Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve karşı savunmasız olan kullanılmıştır. (Mart 2024) () |
Polonya Yuvarlak Masa Görüşmeleri 6 Şubat - 5 Nisan 1989 tarihleri arasında Polonya'nın Varşova kentinde gerçekleşti. Hükûmet, artan toplumsal huzursuzluğu yatıştırmak amacıyla yasaklı sendika Solidarność ve diğer muhalif gruplarla görüşmeler başlattı.
 Varşova'daki Başkanlık Sarayı'nda sergilenen orijinal masa | |
| Yer | Varşova, Polonya Halk Cumhuriyeti |
|---|---|
1980'lerin başındaki fabrika grevleri ve ardından Lech Walesa liderliğinde o zamanlar hala yeraltında olan Dayanışma hareketinin oluşumunun ardından, Polonya'daki siyasi durum bir miktar gevşemeye başladı. Hükûmetin sendikacılığı çökertme çabasına rağmen hareket çok fazla ivme kazandı ve değişimi durdurmak artık imkansız hale geldi. Ağustos 1988'de Polonya Halk Cumhuriyeti yetkilileri, birçok iç ve dış faktörün etkisiyle muhalefetle diyalog başlattı. Bunun ana nedeni, Mayıs 1988'den itibaren Polonya'nın farklı bölgelerinde süren yoğun toplumsal protestolar, Polonya ekonomisinin artan krizi, Polonya Katolik Kilisesi'nin muhalefetle müzakerelere başlaması yönündeki baskısı, Batılı devletlerin Solidarność'a verdiği destek ve eşzamanlı Gorbaçzev'in perestroyka politikasının kışkırttığı SSCB'deki iç dönüşümler, sonunda müzakerelerin başlatılmasına karar verdi. Ayrıca hem iktidar partisinin hem de muhalefetin tutumundaki değişiklikler süreç açısından hayati önem taşıyordu. Çağdaş otoriteler gerekli ekonomik reformları gerçekleştirmek için sosyal izne ihtiyaçları olduğunu biliyorlardı ve bu nedenle siyasi sorumluluğu Solidarność ile paylaşmak istiyorlardı, ise PZPR'ye direnmenin devam etmesi yerine kamusal yaşamı yeniden düzenleme ihtiyacını önceliklendirdi.
Eylül 1988'de grev dalgası sona ererken, Lech Walesa ve İçişleri Bakanı Czesław Kiszczak'ın da dahil olduğu gizli bir toplantı düzenlendi. Ülkede atılacak adımların planlanması amacıyla "Yuvarlak Masa" adı verilen görüşmelerin yakın gelecekte düzenlenmesi konusunda anlaştılar. Yuvarlak Masa görüşmeleri 6 Şubat 1989'da başladı. Bunlar arasında dayanışma muhalefeti grubu ve koalisyon hükümeti grubu da vardı. Görüşmeler Bakanlar Kurulunda gerçekleştirildi. Toplantılara Wałęsa ve Kiszczak eş başkanlık etti. General Jaruzelski liderliğindeki Polonyalı komünistler, siyasi iktidar yapısında büyük değişiklikler yapmadan önde gelen muhalefet liderlerini iktidar grubuna dahil etmeyi umuyorlardı. Gerçekte, görüşmeler Polonya hükûmetinin ve toplumunun şeklini kökten değiştirdi. Polonya'daki olaylar tüm Avrupa komünist bloğunun çöküşünü hızlandırdı ve ivme kazandırdı.
Sonuçlar
6 Nisan 1989'da Yuvarlak Masa Anlaşması imzalandı Nisan Romanizasyonu'na yansıyanlar da dahil olmak üzere en önemli talepler şunlardı:
- Bağımsız sendikaların yasallaştırılması
- 6 yıllık bir dönem için seçilecek olan Başkanlık makamının getirilmesi (böylece Komünist parti genel sekreterinin yetkisinin ortadan kaldırılması)
- Senatonun oluşumu
Sonuç olarak, gerçek siyasi güç, yeni oluşturulan iki meclisli yasama meclisine ve yürütmenin başı olacak bir başkana verildi. Solidarność meşru ve yasal bir siyasi parti haline geldi. Sejm'deki sandalyelerin %35'ine serbest seçim ve Senato'ya tamamen serbest seçim garanti edildi. Yuvarlak Masa Anlaşması aynı zamanda kamusal medyada daha fazla çoğulculuk getirdi. Bu, ilk baskısı 8 Mayıs 1989'da yayınlanan, tamamen bağımsız ilk dergi Gazeta Wyborcza'nın yayınlanmasına olanak sağladı. Muhalefetin politikacıları ulusal kamu medyasına davet edildi ve Solidarność'un reklamları kamu televizyonunda yayınlandı. Eş zamanlı olarak Solidarność, baş editörü Tadeusz Mazowiecki olan kendi haftalık gazetesi Tygodnik Solidarności'yi yayınlamaya başladı.
4 Haziran 1989 seçimleri Solidarność'a ezici bir zafer getirdi: Senatodaki tüm sandalyelerin %99'u ve Sejm'deki olası sandalyelerin %35'i. Polonya Birleşik İşçi Partisi'nin başkanlık için oylamaya girmesine izin verdiği tek isim olan Jaruzelski, Ulusal Mecliste yalnızca bir oyla kazandı. Gerçekten özgür olan ilk Sejm seçimlerinden sonra 65-35 bölümü de kısa süre sonra kaldırıldı.
Kaynakça
- ^ "The 1989 Polish Round Table Revisited: Making History. Brian Porter 1999". 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2024.
- ^ Kofta et al., Psychologia Okrągłego Stołu, Sopot: Smak Słowa, 2019, p. 218-221, .
- ^ Mryczko M., 30 lat Okrągłego Stołu, część II – kontrowersje, intro.media - Rzeszowski Portal Informacyjny, 7th of Feb 2019 [access 2023-11-27] (pol.).
- ^ Wnuk-Lipiński E., 25 lat po przełomie, "Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury”, 7, Europejskie Centrum Solidarności, 2014, p. 6-10.
- ^ Kofta et al., Psychologia Okrągłego Stołu, Sopot: Smak Słowa, 2019, p. 221-222, .
- ^ Tagliabue, John (6 Nisan 2023). "Poland Sets Free Vote in June, First Since '45; Solidarity Reinstated – A New Parliament – Opposition to Get 35% of Lower House and Open Vote in Upper". The New York Times. s. A1. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ a b c Mryczko, Michał (6 Şubat 2019). "30 lat Okrągłego Stołu, część I – geneza i przebieg wydarzeń". intro.media - Rzeszowski Portal Informacyjny (Lehçe). 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve baglanti olumune karsi savunmasiz olan yalin URL ler kullanilmistir Maddenin dogrulanabilir kalmasini ve maddede tutarli bir kaynak biciminin surdurulebilmesini saglamak adina lutfen bunlari tamamlayin Mart 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Polonya Yuvarlak Masa Gorusmeleri 6 Subat 5 Nisan 1989 tarihleri arasinda Polonya nin Varsova kentinde gerceklesti Hukumet artan toplumsal huzursuzlugu yatistirmak amaciyla yasakli sendika Solidarnosc ve diger muhalif gruplarla gorusmeler baslatti Polonya Yuvarlak Masa GorusmeleriVarsova daki Baskanlik Sarayi nda sergilenen orijinal masaYerVarsova Polonya Halk Cumhuriyeti 1980 lerin basindaki fabrika grevleri ve ardindan Lech Walesa liderliginde o zamanlar hala yeraltinda olan Dayanisma hareketinin olusumunun ardindan Polonya daki siyasi durum bir miktar gevsemeye basladi Hukumetin sendikaciligi cokertme cabasina ragmen hareket cok fazla ivme kazandi ve degisimi durdurmak artik imkansiz hale geldi Agustos 1988 de Polonya Halk Cumhuriyeti yetkilileri bircok ic ve dis faktorun etkisiyle muhalefetle diyalog baslatti Bunun ana nedeni Mayis 1988 den itibaren Polonya nin farkli bolgelerinde suren yogun toplumsal protestolar Polonya ekonomisinin artan krizi Polonya Katolik Kilisesi nin muhalefetle muzakerelere baslamasi yonundeki baskisi Batili devletlerin Solidarnosc a verdigi destek ve eszamanli Gorbaczev in perestroyka politikasinin kiskirttigi SSCB deki ic donusumler sonunda muzakerelerin baslatilmasina karar verdi Ayrica hem iktidar partisinin hem de muhalefetin tutumundaki degisiklikler surec acisindan hayati onem tasiyordu Cagdas otoriteler gerekli ekonomik reformlari gerceklestirmek icin sosyal izne ihtiyaclari oldugunu biliyorlardi ve bu nedenle siyasi sorumlulugu Solidarnosc ile paylasmak istiyorlardi ise PZPR ye direnmenin devam etmesi yerine kamusal yasami yeniden duzenleme ihtiyacini onceliklendirdi Eylul 1988 de grev dalgasi sona ererken Lech Walesa ve Icisleri Bakani Czeslaw Kiszczak in da dahil oldugu gizli bir toplanti duzenlendi Ulkede atilacak adimlarin planlanmasi amaciyla Yuvarlak Masa adi verilen gorusmelerin yakin gelecekte duzenlenmesi konusunda anlastilar Yuvarlak Masa gorusmeleri 6 Subat 1989 da basladi Bunlar arasinda dayanisma muhalefeti grubu ve koalisyon hukumeti grubu da vardi Gorusmeler Bakanlar Kurulunda gerceklestirildi Toplantilara Walesa ve Kiszczak es baskanlik etti General Jaruzelski liderligindeki Polonyali komunistler siyasi iktidar yapisinda buyuk degisiklikler yapmadan onde gelen muhalefet liderlerini iktidar grubuna dahil etmeyi umuyorlardi Gercekte gorusmeler Polonya hukumetinin ve toplumunun seklini kokten degistirdi Polonya daki olaylar tum Avrupa komunist blogunun cokusunu hizlandirdi ve ivme kazandirdi Sonuclar 6 Nisan 1989 da Yuvarlak Masa Anlasmasi imzalandi Nisan Romanizasyonu na yansiyanlar da dahil olmak uzere en onemli talepler sunlardi Bagimsiz sendikalarin yasallastirilmasi 6 yillik bir donem icin secilecek olan Baskanlik makaminin getirilmesi boylece Komunist parti genel sekreterinin yetkisinin ortadan kaldirilmasi Senatonun olusumu Sonuc olarak gercek siyasi guc yeni olusturulan iki meclisli yasama meclisine ve yurutmenin basi olacak bir baskana verildi Solidarnosc mesru ve yasal bir siyasi parti haline geldi Sejm deki sandalyelerin 35 ine serbest secim ve Senato ya tamamen serbest secim garanti edildi Yuvarlak Masa Anlasmasi ayni zamanda kamusal medyada daha fazla cogulculuk getirdi Bu ilk baskisi 8 Mayis 1989 da yayinlanan tamamen bagimsiz ilk dergi Gazeta Wyborcza nin yayinlanmasina olanak sagladi Muhalefetin politikacilari ulusal kamu medyasina davet edildi ve Solidarnosc un reklamlari kamu televizyonunda yayinlandi Es zamanli olarak Solidarnosc bas editoru Tadeusz Mazowiecki olan kendi haftalik gazetesi Tygodnik Solidarnosci yi yayinlamaya basladi 4 Haziran 1989 secimleri Solidarnosc a ezici bir zafer getirdi Senatodaki tum sandalyelerin 99 u ve Sejm deki olasi sandalyelerin 35 i Polonya Birlesik Isci Partisi nin baskanlik icin oylamaya girmesine izin verdigi tek isim olan Jaruzelski Ulusal Mecliste yalnizca bir oyla kazandi Gercekten ozgur olan ilk Sejm secimlerinden sonra 65 35 bolumu de kisa sure sonra kaldirildi Kaynakca The 1989 Polish Round Table Revisited Making History Brian Porter 1999 18 Subat 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mart 2024 Kofta et al Psychologia Okraglego Stolu Sopot Smak Slowa 2019 p 218 221 ISBN 978 83 65731 77 7 Mryczko M 30 lat Okraglego Stolu czesc II kontrowersje intro media Rzeszowski Portal Informacyjny 7th of Feb 2019 access 2023 11 27 pol Wnuk Lipinski E 25 lat po przelomie Wolnosc i Solidarnosc Studia z dziejow opozycji wobec komunizmu i dyktatury 7 Europejskie Centrum Solidarnosci 2014 p 6 10 Kofta et al Psychologia Okraglego Stolu Sopot Smak Slowa 2019 p 221 222 ISBN 978 83 65731 77 7 Tagliabue John 6 Nisan 2023 Poland Sets Free Vote in June First Since 45 Solidarity Reinstated A New Parliament Opposition to Get 35 of Lower House and Open Vote in Upper The New York Times s A1 5 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Nisan 2023 a b c Mryczko Michal 6 Subat 2019 30 lat Okraglego Stolu czesc I geneza i przebieg wydarzen intro media Rzeszowski Portal Informacyjny Lehce 29 Mart 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mayis 2024