Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) (Rusça: Росси́йская Сове́тская Федерати́вная Социалисти́ческая Респу́блика; Rossiyskaya Sovetskaya Federativnaya Sotsialistiçeskaya Respublika), Sovyetler Birliği'nin nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük ve kurucu cumhuriyetidir.
Rusya SFSC Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1917-1991 | |||||||||
Millî marş Raboçaya marselyeza (1917-1918) Enternasyonal (1918-1944) Sovyetler Birliği Marşı (1944-1991) Patriotiçeskaya pesnya (1990-1991) | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Petrograd (1917-1918) Moskova (Mart 1918 - 1991) | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Rusça | ||||||||
| Hükûmet | Federal Sovyet cumhuriyeti | ||||||||
| |||||||||
| Hükümet Başkanı | |||||||||
| |||||||||
| Yasama organı | VtsIK / (1917-38) Yüksek Sovyet (RSFSC) (1938-90) Yüksek Sovyet (RSFSC) / (1990-91) | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 17.075.200 km2 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• Sayılan | 147.386.000 | ||||||||
| |||||||||
Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 7 Kasım 1917'de Ekim Devrimi ile kuruldu. 30 Aralık 1922'de Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin, Belarus SSC, Ukrayna SSC, Orta Asya ve Kafkas cumhuriyetleriyle birleşmesiyle de Sovyetler Birliği resmen kuruldu. 12 Aralık 1991 tarihinde yerine kurulan Rusya'nın yasal varisidir.
Tarih
1917 tarihli Şubat Devrimi ile Rus İmparatorluğu sona erdi. Sovyet rejiminin kurulmasından sonra, İşçi, Köylü ve Asker Sovyetleri Ocak 1918'de III. Tüm-Rusya Sovyetler Kongresi’nde, Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (RFSSC)'nin (1917-1991) kurulduğunu ilan etti. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Temmuz 1918'de, Sovyet V. Kongresi, RSFSC’nin ilk anayasasını onayladı. İç Savaş yıllarında (1918-1922) ve sonrasında, RSFSC sınırlarında birtakım özerk cumhuriyetler kuruldu: Türkistan (1918), Başkır (1919), Tatar (1920), Karelya (1923), Dağıstan (1921) ve Yakut (1923). Aynı zamanda özerk bölgeler de kuruldu. 30 Aralık 1922'de, SSCB Sovyetleri I. Kongresi'nde Sovyetler Birliği’nin kurulması karara bağlandı. Bu karara göre SSCB, ulusların kendi yazgılarını özgürce belirleme ilkesine dayanarak oluşturulmuş, "çok uluslu federal ve birleşmiş bir devlet"'ti. Yeni federasyon, İç Savaş’ın ardından yeniden kazanılan toprakları da içermekteydi(Türkistan, Batı Sibirya gibi). Ancak 1924’te Türkmenistan ve Özbekistan, RSFSC’den ayrılarak Sovyetler Birliği'ni oluşturan eşit cumhuriyetlerden olurken birçok yeni ulusal topluluk RSFSC içinde özerklik kazandı.
Nüfusun eşit olmayan biçimde dağıldığı Rusya Federasyonu’nda dört bölgesel bütün yer almaktadır: Rus ovası, Ural ve Batı Sibirya, Orta Sibirya, Doğu Sibirya. Çarlık Rusyası'nın iki tarihsel ve siyasal başkenti (Leningrad ve Moskova), bu cumhuriyetin toprakları içindedir. 1925'te RSFSC, 10 özerk sovyet sosyalist cumhuriyet ve 13 özerk bölgeden oluşmaktaydı. Bu arada 1924-1926 yılları boyunca RSFSC, üstünde daha çok Beyaz Ruslar’ın oturduğu önemli büyüklükteki toprakları Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne verdi. Tüm Rusya Sovyetleri’nin XII. Kongresi’nde (Mayıs 1925) ise, SSCB Anayasası’na uygun duruma getirilen ikinci bir RSFSC Anayasası kabul edildi. 1928-1929 arasında yeni bir idari düzenleme gerçekleştirildi: idari büyüklüklerine göre Oblastlar, Kraylar ve Okruglar oluşturuldu. Şubat 1926’da Özerk Kırgız Bölgesi, Kırgız SSC’ye dönüştü. Ocak 1937’de, XVII. Kongre sırasında RSFSC’nin yeni anayasası onaylandı. Böylece RFSSC'nin anayasası SSCB’nin yeni anayasasıyla (1936) uyum sağlamış oluyordu.
O sırada RSFSC birtakım değişiklikler sonucunda 17 özerk cumhuriyet ve 6 özerk bölgeyi içine alıyordu. Sovyet-Fin Savaşı, bu arada belirli bir değişme daha getirdi. Savaş içinde (Ağustos 1941), özerk Volga Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kaldırıldı. Savaşın bitiminde, Batı’dan ve Uzak Doğu’dan kimi topraklar katıldı (Köninsberg bölgesi, Kuril Adaları, Güney Sahalin Adası vb). Ayrıca, 1954'te RSFSC içinde bulunan Kırım Bölgesi Ukrayna SSC’ye bağlandı: 1956’da da, Karelya-Finlandiya SSC, Karelya Özerk Cumhuriyeti'ne dönüştü.
SSCB’nin dağılmasından önce RFSSC'ye bağlı 31 özerk SSC, il ve eyalet mevcuttu. Cumhuriyete bağlı on sekiz özerk sosyalist sovyet cumhuriyeti ise şunlardı: Başkurdistan, Buryatistan, Karelya, Dağıstan, Yakutistan, Kabardino-Balkar, Kalmuk, Komi, Mari, Mordovya, Kuzey Osetya, Udmurtsiya, Tataristan, Çeçen-İnguş, Çuvaş ve Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri.
Yönetim
Her federe cumhuriyet kendi anayasasına ve "isterse RSFSC’den ayrılma" hakkına sahipti. Hepsinin federal devletin siyasal organlarına benzer organları vardı. Ayrıca, cumhuriyetler kendine özgü başka yönetim birimlerine de sahipti.
Ekonomi
RSFSC'nin ana çekirdeğini oluşturan Moskova havzasında, Sovyet sanayi üretiminin üçte biri üretilmekteydi. Ancak, ham madde ve enerji kaynakları bu bölgede bulunmazdı. Büyük ırmaklar, hidroelektrik enerji üretiminin yoğunlaştığı havzalar olmuşlardı. Buna karşılık demir-çelik, makine (otomotiv) kimya ve dokuma sanayileri de, Moskova havzasında yer almıştı. Leningrad, SSCB'nin en büyük liman kentiydi. Urallar, Sovyet sanayisinde önemli yer tutardı. Bu da, Batı Sibirya'nın kalkınmasını olanaklı kılmıştı. Doğu Sibirya ve Güney Sibirya ise 1970'lerde petrol ve doğalgaz yataklarının bulunmasıyla kalkındı.
Demografi
Sovyetler Birliği'nde 1991'de yapılan son nüfus sayımında Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin nüfusu yaklaşık olarak 147 milyon tespit edilmiştir. Bu da Sovyetler Birliği'ndeki toplam nüfusun yaklaşık olarak %51'ine denk gelmektedir. Rusya SFSC'de bu dönemdeki en kalabalık etnik gruplar şunlardır:
| Ulus | Nüfus | Yüzdelik |
|---|---|---|
| Ruslar | 120 milyon¹² | %81,5¹ |
| Tatarlar | 5,5 milyon¹² | %3,8¹ |
| Ukraynalılar | 4,3 milyon¹² | %3,0¹ |
| Çuvaşlar | 1,8 milyon¹² | %1,2 |
| Başkurtlar | 1,3 milyon¹² | %0,9 |
| Mordovlar | 1,0 milyon¹² | %0,7 |
| RSFSC ortalama | 147 milyon¹² | %100,0 |
¹ Nüfus ve yüzdeler
² Nüfus
Rusya SFSC'deki Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti RSFSC Rusca Rossi jskaya Sove tskaya Federati vnaya Socialisti cheskaya Respu blika Rossiyskaya Sovetskaya Federativnaya Sotsialisticeskaya Respublika Sovyetler Birligi nin nufus ve yuzolcumu bakimindan en buyuk ve kurucu cumhuriyetidir Rusya SFSCRossijskaya Sovetskaya Federativnaya Socialisticheskaya Respublika Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti1917 1991Bayrak 1954 91 Milli mars Rabocaya marselyeza 1917 1918 Enternasyonal 1918 1944 Sovyetler Birligi Marsi 1944 1991 Patrioticeskaya pesnya 1990 1991 Sovyetler Birligi icerisinde Rusya SFSC nin sinirlari II Dunya Savasi sonrasi 1954 BaskentPetrograd 1917 1918 Moskova Mart 1918 1991 Yaygin dil ler RuscaHukumetFederal Sovyet cumhuriyeti 1917 ilk Lev Kamenev 1990 1991 son Boris YeltsinHukumet Baskani 1917 1924 ilk Vladimir Lenin 1991 son Boris YeltsinYasama organiVtsIK 1917 38 Yuksek Sovyet RSFSC 1938 90 Yuksek Sovyet RSFSC 1990 91 Tarihce Kurulusu1917 Dagilisi1991Yuzolcumu Toplam17 075 200 km2Nufus Sayilan147 386 000Onculler ArdillarRusya Cumhuriyeti Rusya Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 7 Kasim 1917 de Ekim Devrimi ile kuruldu 30 Aralik 1922 de Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin Belarus SSC Ukrayna SSC Orta Asya ve Kafkas cumhuriyetleriyle birlesmesiyle de Sovyetler Birligi resmen kuruldu 12 Aralik 1991 tarihinde yerine kurulan Rusya nin yasal varisidir Tarih1917 tarihli Subat Devrimi ile Rus Imparatorlugu sona erdi Sovyet rejiminin kurulmasindan sonra Isci Koylu ve Asker Sovyetleri Ocak 1918 de III Tum Rusya Sovyetler Kongresi nde Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti RFSSC nin 1917 1991 kuruldugunu ilan etti 1917 Ekim Devrimi nden sonra Temmuz 1918 de Sovyet V Kongresi RSFSC nin ilk anayasasini onayladi Ic Savas yillarinda 1918 1922 ve sonrasinda RSFSC sinirlarinda birtakim ozerk cumhuriyetler kuruldu Turkistan 1918 Baskir 1919 Tatar 1920 Karelya 1923 Dagistan 1921 ve Yakut 1923 Ayni zamanda ozerk bolgeler de kuruldu 30 Aralik 1922 de SSCB Sovyetleri I Kongresi nde Sovyetler Birligi nin kurulmasi karara baglandi Bu karara gore SSCB uluslarin kendi yazgilarini ozgurce belirleme ilkesine dayanarak olusturulmus cok uluslu federal ve birlesmis bir devlet ti Yeni federasyon Ic Savas in ardindan yeniden kazanilan topraklari da icermekteydi Turkistan Bati Sibirya gibi Ancak 1924 te Turkmenistan ve Ozbekistan RSFSC den ayrilarak Sovyetler Birligi ni olusturan esit cumhuriyetlerden olurken bircok yeni ulusal topluluk RSFSC icinde ozerklik kazandi Nufusun esit olmayan bicimde dagildigi Rusya Federasyonu nda dort bolgesel butun yer almaktadir Rus ovasi Ural ve Bati Sibirya Orta Sibirya Dogu Sibirya Carlik Rusyasi nin iki tarihsel ve siyasal baskenti Leningrad ve Moskova bu cumhuriyetin topraklari icindedir 1925 te RSFSC 10 ozerk sovyet sosyalist cumhuriyet ve 13 ozerk bolgeden olusmaktaydi Bu arada 1924 1926 yillari boyunca RSFSC ustunde daha cok Beyaz Ruslar in oturdugu onemli buyuklukteki topraklari Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ne verdi Tum Rusya Sovyetleri nin XII Kongresi nde Mayis 1925 ise SSCB Anayasasi na uygun duruma getirilen ikinci bir RSFSC Anayasasi kabul edildi 1928 1929 arasinda yeni bir idari duzenleme gerceklestirildi idari buyukluklerine gore Oblastlar Kraylar ve Okruglar olusturuldu Subat 1926 da Ozerk Kirgiz Bolgesi Kirgiz SSC ye donustu Ocak 1937 de XVII Kongre sirasinda RSFSC nin yeni anayasasi onaylandi Boylece RFSSC nin anayasasi SSCB nin yeni anayasasiyla 1936 uyum saglamis oluyordu O sirada RSFSC birtakim degisiklikler sonucunda 17 ozerk cumhuriyet ve 6 ozerk bolgeyi icine aliyordu Sovyet Fin Savasi bu arada belirli bir degisme daha getirdi Savas icinde Agustos 1941 ozerk Volga Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kaldirildi Savasin bitiminde Bati dan ve Uzak Dogu dan kimi topraklar katildi Koninsberg bolgesi Kuril Adalari Guney Sahalin Adasi vb Ayrica 1954 te RSFSC icinde bulunan Kirim Bolgesi Ukrayna SSC ye baglandi 1956 da da Karelya Finlandiya SSC Karelya Ozerk Cumhuriyeti ne donustu SSCB nin dagilmasindan once RFSSC ye bagli 31 ozerk SSC il ve eyalet mevcuttu Cumhuriyete bagli on sekiz ozerk sosyalist sovyet cumhuriyeti ise sunlardi Baskurdistan Buryatistan Karelya Dagistan Yakutistan Kabardino Balkar Kalmuk Komi Mari Mordovya Kuzey Osetya Udmurtsiya Tataristan Cecen Ingus Cuvas ve Tuva Ozerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Sovyet Rusya nin 1918 1937 yillari arasindaki bayragiYonetimHer federe cumhuriyet kendi anayasasina ve isterse RSFSC den ayrilma hakkina sahipti Hepsinin federal devletin siyasal organlarina benzer organlari vardi Ayrica cumhuriyetler kendine ozgu baska yonetim birimlerine de sahipti EkonomiRSFSC nin ana cekirdegini olusturan Moskova havzasinda Sovyet sanayi uretiminin ucte biri uretilmekteydi Ancak ham madde ve enerji kaynaklari bu bolgede bulunmazdi Buyuk irmaklar hidroelektrik enerji uretiminin yogunlastigi havzalar olmuslardi Buna karsilik demir celik makine otomotiv kimya ve dokuma sanayileri de Moskova havzasinda yer almisti Leningrad SSCB nin en buyuk liman kentiydi Urallar Sovyet sanayisinde onemli yer tutardi Bu da Bati Sibirya nin kalkinmasini olanakli kilmisti Dogu Sibirya ve Guney Sibirya ise 1970 lerde petrol ve dogalgaz yataklarinin bulunmasiyla kalkindi DemografiSovyetler Birligi nde 1991 de yapilan son nufus sayiminda Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin nufusu yaklasik olarak 147 milyon tespit edilmistir Bu da Sovyetler Birligi ndeki toplam nufusun yaklasik olarak 51 ine denk gelmektedir Rusya SFSC de bu donemdeki en kalabalik etnik gruplar sunlardir Ulus Nufus YuzdelikRuslar 120 milyon 81 5 Tatarlar 5 5 milyon 3 8 Ukraynalilar 4 3 milyon 3 0 Cuvaslar 1 8 milyon 1 2Baskurtlar 1 3 milyon 0 9Mordovlar 1 0 milyon 0 7RSFSC ortalama 147 milyon 100 0 Nufus ve yuzdeler NufusRusya SFSC deki Ozerk Sovyet Sosyalist CumhuriyetleriBuryat OSSC Dagistan OSSC Yakut OSSC Karelya OSSC Komi OSSC Mari OSSC Udmurt OSSC Tatar OSSC Tuva OSSCKaynakca Roland Gotz Uwe Halbach Politisches Lexikon GUS 3 Aufl 1995 Mark R A Die Volker in der ehemaligen Sowjetunion Die Nationalitaten der GUS Georgiens und der baltischen Staaten Ein Lexikon 2 Aufl Opladen 1992