Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Psikomotor gelişme (psiko-motor gelişme), fiziksel yapıdaki değişikliklerin (büyümenin) santral sinir sisteminin gelişimiyle koşut ve uyumlu olması olgusudur. Prenatal (doğum öncesi) dönemden başlar ve yaşam boyu sürer. Büyürken öğrenme, öğrendikçe gelişme ve geliştikçe olgunlaşma olgusudur; son aşamada olgunlaşma ve öğrenme yaşla uyumlu bir düzeye gelir.
Fiziksel gelişme biyolojik yapıyla ilgilidir; beslenme, kalıtım, iklim koşulları, annenin gebelik sorunları, endokrin sistemin durumu, fiziksel aktivite gibi koşullardan etkilenir. Motor gelişme, fiziksel ve yapısal niteliklerin beyin tarafından denetlenebilme becerisidir. Motor hareketlerin tümünde bedenin birkaç kısmı birlikte ve eşgüdüm halinde çalışmak durumundadır. Psikomotor gelişimi bilişsel gelişim, duygusal gelişim ve toplumsal gelişim tamamlar. Sağlıklı ve düzenli bir psikoseksüel gelişim, sağlıklı ve düzenli bir psikomotor gelişme ile olanaklıdır.
Yeteneklerin kazanılması
Fiziksel gelişmenin ve santral sinir sistemi (beyin ve beyincik) gelişmesinin birbirlerine uyumlu olarak gerçekleşmesi ve organizmanın isteme bağlı hareketlerini düzenli olarak süresince birtakım yetenekler edinilir. Söz konusu yetenekler dikkat, güç, tepki hızı, eşgüdüm, denge ve esneklik olarak nitelendirilmektedir:
- Dikkat: Duyguları ve düşünceyi, bir olay ve bir nesne üzerinde yoğunlaştırmaktır; zihinsel kurgularla eş anlamlıdır. Çocuk, çoğunlukla ilk aylardan çevresini tanıma ve keşfetme duygusu içindedir. Çevresinde gördüğü, dokunduğu hissettiği her şeyi algılar. Bebek, önceleri tanıdık kişi ya da eşyayı gözü ile takip eder, sese tepki verir. Annesini tanır, dikkatle izler. Annesi yanından ayrılınca ağlar. Sonraları objeyi eli ile tutar, duyu organları ile tanır, algılar ve tanımlar. Dokuzuncu aydan itibaren ise nesneye dikkatini yoğunlaştırabilir. Hızla çevreyi keşfetme isteği dikkatini kısaltsa da bu dikkat eksikliği, farklı ilgi alanlarına yönelmesi ile toparlanacak dikkat yoğunluğunu sağlayacaktır. İki-üç yaşlarında, duran topa tekme atabilir. Dört-beş yaşlarında üç tekerlekli bisiklete binebilir, makasla kâğıt kesebilir. Dört beş yaşlarında düz çizgi üzerinde yürüyebilir, altı yaşına geldiğinde ise topa sopa ile vurabilecek ve tek ayak üzerinde on saniye durabilecek dikkat olgunluğuna erişir. Uyarılmadan çok, model almak önemlidir.
- Güç: Bütün psikomotor davranışların öğrenilmesi bir güç (kuvvet) gerektirir. Güç, bir dirence karşı koyabilme ve onu yenebilme yetisidir. Psikomotor davranışlarda kas ve sinir sisteminin gelişmesi önemli bir yer tutar. Karşıt güce karşı koyabilmek ya da direnci yenebilmek için vücudunu etkin biçimde kullanan çocuk yürüme, koşma, sıçrama, topa vurma, fırlatma gibi hareketleri gücüyle orantılı olarak gerçekleştirir. Üç-dört yaşında bir çocuk bebek arabasını itebilir, topu atabilir, oyuncak sepetinin yerini değiştirebilir; bunları yaparken omuz ve dirsekleri kullanabilir. Dört-beş yaşlarından itibaren yüzebilir, halat çekme etkinliklerine katılabilir, kutu ve blok gibi eşyaları kaldırabilir, bunları bir yerden bir yere taşıyabilir.
- Tepki hızı: İnsanların duyu organlarını harekete geçiren iç ve dış durum değişikliğine “uyaran”; organizmanın bu uyaranlara karşı gösterdiği davranış türüne “tepki” denir. Etki ile bu etkiye yapılan tepki arasında geçen zaman, reaksiyon zamanıdır. Reaksiyon zamanı ne kadar kısa olursa psikomotor öğrenme de o kadar hızlı olur. Psikomotor gelişmede, genel olarak, bütün vücudun tepkiye hazır olması gereklidir. Özellikle kolların, bacakların ve elin tepki gösterebilecek olgunluğa ulaşması gerekir. Tepki kökenli psikomotor davranışların, kendine özgü bir yapılış hızı vardır; geç, erken, yavaş ya da aşırı tepkiler zarar verebilir. Psikomotor öğrenmede özellikle kolların, bacakların ve parmakların gereken hızı kazanması oldukça önemlidir.
- Eşgüdüm (koordinasyon): Eşgüdüm, belli bir amaca ulaşmak için bilinçli psikomotor hareketlerin devamlılığı, ahenkli ve uyumlu çalışmasıdır. Psikomotor öğrenmenin büyük bölümü birden fazla organın işbirliğini gerektirir. Öğrenilecek davranışları yapacak organları arasında yeterli eşgüdümü kuramayan çocuklar o davranışı öğrenemez. Bu nedenle organlar arasındaki yeterli koordinasyonun gelişimi, bedensel olgunluğa ve alıştırmalara bağlıdır. Organlar arasındaki eş güdümün artması, bedensel olgunluk arttıkça ve etkinlikle ilgili alıştırmalar çoğaldıkça sağlanacaktır. Örneğin, beş-altı yaşlarında yapılan ve basit bir etkinlik gibi gözlenen piyano, keman, bale, vb sanatsal etkinliklerde gözün, kolların, bacakların, ellerin, bileklerin, parmakların ve gövdenin eşgüdüm içerisinde çalışması organlar arasındaki uyumun arttığını gösterir.
- Denge: Denge, bir hareketi veya pozisyonu sürdürme, durumunu devam ettirme olarak tanımlanır. Oturma ve ayakta durabilmek öncelikle öğrenilen çok önemli denge biçimleridir. Vücut bölümlerini, vücudun ağırlık merkezine göre etkili olarak kullanmayı öğrendikçe yürüme, koşma ve atlama becerilerini geliştirirler. Çocuklar iki yaşından önce denge becerisi kazanamamaktadır; üç yaş civarında tek ayağının üzerinde üç-dört saniye durabilmekte, dört yaşından sonra ise dairesel bir çizginin üzerinde yürüme becerisi kazanabilmektedir. Yıllar içinde gelişen denge becerisiyle iki tekerlekli araçları, tekerlekli pateni, optimist sınıfı küçük yelkenlileri kullanabilir, etkinliklere katılabilirler. Denge yeteneği gerektiren spor dallarını seçen çocuklarda bu yeteneğin geliştirilebilmesi için özel denge çalışmalara ağırlık verilir.
- Esneklik: Vücudun gerektiği zaman öne, yana, geriye ve istenen yönlere eğilmesi yetisidir; omurga sisteminin ve bacakların yeterli esnekliğe sahip olması gerekir. Fizik yapısı esnek olmayan çocukların psikomotor davranışları öğrenmesi olanaksızdır. Özellikle ilk çocukluk döneminde kemikler kıkırdaksı yapıda olduklarından vücut daha da esnektir. Kemikler geliştikçe vücut esnekliği azalır. Esneklik, beş-sekiz yaşlarında sabit kalır. Özellikle on iki-on üç yaşlarında doruk noktaya ulaşır; kız çocuklar, erkek çocuklara oranla daha esnektir.
Yaşlara göre motor gelişim dönemleri
Motor sözcüğü anlam olarak “hareket” eylemini niteler. Bebek ile anne arasındaki ilk iletişim bebeğin hareket etmesidir. Erken çocukluk döneminde gelişim hızıdır. Gözü kırpıştırmak, solumak, yutkunmak, öksürmek, vb çeşitli refleksler ömür boyu yapılan bilinç-dışı hareketlerdir. Yürümek, koşmak, sıçramak, atlamak gibi eylemler bilinçli motor beceriler olarak tanımlanır ve psikomotor gelişimin temelini oluştururlar. Psikomotor gelişim sürecinde duyu organları, bilinç ve kaslar birlikte çalışır. Beyin ve beyincik davranışların gereken uyum ve denge içinde gerçekleşmesini sağlar. Motor gelişimde başlıca 3 evre vardır; sporcularda bunlara dördüncüsü eklenir:
- Refleks Hareket Dönemi
- İlkel hareket Dönemi
- Temel Hareket Dönemi
- Sporla İlişkili Hareket Dönemi
1. Refleks Hareketler Dönemi (0-1 yaş): Özellikle yeni doğanların davranışları bu şekildedir. Bu hareketler daima omurilik ve aşağı beyin merkezi tarafından kontrol edilir. Bebekler bedenlerinin çeşitli bölümlerini hareket ettirmeyi sağlayan genel bir yetenekle ve refleks olarak isimlendirilen davranışsal tepkiler dizisi ile doğarlar.
2. İlkel Hareketler Dönemi (0-2 yaş): Bireyin istemli hareketlerin ilk biçimi olarak değerlendirilir. Doğumdan sonra baskın olan refleksler korteksin gelişimi ile denetlenmeye başlar. Yaşam için gerekli olan hareketlerin temelini oluştururlar: (i) denge sağlama (baş-boyun ve gövde hareketlerinin kontrolü); (ii) lokomotor davranışlar (sürünme, emekleme, yürüme); (iii) el becerileri (uzanma, bırakma, yakalama gibi manüpülatif davranışlar) başlıcalarıdır.
3. Temel Hareketler Dönemi (2-7 yaşlar): Tüm çocuklarda bulunan koşma, atlama, sıçrama, sekme, yakalama, fırlatma, topa ayakla vurma gibi temel becerilerin kazanıldığı dönemdir.
4. Spora İlişkin Hareketler Dönemi (7 yaş üzeri): Temel hareketler döneminin bir uzantısıdır. Bu dönemde hareket amaç olmak yerine çeşitli yarışma ve işbirliğine dayalı oyun, spor, dans ve rekreatif etkinliklerde bir araç olarak kullanılır. Lokomotor, manüpülatif ve dengelemeye ilişkin hareketler birleştirilerek çeşitli etkinliklerde kullanılır. Örneğin, ip atlamadaki sekme ve sıçrama hareketleri sporda üç adım atlama, yüksek atlama gibi dallarda uygulanmaktadır. Sporla ilişkili hareketler dönemindeki başarılar öncelikle tepki zamanı, hareket hızı, eşgüdüm, beden yapısı (boy, ağırlık), alışkanlıklar, psikolojik etmenler (arkadaş etkisi, duygusal yapı, hırs) gibi faktörlere bağlıdır.
Psikomotor gelişmede Robert Havighurst kriterleri
Psikomotor gelişme üzerindeki çalışmaları ile ünlenen Robert Havighurst, “öğrenmek yaşam boyu süren bir süreçtir” demiştir; Türkçesi “öğrenmenin yaşı yoktur”. Havighurst, büyüdükçe ve geliştikçe öğrenen insanoğlunun gelişim sürecini 6 evrede toplamıştır:
1. Bebeklik ve erken çocukluk evresi (0-5 yaşlar): Emeklemek ve yürümekle başlar ilk deneyimler. Katı besinleri yemeyi, konuşmayı, tuvalet gereksinimlerini karşılamayı öğrenir. Cinsiyet farklılıklarını algılayabilmeye ve sosyal iletişim kurmaya başlar. Okumayı öğrenmeye hazırdır. Psikomotor gelişmesi çok hızlıdır; yaşıtlarıyla oyun oynar, yorulmak bilmez.
2. Orta dönem çocukluk evresi (6-12 yaş): Okul dönemidir; okuma-yazma-aritmetik yetilerini geliştirir. Düşüncelerini ve öğrendiklerini belirli bir düzen içinde aktarabilir. Basit oyunlar için gereken fiziksel yetileri kazanır. Büyüyen bir organizma olarak kendisine yararlı ortamları oluşturmasını öğrenir. Yaşıtlarıyla birlikte olabilmek, sosyal ortamlarda cinsiyetine uygun davranmak ve tutumunu geliştirmek çabasını gösterir. Günlük yaşama uygun düşüncelerini geliştirir; vicdan, erdem ve değer bilme kavramlarını pekişmeye başlar. Kişisel bağımsızlığını kazanmak en önemli hedeflerindendir.
3. Puberte (ergenlik) evresi (13-18 yaş): Ergenliğe özgü görevlerin geliştirilmesi evresidir. Cinsiyet farkındalığı gelişir. Duygusal gelişme, düşünme ve üretme yetenekleri gelişme göstermelidir. Çevresiyle daha anlamlı ilişkiler kurabilmelidir. Psikomotor ve psikoseksüel gelişimleri düzenli olan çocuklar (gençler) her iki cinsten yaşıtlarıyla yeni ilişkiler kurmayı ve geliştirmeyi kolayca başarır, sosyal rolünü başarıyla oynar. Fizik gücünü ve fiziksel yapısını etkin bir biçimde kullanmayı becerir. Ebeveynlerine ve öteki erişkinlere karşı duygusal bağımsızlığını koruyabilir. Evlilik, aile kurmak ve ekonomik kazanımlar için hazırlanma aşamasına girer. Davranışlarına yol gösterecek bir etik sistem ve dünya görüşü kazanırken sosyal sorumluluk duygusu içeren davranışları edinir.
4. Erken erişkinlik evresi (19-35 yaş): Meslek seçebilir, iş kurabilir ya da bir işte çalışabilir. Eş seçebilir, aile kurabilir, evliliği sürdürebilir, evini yönetebilir, çocuklarını büyütebilir. Cinsiyetine uygun sosyal rolünde başarılıdır. Kafa dengi sosyal gruplara katılırken toplumsal sorumlukları alabilir. Fizyolojik performansları üst düzeydedir.
5. Orta yaş evresi (36-60 yaş): Erişkinlik için gereken sosyal sorumluluklarını üslenir. Standart bir ekonomik yaşam düzeni kurmuştur, iş yaşamının tepe noktasındadır. Eşine ve evine gereken ilgiyi gösterir. Sosyal görevler ve ilişkiler oldukça yoğundur. Ergenlik evresindeki çocukların mutlu erişkinler olabilmelerine yardımcı olma çabası içindedir. Fizyolojik performansların plato yaptığı evredir; boş zamanlarını erişkinlere uygun aktivitelerle doldururken orta yaşlarda başlayan fizyolojik değişimlere uyum sağlamaya başlar. Yaşlı ebeveynlerle ilişkileri iyidir.
6. Olgunluk/İleri olgunluk evresi (60< yaş): Mesleğinin niteliğine göre üst yönetim kadrosu görevleri olabilir. Mutluluk verici bir yaşam ortamını sağlamalı ancak fiziksel gücün azalmasına ve sağlık sorunlarına, emekliliğe ve gelir azalmasına hazırlıklıdır. Ebeveynlerini ve eşini kaybedebileceğini bilir. Kendisine uygun bir yaş grubunun içindedir, sosyal ve toplumsal yükümlülüklerle karşılaştığında gereğini yapabilir. Deneyimlerini çevresine aktarma ve onları eğitme çabası içindedir.
Kaynakça
- ^ a b c Şentürk U. Psikomotor Gelişim. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, 2020[]
- ^ a b c Mirzeoğlu AD. Psikomotor Gelişim. Sakarya Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, 2020 16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Orhan R, Ayan S. Psiko-Motor ve Gelişim Kuramları Açısından Spor Pedagojisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2): 523-540, 2018
- ^ Fowler G. Robert Havighurst, 90, Educator And Expert on Youth and Old Age, The New York Times, February 2, 1991 4 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Cruz R. Havighurst’s Developmental Task Theory. Professional Education Organization International, 2020 15 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Psikomotor gelisme psiko motor gelisme fiziksel yapidaki degisikliklerin buyumenin santral sinir sisteminin gelisimiyle kosut ve uyumlu olmasi olgusudur Prenatal dogum oncesi donemden baslar ve yasam boyu surer Buyurken ogrenme ogrendikce gelisme ve gelistikce olgunlasma olgusudur son asamada olgunlasma ve ogrenme yasla uyumlu bir duzeye gelir Fiziksel gelisme biyolojik yapiyla ilgilidir beslenme kalitim iklim kosullari annenin gebelik sorunlari endokrin sistemin durumu fiziksel aktivite gibi kosullardan etkilenir Motor gelisme fiziksel ve yapisal niteliklerin beyin tarafindan denetlenebilme becerisidir Motor hareketlerin tumunde bedenin birkac kismi birlikte ve esgudum halinde calismak durumundadir Psikomotor gelisimi bilissel gelisim duygusal gelisim ve toplumsal gelisim tamamlar Saglikli ve duzenli bir psikoseksuel gelisim saglikli ve duzenli bir psikomotor gelisme ile olanaklidir Yeteneklerin kazanilmasi Fiziksel gelismenin ve santral sinir sistemi beyin ve beyincik gelismesinin birbirlerine uyumlu olarak gerceklesmesi ve organizmanin isteme bagli hareketlerini duzenli olarak suresince birtakim yetenekler edinilir Soz konusu yetenekler dikkat guc tepki hizi esgudum denge ve esneklik olarak nitelendirilmektedir Dikkat Duygulari ve dusunceyi bir olay ve bir nesne uzerinde yogunlastirmaktir zihinsel kurgularla es anlamlidir Cocuk cogunlukla ilk aylardan cevresini tanima ve kesfetme duygusu icindedir Cevresinde gordugu dokundugu hissettigi her seyi algilar Bebek onceleri tanidik kisi ya da esyayi gozu ile takip eder sese tepki verir Annesini tanir dikkatle izler Annesi yanindan ayrilinca aglar Sonralari objeyi eli ile tutar duyu organlari ile tanir algilar ve tanimlar Dokuzuncu aydan itibaren ise nesneye dikkatini yogunlastirabilir Hizla cevreyi kesfetme istegi dikkatini kisaltsa da bu dikkat eksikligi farkli ilgi alanlarina yonelmesi ile toparlanacak dikkat yogunlugunu saglayacaktir Iki uc yaslarinda duran topa tekme atabilir Dort bes yaslarinda uc tekerlekli bisiklete binebilir makasla kagit kesebilir Dort bes yaslarinda duz cizgi uzerinde yuruyebilir alti yasina geldiginde ise topa sopa ile vurabilecek ve tek ayak uzerinde on saniye durabilecek dikkat olgunluguna erisir Uyarilmadan cok model almak onemlidir Guc Butun psikomotor davranislarin ogrenilmesi bir guc kuvvet gerektirir Guc bir dirence karsi koyabilme ve onu yenebilme yetisidir Psikomotor davranislarda kas ve sinir sisteminin gelismesi onemli bir yer tutar Karsit guce karsi koyabilmek ya da direnci yenebilmek icin vucudunu etkin bicimde kullanan cocuk yurume kosma sicrama topa vurma firlatma gibi hareketleri gucuyle orantili olarak gerceklestirir Uc dort yasinda bir cocuk bebek arabasini itebilir topu atabilir oyuncak sepetinin yerini degistirebilir bunlari yaparken omuz ve dirsekleri kullanabilir Dort bes yaslarindan itibaren yuzebilir halat cekme etkinliklerine katilabilir kutu ve blok gibi esyalari kaldirabilir bunlari bir yerden bir yere tasiyabilir Tepki hizi Insanlarin duyu organlarini harekete geciren ic ve dis durum degisikligine uyaran organizmanin bu uyaranlara karsi gosterdigi davranis turune tepki denir Etki ile bu etkiye yapilan tepki arasinda gecen zaman reaksiyon zamanidir Reaksiyon zamani ne kadar kisa olursa psikomotor ogrenme de o kadar hizli olur Psikomotor gelismede genel olarak butun vucudun tepkiye hazir olmasi gereklidir Ozellikle kollarin bacaklarin ve elin tepki gosterebilecek olgunluga ulasmasi gerekir Tepki kokenli psikomotor davranislarin kendine ozgu bir yapilis hizi vardir gec erken yavas ya da asiri tepkiler zarar verebilir Psikomotor ogrenmede ozellikle kollarin bacaklarin ve parmaklarin gereken hizi kazanmasi oldukca onemlidir Esgudum koordinasyon Esgudum belli bir amaca ulasmak icin bilincli psikomotor hareketlerin devamliligi ahenkli ve uyumlu calismasidir Psikomotor ogrenmenin buyuk bolumu birden fazla organin isbirligini gerektirir Ogrenilecek davranislari yapacak organlari arasinda yeterli esgudumu kuramayan cocuklar o davranisi ogrenemez Bu nedenle organlar arasindaki yeterli koordinasyonun gelisimi bedensel olgunluga ve alistirmalara baglidir Organlar arasindaki es gudumun artmasi bedensel olgunluk arttikca ve etkinlikle ilgili alistirmalar cogaldikca saglanacaktir Ornegin bes alti yaslarinda yapilan ve basit bir etkinlik gibi gozlenen piyano keman bale vb sanatsal etkinliklerde gozun kollarin bacaklarin ellerin bileklerin parmaklarin ve govdenin esgudum icerisinde calismasi organlar arasindaki uyumun arttigini gosterir Denge Denge bir hareketi veya pozisyonu surdurme durumunu devam ettirme olarak tanimlanir Oturma ve ayakta durabilmek oncelikle ogrenilen cok onemli denge bicimleridir Vucut bolumlerini vucudun agirlik merkezine gore etkili olarak kullanmayi ogrendikce yurume kosma ve atlama becerilerini gelistirirler Cocuklar iki yasindan once denge becerisi kazanamamaktadir uc yas civarinda tek ayaginin uzerinde uc dort saniye durabilmekte dort yasindan sonra ise dairesel bir cizginin uzerinde yurume becerisi kazanabilmektedir Yillar icinde gelisen denge becerisiyle iki tekerlekli araclari tekerlekli pateni optimist sinifi kucuk yelkenlileri kullanabilir etkinliklere katilabilirler Denge yetenegi gerektiren spor dallarini secen cocuklarda bu yetenegin gelistirilebilmesi icin ozel denge calismalara agirlik verilir Esneklik Vucudun gerektigi zaman one yana geriye ve istenen yonlere egilmesi yetisidir omurga sisteminin ve bacaklarin yeterli esneklige sahip olmasi gerekir Fizik yapisi esnek olmayan cocuklarin psikomotor davranislari ogrenmesi olanaksizdir Ozellikle ilk cocukluk doneminde kemikler kikirdaksi yapida olduklarindan vucut daha da esnektir Kemikler gelistikce vucut esnekligi azalir Esneklik bes sekiz yaslarinda sabit kalir Ozellikle on iki on uc yaslarinda doruk noktaya ulasir kiz cocuklar erkek cocuklara oranla daha esnektir Yaslara gore motor gelisim donemleri Motor sozcugu anlam olarak hareket eylemini niteler Bebek ile anne arasindaki ilk iletisim bebegin hareket etmesidir Erken cocukluk doneminde gelisim hizidir Gozu kirpistirmak solumak yutkunmak oksurmek vb cesitli refleksler omur boyu yapilan bilinc disi hareketlerdir Yurumek kosmak sicramak atlamak gibi eylemler bilincli motor beceriler olarak tanimlanir ve psikomotor gelisimin temelini olustururlar Psikomotor gelisim surecinde duyu organlari bilinc ve kaslar birlikte calisir Beyin ve beyincik davranislarin gereken uyum ve denge icinde gerceklesmesini saglar Motor gelisimde baslica 3 evre vardir sporcularda bunlara dorduncusu eklenir Refleks Hareket Donemi Ilkel hareket Donemi Temel Hareket Donemi Sporla Iliskili Hareket Donemi 1 Refleks Hareketler Donemi 0 1 yas Ozellikle yeni doganlarin davranislari bu sekildedir Bu hareketler daima omurilik ve asagi beyin merkezi tarafindan kontrol edilir Bebekler bedenlerinin cesitli bolumlerini hareket ettirmeyi saglayan genel bir yetenekle ve refleks olarak isimlendirilen davranissal tepkiler dizisi ile dogarlar 2 Ilkel Hareketler Donemi 0 2 yas Bireyin istemli hareketlerin ilk bicimi olarak degerlendirilir Dogumdan sonra baskin olan refleksler korteksin gelisimi ile denetlenmeye baslar Yasam icin gerekli olan hareketlerin temelini olustururlar i denge saglama bas boyun ve govde hareketlerinin kontrolu ii lokomotor davranislar surunme emekleme yurume iii el becerileri uzanma birakma yakalama gibi manupulatif davranislar baslicalaridir 3 Temel Hareketler Donemi 2 7 yaslar Tum cocuklarda bulunan kosma atlama sicrama sekme yakalama firlatma topa ayakla vurma gibi temel becerilerin kazanildigi donemdir 4 Spora Iliskin Hareketler Donemi 7 yas uzeri Temel hareketler doneminin bir uzantisidir Bu donemde hareket amac olmak yerine cesitli yarisma ve isbirligine dayali oyun spor dans ve rekreatif etkinliklerde bir arac olarak kullanilir Lokomotor manupulatif ve dengelemeye iliskin hareketler birlestirilerek cesitli etkinliklerde kullanilir Ornegin ip atlamadaki sekme ve sicrama hareketleri sporda uc adim atlama yuksek atlama gibi dallarda uygulanmaktadir Sporla iliskili hareketler donemindeki basarilar oncelikle tepki zamani hareket hizi esgudum beden yapisi boy agirlik aliskanliklar psikolojik etmenler arkadas etkisi duygusal yapi hirs gibi faktorlere baglidir Psikomotor gelisme icin oyun en iyi yontemdir birakin cocuklari Oynasinlar Psikomotor gelismede Robert Havighurst kriterleri Psikomotor gelisme uzerindeki calismalari ile unlenen Robert Havighurst ogrenmek yasam boyu suren bir surectir demistir Turkcesi ogrenmenin yasi yoktur Havighurst buyudukce ve gelistikce ogrenen insanoglunun gelisim surecini 6 evrede toplamistir 1 Bebeklik ve erken cocukluk evresi 0 5 yaslar Emeklemek ve yurumekle baslar ilk deneyimler Kati besinleri yemeyi konusmayi tuvalet gereksinimlerini karsilamayi ogrenir Cinsiyet farkliliklarini algilayabilmeye ve sosyal iletisim kurmaya baslar Okumayi ogrenmeye hazirdir Psikomotor gelismesi cok hizlidir yasitlariyla oyun oynar yorulmak bilmez 2 Orta donem cocukluk evresi 6 12 yas Okul donemidir okuma yazma aritmetik yetilerini gelistirir Dusuncelerini ve ogrendiklerini belirli bir duzen icinde aktarabilir Basit oyunlar icin gereken fiziksel yetileri kazanir Buyuyen bir organizma olarak kendisine yararli ortamlari olusturmasini ogrenir Yasitlariyla birlikte olabilmek sosyal ortamlarda cinsiyetine uygun davranmak ve tutumunu gelistirmek cabasini gosterir Gunluk yasama uygun dusuncelerini gelistirir vicdan erdem ve deger bilme kavramlarini pekismeye baslar Kisisel bagimsizligini kazanmak en onemli hedeflerindendir 3 Puberte ergenlik evresi 13 18 yas Ergenlige ozgu gorevlerin gelistirilmesi evresidir Cinsiyet farkindaligi gelisir Duygusal gelisme dusunme ve uretme yetenekleri gelisme gostermelidir Cevresiyle daha anlamli iliskiler kurabilmelidir Psikomotor ve psikoseksuel gelisimleri duzenli olan cocuklar gencler her iki cinsten yasitlariyla yeni iliskiler kurmayi ve gelistirmeyi kolayca basarir sosyal rolunu basariyla oynar Fizik gucunu ve fiziksel yapisini etkin bir bicimde kullanmayi becerir Ebeveynlerine ve oteki eriskinlere karsi duygusal bagimsizligini koruyabilir Evlilik aile kurmak ve ekonomik kazanimlar icin hazirlanma asamasina girer Davranislarina yol gosterecek bir etik sistem ve dunya gorusu kazanirken sosyal sorumluluk duygusu iceren davranislari edinir 4 Erken eriskinlik evresi 19 35 yas Meslek secebilir is kurabilir ya da bir iste calisabilir Es secebilir aile kurabilir evliligi surdurebilir evini yonetebilir cocuklarini buyutebilir Cinsiyetine uygun sosyal rolunde basarilidir Kafa dengi sosyal gruplara katilirken toplumsal sorumluklari alabilir Fizyolojik performanslari ust duzeydedir 5 Orta yas evresi 36 60 yas Eriskinlik icin gereken sosyal sorumluluklarini uslenir Standart bir ekonomik yasam duzeni kurmustur is yasaminin tepe noktasindadir Esine ve evine gereken ilgiyi gosterir Sosyal gorevler ve iliskiler oldukca yogundur Ergenlik evresindeki cocuklarin mutlu eriskinler olabilmelerine yardimci olma cabasi icindedir Fizyolojik performanslarin plato yaptigi evredir bos zamanlarini eriskinlere uygun aktivitelerle doldururken orta yaslarda baslayan fizyolojik degisimlere uyum saglamaya baslar Yasli ebeveynlerle iliskileri iyidir 6 Olgunluk Ileri olgunluk evresi 60 lt yas Mesleginin niteligine gore ust yonetim kadrosu gorevleri olabilir Mutluluk verici bir yasam ortamini saglamali ancak fiziksel gucun azalmasina ve saglik sorunlarina emeklilige ve gelir azalmasina hazirliklidir Ebeveynlerini ve esini kaybedebilecegini bilir Kendisine uygun bir yas grubunun icindedir sosyal ve toplumsal yukumluluklerle karsilastiginda geregini yapabilir Deneyimlerini cevresine aktarma ve onlari egitme cabasi icindedir Kaynakca a b c Senturk U Psikomotor Gelisim Canakkale Onsekiz Mart Universitesi Beden Egitimi ve Spor Yuksekokulu 2020 olu kirik baglanti a b c Mirzeoglu AD Psikomotor Gelisim Sakarya Universitesi Spor Bilimleri Fakultesi 2020 16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Orhan R Ayan S Psiko Motor ve Gelisim Kuramlari Acisindan Spor Pedagojisi Kirikkale Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8 2 523 540 2018 Fowler G Robert Havighurst 90 Educator And Expert on Youth and Old Age The New York Times February 2 1991 4 Kasim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cruz R Havighurst s Developmental Task Theory Professional Education Organization International 2020 15 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde