Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Plasmodium malariae, insanlarda sıtma hastalığına neden olan parazitik bir protozoondur. Plasmodium falciparum, plasmodium vivax gibi mikroorganizmaların da içinde bulunduğu, insanlar gibi diğer birçok canlıyı da patojen olarak enfekte edebilen plasmodium cinsinin bir üyesidir. Dünyanın her tarafında gözlenebilen bu parazit plasmodium flaciparum ve plasmodium vivax kadar tehlikeli bir tür olmadığından iyi huylu (benign) sıtma paraziti de denmektedir. Diğer plasmodium tiplerinden üç günde bir yükselen ateş beliritisi ile ayrılır. Plasmodium flaciparum ve plasmodium vivax'ta iki günde bir yükselen ateş gözlenir.
| Plasmodium malariae | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Giemsa boyalı kan yaymasında eritrosit içerisinde P.Malariae görüntüsü | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Plasmodium malariae (Welch, 1897) |
Parazitin Kökeni
Sıtma ilk olarak 2000'yıl önce Eski Yunan ve Roma imparatorlukları tarafından, birkaç günde bir tekrarlayan ateş olarak tanımlandı. 1880 yılında Alphonse Laveran sıtma etkenin bir parazit olduğunu keşfetti. Golgi detaylı çalışmaları sayesinde 1886'da 72 saatlik döngü ve hastalardaki üşüme, ateş paternleri arasında bir korelasyon olduğunu saptadı. Ayrıca gözlemlerinde, farklı olarak bazen 48 saatlik döngüler de görülebildiğini bildirdi. Bu bilgiler ışığında sıtmanın sadece tek bir etkeni olmadığını, farklı türde sıtma etkenleri de olabileceğini düşündü.
Epidemiyoloji
Dünyada her yıl yaklaşık 500 milyon insan sıtma paraziti ile enfekte oluyor. Bu enfekte insanlar arasından ise hemen hemen 2 milyonu hayatını kaybediyor. Sıtmaya neden olan altı tane plazmodium türü bulunur: Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, , , Plasmodium malariae ve . Her an, her saniye hesaplanana göre 300 milyona yakın insan bu plazmodium türlerinden herhangi biri ile enfekte durumdadır. Bu yüzden bu hastalıktaki mortalite (ölüm) ve morbidite sayılarını azaltacak yeni efektif tedavilere günümüzde çokça ihtiyaç duyulmaktadır.
Dünya üzerinde düşük prevalansa sahip olduğu ve diğer türlere göre daha az ölümcül olduğu için P.malariae diğer Plasmodium türlerine nazaran araştırmacılar tarafından daha az araştırılmıştır. Sahra Altı Afrika dolaylarından, Güneydoğu Asya, Endonezya, Batı Pasifikte bulunan birçok ada ve Amazon Ormanları'nın bir kısmına yayılmıştır. Endemik bölgelerde hastalığın prevalansı %4'ten %20'ye kadar değişmektedir ancak P.malariae enfeksiyonlarının büyük çoğunluğunun bildirilmediği bilinmektedir.
Hastalıktaki Rolü
P. malariae birçok farklı sivrisinek türü aracılığı ile insanlarda sıtmaya neden olabilir.P. malariae diğer Plasmodium'ların aksine insan vücudunda uzun süre bulunup tekrar sivrisinekleri enfekte edebilmesi nedeniyle seyrek de olsa hareketli bir grup insanda olsa korunabilir ve başka bölgedeki sivrisineklere taşınabilir.
Vektör
Parazitin taşındığı ana vektör Anofel cinsi dişi sivrisineklerdir ancak diğer sivrisinek türleri ile de parazitin taşınabileceği deneysel olarak kanıtlanmıştır. Collins ve Jeffrey bu paraziti taşıyan 30 farklı türde sivrisineğin olduğunu ve bunların bulunduğu bölgeye göre varyasyon gösterdiğini bildirmiştir.
İnkübasyon periyodu
İnkübasyon periyodu genelde 16-59 gün arasında değişir. P.malariae görülme sıklığı düşük olan bir parazit olduğundan, inkübasyon periyodu hakkında çok ayrıntılı veriler yoktur. İnkübasyon periyodundaki bu büyük değişkenlik, alınan parazit yükü ile ilişkilendirilmiştir.
İnsanlarda oluşturduğu enfeksiyon
Plasmodium malariae bazı insanlarda ömür boyu vücutta kalan kronik enfeksiyona neden olabilir. P. malariae paraziti kendi arasında ve diğer Plasmodium'lar arasında bazı farklara sahiptir. P. falciparum ve P. vivax ile enfekte olmuş vakalardakine kıyasla vücutta bulunan maksimum parazit miktarının düşük olması bu farklardan biridir. Bunun nedenleri, her eritrosit döngüsünde daha az merozoitin çoğalması, eritrositler içinde 72 saatlik uzun bir gelişim döngüsün olması, daha yaşlı eritrositleri enfekte etmesi ile immün sistemin erken uyarılmasıdır. P.malariae'nın ayrıcı etkenlerinden bir diğeri ise hastalıkta görülen ateşin P.vivax ve P.falciparum'a göre daha ılımlı olması ve üç-dört günlük periyot döngüsüne uymasıdır. Ateş dönemleriyle birlikte üşüme, titreme, bulantı ve kusma gibi daha genel klinik semptomların yanı sıra; ödem ve nefrotik sendrom gibi durumların varlığı da bildirilmiştir. Biriken immün komplekslerin glomerüler hasara yol açabildiği öne sürülmüştür.
P.knowlesii ile görünüş olarak benzer olduklarından dolayı P.malariae enfeksiyonu genelde yanlış tanı almaktadır. Tam bir ayırıcı tanı için moleküler tetkikler gerekir.
Tanı
P.malariae enfeksiyonu için tercih edilen esas tanı yöntemi Giemsa boyalı kan yayması preparatlarında parazitin gösterilmesidir. Çoklu Plasmodium enfeksiyonlarının ayrılmasında ise sıklıkla PCR kullanılır. Kullanılan bu tekniklere rağmen, Plasmodium enfeksiyonların tam olarak ayırt etmek parazitler arası benzerliklerden dolayı zor bir işlemdir ve her zaman tam ayrım mümkün olmayabilir.
Biyoloji
Yaşam Döngüsü
P.malariae üç günlük ateş döngüsü olan tek insan sıtma parazitidir. Diğer sıtma parazitleri ise iki günlük ateş döngüsüne sahiptir.
Enfeksiyon süreci
Karaciğer fazı
Karaciğerdeki her şizontun içinde binlerce merozoit üretilir. Merozoitler kana salındıktan sonra eritrositlerin içerisine girer ve eritrosit döngüsünü başlatırlar. Eritrosit içerisine giren merozoitler, protein sentezinde kullanacağı aminoasitler için eritrosit içerisinde bulunan hemoglobini sindirirler.
İntraeritrotik döngü süresi P.malariae için yaklaşık 72 saattir.
Şizogonik bölünmeden sonra, şizont aşamasında, eritrosit içerisinde yaklaşık 6-8 parazit hücresi oluşmuş durumdadır.
En fazla 72 saat süren bu eritrosit döngüsü sonucu oluşan 6-14 merozoit, diğer eritrositlere invaze olmak üzere kana salınırlar. Sonunda bazı merozoitler gelişip mikro- veya makrogametositlere dönüşür. Bu iki tipteki gametositler sivrisinekler tarafından alınır ve döngü devam eder.P.Malariae'nın hayvan rezervuarı yoktur.
Sivrisinek fazı
Diğer insan Plasmodium parazitlerine benzer olarak, Plasmodium malaria da Anofel cinsi sivrisinek ve insanda belirgin bir gelişim döngüsü gösterir.
Genom
Parazitin tüm genomu 2017'de paylaşılmıştır. Genom dizilerine geneDB.org 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve plasmoDB.org 29 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresinden ulaşılabilir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Collins, William E.; Jeffery, Geoffrey M. "Plasmodium malariae: Parasite and Disease". Clinical Microbiology Reviews. 20 (4): 579-592. doi:10.1128/CMR.00027-07. ISSN 0893-8512. (PMC) 2176047 $2. (PMID) 17934075.
- ^ Madabushi, Amrita; Chakraborty, Sibani; Fisher, S. Zoë; Clemente, José C.; Yowell, Charles; Agbandje-McKenna, Mavis; Dame, John B.; Dunn, Ben M.; McKenna, Robert (1 Şubat 2005). "Crystallization and preliminary X-ray analysis of the aspartic protease plasmepsin 4 from the malarial parasite Plasmodium malariae". Acta Crystallographica Section F: Structural Biology and Crystallization Communications. 61 (Pt 2): 228-231. doi:10.1107/S1744309105001405. ISSN 1744-3091. (PMC) 1952262 $2. (PMID) 16511002.
- ^ a b c Westling, Jennifer; Yowell, Charles A.; Majer, Pavel; Erickson, John W.; Dame, John B.; Dunn, Ben M. (1 Kasım 1997). "Plasmodium falciparum, P. vivax,andP. malariae:A Comparison of the Active Site Properties of Plasmepsins Cloned and Expressed from Three Different Species of the Malaria Parasite". Experimental Parasitology (İngilizce). 87 (3): 185-193. doi:10.1006/expr.1997.4225. ISSN 0014-4894.
- ^ Clemente, J. C.; Govindasamy, L.; Madabushi, A.; Fisher, S. Z.; Moose, R. E.; Yowell, C. A.; Hidaka, K.; Kimura, T.; Hayashi, Y.; Kiso, Y.; Agbandje-McKenna, M. (1 Mart 2006). "Structure of the aspartic protease plasmepsin 4 from the malarial parasite Plasmodium malariae bound to an allophenylnorstatine-based inhibitor". Acta Crystallographica Section D: Biological Crystallography (İngilizce). 62 (3): 246-252. doi:10.1107/S0907444905041260. ISSN 0907-4449.
- ^ a b Mohapatra, P. K.; Prakash, Anil; Bhattacharyya, D. R.; Goswami, B. K.; Ahmed, Atique; Sarmah, Bibhash; Mahanta, J. (Temmuz 2008). "Detection & molecular confirmation of a focus of Plasmodium malariae in Arunachal Pradesh, India". The Indian Journal of Medical Research. 128 (1): 52-56. ISSN 0971-5916. (PMID) 18820359. 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
- ^ BRUCE, M. C.; MACHESO, A.; GALINSKI, M. R.; BARNWELL, J. W. (Mayıs 2007). "Characterization and application of multiple genetic markers for Plasmodium malariae". Parasitology. 134 (Pt 5): 637-650. doi:10.1017/S0031182006001958. ISSN 0031-1820. (PMC) 1868962 $2. (PMID) 17140466.
- ^ Singh, Balbir; Kim Sung, Lee; Matusop, Asmad; Radhakrishnan, Anand; Shamsul, Sunita S. G.; Cox-Singh, Janet; Thomas, Alan; Conway, David J. (27 Mart 2004). "A large focus of naturally acquired Plasmodium knowlesi infections in human beings". Lancet (London, England). 363 (9414): 1017-1024. doi:10.1016/S0140-6736(04)15836-4. ISSN 1474-547X. (PMID) 15051281. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
- ^ . web.archive.org. 13 Ekim 2008. 13 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
- ^ Rutledge, Gavin G.; Böhme, Ulrike; Sanders, Mandy; Reid, Adam J.; Cotton, James A.; Maiga-Ascofare, Oumou; Djimdé, Abdoulaye A.; Apinjoh, Tobias O.; Amenga-Etego, Lucas; Manske, Magnus; Barnwell, John W. (2 Şubat 2017). "Plasmodium malariae and P. ovale genomes provide insights into malaria parasite evolution". Nature. 542 (7639): 101-104. doi:10.1038/nature21038. ISSN 0028-0836. (PMC) 5326575 $2. (PMID) 28117441.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Plasmodium malariae insanlarda sitma hastaligina neden olan parazitik bir protozoondur Plasmodium falciparum plasmodium vivax gibi mikroorganizmalarin da icinde bulundugu insanlar gibi diger bircok canliyi da patojen olarak enfekte edebilen plasmodium cinsinin bir uyesidir Dunyanin her tarafinda gozlenebilen bu parazit plasmodium flaciparum ve plasmodium vivax kadar tehlikeli bir tur olmadigindan iyi huylu benign sitma paraziti de denmektedir Diger plasmodium tiplerinden uc gunde bir yukselen ates beliritisi ile ayrilir Plasmodium flaciparum ve plasmodium vivax ta iki gunde bir yukselen ates gozlenir Plasmodium malariaeGiemsa boyali kan yaymasinda eritrosit icerisinde P Malariae goruntusuBiyolojik siniflandirmaAlem ProtistaSube ApicomplexaSinif Takim Familya Cins PlasmodiumTur P malariaeIkili adlandirmaPlasmodium malariae Welch 1897 Parazitin KokeniSitma ilk olarak 2000 yil once Eski Yunan ve Roma imparatorluklari tarafindan birkac gunde bir tekrarlayan ates olarak tanimlandi 1880 yilinda Alphonse Laveran sitma etkenin bir parazit oldugunu kesfetti Golgi detayli calismalari sayesinde 1886 da 72 saatlik dongu ve hastalardaki usume ates paternleri arasinda bir korelasyon oldugunu saptadi Ayrica gozlemlerinde farkli olarak bazen 48 saatlik donguler de gorulebildigini bildirdi Bu bilgiler isiginda sitmanin sadece tek bir etkeni olmadigini farkli turde sitma etkenleri de olabilecegini dusundu EpidemiyolojiDunyada her yil yaklasik 500 milyon insan sitma paraziti ile enfekte oluyor Bu enfekte insanlar arasindan ise hemen hemen 2 milyonu hayatini kaybediyor Sitmaya neden olan alti tane plazmodium turu bulunur Plasmodium falciparum Plasmodium vivax Plasmodium malariae ve Her an her saniye hesaplanana gore 300 milyona yakin insan bu plazmodium turlerinden herhangi biri ile enfekte durumdadir Bu yuzden bu hastaliktaki mortalite olum ve morbidite sayilarini azaltacak yeni efektif tedavilere gunumuzde cokca ihtiyac duyulmaktadir Sitmanin dunya uzerindeki yayilimi Dunya uzerinde dusuk prevalansa sahip oldugu ve diger turlere gore daha az olumcul oldugu icin P malariae diger Plasmodium turlerine nazaran arastirmacilar tarafindan daha az arastirilmistir Sahra Alti Afrika dolaylarindan Guneydogu Asya Endonezya Bati Pasifikte bulunan bircok ada ve Amazon Ormanlari nin bir kismina yayilmistir Endemik bolgelerde hastaligin prevalansi 4 ten 20 ye kadar degismektedir ancak P malariae enfeksiyonlarinin buyuk cogunlugunun bildirilmedigi bilinmektedir Hastaliktaki RoluP malariae bircok farkli sivrisinek turu araciligi ile insanlarda sitmaya neden olabilir P malariae diger Plasmodium larin aksine insan vucudunda uzun sure bulunup tekrar sivrisinekleri enfekte edebilmesi nedeniyle seyrek de olsa hareketli bir grup insanda olsa korunabilir ve baska bolgedeki sivrisineklere tasinabilir Vektor Parazitin tasindigi ana vektor Anofel cinsi disi sivrisineklerdir ancak diger sivrisinek turleri ile de parazitin tasinabilecegi deneysel olarak kanitlanmistir Collins ve Jeffrey bu paraziti tasiyan 30 farkli turde sivrisinegin oldugunu ve bunlarin bulundugu bolgeye gore varyasyon gosterdigini bildirmistir Inkubasyon periyodu Inkubasyon periyodu genelde 16 59 gun arasinda degisir P malariae gorulme sikligi dusuk olan bir parazit oldugundan inkubasyon periyodu hakkinda cok ayrintili veriler yoktur Inkubasyon periyodundaki bu buyuk degiskenlik alinan parazit yuku ile iliskilendirilmistir Insanlarda olusturdugu enfeksiyon Plasmodium malariae bazi insanlarda omur boyu vucutta kalan kronik enfeksiyona neden olabilir P malariae paraziti kendi arasinda ve diger Plasmodium lar arasinda bazi farklara sahiptir P falciparum ve P vivax ile enfekte olmus vakalardakine kiyasla vucutta bulunan maksimum parazit miktarinin dusuk olmasi bu farklardan biridir Bunun nedenleri her eritrosit dongusunde daha az merozoitin cogalmasi eritrositler icinde 72 saatlik uzun bir gelisim dongusun olmasi daha yasli eritrositleri enfekte etmesi ile immun sistemin erken uyarilmasidir P malariae nin ayrici etkenlerinden bir digeri ise hastalikta gorulen atesin P vivax ve P falciparum a gore daha ilimli olmasi ve uc dort gunluk periyot dongusune uymasidir Ates donemleriyle birlikte usume titreme bulanti ve kusma gibi daha genel klinik semptomlarin yani sira odem ve nefrotik sendrom gibi durumlarin varligi da bildirilmistir Biriken immun komplekslerin glomeruler hasara yol acabildigi one surulmustur P knowlesii ile gorunus olarak benzer olduklarindan dolayi P malariae enfeksiyonu genelde yanlis tani almaktadir Tam bir ayirici tani icin molekuler tetkikler gerekir Tani P malariae enfeksiyonu icin tercih edilen esas tani yontemi Giemsa boyali kan yaymasi preparatlarinda parazitin gosterilmesidir Coklu Plasmodium enfeksiyonlarinin ayrilmasinda ise siklikla PCR kullanilir Kullanilan bu tekniklere ragmen Plasmodium enfeksiyonlarin tam olarak ayirt etmek parazitler arasi benzerliklerden dolayi zor bir islemdir ve her zaman tam ayrim mumkun olmayabilir BiyolojiYasam Dongusu Plasmodium paraziti P malariae uc gunluk ates dongusu olan tek insan sitma parazitidir Diger sitma parazitleri ise iki gunluk ates dongusune sahiptir Enfeksiyon sureci Karaciger fazi Karacigerdeki her sizontun icinde binlerce merozoit uretilir Merozoitler kana salindiktan sonra eritrositlerin icerisine girer ve eritrosit dongusunu baslatirlar Eritrosit icerisine giren merozoitler protein sentezinde kullanacagi aminoasitler icin eritrosit icerisinde bulunan hemoglobini sindirirler Intraeritrotik dongu suresi P malariae icin yaklasik 72 saattir Sizogonik bolunmeden sonra sizont asamasinda eritrosit icerisinde yaklasik 6 8 parazit hucresi olusmus durumdadir En fazla 72 saat suren bu eritrosit dongusu sonucu olusan 6 14 merozoit diger eritrositlere invaze olmak uzere kana salinirlar Sonunda bazi merozoitler gelisip mikro veya makrogametositlere donusur Bu iki tipteki gametositler sivrisinekler tarafindan alinir ve dongu devam eder P Malariae nin hayvan rezervuari yoktur Sivrisinek fazi Diger insan Plasmodium parazitlerine benzer olarak Plasmodium malaria da Anofel cinsi sivrisinek ve insanda belirgin bir gelisim dongusu gosterir GenomParazitin tum genomu 2017 de paylasilmistir Genom dizilerine geneDB org 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve plasmoDB org 29 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinden ulasilabilir Kaynakca a b c d e f g h i j k l m n o p q r Collins William E Jeffery Geoffrey M Plasmodium malariae Parasite and Disease Clinical Microbiology Reviews 20 4 579 592 doi 10 1128 CMR 00027 07 ISSN 0893 8512 PMC 2176047 2 PMID 17934075 Madabushi Amrita Chakraborty Sibani Fisher S Zoe Clemente Jose C Yowell Charles Agbandje McKenna Mavis Dame John B Dunn Ben M McKenna Robert 1 Subat 2005 Crystallization and preliminary X ray analysis of the aspartic protease plasmepsin 4 from the malarial parasite Plasmodium malariae Acta Crystallographica Section F Structural Biology and Crystallization Communications 61 Pt 2 228 231 doi 10 1107 S1744309105001405 ISSN 1744 3091 PMC 1952262 2 PMID 16511002 a b c Westling Jennifer Yowell Charles A Majer Pavel Erickson John W Dame John B Dunn Ben M 1 Kasim 1997 Plasmodium falciparum P vivax andP malariae A Comparison of the Active Site Properties of Plasmepsins Cloned and Expressed from Three Different Species of the Malaria Parasite Experimental Parasitology Ingilizce 87 3 185 193 doi 10 1006 expr 1997 4225 ISSN 0014 4894 Clemente J C Govindasamy L Madabushi A Fisher S Z Moose R E Yowell C A Hidaka K Kimura T Hayashi Y Kiso Y Agbandje McKenna M 1 Mart 2006 Structure of the aspartic protease plasmepsin 4 from the malarial parasite Plasmodium malariae bound to an allophenylnorstatine based inhibitor Acta Crystallographica Section D Biological Crystallography Ingilizce 62 3 246 252 doi 10 1107 S0907444905041260 ISSN 0907 4449 a b Mohapatra P K Prakash Anil Bhattacharyya D R Goswami B K Ahmed Atique Sarmah Bibhash Mahanta J Temmuz 2008 Detection amp molecular confirmation of a focus of Plasmodium malariae in Arunachal Pradesh India The Indian Journal of Medical Research 128 1 52 56 ISSN 0971 5916 PMID 18820359 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2020 BRUCE M C MACHESO A GALINSKI M R BARNWELL J W Mayis 2007 Characterization and application of multiple genetic markers for Plasmodium malariae Parasitology 134 Pt 5 637 650 doi 10 1017 S0031182006001958 ISSN 0031 1820 PMC 1868962 2 PMID 17140466 Singh Balbir Kim Sung Lee Matusop Asmad Radhakrishnan Anand Shamsul Sunita S G Cox Singh Janet Thomas Alan Conway David J 27 Mart 2004 A large focus of naturally acquired Plasmodium knowlesi infections in human beings Lancet London England 363 9414 1017 1024 doi 10 1016 S0140 6736 04 15836 4 ISSN 1474 547X PMID 15051281 27 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2021 web archive org 13 Ekim 2008 13 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2021 Rutledge Gavin G Bohme Ulrike Sanders Mandy Reid Adam J Cotton James A Maiga Ascofare Oumou Djimde Abdoulaye A Apinjoh Tobias O Amenga Etego Lucas Manske Magnus Barnwell John W 2 Subat 2017 Plasmodium malariae and P ovale genomes provide insights into malaria parasite evolution Nature 542 7639 101 104 doi 10 1038 nature21038 ISSN 0028 0836 PMC 5326575 2 PMID 28117441