Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Prenses Wencheng (Çince: 文成公主 ; pinyin: Wénchéng Gōngzhǔ; Tibetçe: མུན་ཆང་ཀུང་ཅོ, Wylie: mun chang kung co) 641'de Tibet İmparatorluğu'nun Kralı ile evlenen Tang Hanedanlığı'nın kraliyet klanının küçük bir kolunun üyesiydi. Ayrıca Tibet'te Gyasa veya "Çinli eş" adıyla da bilinir. Bazı Tibet tarihçileri hem Prenses Wencheng'i hem de Songtsen Gampo'nun diğer karısı 'yi 'nın fiziksel tezahürleri olarak görüyorlar.
| Wencheng | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 (ortada), Prenses Wencheng (sağda) ve Nepalli (solda) heykelleri | |||||
| Doğum | 628 Çin | ||||
| Ölüm | 680 yahut 682 Lhasa, Tibet | ||||
| Eş(ler)i | |||||
| |||||
| Babası | Bilinmiyor (muhtemelen ) | ||||
Çin kayıtlarında Prenses Wencheng
Hayatı
Çin kayıtlarına göre, 634 yılının baharında Çin İmparatorluğu’na resmi bir devlet ziyareti sırasında Tibet Kralı Songtsen Gampo ilk görüşte prensese aşık oldu ve elçiler ve haraçlar göndererek amansızca prensesin peşinden gitti, fakat reddedildi.
İddiaya göre, 635/636'da, Kraliyet Tibet kuvvetleri konuşlandırıldı, stratejik olarak Koko Gölü yakınlarında yaşayan ve günümüz Qinghai'sinde yaşayan Tuyuhun halklarına saldırdı ve onları yenerek İmparatorluk Çin'e giden bir ticaret yolunu engelledi. Tibet Kralı Songtsen Gampo'nun Songzhou'ya saldırısının haberi hızla Kraliyet Saraylarına yayıldı ve Milislerini gönderdi ve Songtsen Gampo'nun ordusunu mağlup ederek Songtsen Gampo'nun geri çekilmesine neden oldu. Daha sonra Tang İmparatoru'na yazılı bir özür mesajı gönderdi. Tang İmparatoru Songtsen Gampo'nun samimiyetini görünce prensesi Tibet kralıyla evlendirmeyi kabul etti.
Bunun aksine, Tibet kaynakları (ve ÇHC hükûmetiyle uyumlu olmayan Çin kaynakları), Songtsen Gampo'nun Tang başkenti Luoyang'a Çinli bir gelin talep etmek yerine bir elçi gönderdiğini ve 50.000 savaşa hazır Tibet askerini seyrek olarak müdafaa edilen başkente götüreceği ve bu haraç verilmezse başkent sakinlerini katledeceği konusunda ısrar ettiğini söylüyor. Tarihçi Pan Yihong'a göre, Tang imparatoru bu talebi reddetti ve Gampo'nun ordusu, Tang ordusunu defalarca ezdi ve şehir surlarına yaklaştığında şehri ateşe verdi. Tang kuvvetleri ufak bir çatışma ile Tibetlileri mağlup etti böylelikle Tibetlilere boyun eğmek yerine barışı sağlamak için kendi kızını sundu.
Miras
Tibet tarihine göre, Songtsen Gampo ve Prenses Wencheng'in birlikteliği, Tibet ve Çin halkları arasında uyumlu, evlilik ilişkisini geliştirme umutlarını beraberinde getirdi.
Prenses Wencheng'i hala andığı iddia ediliyor: Prenses tarafından işlenen bir thangka, şapellerinden birinde tutuluyor.
Her Tibet yılının dördüncü ayının on beşinci günü ve onuncu ayının on beşinci günü olmak üzere iki geleneksel gün, Prenses Wencheng'in şerefine şarkı söyleyip dans ederek kutlanır.
Prenses Wencheng ile Songtsen Gampo'nun heykelleri gibi tarihi kalıntılarına hala tapınılmakta ve herkesin görmesi için düğün gezilerinin yanı sıra Lhasa'daki Potala Sarayı'nda sergilenmektedir.
Çin’in Nüfuz İddiaları
İddialara göre, Prenses Wencheng ticaret anlaşmaları vaatleri, İpek Yolu haritaları ve sadece altın değil, aynı zamanda kaliteli mobilyalar, ipekler, porselenler, kitaplar, mücevherler, müzik aletleri ve tıbbi kitaplar içeren önemli miktarda çeyiz götürdü.
Ayrıca, Prenses Wencheng'in yeni tarım yöntemleriyle geldiği iddia ediliyor. Bu, muhtemelen tahıl tohumlarının ve kolza tohumunun, diğer tarım araçlarının tanıtılmasını ve bölgedeki Tibet tarımsal verimliliğinin nasıl artırılacağına dair tavsiyeleri içeriyordu.
Çin kaynakları Tibet'i metalurji, çiftçilik, dokuma ve inşaat alanlarındaki diğer becerilerle tanıştırdığı için Prenses Wencheng'e atıfta bulunmaktadır. Bununla birlikte, bunlardan en az biri şüphelidir, çünkü Tang Tarihçisi Du Fu, Tibet'in metalürjik becerilerini, Tang Çin'in bildiklerini geride bırakacak şekilde not eder.Tang Yıllıkları, Songsten Gampo'nun 648'de İmparator Taizong'a kağıt, mürekkep ve diğer yazı gereçleri talep ettiğini yazdı. Bu, bazı modern Çin kaynakları tarafından prensesin Gampo’nun talebine dahil olduğu ve böylece Çin mürekkebi ve kağıt üretim yöntemlerini Tibet'e getirdiği anlamına geliyordu. Fakat arkeolojik kanıtlar, kağıt yapım teknolojisinin prensesin gelişinden önce Tibet'te bilindiğini ve muhtemelen güney ticaret yollarına yayıldığını gösteriyor.
Prenses Wencheng, Çin kültürünü sınırlarının ötesindeki halklara götüren, medeniyetlerini kültür ve bilgiyle genişleten gelinlerden biri olduğu için Çin'de saygı görüyor.
Propaganda olarak Prenses Wencheng
2000'li yıllardan bu yana Çin devleti, Tibet'in tarihini ve özellikle bölgedeki Çin etkisinin tarihini ana hatlarıyla anlatan tarihi bir drama sunuyor. Drama, Kral Songtsen Gampo ile olan ilişkisini ve Tibet üzerinde sahip olduğu iddia edilen tüm kültürel etkileri betimleyen Prenses Wencheng'in hayatı ve mirasına odaklanıyor gibi görünüyor.
- ^ Warner, Cameron David (2011). "A Prolegomenon to the Palladium of Tibet, the Jowo (Jo bo) Śākyamuni". In Bue, Erberto Lo (ed.). Proceedings of the Tenth Seminar of the IATS, 2003. Volume 13: Art in Tibet: Issues in Traditional Tibetan Art from the Seventh to the Twentieth Century. BRILL. pp. 3–17. ISBN .
- ^ Dowman, Keith (1988). The Power-places of Central Tibet: The Pilgrim's Guide. London and New York: Routledge & Kegan Paul. ISBN .
- ^ a b Powers, John (2004). History As Propaganda : Tibetan Exiles versus the People's Republic of China: Tibetan Exiles versus the People's Republic of China. Oxford University Press. ISBN . 29 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.
- ^ Son of Heaven and Heavenly Qaghan: Sui-Tang China and Its Neighbors. Bellingham Center for East Asian Studies: Western Washington University. 1997. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ a b "The Marriage of Wencheng" 12 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Women in World History Curriculum.
- ^ Jay (2014).
- ^ The Story of Tibet: Conversations with the Dalai Lama. Grove Press. 2007. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Overview of Tibetan Paper and Papermaking: History, Raw Materials, Techniques and Fibre Analysis. 2016.
- ^ "A romantic opera in Tibet just happens to bolster China's historical position there". The Washington Post. 2016. 14 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Prenses Wencheng Cince 文成公主 pinyin Wencheng Gōngzhǔ Tibetce མ ན ཆང ཀ ང ཅ Wylie mun chang kung co 641 de Tibet Imparatorlugu nun Krali ile evlenen Tang Hanedanligi nin kraliyet klaninin kucuk bir kolunun uyesiydi Ayrica Tibet te Gyasa veya Cinli es adiyla da bilinir Bazi Tibet tarihcileri hem Prenses Wencheng i hem de Songtsen Gampo nun diger karisi yi nin fiziksel tezahurleri olarak goruyorlar Wencheng ortada Prenses Wencheng sagda ve Nepalli solda heykelleriDogum628 CinOlum680 yahut 682 Lhasa TibetEs ler iTam adi Li 李 Isim BabasiBilinmiyor muhtemelen Cin kayitlarinda Prenses WenchengHayati Wencheng ve Bhrikuti nin mirasi Lhasa daki Jokhang her gelinin ceyiziyle birlikte getirdigi Buda heykellerini bulundurmak icin kuruldu Cin kayitlarina gore 634 yilinin baharinda Cin Imparatorlugu na resmi bir devlet ziyareti sirasinda Tibet Krali Songtsen Gampo ilk goruste prensese asik oldu ve elciler ve haraclar gondererek amansizca prensesin pesinden gitti fakat reddedildi Iddiaya gore 635 636 da Kraliyet Tibet kuvvetleri konuslandirildi stratejik olarak Koko Golu yakinlarinda yasayan ve gunumuz Qinghai sinde yasayan Tuyuhun halklarina saldirdi ve onlari yenerek Imparatorluk Cin e giden bir ticaret yolunu engelledi Tibet Krali Songtsen Gampo nun Songzhou ya saldirisinin haberi hizla Kraliyet Saraylarina yayildi ve Milislerini gonderdi ve Songtsen Gampo nun ordusunu maglup ederek Songtsen Gampo nun geri cekilmesine neden oldu Daha sonra Tang Imparatoru na yazili bir ozur mesaji gonderdi Tang Imparatoru Songtsen Gampo nun samimiyetini gorunce prensesi Tibet kraliyla evlendirmeyi kabul etti Bunun aksine Tibet kaynaklari ve CHC hukumetiyle uyumlu olmayan Cin kaynaklari Songtsen Gampo nun Tang baskenti Luoyang a Cinli bir gelin talep etmek yerine bir elci gonderdigini ve 50 000 savasa hazir Tibet askerini seyrek olarak mudafaa edilen baskente goturecegi ve bu harac verilmezse baskent sakinlerini katledecegi konusunda israr ettigini soyluyor Tarihci Pan Yihong a gore Tang imparatoru bu talebi reddetti ve Gampo nun ordusu Tang ordusunu defalarca ezdi ve sehir surlarina yaklastiginda sehri atese verdi Tang kuvvetleri ufak bir catisma ile Tibetlileri maglup etti boylelikle Tibetlilere boyun egmek yerine barisi saglamak icin kendi kizini sundu Miras Tibet tarihine gore Songtsen Gampo ve Prenses Wencheng in birlikteligi Tibet ve Cin halklari arasinda uyumlu evlilik iliskisini gelistirme umutlarini beraberinde getirdi Prenses Wencheng i hala andigi iddia ediliyor Prenses tarafindan islenen bir thangka sapellerinden birinde tutuluyor Her Tibet yilinin dorduncu ayinin on besinci gunu ve onuncu ayinin on besinci gunu olmak uzere iki geleneksel gun Prenses Wencheng in serefine sarki soyleyip dans ederek kutlanir Prenses Wencheng ile Songtsen Gampo nun heykelleri gibi tarihi kalintilarina hala tapinilmakta ve herkesin gormesi icin dugun gezilerinin yani sira Lhasa daki Potala Sarayi nda sergilenmektedir Cin in Nufuz Iddialari Iddialara gore Prenses Wencheng ticaret anlasmalari vaatleri Ipek Yolu haritalari ve sadece altin degil ayni zamanda kaliteli mobilyalar ipekler porselenler kitaplar mucevherler muzik aletleri ve tibbi kitaplar iceren onemli miktarda ceyiz goturdu Ayrica Prenses Wencheng in yeni tarim yontemleriyle geldigi iddia ediliyor Bu muhtemelen tahil tohumlarinin ve kolza tohumunun diger tarim araclarinin tanitilmasini ve bolgedeki Tibet tarimsal verimliliginin nasil artirilacagina dair tavsiyeleri iceriyordu Cin kaynaklari Tibet i metalurji ciftcilik dokuma ve insaat alanlarindaki diger becerilerle tanistirdigi icin Prenses Wencheng e atifta bulunmaktadir Bununla birlikte bunlardan en az biri suphelidir cunku Tang Tarihcisi Du Fu Tibet in metalurjik becerilerini Tang Cin in bildiklerini geride birakacak sekilde not eder Tang Yilliklari Songsten Gampo nun 648 de Imparator Taizong a kagit murekkep ve diger yazi gerecleri talep ettigini yazdi Bu bazi modern Cin kaynaklari tarafindan prensesin Gampo nun talebine dahil oldugu ve boylece Cin murekkebi ve kagit uretim yontemlerini Tibet e getirdigi anlamina geliyordu Fakat arkeolojik kanitlar kagit yapim teknolojisinin prensesin gelisinden once Tibet te bilindigini ve muhtemelen guney ticaret yollarina yayildigini gosteriyor Prenses Wencheng Cin kulturunu sinirlarinin otesindeki halklara goturen medeniyetlerini kultur ve bilgiyle genisleten gelinlerden biri oldugu icin Cin de saygi goruyor Propaganda olarak Prenses Wencheng2000 li yillardan bu yana Cin devleti Tibet in tarihini ve ozellikle bolgedeki Cin etkisinin tarihini ana hatlariyla anlatan tarihi bir drama sunuyor Drama Kral Songtsen Gampo ile olan iliskisini ve Tibet uzerinde sahip oldugu iddia edilen tum kulturel etkileri betimleyen Prenses Wencheng in hayati ve mirasina odaklaniyor gibi gorunuyor Warner Cameron David 2011 A Prolegomenon to the Palladium of Tibet the Jowo Jo bo Sakyamuni In Bue Erberto Lo ed Proceedings of the Tenth Seminar of the IATS 2003 Volume 13 Art in Tibet Issues in Traditional Tibetan Art from the Seventh to the Twentieth Century BRILL pp 3 17 ISBN 978 90 04 15519 0 Dowman Keith 1988 The Power places of Central Tibet The Pilgrim s Guide London and New York Routledge amp Kegan Paul ISBN 0 7102 1370 0 a b Powers John 2004 History As Propaganda Tibetan Exiles versus the People s Republic of China Tibetan Exiles versus the People s Republic of China Oxford University Press ISBN 978 0 19 803884 9 29 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2022 Son of Heaven and Heavenly Qaghan Sui Tang China and Its Neighbors Bellingham Center for East Asian Studies Western Washington University 1997 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b The Marriage of Wencheng 12 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Women in World History Curriculum Jay 2014 The Story of Tibet Conversations with the Dalai Lama Grove Press 2007 ISBN 978 0 8021 4327 3 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Overview of Tibetan Paper and Papermaking History Raw Materials Techniques and Fibre Analysis 2016 A romantic opera in Tibet just happens to bolster China s historical position there The Washington Post 2016 14 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2022 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim ol section