Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
RS Canum Venaticorum değişenleri, GCVS'de RS olarak kodlanmış bir değişen yıldız türüdür.
Tanımlanma
Bu gruba ilk dikkat çeken kişi Otto Struve (1946) olmuştur ama RS CVn kriterlerinin tanımlanması için bir dizi gözlemsel özellikleri ilk defa resmen teklif eden Oliver'dir (1974). Tanımlanma ise ilk kez, bugün de kullanıldığı gibi Hall tarafından ortaya konulmuştur (1976).
Grubun prototipi , 1914 yılında W. Ceraski tarafından bir örten çift olarak keşfedilmiştir. Işık eğrilerinin tutulmalar dışında kalan kısımlarında izlenen dalga biçimi bozulma yapısı, ilk kez Kron tarafından 1952 yılında doğru olarak açıklanmıştır. Tutulma göstermeyen ilk örnek olarak keşfedilen RS CVn türü değişen 'dır. 1930 yılında W. A. Calder tarafından ışık değişimi gösterdiği tespit edilmiştir. RS CVn sistemlere örnek olarak 4 tane tutulma göstermeyen sistem seçilmiştir:
1) : K1IV, Pyör=28,59 gün. Belirli zamanlarda düzgün bir sinüs eğrisini andıran ışık eğrisi, bazen çift dalgalı yapılar göstermektedir. K-türü bileşenin karşılıklı yarım küresi üzerinde yer alan iki hakim leke bölgesine sahip olduğu anlaşılmıştır.
2) : K1III, Pyör=40,14 gün. Işık değişiminin büyük bir kısmı elipsoidal değişimden kaynaklanmaktadır. V bandında ışık değişim genliği 0,125 kadir kadardır. Dalga biçimi bozulmanın genliği yıldan yıla değişim göstermektedir ve 0,02-0,09 kadir değerleri arasındadır. Dalga dönemi, yörünge döneminden %0,65 daha kısadır.
3) : G5, Pyör=53,58 gün. Işık değişiminin keşfinden bu yana leke dalgasının genliği, V bandında 0,05 kadirden, 0,4 kadir değerine artmıştır. Zaman içerisinde tek ve çift dalgalı yapılar göstermektedir.
4) : A3Vn, Pyör=7,492 gün. Işık eğrisinde farklı zamanlarda çift ve tek leke dalgası açıkça görülmektedir. Işık değişim genliği zaman zaman V bandında 0,32 kadir değerine kadar ulaşabilmektedir.
Özellikler
Özellikleri tespit edilen RS CVn türü sistemlerin sıcak bileşeni, (F) veya (G) tayf türündendir ve kuvvetli Ca II H&K salması gösterirler. Genellikle evrimleşmiş ancak henüz doldurmamış bileşenlere sahiptirler. Yoğun koronal x-ışını yayımı, kuvvetli morötesi salma çizgileri, kuvvetli rüzgarla kütle kaybı, yörünge dönemi değişimi, ışık eğrilerinde leke kökenli modülasyonlar ve ortalama parlaklıkta değişim, gösterdikleri ortak özelliklerdir.
Bu tür yıldızlar, büyük yıldız lekelerine neden olabilecek aktif renk yuvarına sahip ikili yıldızlardır. Bu lekelerin parlaklık değişimlerine neden olduğuna inanılmaktadır. Lekelerden kaynaklanan modülasyon etkisi, ışık eğrilerinde izlenen en baskın değişim türüdür ve kendini sinüs benzeri dalga biçimlerinde gösterir. Bilinen RS CVn'lerin %20'sinde lekeli yıldız eş-dönme göstermemektedir ve leke kökenli dalganın dönemi, yörünge döneminden oldukça farklıdır. Geri kalan %80'inde ise dalga dönemi yörünge dönemine çok yakındır. Aradaki küçük fark, genellikle lekeli bileşenin göstermekte olduğu diferansiyel dönme özelliklerinden (enleme bağlı farklı dönme hızı) kaynaklanmaktadır. Bazı sistemler örten ikili oldukları için parlaklık değişimleri gösterirler. Tipik parlaklık dalgalanması 0,2 kadir civarındadır.
RS CVn türü etkinlikler farklı evrim durumunda bulunan çok sayıda bireysel veya çift yıldızda ortaya çıkabilmektedir, bunlar;
- I. RS CVn türü çift yıldızlar,
- II. Geç tayf türünden lekeli bir yıldız ve beyaz cüce veya altcüce bir yoldaş içeren çift yıldızlar,
- III. BY Dra değişenleri,
- IV. UV Ceti değişenleri,
- V. Güneş benzeri tek anakol yıldızları,
- VI. T Tauri değişenleri (anakol öncesi yıldızlar),
- VII. W UMa değişenleri,
- VIII.FK Com yıldızları,
- IX. Yavaş dönen devler (tek yıldız),
- X. Yarı-ayrık Algol türü çiftlerin Roche lobunu doldurmuş soğuk alt dev bileşenleri,
- XI. Yaşlı novaların ve kataklizmik değişenlerin soğuk bileşenleri,
Kaynakça
- Doç. Dr. Selim O. SELAM - Değişen Yıldızların Fotometrik Özellikleri 9 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Konuyla ilgili yayınlar
- Doç. Dr. Selim O. SELAM - Değişen Yıldızların Fotometrik Özellikleri 9 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Eaton,J.A. and Hall,D.S. 1979, Astrophys. Jour., 227, 907.
- Hall,D.S. 1976, in IAU Colloquium No. 29, "Multiple Periodic Variable Stars" (D. Reidel: Boston), p. 278-348.
- Oliver,J. P. 1974, Ph.D. Dissertation, University of California at Los Angeles.
- Samus N.N., Durlevich O.V., et al. Combined General Catalog of Variable Stars (GCVS4.2, 2004 Ed.)
- Struve,O. 1946, Ann. d'Astrophys, 9, 1.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
RS Canum Venaticorum degisenleri GCVS de RS olarak kodlanmis bir degisen yildiz turudur TanimlanmaBu gruba ilk dikkat ceken kisi Otto Struve 1946 olmustur ama RS CVn kriterlerinin tanimlanmasi icin bir dizi gozlemsel ozellikleri ilk defa resmen teklif eden Oliver dir 1974 Tanimlanma ise ilk kez bugun de kullanildigi gibi Hall tarafindan ortaya konulmustur 1976 Grubun prototipi 1914 yilinda W Ceraski tarafindan bir orten cift olarak kesfedilmistir Isik egrilerinin tutulmalar disinda kalan kisimlarinda izlenen dalga bicimi bozulma yapisi ilk kez Kron tarafindan 1952 yilinda dogru olarak aciklanmistir Tutulma gostermeyen ilk ornek olarak kesfedilen RS CVn turu degisen dir 1930 yilinda W A Calder tarafindan isik degisimi gosterdigi tespit edilmistir RS CVn sistemlere ornek olarak 4 tane tutulma gostermeyen sistem secilmistir 1 K1IV Pyor 28 59 gun Belirli zamanlarda duzgun bir sinus egrisini andiran isik egrisi bazen cift dalgali yapilar gostermektedir K turu bilesenin karsilikli yarim kuresi uzerinde yer alan iki hakim leke bolgesine sahip oldugu anlasilmistir 2 K1III Pyor 40 14 gun Isik degisiminin buyuk bir kismi elipsoidal degisimden kaynaklanmaktadir V bandinda isik degisim genligi 0 125 kadir kadardir Dalga bicimi bozulmanin genligi yildan yila degisim gostermektedir ve 0 02 0 09 kadir degerleri arasindadir Dalga donemi yorunge doneminden 0 65 daha kisadir 3 G5 Pyor 53 58 gun Isik degisiminin kesfinden bu yana leke dalgasinin genligi V bandinda 0 05 kadirden 0 4 kadir degerine artmistir Zaman icerisinde tek ve cift dalgali yapilar gostermektedir 4 A3Vn Pyor 7 492 gun Isik egrisinde farkli zamanlarda cift ve tek leke dalgasi acikca gorulmektedir Isik degisim genligi zaman zaman V bandinda 0 32 kadir degerine kadar ulasabilmektedir OzelliklerOzellikleri tespit edilen RS CVn turu sistemlerin sicak bileseni F veya G tayf turundendir ve kuvvetli Ca II H amp K salmasi gosterirler Genellikle evrimlesmis ancak henuz doldurmamis bilesenlere sahiptirler Yogun koronal x isini yayimi kuvvetli morotesi salma cizgileri kuvvetli ruzgarla kutle kaybi yorunge donemi degisimi isik egrilerinde leke kokenli modulasyonlar ve ortalama parlaklikta degisim gosterdikleri ortak ozelliklerdir Bu tur yildizlar buyuk yildiz lekelerine neden olabilecek aktif renk yuvarina sahip ikili yildizlardir Bu lekelerin parlaklik degisimlerine neden olduguna inanilmaktadir Lekelerden kaynaklanan modulasyon etkisi isik egrilerinde izlenen en baskin degisim turudur ve kendini sinus benzeri dalga bicimlerinde gosterir Bilinen RS CVn lerin 20 sinde lekeli yildiz es donme gostermemektedir ve leke kokenli dalganin donemi yorunge doneminden oldukca farklidir Geri kalan 80 inde ise dalga donemi yorunge donemine cok yakindir Aradaki kucuk fark genellikle lekeli bilesenin gostermekte oldugu diferansiyel donme ozelliklerinden enleme bagli farkli donme hizi kaynaklanmaktadir Bazi sistemler orten ikili olduklari icin parlaklik degisimleri gosterirler Tipik parlaklik dalgalanmasi 0 2 kadir civarindadir RS CVn turu etkinlikler farkli evrim durumunda bulunan cok sayida bireysel veya cift yildizda ortaya cikabilmektedir bunlar I RS CVn turu cift yildizlar II Gec tayf turunden lekeli bir yildiz ve beyaz cuce veya altcuce bir yoldas iceren cift yildizlar III BY Dra degisenleri IV UV Ceti degisenleri V Gunes benzeri tek anakol yildizlari VI T Tauri degisenleri anakol oncesi yildizlar VII W UMa degisenleri VIII FK Com yildizlari IX Yavas donen devler tek yildiz X Yari ayrik Algol turu ciftlerin Roche lobunu doldurmus soguk alt dev bilesenleri XI Yasli novalarin ve kataklizmik degisenlerin soguk bilesenleri KaynakcaDoc Dr Selim O SELAM Degisen Yildizlarin Fotometrik Ozellikleri 9 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Berdyugina Svetlana V 2005 Living Reviews in Solar Physics 2 8 Institute of Astronomy ETHZ Max Planck Society s 8 Bibcode 2005LRSP 2 8B doi 10 12942 lrsp 2005 8 13 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2008 Konuyla ilgili yayinlarDoc Dr Selim O SELAM Degisen Yildizlarin Fotometrik Ozellikleri 9 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eaton J A and Hall D S 1979 Astrophys Jour 227 907 Hall D S 1976 in IAU Colloquium No 29 Multiple Periodic Variable Stars D Reidel Boston p 278 348 Oliver J P 1974 Ph D Dissertation University of California at Los Angeles Samus N N Durlevich O V et al Combined General Catalog of Variable Stars GCVS4 2 2004 Ed Struve O 1946 Ann d Astrophys 9 1