Manipülasyon, başkalarını kendi yararı için kullanmak, kontrol etmek veya başka bir şekilde etkilemek için tasarlanmış davranış.
Manipülasyon, diğerlerine karşı kendi çıkarlarının gözetilmesi dolayısıyla genellikle dürüst olmayan bir sosyal etki biçimi olarak kabul edilir. Manipülatif eğilimler, borderline kişilik bozukluğu, narsisistik kişilik bozukluğu veya antisosyal kişilik bozukluğu gibi kişilik bozukluklarından kaynaklanabilir.
Manipülasyon, etki ve iknadan farklıdır. Etkileme genellikle, etkilenenlerin onu kabul etme veya reddetme hakkına saygı duyduğu ve gereğinden fazla zorlayıcı olarak görülmediği için zararsız olarak algılanır. İkna, genellikle belirli bir hedef bağlamında, başkalarını istenen bir eyleme yönlendirme yeteneğidir. İknada genellikle kişinin inançları, dini, motivasyonları veya davranışları etkilenilmeye çalışılır. Olumsuz kabul edilen manipülasyonun aksine etki ve ikna, ne olumlu ne de olumsuzdur.
, manipülatörlerin kurbanlarını kontrol etme yollarını şu şekilde belirlemiştir: övgü, yüzeysel çekicilik, yüzeysel sempati (timsah gözyaşları), aşırı özür dileme, para, onay, hediyeler, ilgi, zoraki gülme veya gülümseme gibi yüz ifadeleri ve toplum tarafından tanınma gibi olumlu pekiştirme.
Manipülatörler aynı zamanda kurbanlarındaki "memnun etme hastalığı", başkalarının onay ve kabulünü kazanma bağımlılığı, (olumsuz duygu korkusu), yumuşak kişisel sınırlara sahip bulanık bir kimlik duygusu, düşük özgüven ve dış kontrol odağı gibi psikolojik zayıflıkları da istismar edebilirler. Ayrıca manipülatörler, mağduru kötülemek ve yanlış bir şekilde belirli bir şekilde muamele görmeyi hak etmekle suçlamak gibi taktikler kullanabilir.
Manipülatörlerin özellikleri
Manipülasyonun motivasyonu, kişinin kendisine ya da başkalarına hizmet etmesi amaçlı olabilir. Antisosyal manipülasyon ise kişinin kendi yararına, diğerlerini umursamama pahasına hizmet eder.
Duygusal manipülasyonun yordayıcıları üzerine yapılan araştırmalar, duygusal manipülasyonun arkasındaki mekanizmaların cinsiyete göre farklılık gösterdiğini göstermektedir:
"Erkekler için; yüksek düzeyde duygusal zekâ, sosyal bilgi işleme, dolaylı saldırganlık ve kendi yararına hizmet eden bilişsel çarpıtmalar gibi özellikler duygusal manipülasyonu önemli ölçüde öngördü".
"Kadınlar için; daha genç olmak, yüksek duygusal zekâ seviyeleri, dolaylı saldırganlık, birincil ve daha düşük sosyal farkındalık seviyeleri gibi özellikler duygusal manipülasyonu önemli ölçüde öngördü. Ancak, kadınlar için duygusal zekâ bir baskılayıcı olarak hareket etti".
Manipülasyon teknikleri
Sosyal psikologların üzerinde çalıştıkları manipülasyon tekniklerinden bazıları şunlardır:
- Kapıya Ayak Koyma Tekniği ("Foot in the Door"; Freedman ve Frazer, 1966)
- Gitgide Artan Ricalar Tekniği ("Low Ball Technique"; Cialdini, 1978)
- Yüzüne Kapıyı Çarpma Tekniği ("Door in the Face"; Cialdini, 1975)
- Açık ve zımni tarzlar
- Klasik ve yeni tarzlar
- Aldatma
- Zorbalık
- Dolandırıcılık
- Baskı
- Gözdağı verme
- Mobbing
- Sosyal ret
- Beyin yıkama
- Tuzağa düşürülme
- Gaslighting
- İyi polis kötü polis
- Endoktrinasyon
- Sorgu
- Finansal manipülasyon
- Medya manipülasyonu
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . dictionary.apa.org (İngilizce). 27 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- ^ Contributors, WebMD Editorial. . WebMD (İngilizce). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- ^ Tamás Bereczkei (2018). . 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Stanford Encyclopedia of Philosophy. 30 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Duncan, Rodger Dean. . Forbes (İngilizce). 21 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- ^ "Psychological Manipulation". encyclopedia.pub (İngilizce). 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ "Psychological Manipulation | Encyclopedia MDPI". encyclopedia.pub (İngilizce). 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ Ngoc, Nguyen Nhu; Tuan, Nham Phong; Takahashi, Yoshi (2020). "A Meta-Analytic Investigation of the Relationship Between Emotional Intelligence and Emotional Manipulation". SAGE Open (İngilizce). 10 (4): 215824402097161. doi:10.1177/2158244020971615. ISSN 2158-2440. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- ^ a b Grieve, Rachel; Panebianco, Laura (1 Haziran 2013). "Assessing the role of aggression, empathy, and self‐serving cognitive distortions in trait emotional manipulation". Australian Journal of Psychology (İngilizce). 65 (2): 79-88. doi:10.1111/j.1742-9536.2012.00059.x. ISSN 0004-9530. 22 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
Psikoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Manipulasyon baskalarini kendi yarari icin kullanmak kontrol etmek veya baska bir sekilde etkilemek icin tasarlanmis davranis Manipulasyon digerlerine karsi kendi cikarlarinin gozetilmesi dolayisiyla genellikle durust olmayan bir sosyal etki bicimi olarak kabul edilir Manipulatif egilimler borderline kisilik bozuklugu narsisistik kisilik bozuklugu veya antisosyal kisilik bozuklugu gibi kisilik bozukluklarindan kaynaklanabilir Manipulasyon etki ve iknadan farklidir Etkileme genellikle etkilenenlerin onu kabul etme veya reddetme hakkina saygi duydugu ve gereginden fazla zorlayici olarak gorulmedigi icin zararsiz olarak algilanir Ikna genellikle belirli bir hedef baglaminda baskalarini istenen bir eyleme yonlendirme yetenegidir Iknada genellikle kisinin inanclari dini motivasyonlari veya davranislari etkilenilmeye calisilir Olumsuz kabul edilen manipulasyonun aksine etki ve ikna ne olumlu ne de olumsuzdur manipulatorlerin kurbanlarini kontrol etme yollarini su sekilde belirlemistir ovgu yuzeysel cekicilik yuzeysel sempati timsah gozyaslari asiri ozur dileme para onay hediyeler ilgi zoraki gulme veya gulumseme gibi yuz ifadeleri ve toplum tarafindan taninma gibi olumlu pekistirme Manipulatorler ayni zamanda kurbanlarindaki memnun etme hastaligi baskalarinin onay ve kabulunu kazanma bagimliligi olumsuz duygu korkusu yumusak kisisel sinirlara sahip bulanik bir kimlik duygusu dusuk ozguven ve dis kontrol odagi gibi psikolojik zayifliklari da istismar edebilirler Ayrica manipulatorler magduru kotulemek ve yanlis bir sekilde belirli bir sekilde muamele gormeyi hak etmekle suclamak gibi taktikler kullanabilir Manipulatorlerin ozellikleriBoston Katliami nin sansasyonel bir tasviri 5 Mart 1770 Bu goruntuler Amerikan Bagimsizlik Savasi oncesinde Ingiliz tacizlerine karsi Amerikan kolonistleri arasinda hosnutsuzlugu arttirmak ve birligi guclendirmek icin kullanildi Manipulasyonun motivasyonu kisinin kendisine ya da baskalarina hizmet etmesi amacli olabilir Antisosyal manipulasyon ise kisinin kendi yararina digerlerini umursamama pahasina hizmet eder Duygusal manipulasyonun yordayicilari uzerine yapilan arastirmalar duygusal manipulasyonun arkasindaki mekanizmalarin cinsiyete gore farklilik gosterdigini gostermektedir Erkekler icin yuksek duzeyde duygusal zeka sosyal bilgi isleme dolayli saldirganlik ve kendi yararina hizmet eden bilissel carpitmalar gibi ozellikler duygusal manipulasyonu onemli olcude ongordu Kadinlar icin daha genc olmak yuksek duygusal zeka seviyeleri dolayli saldirganlik birincil ve daha dusuk sosyal farkindalik seviyeleri gibi ozellikler duygusal manipulasyonu onemli olcude ongordu Ancak kadinlar icin duygusal zeka bir baskilayici olarak hareket etti Manipulasyon teknikleriSosyal psikologlarin uzerinde calistiklari manipulasyon tekniklerinden bazilari sunlardir Kapiya Ayak Koyma Teknigi Foot in the Door Freedman ve Frazer 1966 Gitgide Artan Ricalar Teknigi Low Ball Technique Cialdini 1978 Yuzune Kapiyi Carpma Teknigi Door in the Face Cialdini 1975 Acik ve zimni tarzlar Klasik ve yeni tarzlar Aldatma Zorbalik Dolandiricilik Baski Gozdagi verme Mobbing Sosyal ret Beyin yikama Tuzaga dusurulme Gaslighting Iyi polis kotu polis Endoktrinasyon Sorgu Finansal manipulasyon Medya manipulasyonuAyrica bakinizDavranis degistirme Ise alim Kulturlesme Zihin kontrolu Psikolojik savas Reklam Santaj Toplum muhendisligi YalanKaynakca dictionary apa org Ingilizce 27 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Agustos 2022 Contributors WebMD Editorial WebMD Ingilizce 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Agustos 2022 Tamas Bereczkei 2018 14 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Stanford Encyclopedia of Philosophy 30 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Duncan Rodger Dean Forbes Ingilizce 21 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Agustos 2022 Psychological Manipulation encyclopedia pub Ingilizce 26 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2023 Psychological Manipulation Encyclopedia MDPI encyclopedia pub Ingilizce 26 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2023 Ngoc Nguyen Nhu Tuan Nham Phong Takahashi Yoshi 2020 A Meta Analytic Investigation of the Relationship Between Emotional Intelligence and Emotional Manipulation SAGE Open Ingilizce 10 4 215824402097161 doi 10 1177 2158244020971615 ISSN 2158 2440 3 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2022 a b Grieve Rachel Panebianco Laura 1 Haziran 2013 Assessing the role of aggression empathy and self serving cognitive distortions in trait emotional manipulation Australian Journal of Psychology Ingilizce 65 2 79 88 doi 10 1111 j 1742 9536 2012 00059 x ISSN 0004 9530 22 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2022 Psikoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz