Reasonable Doubt

Reasonable Doubt, Amerikalı rapçi Jay-Z'nin ilk stüdyo albümü. 25 Haziran 1996'da Amerika Birleşik Devletleri'nde Roc-A-Fella Records etiketiyle ve Birleşik Krallık'ta Northwestside Records etiketiyle yayımlandı. DJ Premier, Ski, Knobody ve Clark Kent'in yapımcılığını üstlendiği albümde; Memphis Bleek, Sauce Money ve The Notorious B.I.G. konuk vokalist olarak yer aldı. Billboard 200 listesinde yirmi üç numaraya ulaşan albüm; 2002 yılında RIAA tarafından platin plak ile ödüllendirildi ve 2006 yılı itibarıyla 1,4 milyon adet kopya sattı. Albümden dört tekli yayımlandı ve "Ain't No Nigga" ile "Can't Knock the Hustle" parçaları büyük popülerlik kazandı. Her ikisi de Birleşik Krallık'ta ilk kırka girmeyi başarırken; Billboard Hot 100 listesinde ilki elli ve ikincisi yetmiş üç numaraya ulaştı.

Reasonable Doubt
Jay-Z (stüdyo albümü)
Yayımlanma	25 Haziran 1996
Kaydedilme	1995–1996 (New York, New York)
Tarz	Hip hop,
Süre	55:28 61:09 (bonuslar dahil)
Şirket	Roc-A-Fella (ABD) (UK) Priority (dağıtım)
Yapımcı	, , Dahoud Darien, , DJ Irv, DJ Premier, , Peter Panic, Sean Cane,
Jay-Z kronolojisi
– Reasonable Doubt (1996) In My Lifetime, Vol. 1 (1997)
Reasonable Doubt albümünden çıkan single'lar
"Dead Presidents" Yayımlanma: 20 Şubat 1996 "Ain't No Nigga" Yayımlanma: 26 Mart 1996 "Can't Knock the Hustle" Yayımlanma: 27 Ağustos 1996 "Feelin' It" Yayımlanma: 15 Nisan 1997

Reasonable Doubt, Jay-Z'nin "parlak başarılarının" habercisi niteliğindeydi ve "tartışmasız bir klasik"ti.Reasonable Doubt albümü, The Source dergisinden "4 Mic" ve Allmusic'ten beş yıldız aldı.The Source dergisi, albümü tüm zamanların en iyi 100 albümü arasında değerlendirdi. Ayrıca, Blender dergisi albümü tüm zamanların en iyi 500 albümü arasında değerlendirirken;Rolling Stone dergisi, hazırladığı tüm zamanların en büyük 500 albümü listesinde albüme 248. sırada yer verdi.Reasonable Doubt ve ondan bir yıl önce yayımlanan Raekwon'un Only Built 4 Cuban Linx... albümleri, Mafioso rap'in niteliğini tanımlayan kayıtlar olarak kabul edilmektedir.

Fikir

Genel

Shawn Carter, Brooklyn'de Marcy Evleri'nde büyüdü. Shawn'ın babası, Shawn on bir yaşındayken aileyi terk etti ve Shawn, daha sonra rap yazmaya başladı. Çevresinde "Jazzy" olarak bilinen Carter, daha sonra bu adı "Jay-Z" olarak değiştirdi ve onun sahne adı olarak kaldı. Bu lakap, onun müzikal akıl hocası Jaz-O'ya ve Marcy Avenue'ya kadar devam eden J/Z metro hattına hürmetinin ifadesiydi. Jay-Z, 1990 yılında Jaz-O'nun iki parçasında yer aldı. Daha sonra EMI şirketinden ayrılan rapçi, uyuşturucu satıcılığına başladı. Rap kariyerinin peşinden gitmeye devam etti, Original Flavor'ın 1993 çıkışlı Beyond Flavor albümündeki iki şarkısında yer aldı. Jay-Z, daha sonra Big Daddy Kane'e ulaştı ve onunla turneye çıktı. Kane'in 1994 çıkışlı "Show & Prove" parçasında Wu-Tang Clan'a bağlı isimlerle iş birliği yaptı.

Kane'in onu ortaya çıkarmasına rağmen, Jay-Z'nin hâlâ bir plak şirketiyle anlaşması yoktu. Arkadaşı Damon Dash'in yardımlarıyla arabasında kasetlerini satmaya başladı. Sokak satışlarının başarısı sonunda Payday Records ile anlaşan Jay-Z, B yüzünde "I Can't Get wid Dat" parçasıyla ilk solo teklisi "In My Lifetime"i piyasaya çıkardı. Sıradışı bir hareketle, Jay-Z uzun zamandır aradığı kayıt anlaşmasını yapmayı reddetti ve Damon Dash ve Kareem "Biggs" Burke ile birlikte kendisine ait Roc-A-Fella Records şirketini açtı. Jay-Z daha sonra, kendisine ait şirketle pazarlama yapmanın daha iyi bir iş olduğunu düşündüğünü açıkladı:

[Payday] benimle bir anlaşma yaptılar, ama şüpheli hareketleri vardı, bir kayıt ya da birşeyin nasıl bir iş olduğunu bilmemeleri gibi. Onların benim için yaptıkları şeyleri ben kendi başıma da yapabilirdim. Benim kayıtlarım mağazalarda satışta değildi. Bir video çektik, ama ikinci tekli için video çekme zamanı geldiğinde, ben kesmek zorunda kaldım. Bana para verdiler ve ben de kendime ait şirketimi başlattım. Bazı anlaşmazlıklar oldu, ancak çekişmemiz sonunda çözüldü. Onlar işlerini yapmıyorlardı, ben de oradan ayrılmak zorunda kaldım.

Jay-Z, Roc-A-Fella Records için "dünyanın en meşgul şehrinin en kasvetli kısımlarından biri" olan John Street'te küçük ve ucuz bir büro kiraladı. 1995'te ve 1996 yılı başlarında Big L ve Mic Geronimo'nun kayıtlarında yer aldı. Bu noktada, Jay-Z hâlâ bir yer altı rapçi olarak "new jack" tarzıyla anılıyordu.

Kayıt dönemi

Reasonable Doubt albümü Bronx'taki D&D Stüdyoları'nda kaydedildi ve miksajı Platinum Island'da yapıldı. Ancak altyapılar başka yerlerde oluşturuldu. "Can't Knock the Hustle" parçası, 1994'te Knobody yapımcılığında Jay-Z'nin annesinin evinde kaydedildi. "Feelin' It" ve "Politics as Usual" parçaları Ski yapımcılığında hazırlandı. Kayıt dönemi çoğunlukla rekabetlere sahne oldu. Ski ve Clark Kent, "Politics as Usual" parçası için benzer altyapılar hazırlamışlardı, ama Ski kendi hazırladığının albüme konulmasını sağladı. "Brooklyn's Finest", Jay-Z ve The Notorious B.I.G. arasında arkadaşça bir savaş gibiydi. Biggie, Jay-Z'nin rhyme'larını önemsiz bulduğundan onları bertaraf etmeye çalışırken; Jay-Z, Biggie'nin çapında olduğunu kanıtlama çabası içine girdi. "Brooklyn's Finest"ın kayıtları iki ay sürdü ve D&D Stüdyoları'ndan Giant Stüdyoları'na taşındı. Burada kayıtları tamamlandı ve nakaratı Clark Kent seslendirdi. Stüdyo kayıtları Jay-Z'yi zihinsel olarak da etkilemişti. Rolling Stone dergisine şunu söylemişti: "Stüdyo benim için bir psikiyatristin kanepesi gibiydi."

Müzik

Sözler ve içerik

Reasonable Doubt, genellikle Jay-Z'nin sözlerinde hâkim olan suç gibi konular nedeniyle olarak sınıflandırıldı. Stylus dergisinden David Drake, sözlerin "cesur bir gerçekçiliği" tanımladığı fikrindeydi. "22 Two's" parçasındaki sözlerin dışında, "Ain't No Nigga"daki işlenen ilişkilerde aldatma konusu ve "Brooklyn's Finest"taki sözler; albümün ana konusunu ve Jay-Z'nin geçmişteki suçlu yaşantısını ortaya koymaktadır. Allmusic'ten Steve Huey, Jay-Z için "bildiği şeyler hakkında rap yapan ve bunu yapmakta çok, çok iyi olan bir sokak dolandırıcısı...sokaklardaki deneyimlerinin detaylarını, kendini sevdiren dürüstlüğüyle ayrıntılı şekilde anlatmakta" dedi. "Can't Knock the Hustle", Jay-Z'nin dolandırıcılık yeteneğinden; "Cashmere Thoughts" ve "Dead Presidents II", onun malî hedeflerinden ve "D'evils" ve "Regrets" gibi parçalar dolandırıcılığın onun zihninde nasıl etkiler bıraktığından bahsetmektedir.

Yapım

Reasonable Doubt albümündeki altyapılar; DJ Premier, Clark Kent, Knobody ve Ski gibi Doğu Yakası yapımcıları tarafından oluşturuldu. Yapımda Isaac Hayes, the ve gibi sanatçıların soul, funk ve caz türlerindeki şarkılarından örnekler kullanıldı. Birkaç şarkının nakaratında Nas, Fat Joe ve Snoop Dogg gibi rapçilerin vokalleri kullanıldı.

"Can't Knock the Hustle", "ipeksi pürüzsüz" atmosferde bir ritm ile sert programlanmış bateri ve ksilofon döngüsü içermektedir. "Politics as Usual", sound'una sahiptir ve The Stylistics'in "Hurry Up This Way Again" parçasından bateri örnekleri bulundurmaktadır. "Brooklyn's Finest", albümün ilk iki parçasından farklı olarak; vurgusuz honky tonk piyano döngüsü ve Ohio Players'ın "Ecstasy" şarkısından alınmış bateriler içermektedir. "Dead Presidents", düşük tempolu üç farklı örnek içerir: A Tribe Called Quest'in "Oh My God (remix)" parçasından bateriler, 'in "A Garden of Peace" parçasından melodi ve piyano döngüsü ve Nas'ın "The World Is Yours" parçasından vokaller. "D'evils", 'in "Go Back Home" parçasından piyano döngüsü, LL Cool J'in "I Shot Ya (remix)" ve Snoop Dogg'un "Murder Was the Case" parçalarından vokal örnekleri içermektedir. "22 Two's", yaylı enstürmanlarıyla göze çarpan "kederli caza meyilli bir groove"dur.

"Can I Live", Isaac Hayes'ın "The Look of Love" düzenlemesinden örneklendi ve perküsyon, üflemeli ve yaylıların karışımıyla yavaş bir ritm elde edildi. "Ain't No Nigga", The Whole Darn Family'nin "Seven Minutes of Funk" şarkısından melodi ve bateri örnekleri içermektedir ve hızlı bir ritme sahiptir. "Friend or Foe", daha yavaş bir ritme sahiptir ve ağırlıklı olarak üflemeliler ile programlanmış bateri döngüsü içermektedir. "Coming of Age", Eddie Henderson'ın "Inside You" şarkısından melodi ve bateri örnekleri içermektedir. "Cashmere Thoughts", 'un "Save Their Souls" şarkısından gitar döngüsü örnekleri içermektedir. "Bring It On", yaylı enstrümanlar ve programlanmış bateri içeren düşük tempolu bir şarkıdır. "Regrets", ve 'ın "It's So Easy Loving You" şarkısından caz örneği ve akustik gitar döngüsü içermektedir.

Tekliler

Albümden dört tekli—"Dead Presidents", "Ain't No Nigga", "Can't Knock the Hustle" ve "Feelin' It"—yayımlandı. "Dead Presidents", bir Ski yapımıdır ve yasadışı para kazanma hakkındadır. Nakaratı Nas'ın "The World Is Yours" şarkısından örneklendi. Şarkı sözlerinin tezini tanımlamakta ve Nas ile Jay-Z arasındaki kavgadan bahsetmektedir. "Dead Presidents", albümün listelere giriş yapamayan tek teklisiydi, ancak RIAA tarafından altın plak ile ödüllendirildi. "Dead Presidents II", Reasonable Doubt albümüne konulurken; orijinali de tekli olarak yayımlandı ve Abdul Malik Abbott yönetiminde bir video klip çekildi. "Dead Presidents II", orijinaliyle aynı altyapıya ve nakarata sahiptir, ancak sözleri farklıdır.

İkinci tekli "Ain't No Nigga", kadın rapçi Foxy Brown ile düetti. Şarkı, Jay-Z ile maddî Foxy Brown arasındaki aşk ilişkisini anlatmaktadır. Nakaratı The Four Tops'ın "Ain't No Woman (Like the One I've Got)" parçasınınkiyle değiştirildi. Big Jaz yapımı olan bu şarkının altyapısı EPMD'nin "It's My Thing" şarkısıyla benzerlik göstermektedir. Bunun nedeni, her iki şarkıda da The Whole Darn Family'nin "Seven Minutes of Funk" şarkısının örneklenmesidir. "Ain't No Nigga", Billboard Hot 100 listesinde elli ve Hot Dance Music/Maxi-Singles Sales listesinde bir numara olarak albümün en başarılı teklisi hâline geldi. Şarkının Abdul Malik Abbot yönetmenliğinde çekilmiş bir de video klibi bulunmaktadır.

"Can't Knock the Hustle", albümün üçüncü teklisi olarak seçildi ve vokallerde Mary J. Blige da yer aldı. Şarkıda Jay-Z, kendi yaşam biçimiyle övünmektedir. Knobody yapımı olan şarkı, Marcus Miller'ın "Much Too Much" ve 'ın "Fool's Paradise" şarkılarından örneklendi. Billboard Hot 100 listesinde yetmiş üç numaraya ulaştı ve albümün en başarılı ikinci teklisi oldu. Ayrıca, İngiltere listesinde otuz numaraya yükseldi ve İngiltere'deki en başarılı teklisi oldu. Şarkı için Hype Williams yönetmenliğinde yüksek bütçeli bir video klip çekildi.

Albümün dördüncü ve son teklisi "Feelin' It" idi. Mecca'nın nakaratını seslendirdiği şarkıda Jay-Z, kendi yaşam biçiminden bahsetmektedir. Ski yapımcılığında kaydedilen şarkının piyano odaklı bir altyapısı bulunmaktadır ve caz müzisyeni 'ın "Pastures" şarkısından örneklenmiştir. Şarkı, Billboard Hot 100 listesinde yetmiş dokuz numaraya yükselebildi. Şarkı için Alan Ferguson yönetmenliğinde düşük bütçeli bir video klip çekildi.

Yayımlanma ve tepkiler

Reasonable Doubt, 25 Haziran 1996'da Amerika Birleşik Devletleri'nde Roc-A-Fella Records etiketiyle ve Birleşik Krallık'ta etiketiyle yayımlandı. Albüm, Billboard 200, listesinde yirmi üç numaraya ulaştı ve Jay-Z'nin sonraki albümlerinin elde ettiği başarılardan daha düşük bir performans gösterdi. 7 Şubat 2002'de Reasonable Doubt, RIAA tarafından platin plak ile ödüllendirildi. Albüm, eleştirmenlerden genellikle olumlu eleştiriler aldı. Allmusic albüme beş üzerinden beş yıldız verirken;Entertainment Weekly B+ verdi.The Source dergisi albüme beş üzerinden dört "mic" verdi. Fakat daha sonra klasik beş "mic" olarak değiştirildi. 1998'de albüm, The Source dergisinin hazırladığı "En iyi 100 rap albümü" listesinde yer aldı.Reasonable Doubt, 2003'te Rolling Stone dergisinin hazırladığı tüm zamanların en büyük 500 albümü listesinde yer buldu. Aynı yıl, Blender dergisinin "Ölmeden önce sahip olmanız gereken 500 CD" listesinin içindeydi. Ayrıca, 2004 yılında Vibe dergisinin "Bir nesli, bir sound'u ve bir akımı temsil eden 51 albüm" listesinde ve 2006 yılında dergisinin "En büyük 100 rap albümü 1995-2005" listelerinde de boy gösterdi.

Etki

Mafioso rap ve hip hop müzik

Reasonable Doubt albümünün yayımlanmasından iki yıl önce, üç popüler Mafioso rap albümü piyasaya sürüldü: Raekwon'ın , AZ'nin ve Nas'ın . Jay-Z, ilk albümüyle patlama yaptı ve Cristal içmesi, Lexus marka otomobil kullanmasıyla popülerleşti.Stylus dergisi yazarı Evan McGarvey, The Clipse grubunun 2006 çıkışlı "We Got It for Cheap" şarkısında Jay-Z'nin Reasonable Doubt albümünün sound'una benzemeye çalıştığını iddia etti.

Jay-Z'nin etkileri hip hop müzikte de görüldü. The Game, 2005 çıkışlı The Documentary albümünde, Reasonable Doubt albümünden bir klasik olarak bahsetti. Jean Grae, 2004 çıkışlı "Not like Me" şarkısında Reasonable Doubt ile Nas'ın Illmatic albümlerinden hangisinin daha iyi olduğunu tartıştı. Albümün vokalleri birçok kez farklı şarkılar için kullanıldı. Chubb Rock'ın "Survive", Termanology'nin "Watch How It Go Down", Apathy'nin "9 to 5" ve Mary J. Blige'ın "Round and Round" şarkıları "D'evils" parçasından ve De La Soul'un "Shopping Bags (She Got from You)" şarkısı "Brooklyn's Finest" şarkısından örneklendi. Pitchfork Media'dan Ryan Schreiber'a göre albüm, "hip hop'ta dönüm noktası albümlerden biri olarak" kabul edilmektedir. Albüm, The Notorious B.I.G.'nin Ready to Die ve Nas'ın Illmatic albümleriyle karşılaştırılmaktadır.

Jay-Z'nin sonraki çalışmaları

Bu albüm, Jay-Z'nin albümleri arasında en düşük başarıyı gösteren olsa da, onun en iyi albümü olarak kabul edilmektedir. Pop-crossover şarkıların ve liste başı olmuş hitlerin eksikliği nedeniyle, Jay-Z'nin diğer albümlerinden farklıdır. Ayrıca sonraki albümlerinde Jay-Z, çoğunlukla The Hitmen, Timbaland ve Swizz Beatz ile çalıştı. MTV'den Shaheem Reid şunları söyledi: "Reasonable Doubt albümü radyo hitleri ve kulüp şarkıları içermeyebilir, ancak Jay'e göre onun en lirik—ve kesinlikle en dürüst albümü." Jay-Z, bu albümdeki meselelere sonraki albümlerinde de devam etti. İkinci albümü In My Lifetime, Vol. 1, "Friend or Foe"nun devamı niteliğinde "Friend or Foe '98" adlı bir şarkı içermektedir. Üçüncü albümü Vol. 2... Hard Knock Life, "Coming of Age"in devamı niteliğinde "Coming of Age (Da Sequel)" adlı bir şarkı içermektedir. Jay-Z, bu albümü yapmanın çok zor olduğunu belirtti, çünkü o albümü yazdığı zamanlarda tamamen farklı bir yaşam tarzı vardı.

Onuncu yıldönümü konseri

2006'da Jay-Z, Radio City Music Hall'de Reasonable Doubt albümünün parçalarını seslendirdiği bir onuncu yıldönümü kutlaması düzenledi. The Roots grubunun bateristi Questlove, the Illadelphonics, elli kişilik The Hustla's Symphony orkestra ve DJ performansıyla Just Blaze de konserde yer aldı. Konserde Mary J. Blige, The Notorious B.I.G. ve 'nun da vokallerinin hazır bulunması bekleniyordu. "Can't Knock the Hustle" şarkısı için Mary J. Blige yerine Beyoncé getirildi, "Brooklyn's Finest"ta B.I.G.'nin verse'ünü Jay-Z seslendirdi ve "Bring It On" parçasından Jaz-O'nun verse'ü çıkarıldı. Bunun nedenleri Mary J. Blige'ın Breakthrough Turnesi'yle ilgilenmesi, The Notorious B.I.G.'nin konserden altı yıl önce ölmesi ve Jaz-O'nun Jay-Z ile kavgalı olmasıydı.Alicia Keys, Young Jeezy, Jadakiss, Chris Tucker, LeBron James ve Carmelo Anthony gibi ünlüler de konsere katıldı. Roc-A-Fella Records'un internet sitesine göre, üç bin bilet satışa sunuldu ve tamamı iki dakika içerisinde tükendi.

Parça listesi

#	Başlık	Yapımcı(lar)	Örneklemeler	Uzunluk
1	"Can't Knock the Hustle" (Mary J. Blige ile)	Knobody, The Hitmen	"Much Too Much" / Marcus Miller "Fool's Paradise" / Intro, ile değiştirildi. "I Know You Got Soul" /	5:17
2	"Politics as Usual"	Ski	"Hurry Up This Way Again" / The Stylistics "Bennie and the Jets" / Elton John	3:41
3	"Brooklyn's Finest" (The Notorious B.I.G. ile)	Clark Kent	"Ecstasy" / "Brooklyn Zoo" / Ol' Dirty Bastard Intro, Carlito's Way ile değiştirildi.	4:36
4	"Dead Presidents II"	Ski	"A Garden of Peace" / "The World Is Yours (Tip Mix)" / Nas "Oh My God" (Remix) / A Tribe Called Quest	4:27
5	"Feelin' It" (Mecca ile)	Ski	"Pastures" /	3:48
6	"D'Evils"	DJ Premier	"Go Back Home" / "I Shot Ya" (Remix) / LL Cool J (Prodigy vokalleri ile) "Murder Was the Case" / Snoop Dogg	3:31
7	"22 Two's"	Ski	"Can I Kick It?" / A Tribe Called Quest	3:29
8	"Can I Live"	Irv Gotti	"The Look of Love" / Isaac Hayes	4:10
9	"Ain't No Nigga" (Foxy Brown ile)	Big Jaz	"Seven Minutes of Funk" / The Whole Darn Family "Ain't No Woman (Like the One I Got)" /	4:03
10	"Friend or Foe"	DJ Premier	"Hey What's That You Say" / Brother to Brother	1:49
11	"Coming of Age" (Memphis Bleek ile)	Clark Kent	"Inside You" / Eddie Henderson	3:59
12	"Cashmere Thoughts"	Clark Kent	"Save Their Souls" /	2:56
13	"Bring It On" (Big Jaz & Sauce Money ile)	DJ Premier	"1, 2 Pass It" / D&D All-Stars	5:01
14	"Regrets"	Peter Panic	"It's So Easy Loving You" / ve	4:34
15*	"Can I Live II" (Memphis Bleek ile)	K-Rob	"Mother's Day" / 24 Carat Black	3:57
16*	"Can't Knock the Hustle" (Fool's Paradise Remix)	Irv Gotti	"Much Too Much" / Marcus Miller "Fool's Paradise" /	4:45

Listeler

Liste (1996)	Tepe noktası
ABD Billboard 200	23
ABD Billboard Top R&B/Hip Hop Albums	3

Kaynakça

1. ^ ^{a b c} "RIAA Platinum and Gold Searchable Database". Recording Industry Association of America. 2 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2007. 
2. ^ "Jay-Z Brings Life To "Reasonable Doubt"". Billboard. 8 Haziran 2006. 5 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2007. 
3. ^ Lewis, Miles (27 Kasım 2006). "Hova's Slight Return". The Village Voice. 7 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2008. 
4. ^ ^{a b c} Birchmeier, Jason. "Jay-Z Biography". Allmusic. 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2007. 
5. ^ Thompson, Bonsu (23 Haziran 2006). "Jay-Z: Cocaina". XXL. 20 Mart 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2007. 
6. ^ ^{a b} Braxton, Charlie (Ağustos 1996) Reasonable Doubt Album Review 21 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Source.
7. ^ ^{a b c d} Huey, Steve. "Reasonable Doubt Review". Allmusic. 27 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2007. 
8. ^ ^{a b} "100 Best Rap Albums". The Source. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2007. 
9. ^ ^{a b c d} "Acclaimed Music: Jay-Z". Acclaimed Music. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2007. 
10. ^ ^{a b c} "500 Greatest Albums of All Time: #248 (Reasonable Doubt)". Rolling Stone. 1 Kasım 2003. 11 Nisan 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2007. 
11. ^ Mr. S (3 Şubat 2001). "Only Built 4 Cuban Linx... Review". RapReviews.com. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2008. 
12. ^ ^{a b c} "Driven: About the Episode". VH1. 2 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2007. 
13. ^ ^{a b c} Hunter, Asondra. "Rockin' On A Roc-A-Fella at Yahoo! Music". Music.Yahoo.com. 25 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2007. 
14. ^ ^{a b c d e} Reid, Shaheem. "Jay-Z Rolls Out Classics, Big Surprises At Reasonable Doubt 10th Anniversary Show". VH1. 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2007. 
15. ^ Juon, Steve (12 Aralık 2001). "Reasonable Doubt Review". RapReviews.com. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2007. 
16. ^ ^{a b c d} "The Making of Reasonable Doubt Told U So". XXL. 23 Haziran 2006. 20 Mart 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2007. 
17. ^ Drake, David (28 Nisan 2004). "RBG (Revolutionary But Gangsta) Review". Stylus Magazine. 2 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2007. 
18. ^ ^{a b c d} . IGN. 10 Kasım 2003. 27 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2007. 
19. ^ ^{a b c} Hatfield, Quinton (7 Ocak 2007). . HNNLive.com. 9 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2007. 
20. ^ ^{a b c} "Jay-Z: Billboard Singles". Allmusic. 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2007. 
21. ^ "UK Top 40 Hit Database: Jay-Z Singles". EveryHit.com. 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2007. 
22. ^ Discogs: Reasonable Doubt (US) 16 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Discogs. 2009-03-01 tarihinde erişilmiştir.
23. ^ Discogs: Reasonable Doubt (UK) 5 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Discogs. 2009-03-01 tarihinde erişilmiştir.
24. ^ ^{a b c} "Jay-Z: Billboard Albums". Allmusic. 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2007. 
25. ^ "Music Capsule Review". Entertainment Weekly. 2 Ağustos 1996. 1 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2007. 
26. ^ . The Clarion. 11 Nisan 2007. 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2007. 
27. ^ McGarvey, Evan (27 Kasım 2006). "Hell Hath No Fury Review". Stylus Magazine. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2007. 
28. ^ ^{a b} . Pitchfork Media. 17 Kasım 2003. 26 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2007. 
29. ^ McGarvey, Evan (10 Mayıs 2007). "Da Drought 3 Review". Stylus Magazine. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2007. 
30. ^ Breihan, Tom (26 Haziran 2006). "Jay-Z's Reasonable Doubt Anniversary Show at Radio City: Really That Good". The Village Voice. 7 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2008. 
31. ^ Humphreys, Quanah (13 Haziran 2006). . Pitchfork Media. 5 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2007. 
32. ^ . The-Breaks.com. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2008. 

Dış bağlantılar

• Yayımlanma tarihleri27 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Discogs
• Sözler ve örneklemeler^[] – Yahoo! Music
• – RapCentral