Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Puro veya sigar; silindir şeklinde sarılmış tütün yapraklarından oluşan bir tütün mamulüdür. Ortasında, içinde tütün parçacıkları bulunduran bir "tutucu yaprak" ve bunun etrafında spiral şeklinde sarılmış "sarıcı yaprak" bulunur. Puronun en pahalı kısmını oluşturan sarıcı yaprak; sağlam, esnek ve ipeksi yapıda olmalı; güzel bir aromaya ve düzenli yanmayı sağlayacak yanıcı özelliğe sahip olmalıdır. Kısa puro genel olarak "cigarillo" terimi ile de bilinir.
Daha çok Küba, Dominik Cumhuriyeti gibi ülkelerin bulunduğu iklim kuşağında yetişen ve fermente edilmiş tütünlerin elde veya makinede sarılmasıyla yapılan bir tütün ürünüdür.
Etimoloji
Puro sözcüğü Türkçeye İspanyolcadan geçmiştir. Bu dile de Latince "pūrus" (saf, temiz, katıksız) sözcüğünden girmiştir. Burada "saf tütünden yapılmış" anlamında kullanılmıştır. Puro sözcüğüne Türkçede ilk kez, 1955 yılında basılan TDK sözlüğünde rastlanmıştır.
Türkçeye Fransızcadan geçen sigar sözcüğünün kökeni ise Maya dilindeki "sik'ar" (tütün dumanı çekmek) fiilidir. Sözcük puronun çekirgeye benzerliği nedeniyle, İspanyolca "cigarra" (çekirge) sözcüğünden de etkilenmiş olabilir.
Tarihçe
Kristof Kolomb ve onunla birlikte Küba, Meksika, Orta Amerika ve Brezilya'ya giden diğer kaşifler bu bölgelerdeki yerlilerin kurutulmuş palmiye yaprakları veya mısır koçanları içinde tütün yaprakları içtiklerinden bahsederler.Guatemala'da bulunmuş en geç 10. yüzyıla ait bir çömlek üzerinde, iple sarılmış tütün yaprakları içen bir Maya yerlisinin resmi vardır. 1600'lü yıllara gelindiğinde puro İspanya'ya ulaştı ve burada bir zenginlik simgesi hâline geldi. Diğer Avrupalı devletlerde yaygınlaşması ise yaklaşık iki yüzyıl sürdü.
Üretim
Puro tütünü Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya, Dominik Cumhuriyeti, Endonezya, Honduras, Kamerun, Küba, Meksika ve Nikaragua gibi ülkelerde oldukça yüksek miktarlarda üretilmektedir. Küba'da üretilen purolar dünya çapında emsalsiz olarak nitelendirilseler de birçok uzman Honduras ve Nikaragua purolarının Küba purolarına rakip olduğuna inanmaktadır. Puro sınıflandırmaları arasında bir diğer ayrım da "el sarımı" ve "makine üretimi" olarak gerçekleştirilmektedir. El sarımı olan purolar "yüksek kaliteli puro" olarak, makine üretimi olanlar için "makine işi" nitelendirilmeleri kullanılmaktadır. Aşılı (infused) ürünler genel anlamda hem yapısı hem de içeriği nedeniyle puro olarak kabul edilmemektedir.
Tüketim
Saklama ve yıllandırma
Yüksek kaliteli puroların saklanmasına yönelik ortamların günümüzde elektronik veya klasik ayrımı yapılmaksızın puro tüketicileri tarafından "Humidor" olarak adlandırılan saklama ortamları kullanılmaktadır. Puro ve puro kültürü ile özdeşleşen Humidor kavramı günümüzde stabil saklama ortamlarını sağlamak için geliştirilen yeni teknolojiler sayesinde yıllandırmadan ziyade aksesuar ve daha çok kozmetik kaygılar nedeniyle tercih edilmektedir. Birçok kaynak içerisinde Humidor konusu gündeme geldiğinde genelde Davidoff vurgusu yapılır ancak bu saklama ortamına ilişkin resmi anlamda ilk patent alımı 22 eylül 1882'de William W. Wentzell ve John B. Wentzell tarafından yapılmış ve 27 Şubat 1883'te onaylanmıştır. Humidoru 11 Mart 1906 yılında Novhorod-Siversky'de doğan Zino Davidoff doğmadan 8413 gün önce yani 23 yıl ve 12 gün öncesinde keşfi mümkün olmayacağından bu yöndeki vurgular birer yanılgıdır. Saklama koşuları konusunda da birçok yanılgı bulunmaktadır. Örneğin puronun ideal nemlenmesi puronun mevcut ağırlığının %13'ü oranında nemlenmesi durumunda gerçekleşmiştir. Bu nemlenme oranı yakalandığında puro eşit bir şekilde yanar, sürekli sönmez, acı tatlar vermez, tüm aromaları rahatlıkla oluşur, dış sargı yaprağı kurumuş bir his vermez ve puro ideal bir elastik yapıdadır. Amaç ideal saklama ortamında tutulmuştur yani yapılması gereken puronuzun %13 oranından nemlenmesini sağlamaktır. Bu nem oranı için temel şartlar ve ısı da dikkate alındığında %60-%70 aralığında nem ve bu nemin oluşması için de 18-22 °C derece ısıya sahip bir saklama ortamında purolar ideal olarak saklanırlar. Türkçe içerikli en büyük puro ve puro kültürü forumu kullanıcılarının önerdikleri çözümler dikkate alındığında puroseverler ısıyı ve nem için muhtelif çözümlerin yanında günümüzde artık nemlendirme için distile edilmiş su ve nem kartuşlarının kullanılması tek yönlü ve kontrolsüz olması anlamında demode yöntemler olarak görülmektedir.
Kesme ve delme
Puronun kesilmesi ve delinmesi için çeşitli araç gereçler bulunmaktadır. Temel olarak dört çeşit kesme ve delme yöntemi bulunmaktadır.
Punch haricindekiler için önemli nokta doğru yerden kesmektir. Bu konudaki referans kesme yöntemi puroyu kapatmakta kullanılan Cap' a paralel bir kesimdir. "Casquillo" olarak tabir edilen yuvarlak bir tütün parçası ile kapatılan yüksek kaliteli purolarda, bu parçanın ek kısmına yakın veya biraz derine kaçmış kesikler, dış sarım yaprağının içim sırasında açılmasına sebep olacak hatalı bir kesim şekilleridir.
V-Cutt, Punch ve Cutter\Makas kesme biçimi etkilediğinden puronun yanma biçimini de etkilemektedir. Puronun kesimi yanmayı etkilediği gibi puronun tadına da etki etmektedir. Punch puroya merkezi bir delik açtığından puronun merkezindeki bu küçük bir delik içerisinden hızla hava akımı geçer ve hızlı bir yanma gerçekleşir. Buna bağlı olarak bir tat gelişimi yaşanır.
Makas ile klasik cutter arasındaki fark puronun ring gauge/çapı ile alakalıdır. Cutter 54 milimetre çapa kadar kesim işlemini destekler. Makas ise daha büyük çaplı purolar için uygundur. Günümüzde Xikar, Colibri ve Palio gibi üreticiler 56-60 milimetre çaplarına kadar kesimi destekleyen cutterlar üretmektedirler.
Yakılma ve yanma
Puronun ucunun her tarafından eşit ve düzgün yanması gerekmektedir. Gevşek sarılan puro hızlı yandığı için puronun ısısı hızla yükseleceğinden ortaya acı tat bırakan kimyasallar ve katran çıkacaktır.
Çok sıkı sarılmış bir puronun ise hava kanalcıkları iyice kapalı olacağından duman çekimi zorlaşacak ve ısı yükselecektir. Kapalı olan kanallar sebebiyle puronun koru hızlı bir şekilde sönecektir. Kötü yapılmış bir puro iyi yanmayacaktır. Burada başka önemli bir özellik ise, puro kokusunun içilen mekanda uzun süre kalmamasıdır. Havalandırılan bir odada iki saat sonra bile puro kokusu kalıyorsa bu puronun kalitesinin düşük olduğuna işarettir.
Puroyu baştan sona acılaşmadan içilmelidir. Puro içildikçe oluşan katran birikimi puroyu acı ve sert yapar. Çoğu puroda bu özellik ortaya çıktığından birçok puro içicisi purosunu yarısından veya dörtte üçünden sonra içmeyi bırakır. Bir puroyu yüzde sekseni bitmeden atmaya mecbur kalmak büyük puan indirimini gerektirir. Bu safhada önemli bir başka nokta ise puronun içimi bittikten sonra damakta kalan "tat uzunluğudur." Kaliteli bir şarabın aksine kaliteli bir puroyu içtikten sonra damağınızda kalan iyi veya kötü tat çok çabuk kaybolmalıdır.
Puro yakarken dikkat edilmesi gereken en önemli husus kükürtlü kibrit veya gazlı çakmak kullanılmaması gerektiğidir. Gazlı çakmak veya kibritle yakılan bir puroda tütünün aroması gazın veya kibritin kokusuyla birleşip gerçek aromasını kaybedebilir ve içim zevkini azaltabilir. Dolayısıyla "torch" diye nitelendirilen ve yandığında gaz kokusu bırakmayan özel çakmak kullanılması tavsiye edilir.
Kaynakça
- ^ a b "sigar." 31 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Türk Dil Kurumu. Erişim: 30 Aralık 2013.
- ^ a b c d e "cigar." 24 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Encyclopædia Britannica. Erişim: 30 Aralık 2013.
- ^ Sevan Nişanyan. . Nişanyan Sözlük. 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2013.
- ^ "cigar." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ a b "cigar." 31 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Online Etymology Dictionary. Erişim: 30 Aralık 2013.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Puro Saklamanın İncelikleriisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
6. "Puro Saklamanın İncelikleri". 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Puro veya sigar silindir seklinde sarilmis tutun yapraklarindan olusan bir tutun mamuludur Ortasinda icinde tutun parcaciklari bulunduran bir tutucu yaprak ve bunun etrafinda spiral seklinde sarilmis sarici yaprak bulunur Puronun en pahali kismini olusturan sarici yaprak saglam esnek ve ipeksi yapida olmali guzel bir aromaya ve duzenli yanmayi saglayacak yanici ozellige sahip olmalidir Kisa puro genel olarak cigarillo terimi ile de bilinir Hava gecirmez saklama kabi ve giyotin tipi kesicisiyle bir puro Daha cok Kuba Dominik Cumhuriyeti gibi ulkelerin bulundugu iklim kusaginda yetisen ve fermente edilmis tutunlerin elde veya makinede sarilmasiyla yapilan bir tutun urunudur EtimolojiPuro sozcugu Turkceye Ispanyolcadan gecmistir Bu dile de Latince purus saf temiz katiksiz sozcugunden girmistir Burada saf tutunden yapilmis anlaminda kullanilmistir Puro sozcugune Turkcede ilk kez 1955 yilinda basilan TDK sozlugunde rastlanmistir Turkceye Fransizcadan gecen sigar sozcugunun kokeni ise Maya dilindeki sik ar tutun dumani cekmek fiilidir Sozcuk puronun cekirgeye benzerligi nedeniyle Ispanyolca cigarra cekirge sozcugunden de etkilenmis olabilir TarihceKristof Kolomb ve onunla birlikte Kuba Meksika Orta Amerika ve Brezilya ya giden diger kasifler bu bolgelerdeki yerlilerin kurutulmus palmiye yapraklari veya misir kocanlari icinde tutun yapraklari ictiklerinden bahsederler Guatemala da bulunmus en gec 10 yuzyila ait bir comlek uzerinde iple sarilmis tutun yapraklari icen bir Maya yerlisinin resmi vardir 1600 lu yillara gelindiginde puro Ispanya ya ulasti ve burada bir zenginlik simgesi haline geldi Diger Avrupali devletlerde yayginlasmasi ise yaklasik iki yuzyil surdu UretimPuro tutunu Amerika Birlesik Devletleri Brezilya Dominik Cumhuriyeti Endonezya Honduras Kamerun Kuba Meksika ve Nikaragua gibi ulkelerde oldukca yuksek miktarlarda uretilmektedir Kuba da uretilen purolar dunya capinda emsalsiz olarak nitelendirilseler de bircok uzman Honduras ve Nikaragua purolarinin Kuba purolarina rakip olduguna inanmaktadir Puro siniflandirmalari arasinda bir diger ayrim da el sarimi ve makine uretimi olarak gerceklestirilmektedir El sarimi olan purolar yuksek kaliteli puro olarak makine uretimi olanlar icin makine isi nitelendirilmeleri kullanilmaktadir Asili infused urunler genel anlamda hem yapisi hem de icerigi nedeniyle puro olarak kabul edilmemektedir Puronun kisimlariTuketimSaklama ve yillandirma Yuksek kaliteli purolarin saklanmasina yonelik ortamlarin gunumuzde elektronik veya klasik ayrimi yapilmaksizin puro tuketicileri tarafindan Humidor olarak adlandirilan saklama ortamlari kullanilmaktadir Puro ve puro kulturu ile ozdeslesen Humidor kavrami gunumuzde stabil saklama ortamlarini saglamak icin gelistirilen yeni teknolojiler sayesinde yillandirmadan ziyade aksesuar ve daha cok kozmetik kaygilar nedeniyle tercih edilmektedir Bircok kaynak icerisinde Humidor konusu gundeme geldiginde genelde Davidoff vurgusu yapilir ancak bu saklama ortamina iliskin resmi anlamda ilk patent alimi 22 eylul 1882 de William W Wentzell ve John B Wentzell tarafindan yapilmis ve 27 Subat 1883 te onaylanmistir Humidoru 11 Mart 1906 yilinda Novhorod Siversky de dogan Zino Davidoff dogmadan 8413 gun once yani 23 yil ve 12 gun oncesinde kesfi mumkun olmayacagindan bu yondeki vurgular birer yanilgidir Saklama kosulari konusunda da bircok yanilgi bulunmaktadir Ornegin puronun ideal nemlenmesi puronun mevcut agirliginin 13 u oraninda nemlenmesi durumunda gerceklesmistir Bu nemlenme orani yakalandiginda puro esit bir sekilde yanar surekli sonmez aci tatlar vermez tum aromalari rahatlikla olusur dis sargi yapragi kurumus bir his vermez ve puro ideal bir elastik yapidadir Amac ideal saklama ortaminda tutulmustur yani yapilmasi gereken puronuzun 13 oranindan nemlenmesini saglamaktir Bu nem orani icin temel sartlar ve isi da dikkate alindiginda 60 70 araliginda nem ve bu nemin olusmasi icin de 18 22 C derece isiya sahip bir saklama ortaminda purolar ideal olarak saklanirlar Turkce icerikli en buyuk puro ve puro kulturu forumu kullanicilarinin onerdikleri cozumler dikkate alindiginda puroseverler isiyi ve nem icin muhtelif cozumlerin yaninda gunumuzde artik nemlendirme icin distile edilmis su ve nem kartuslarinin kullanilmasi tek yonlu ve kontrolsuz olmasi anlaminda demode yontemler olarak gorulmektedir Kesme ve delme Puronun kesilmesi ve delinmesi icin cesitli arac gerecler bulunmaktadir Temel olarak dort cesit kesme ve delme yontemi bulunmaktadir Punch haricindekiler icin onemli nokta dogru yerden kesmektir Bu konudaki referans kesme yontemi puroyu kapatmakta kullanilan Cap a paralel bir kesimdir Casquillo olarak tabir edilen yuvarlak bir tutun parcasi ile kapatilan yuksek kaliteli purolarda bu parcanin ek kismina yakin veya biraz derine kacmis kesikler dis sarim yapraginin icim sirasinda acilmasina sebep olacak hatali bir kesim sekilleridir V Cutt Punch ve Cutter Makas kesme bicimi etkilediginden puronun yanma bicimini de etkilemektedir Puronun kesimi yanmayi etkiledigi gibi puronun tadina da etki etmektedir Punch puroya merkezi bir delik actigindan puronun merkezindeki bu kucuk bir delik icerisinden hizla hava akimi gecer ve hizli bir yanma gerceklesir Buna bagli olarak bir tat gelisimi yasanir Makas ile klasik cutter arasindaki fark puronun ring gauge capi ile alakalidir Cutter 54 milimetre capa kadar kesim islemini destekler Makas ise daha buyuk capli purolar icin uygundur Gunumuzde Xikar Colibri ve Palio gibi ureticiler 56 60 milimetre caplarina kadar kesimi destekleyen cutterlar uretmektedirler Yakilma ve yanma Puronun ucunun her tarafindan esit ve duzgun yanmasi gerekmektedir Gevsek sarilan puro hizli yandigi icin puronun isisi hizla yukseleceginden ortaya aci tat birakan kimyasallar ve katran cikacaktir Cok siki sarilmis bir puronun ise hava kanalciklari iyice kapali olacagindan duman cekimi zorlasacak ve isi yukselecektir Kapali olan kanallar sebebiyle puronun koru hizli bir sekilde sonecektir Kotu yapilmis bir puro iyi yanmayacaktir Burada baska onemli bir ozellik ise puro kokusunun icilen mekanda uzun sure kalmamasidir Havalandirilan bir odada iki saat sonra bile puro kokusu kaliyorsa bu puronun kalitesinin dusuk olduguna isarettir Puroyu bastan sona acilasmadan icilmelidir Puro icildikce olusan katran birikimi puroyu aci ve sert yapar Cogu puroda bu ozellik ortaya ciktigindan bircok puro icicisi purosunu yarisindan veya dortte ucunden sonra icmeyi birakir Bir puroyu yuzde sekseni bitmeden atmaya mecbur kalmak buyuk puan indirimini gerektirir Bu safhada onemli bir baska nokta ise puronun icimi bittikten sonra damakta kalan tat uzunlugudur Kaliteli bir sarabin aksine kaliteli bir puroyu ictikten sonra damaginizda kalan iyi veya kotu tat cok cabuk kaybolmalidir Puro yakarken dikkat edilmesi gereken en onemli husus kukurtlu kibrit veya gazli cakmak kullanilmamasi gerektigidir Gazli cakmak veya kibritle yakilan bir puroda tutunun aromasi gazin veya kibritin kokusuyla birlesip gercek aromasini kaybedebilir ve icim zevkini azaltabilir Dolayisiyla torch diye nitelendirilen ve yandiginda gaz kokusu birakmayan ozel cakmak kullanilmasi tavsiye edilir Kaynakca a b sigar 31 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Dil Kurumu Erisim 30 Aralik 2013 a b c d e cigar 24 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Encyclopaedia Britannica Erisim 30 Aralik 2013 Sevan Nisanyan Nisanyan Sozluk 26 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2013 cigar Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 a b cigar 31 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Online Etymology Dictionary Erisim 30 Aralik 2013 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Puro Saklamanin Incelikleri isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme 6 Puro Saklamanin Incelikleri 27 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2017 Ayrica bakiniz