar. Eylül 1362'de Venedik'e taşınır. Dükler Sarayı'ndan biraz uzaktaki bir ev karşılığında, ölümünden sonra kütüphanesini olduğu gibi Venedik Cumhuriyeti'ne bırakmayı taahhüt eder. Canzoniere'nin dördüncü düzenlemesini bitirir. Yazdan önce kızı Francesca evlenir. 1363'te Giovanni Boccaccio'yu Venedik'teki evinde ağırlar. "Ünün Utkusu" üzerinde çalışır. 1366'da De Remediis'i bitirir. Familiares'e son biçimini verir. Canzoniere'nin beşinci ve daha kapsamlı bir düzenlemesine başlar. Yıl sonuna doğru Venedik'e döner. Mart 1367'nin sonunda Padova'ya gider; sonra Venedik'e döner, daha sonra yeniden Pavia'ya doğru yola çıkar. Yolculuğu sırasında en başarılı polemiğini yazar: De Sui Ipsius et Multorum Ignorantia (Kendisinin ve Başka Birçoklarının Bilgisizliği Üzerine). 1370 yılının Mart ayında Arquà'daki yeni evine taşınır. 4 Nisan'da vasiyetnamesini yazar; papanın daveti üzerine Roma'ya giderken, Ferrara'da rahatsızlanıp Padova'ya dönmek zorunda kalır. 1370-1372'de "Posteritati" ("Gelecek Kuşaklara") mektubunu yazar; bu mektubunda 1351'e kadarki yaşamöyküsünü anlatır. 1373-1374'te Canzoniere'nin yeni bir nüshasını -sekizinci- hazırlar. 1375'te Canzoniere'nin dokuzuncu ve son biçimi üzerinde çalışır. "Edebiliğin Utkusu"nu yazar. 18 Temmuz günü, Arquà'daki evinde ölür. Kendi arzusuna uyularak, Arquà bölge kilisesine gömülür.
Petrarca ve Laura
Gerek Canzoniere, gerek Utku Şiirleri Laura'ya olan sevgiyi dile getirir. Tarihi kimliği hakkında hemen hiçbir şey bilinmeyen, hatta var olup olmadığı bile tartışma konusu olan Laura, her durumda Petrarca şiirinin en önemli kişilerinden/imgelerinden biridir.
Petrarca, Vergilius kitabının kenarına düştüğü bir notta Laura ile karşılaşmasını şöyle anlatır:
Erdemleriyle seçkin ve dizelerimle çoktan üne kavuşmuş olan Laura ile ilk kez gençliğimde karşılaştım, 1327 yılının 6 Nisan günü, Avignon'daki St. Clare Kilisesi'nde, sabah ayini sırasında; aynı şehirde, gene 6 Nisan günü, gene aynı saatte, ama bu kez 1348 yılında, yaşam ışığı gün ışığından çekildi, ben, rastlantı sonucu, yazgımdan habersiz, Verona'dayken. Üzücü haber Parma'da ulaştı bana, aynı yılın 19 Mayıs sabahı, Ludovico'nun gönderdiği bir mektupla. Erden ve güzel bedeni, öldüğü günün akşamı Fransiskenlerin kilisesinde defnedilmiş. Seneca'nın Scipio Africanus için söylediği gibi, onun ruhunun, geldiği yere, Cennet'e geri döndüğünden eminim.
İtalyanca yapıtları
- Rerum Vulgarium Fragmenta ya da Rime Sparse ya da Canzoniere (Canzoniere ya da Dîvan)
- Triumphi ya da I Trionfi (Utku Şiirleri)
Başlıca Latince yapıtları
Koşuk
- Africa
- Bucolicum Carmen (Çoban Şiirleri)
- Epistole Metrice (Koşuk Mektuplar)
- Psalmi Penitentiales (Tövbe Mezmurları)
Düzyazı
- De Viris Illustribus (Ünlü Kişiler Üzerine)
- Rerum Memorandarum Libri (Unutulmaz Şeyler)
- Itinerarium ad Sepulcrum Domini (İsa'nın Mezarına Yolculuk)
- Secretum Meum (İç Dünyam)
- De Vita Solitaria (Yalnız Yaşam)
- De Otio Religioso (Dinsel Huzur)
- De Remediis Utriusque Fortune (İyi ve Kötü Talihe Karşı Çareler)
- De Sui Ipsius et Multorum Ignorantia (Kendisinin ve Başkalarının Bilgisizliği Üzerine)
Mektup
- Rerum Familiarium Libri (Bildik Olaylara İlişkin Mektuplar)
- Rerum Senilium Libri (Yaşlılık Mektupları)
- Liber Sine Nomine (Adsız Kitap)
Türkçede Petrarca
Canzoniere
- Dîvan, çev. Necdet Adabağ (Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002).
- Canzoniere, çev. Kemal Atakay (İstanbul: YKY, 2002).
Triumphi
- Utku Şiirleri, çev. Kemal Atakay (İstanbul: YKY, 2007).
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Petrarca ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Francesco Petrarca 10 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- De remediis utriusque fortunae, Cremonae, B. de Misintis ac Caesaris Parmensis, 1492.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Francesco Petrarca d 20 Temmuz 1304 Arezzo o 19 Temmuz 1374 Arqua Petrarca Italyan humanist ve sair Francis PetrarchDogumFrancesco di Petracco 20 Temmuz 1304 1304 07 20 Arezzo ItalyaOlum19 Temmuz 1374 69 yasinda Arqua Petrarca Padua ItalyaDefin yeriArqua PetrarcaMeslekYazar SairDil LatinceMilliyetAretineEgitimMontpellier Universitesi Bologna UniversitesiDonemTurlerSiir epicSoneEglogilahi Prose tartismamektupGezi edebiyatiOtobiyografiAnekdotTopluluk onunde konusma KonuGuzel bayanEdebi akim HumanizmOnemli eserCanzoniere TriumphiOnemli odulleriRoma daki Poet Laureate 1341CocuklarGiovanni 1337 1361 Francesca 1343 dogumlu AkrabalarGherardo Petracco Kardes Giovanni Boccaccio arkadas YasamiOgrenimi ve ilk yapitlari Francesco Petrarca nin Arezzo daki Evi Petrarca 20 Temmuz 1304 te Arezzo da dunyaya gelir Babasi Noter Petracco di Parenzo annesi Eletta Canigiani dir Beyaz Guelfolar hizbinden olan Petracco 1302 de Floransa dan surulmus Arezzo ya siginmistir Petrarca nin babasi papaligin yeni merkezi Avignon a tasinir ailesi ise Carpentras a yerlesir Petrarca donemin seckin hocalarindan Convenevole da Prato dan dilbilgisi dersleri alir Bu arada erkek kardesi Gherardo dunyaya gelmistir 1307 Petrarca 1316 da Montpellier Universitesi nde hukuk ogrenimine baslar ama klasik kulture olan ilgisi cok daha yogundur Hukuk ogrenimini tamamlamak icin 1320 de gittigi Bologna dan babasinin 1326 da olumu uzerine bir daha donmemek uzere ayrilip Avignon a gider Kardinal nin ozel din gorevlisi olarak calismaya baslar 1330 bu gorevi 1347 1348 yilina dek surmus olsa gerektir 1333 te Fransa Flandre Brabant ve Rheinland i kapsayan bir Kuzey Avrupa yolculuguna cikar Aralik 1336 da Colonna ailesinin konugu olarak Roma ya ilk yolculugunu yapar 1337 de Vaucluse de kiyisinda kucuk bir ev satin alir Gene ayni yil evlilik disi bir iliskiden ilk oglu Giovanni dunyaya gelir De Viris Illustribus u Unlu Erkekler yazmaya baslar 1338 1339 yillarinda Africa adli epik siirine baslar Triumphi yi Utku Siirleri yazma fikri bu donemde olusur ve yapitin Askin Utkusu bolumunu yazmaya baslar Edebiyat ve ahlak anlayisinin gelismesi 1340 1346 Francesco Petrarca nin Portresi Altichiero yak 1376 1340 ta hem Paris Universitesi hem Roma Senatosu Petrarca ya sairlik tacini onerir Sanatci Roma yi secer 1341 de Napoli ye gider Kral Roberto nun huzurunda uc gun suren bir sinavdan gecer ve 8 Nisan gunu gosterisli bir torenle bassairlik tacini giyer 1341 1342 yillarinda Africa nin ilk taslagini bitirir Utku Siirleri ne devam eder 1342 nin Subat ya da Mart ayinda Provence a gitmek uzere yola cikar 1342 1343 te Vaucluse ve Avignon da yasar Canzoniere nin ilk bicimini hazirlar Kizi Francesca dunyaya gelir Secretum Meum un Ic Dunyam ilk halini yazar Rerum Memorandarum Libri ye Unutulmaz Seyler baslar 1343 te Napoli sehrinin yerle bir olusuna normalde dingin olan limanda her geminin batisina sahit olmustur Yeni Bir Anlayisa Dogru 1346 1353 Vaucluse de yasadigi 1346 1347 yillarinda De Vita Solitaria yi Yalniz Yasam yazar Bucolicum Carmen in Coban Siirleri bazi eklogalarini kaleme alir 1347 de kardesi Gherardo yu Montrieux de ziyaretinin ardindan De Otio Religioso yu Dinsel Huzur yazar nun Roma Cumhuriyeti ni yeniden canlandirma girisimine destek vermek icin Roma ya dogru yola cikar girisimin basarisizlikla sonuclandigini ogrenince Aralik 1347 Cenova da kalir oradan Verona ya dogru yola cikar Kara Veba nin hukum surdugu 1348 yilinin Ocak ayinda Verona dadir Mart ayinda Parma ya doner 19 Mayis ta Laura nin ve aralarinda Kardinal Colonna nin da bulundugu pek cok dostunun ve koruyucusunun olum haberini alir Veba ve bircok dostunu yitirmesi onu Olumun Utkusu nu yazmaya yonlendirir 1350 yilinda Padova da kisaca Familiares olarak bilinen Rerum Familiarium Libri Bildik Olaylara Iliskin Mektuplar derlemesinin ilk mektubunu yazar Floransa da Giovanni Boccaccio yla tanisir omur boyu surecek olan bir dostlugun baslangicidir bu 1351 de Vaucluse e gelir De Viris Illustribus ile Canzoniere uzerindeki calismalarini surdurur Papa sekreterligi gorevini geri cevirir ve Avignon daki papalik merkezine karsi oldugunu vurgular Liber Sine Nomine Adsiz Kitap baslikli mektup derlemesine baslar 1352 de Familiares derlemesiyle ugrasir De Viris Illustribus ve Utku Siirleri uzerinde calisir Papa VI Clemens in olumu uzerine papa secilen VI Innocentius un dusmanca tutumu yuzunden Avignon dan ayrilmaya hazirlanir Son yillari ve olumu 1353 1374 Ressam Bronzino nun bu resminde Petrarca nin iki sonesi gorulur Petrarca 1353 te Italya ya gelir artik Provence a donmeyecektir 1354 te De Remediis Utriusque Fortune yi Iyi ve Kotu Talihe Karsi Careler yazmaya baslar Sonbaharda Bohemya Krali Karl Italya ya bir sefer duzenleyerek Roma da Kutsal Roma Germen Imparatorlugu tacini giyer Petrarca Aralik ayinda Mantova da Karl la tanisir 1356 da gorevli olarak Karl in sarayinda kalir Agustosun sonuna dogru Milano ya doner Canzoniere nin ucuncu duzenlemesi uzerinde calismaya baslar 1357 de Utku Siirleri ni gozden gecirir Bucolicum Carmen ve De Otio Religioso uzerinde calisir 1358 de Canzoniere nin ucuncu duzenlemesini bitirir Secretum Meum u gozden gecirir Canzoniere nin yeni dorduncu duzenlemesi uzerinde calismaya baslar 1361 de oglu Giovanni nin vebadan oldugunu ogrenir Guz boyunca Familiares i gozden gecirir ve Rerum Senilium Libri ye Yaslilik Mektuplari baslar Eylul 1362 de Venedik e tasinir Dukler Sarayi ndan biraz uzaktaki bir ev karsiliginda olumunden sonra kutuphanesini oldugu gibi Venedik Cumhuriyeti ne birakmayi taahhut eder Canzoniere nin dorduncu duzenlemesini bitirir Yazdan once kizi Francesca evlenir 1363 te Giovanni Boccaccio yu Venedik teki evinde agirlar Unun Utkusu uzerinde calisir 1366 da De Remediis i bitirir Familiares e son bicimini verir Canzoniere nin besinci ve daha kapsamli bir duzenlemesine baslar Yil sonuna dogru Venedik e doner Mart 1367 nin sonunda Padova ya gider sonra Venedik e doner daha sonra yeniden Pavia ya dogru yola cikar Yolculugu sirasinda en basarili polemigini yazar De Sui Ipsius et Multorum Ignorantia Kendisinin ve Baska Bircoklarinin Bilgisizligi Uzerine 1370 yilinin Mart ayinda Arqua daki yeni evine tasinir 4 Nisan da vasiyetnamesini yazar papanin daveti uzerine Roma ya giderken Ferrara da rahatsizlanip Padova ya donmek zorunda kalir 1370 1372 de Posteritati Gelecek Kusaklara mektubunu yazar bu mektubunda 1351 e kadarki yasamoykusunu anlatir 1373 1374 te Canzoniere nin yeni bir nushasini sekizinci hazirlar 1375 te Canzoniere nin dokuzuncu ve son bicimi uzerinde calisir Edebiligin Utkusu nu yazar 18 Temmuz gunu Arqua daki evinde olur Kendi arzusuna uyularak Arqua bolge kilisesine gomulur Petrarca ve Laura Laura nin portresi Gerek Canzoniere gerek Utku Siirleri Laura ya olan sevgiyi dile getirir Tarihi kimligi hakkinda hemen hicbir sey bilinmeyen hatta var olup olmadigi bile tartisma konusu olan Laura her durumda Petrarca siirinin en onemli kisilerinden imgelerinden biridir Petrarca Vergilius kitabinin kenarina dustugu bir notta Laura ile karsilasmasini soyle anlatir Erdemleriyle seckin ve dizelerimle coktan une kavusmus olan Laura ile ilk kez gencligimde karsilastim 1327 yilinin 6 Nisan gunu Avignon daki St Clare Kilisesi nde sabah ayini sirasinda ayni sehirde gene 6 Nisan gunu gene ayni saatte ama bu kez 1348 yilinda yasam isigi gun isigindan cekildi ben rastlanti sonucu yazgimdan habersiz Verona dayken Uzucu haber Parma da ulasti bana ayni yilin 19 Mayis sabahi Ludovico nun gonderdigi bir mektupla Erden ve guzel bedeni oldugu gunun aksami Fransiskenlerin kilisesinde defnedilmis Seneca nin Scipio Africanus icin soyledigi gibi onun ruhunun geldigi yere Cennet e geri dondugunden eminim Italyanca yapitlariRerum Vulgarium Fragmenta ya da Rime Sparse ya da Canzoniere Canzoniere ya da Divan Triumphi ya da I Trionfi Utku Siirleri Baslica Latince yapitlariKosuk Africa Bucolicum Carmen Coban Siirleri Epistole Metrice Kosuk Mektuplar Psalmi Penitentiales Tovbe Mezmurlari Duzyazi De Viris Illustribus Unlu Kisiler Uzerine Rerum Memorandarum Libri Unutulmaz Seyler Itinerarium ad Sepulcrum Domini Isa nin Mezarina Yolculuk Secretum Meum Ic Dunyam De Vita Solitaria Yalniz Yasam De Otio Religioso Dinsel Huzur De Remediis Utriusque Fortune Iyi ve Kotu Talihe Karsi Careler De Sui Ipsius et Multorum Ignorantia Kendisinin ve Baskalarinin Bilgisizligi Uzerine Mektup Rerum Familiarium Libri Bildik Olaylara Iliskin Mektuplar Rerum Senilium Libri Yaslilik Mektuplari Liber Sine Nomine Adsiz Kitap Turkcede PetrarcaCanzoniere Divan cev Necdet Adabag Ankara Kultur Bakanligi Yayinlari 2002 Canzoniere cev Kemal Atakay Istanbul YKY 2002 Triumphi Utku Siirleri cev Kemal Atakay Istanbul YKY 2007 Dis baglantilarVikisoz de Petrarca ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Francesco Petrarca 10 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde De remediis utriusque fortunae Cremonae B de Misintis ac Caesaris Parmensis 1492