Proto-Moğollar ya da Ön-Moğollar, Cengiz Han'ın Moğol kabilelerini tek çatı altında birleştirmeden önceki Kitan, Siyenpi, Şivey, Juan-Juan gibi Orta Asya'da yaşayan, Moğolların atası kavimler olarak tanımlanır. Arkeolojik bulgulara göre milattan önceye kadar uzanan bir tarihe sahip olan Proto-Moğol kabileleri milattan sonra 13. yüzyılda artık Moğol adını benimsemişlerdir. Büyük Hun Devleti'nin yıkılması ile bölgede çıkan güç boşluğunu bu topluluklar doldurmuş ve Orta Asya'da büyük rol oynamışlardır.
Dilleri
Ural-Altay dil ailesine mensup olduğu düşünülen Proto-Moğolların konuştuğu dil için, yazılı kaynak eksikliğinden dolayı kesin bir şey söylemek zor ama o döneme en yakın yazılmış olan Bugut ve Huis Tolgoy yazıtlarının bize bu konuda az da olsa ışık tuttuğu söylenebilir.
Bazı Proto-Moğolların Hakimiyeti Altındaki Topraklar
Proto-Moğollar aslında çok daha eski ama sağlıklı tarih verebilmek için milattan sonra başlattım. (Aşağıda bulunan tüm topluluklar bağımsız değildir, başka devletlerin himayesinde yaşamını sürdürmüş olanları da vardır)
İsim | Hüküm Sürdüğü Yıllar | Başkent |
---|---|---|
Siyenpiler | 93-234 | Orda Hangay Dağları |
Batı Qin | 385-431 | Yongshicheng (385-386) Wanchuan (386-388, 400, 410–412) Jincheng (388-395) Xicheng (395-400) Dujianshan (409-410) Tanjiao (412) Fuhan (412-429) Dinglian (429-430) Nan'an (430-431) |
Yan | 337-409 | Jicheng (337-341) Longcheng (341-350) Jicheng (350-357) Yecheng (357-370) Chang'an (385-386) Zhangzi (386-394) Zhongshan (386-397) Longcheng (397-409) |
Tuyuhun | 284-672 | Fuqi |
Güney Liang | 397–414 | Lianchuan (397-399) Ledu (399, 402–406, 410–414) Xiping (399-402) Guzang (406-410) |
Kuzey Wei | 386–535 | Shengle (386-398) Pingcheng (398-493) Luoyang (493-534) Chang'an (534-535) |
Doğu Wei | 534–550 | Shengle (386-398) Pingcheng (398-493) Luoyang (493-534) Chang'an (534-535) |
Batı Wei | 535–557 | Chang'an |
Kuzey Zhou | 557–581 | Chang'an |
Cücen Kağanlığı | 330–555 | Mumo |
Liao Hanedanı | 907-1125 | Shangjing |
Dongdan (Liao Hanedanlığı himayesinde) | 926-936 | - |
Kuzey Liao | 1122-1123 | - |
Karahıtaylar | 1124-1221 | Balasagun |
Doğu Liao | 1211–1220 | - |
5. yüzyıl Moğolistan
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ The Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire. Moğol İmparatorluğu ve İmparatorluk Öncesi (İngilizce). Christopher Atwood. 2004.
- ^ Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi. Bahaeddin Öğel. 2015.
- ^ . Eski Moğol Dili. Alexander Vovin. 2021. 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Saadettin Yağmur Gömeç. 2018. 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Moğol Tarihi. Abraham Constantin d'Ohsson. 2006.
- ^ "Moğol toprakları". Orta Asya haritası.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Proto Mogollar ya da On Mogollar Cengiz Han in Mogol kabilelerini tek cati altinda birlestirmeden onceki Kitan Siyenpi Sivey Juan Juan gibi Orta Asya da yasayan Mogollarin atasi kavimler olarak tanimlanir Arkeolojik bulgulara gore milattan onceye kadar uzanan bir tarihe sahip olan Proto Mogol kabileleri milattan sonra 13 yuzyilda artik Mogol adini benimsemislerdir Buyuk Hun Devleti nin yikilmasi ile bolgede cikan guc boslugunu bu topluluklar doldurmus ve Orta Asya da buyuk rol oynamislardir DilleriUral Altay dil ailesine mensup oldugu dusunulen Proto Mogollarin konustugu dil icin yazili kaynak eksikliginden dolayi kesin bir sey soylemek zor ama o doneme en yakin yazilmis olan Bugut ve Huis Tolgoy yazitlarinin bize bu konuda az da olsa isik tuttugu soylenebilir Bazi Proto Mogollarin Hakimiyeti Altindaki TopraklarProto Mogollar aslinda cok daha eski ama saglikli tarih verebilmek icin milattan sonra baslattim Asagida bulunan tum topluluklar bagimsiz degildir baska devletlerin himayesinde yasamini surdurmus olanlari da vardir Isim Hukum Surdugu Yillar BaskentSiyenpiler 93 234 Orda Hangay DaglariBati Qin 385 431 Yongshicheng 385 386 Wanchuan 386 388 400 410 412 Jincheng 388 395 Xicheng 395 400 Dujianshan 409 410 Tanjiao 412 Fuhan 412 429 Dinglian 429 430 Nan an 430 431 Yan 337 409 Jicheng 337 341 Longcheng 341 350 Jicheng 350 357 Yecheng 357 370 Chang an 385 386 Zhangzi 386 394 Zhongshan 386 397 Longcheng 397 409 Tuyuhun 284 672 FuqiGuney Liang 397 414 Lianchuan 397 399 Ledu 399 402 406 410 414 Xiping 399 402 Guzang 406 410 Kuzey Wei 386 535 Shengle 386 398 Pingcheng 398 493 Luoyang 493 534 Chang an 534 535 Dogu Wei 534 550 Shengle 386 398 Pingcheng 398 493 Luoyang 493 534 Chang an 534 535 Bati Wei 535 557 Chang anKuzey Zhou 557 581 Chang anCucen Kaganligi 330 555 MumoLiao Hanedani 907 1125 ShangjingDongdan Liao Hanedanligi himayesinde 926 936 Kuzey Liao 1122 1123 Karahitaylar 1124 1221 BalasagunDogu Liao 1211 1220 5 yuzyil MogolistanAyrica bakinizMogol Imparatorlugu Mogol Devletler Listesi Urheimat Cin Tarihi Proto TurklerKaynakca The Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire Mogol Imparatorlugu ve Imparatorluk Oncesi Ingilizce Christopher Atwood 2004 Buyuk Hun Imparatorlugu Tarihi Bahaeddin Ogel 2015 Eski Mogol Dili Alexander Vovin 2021 2 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Saadettin Yagmur Gomec 2018 23 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Mogol Tarihi Abraham Constantin d Ohsson 2006 Mogol topraklari Orta Asya haritasi