Restriksiyon enzimi veya restriksiyon endonükleazı çift zincirli DNA moleküllerindeki belli nükleotit dizilerini ta

Restriksiyon enzimi veya restriksiyon endonükleazı, çift zincirli DNA moleküllerindeki belli nükleotit dizilerini tanıyan ve her iki zinciri birlikte kesen bir enzim türüdür. Bu özel enzimler, bakteri ve arkelerde bulunurlar ve virüslere karşı bir savunma mekanizmasına aittirler. Konak bakteri hücresinde restriksiyon enzimleri seçici olarak yabancı DNA'ları keserler; konak DNA'yı restriksiyon enziminin etkinliğinden korunmak için bir değiştirme (modifikasyon) enzimi (bir metilaz) tarafından metillenir. Bu iki süreç toplu olarak restriksiyon modifikasyon sistemi olarak adlandırılır. Bir restriksiyon enzimi DNA'yı kesmek için DNA çift sarmalının her şeker-fosfat omurgasından (yani her zincirden) birer kere olmak üzere iki kesme yapar.

Keşifleri

İlk restriksiyon enzimi 'ün saflaştırılmasını takiben pek çok başka restriksiyon enzimi keşfedilmiş ve karakterize edilmiştir. 1978'de Daniel Nathans, Werner Arber ve Hamilton Smith restriksiyon enzimini keşiflerinden dolayı Nobel Tıp Ödülünü almışlardır. Bu keşifleri rekombinant DNA teknolojisinin gelişimine öncülük etmiş, bunun sayesinde örneğin insülinin büyük miktarlarda üretimi için E. coli bakterisi kullanılabilmiştir. 3000 üzerinde restriksiyon enzimi detaylı olarak çalışılmıştır, bunlardan 600'den fazlası ticari olarak elde edilebilir. Bu enzimler laboratuvarlarda DNA modifikasyon ve maniplasyonlarında rutin olarak kullanılmaktadırlar.

Tanıma bölgesi

5'-GTATAC-3'
 |||||| 
 3'-CATATG-5'

Palindromik bir tanıma bölgesi ileri ve geri zincirlerde aynı biçimde okunur.

Restriksiyon enzimleri spesifik bir nükleotit dizisi tanır ve DNA'da çift zincirli bir kesik oluşturur. Tanıma dizilerinin uzunluğu 4 ila 8 nükleotit olup, çoğu palindromiktir, yani DNA'daki azotlu bazların dizisi ileri ve geri aynı okunur. Teorik olarak DNA'da iki çeşit palindromik dizi olabilir. Yansımalı palindrom normal metinlerdeki gibi olur, aynı DNA dizisi üzerindeki dizinin normal ve tersten okunuşu aynı olur (örneğin GTAATG gibi). Evirtik (İng. inverted) tekrarlı palindrom da iki yönden aynı okunur ama ileri ve geri diziler komplemanter dizilerde yer alır. Örneğin GTATAC dizisinde olduğu gibi, bu dizinin komplemanter dizisi tersten okununca CATATG elde edilir. Evirtik tekrarlar restriksiyon enzimlerinde daha yaygındır ve yansımalı palindromik dizilerden daha önemli biyolojik role sahiptir.

EcoRI retriksiyon enziminin yaptığı kesme "yapışkan" uçlar üretir,

buna karşın SmaI retriksiyon enziminin yaptığı kesme "küt" uçlar üretir

Her restriksiyon enzimi için DNA'daki tanıma bölgeleri farklıdır, kesim sonucu meydana gelen iplik uzantısının uzunluğu, dizisi ve zincir yönü (5' veya 3' yönünde) farklılıklar üretir.

Aynı diziyi tanıyan farklı tanıma enzimleri olarak bilinir. Bunlar çoğunlukla diziyi iki farklı yerden keserler; eğer hem tanıma dizileri hem de kesme yerleri aynıysa bu enzimler olarak adalandırılır.

Bakteriler ürettikleri restriksiyon enzimlerinin kendi DNA'larını kesmemesi için, DNA metilazasyonu yoluyla nükleotitlerini değiştirerek (modifiye ederek) korurlar.

Tipler

Restriksiyon endonükleazlar üç veya dört genel grupta kategorize edilirler (Tip I, II ve III), bileşenleri, enzim kofaktör gereksinimleri, hedef dizilerinin özellikleri ve DNA kesim yerinin hedef diziyle ilişkisine bağlı olarak.

Tip I

İlk keşfedilen restriksiyon enzimleri Tip I restriksiyon enzimleri olmuştur ve bunlar E. colinin iki farklı suşuna (K-12 ve B) özgüdürler.

Bu enzimler tanıma bölgelerinden en azından 1000 baz çifti uzaklıktaki farklı bölgeleri keserler. Tanıma bölgesi asimetriktir ve 6-8 nükleotitlik bir boşlukla ayrılan iki kısımdan oluşur, biri 3-4 nükleotit içeren ve diğeri 4-5 nükleotit içeren. (AdoMet), adenozin trifosfat (ATP) ve magnezyum iyonları (Mg2+) gibi birkaç enzim kofaktörü bu enzimlerin etkinliği için gereklidir.

Tip I restriksiyon enzimleri, HsdR, HsdM ve HsdS olarak adlandırılan üç altbirime sahiptirler; HsdR kesme için; HsdM konağın DNAsına metil grupları eklemek için; ve HsdS metiltransferaz etkinliğine ek olarak, tanıma bölgesinin kesim özgüllüğü için gereklidirler.

Tip II

restriksiyon enzimi 'in (mavi ve yeşil) çift iplikli DNA'ya (kahverengi tüpler) bağlanmış yapısı. İki katalitik manganez iyonu (her monomer için bir tane) macenta küreler olarak gösterilmiş ve enzimin DNA'da yaptığı kesiklerin yanı başında bulunmaktadırlar.

Tip II enzimler tip I enzimlerden birkaç yönden farklıdır. Tek tip proteinden oluşmuş yapıya sahiptirler; tanıma bölgeleri genelde bölünmüş değildir, palindromiktir ve 4-8 nükleotit uzunluktadır; DNA'yı tanıdıkları ve kestikleri yer aynıdır; etkinlikleri için ATP veya AdoMet'e gerek göstermezler, kofaktör olarak genelde sadece Mg²⁺ gereksinimleri vardır. 1990'lar ve 2000'lerde bu enzim sınıfının tüm özelliklerin taşımayan yeni enzimler keşfedildiği için bu büyük enzim ailesini alt sınıflara ayıran yeni bir adlandırma sistemi geliştirildi. Bu altgruplar bir sonek harf ile belirtilir.

Tip IIB restriksiyon enzimleri (örneğin BcgI and BplI) mültimeriktir, yani birden çok altbirimden oluşur. DNA'yı tanıma dizisinin iki tarafından kesip çıkarırlar. Kofaktör olarak hem AdoMet hem de Mg²⁺ gereksinirler. Tip IIE restriksiyon endonükleazları (örneğin NaeI) tanıma dizilerinden iki kopyası ile etkileştikten sonra DNA'yı keserler. Bir tanıma dizisi kesme hedefi olarak etkir, öbürü ie enzimin kesme verimini artıran, yani hızlandıran bir unsur olarak etkir. Tip IIF enzimler (örneğin NgoMIV) Tip IIE enzimlere benzer, onlar da tanıma dizilerinin iki kopyası ile etkileşir, ama ikisi birden keser. Tip IIG enzimler (Eco57I gibi) tek bir altbirime sahiptir, klasik Tip II restriksiyon enzimleri gibi, ama etkin olmak için AdoMet kofaktörüne gerek duyarlar. Tip IIM restriksiyon endonükleazları, DpnI gibi, metillenmiş DNA'yı tanıyıp kesebilirler. Tip IIS restriksiyon enzimleri (FokI gibi) palindromik olmayan asimetrik tanıma dizilerinden beli bir uzaklıkta keserler. Bu enzimler dimer olarak çalışabilir. Benzer olarak, Tip IIT restriksiyon enzimleri (örneğin Bpu10I ve BslI) iki farklı altbirimden oluşur. Bazıları palindromik dizileri tanır, bazılarının tanıma dizileri ise asimetriktir.

Tip III

Tip III restriksiyon enzimleri (örneğin EcoP15) birbirine dönük olan iki ayrı, palindromik olmayan dizi tanırlar. DNA'yı tanıma yerinden 20-30 baz uzakta keserler. Bu enzimler birden çok altbirime sahiptir; DNA metilasyonu ve restriksiyonu için, sırasıyla, AdoMet ve ATP kofaktörlerine gerek duyarlar.

Tip IV

Tip IV restriksiyon enzimleri metillenmiş DNA'yı keser. Bunlar iki farklı altbirimden oluşur. DNA kesimi için Mg² ve GTP kofaktör olarak gereklidir. Tanıma yeri iki parçalıdır. Metillenmiş bazlar arasında birden fazla kesim olur.

Yapay Restriksiyon Enzimleri

Yapay restriksiyon enzimleri üretmek için doğal ve tasarımlı bir ile bir nükleaz bölgesi (genelde restriksiyon enziminin kesme bölgesi) birleştirilir. Bu tür yapay restriksiyon enzimleri arzu edilen DNA dizilerini tanıyabilecek şekilde tasarlanabilir, ayrıca tanıma bölgelerinin uzunluğu 36 baz çifti uzunluğa varabilir. yapay restriksiyon enzimlerinin en yaygın kulanılanlarıdır, genelde genetik mühendislik ve standart gen klonlama uygulamalarında da Other artificial restriction enzymes are based on the DNA binding domain of . kullanılırlar.

Adlandırma sistemi

EcoRI adının türetilmesi
Kısaltma	Anlam	Açıklama
E	Escherichia	cins
co	coli	tür
R	RY13	suş
I	İlk tespit edilmiş	O bakteride tespit edilme sırası

1970'lerde keşfedilmelerinden beri çeşitli bakterilerde yüzlerce restriksiyon enzimi tespit edilmiştir. Her enzim elde edildiği bakteriye göre adlandırılır, bakterinin cinsi, türü ve suşuna dayalı bir adlandırma sistemine göre. Örneğin restriksiyon enziminin adı yandaki kutuda açıklandığı şekilde türetilmiştir.

Uygulamalar

Saflaştırılmış restriksiyon enzimleri çeşitli bilimsel uygulamalardaki DNA manipülasyonlarında kullanılır.

Restriksiyon enzimleri gen klonlaması ve deneylerinde, plazmit (vektörlerlerin) içine genler sokmak için kullanılırlar. Gen klonlama deneylerinde kullanılan plazmitlerde genelde kısa bir "çoklu bağlayıcı" dizi (İng. polylinker; çoklu klonlama yeri) bulunur. Gen parçalarını plazmit vektörün içine sokarken bu diziler kolaylık sağlar; genin içinde doğal olarak bulunan restriksiyon yerleri DNA'yı kesmek için kullanılacak endonükleaz seçimini etkiler, çünkü arzu edilen DNA'ya zarar vermeden onun uçlarının kesilmesi gerekmektedir. Bir gen parçasının bir vektörün içine klonlamak için hem plazmit DNA'sı hem de gen parçası aynı restriksiyon enzimi ile kesilir, sonra bunlar DNA ligaz olarak adlandırılan bir enzimle birbirlerine yapıştırılır.

Restriksiyon enzimleri DNA'da bulunan tek baz değişikliklerini ( veya "SNP"leri) spesifik olarak tanıyarak gen alellerini ayırt etmekte kullanılırlar. Bunun için o alelde bulunan bir restriksiyon yerinin bir SNP tarafından değişikliğe uğraması gerekmektedir. Bu yöntemle, bir DNA numunesini dizilemeden, bir retriksiyon enzimi ile onu genotiplemek mümkün olur. Numune önce DNA parçaları oluşturacak şekilde restrilksiyon enzimi ile sindirilir, sonra farklı büyüklükteki parçalar jel elektroforezi ile ayrıştırılır. Genelde, doğru restriksiyon yerine sahip olan aleller jelde iki görünür bant meydana getirir, değişlikliğe uğramış restriksiyon yeri olan parçalar ise kesilmezler ve sadece bir bant oluştururlar. Bant sayısı kişinin genotipini gösterir. Bu işlem bir örneğidir.

Benzer şekilde, restriksiyon enzimleri Southern blot yöntemiyle genomik DNA'nın kesilmesinde kullanılır. Bu yöntem ile, bir kişinin genomunda bir genin kaç kopyası (veya ) olduğu belirlenebilir. Bu yöntemin bir diğer uygulamasında belli bir toplulukta kaç tane gen mutasyonu () olduğu belirlenebilir, buna (İng. restriction fragment length polymorphism, RFLP) denir.

Örnekler

Daha çok ayrıntı için maddesine bakınız.

Restriksiyon enzimi örnekleri:

Enzim	Kaynak	Tanıma yeri	Kesme
	Escherichia coli	5'GAATTC 3'CTTAAG	5'---G AATTC---3' 3'---CTTAA G---5'
	Escherichia coli	5'CCWGG 3'GGWCC	5'--- CCWGG---3' 3'---GGWCC ---5'
EcoRV*	Escherichia coli	5'GATATC 3'CTATAG	5'---GAT ATC---3' 3'---CTA TAG---5'
		5'GGATCC 3'CCTAGG	5'---G GATCC---3' 3'---CCTAG G---5'
	Haemophilus influenzae	5'AAGCTT 3'TTCGAA	5'---A AGCTT---3' 3'---TTCGA A---5'
	Thermus aquaticus	5'TCGA 3'AGCT	5'---T CGA---3' 3'---AGC T---5'
		5'GCGGCCGC 3'CGCCGGCG	5'---GC GGCCGC---3' 3'---CGCCGG CG---5'
	Haemophilus influenzae	5'GANTCA 3'CTNAGT	5'---G ANTC---3' 3'---CTNA G---5'
	Staphylococcus aureus	5'GATC 3'CTAG	5'--- GATC---3' 3'---CTAG ---5'
		5'CAGCTG 3'GTCGAC	5'---CAG CTG---3' 3'---GTC GAC---5'
		5'CCCGGG 3'GGGCCC	5'---CCC GGG---3' 3'---GGG CCC---5'
		5'GGCC 3'CCGG	5'---GG CC---3' 3'---CC GG---5'
		5'GACGC 3'CTGCG	5'---NN NN---3' 3'---NN NN---5'
		5'AGCT 3'TCGA	5'---AG CT---3' 3'---TC GA---5'
	Escherichia coli	5'CAGCAGN₂₅NN 3'GTCGTCN₂₅NN	5'---CAGCAGN₂₅NN ---3' 3'---GTCGTCN₂₅ NN---5'
	Klebsiella pneumoniae	5'GGTACC 3'CCATGG	5'---GGTAC C---3' 3'---C CATGG---5'
		5'CTGCAG 3'GACGTC	5'---CTGCA G---3' 3'---G ACGTC---5'
		5'GAGCTC 3'CTCGAG	5'---GAGCT C---3' 3'---C TCGAG---5'
		5'GTCGAC 3'CAGCTG	5'---G TCGAC---3' 3'---CAGCT G---5'
		5'AGTACT 3'TCATGA	5'---AGT ACT---3' 3'---TCA TGA---5'
		5'ACTAGT 3'TGATCA	5'---A CTAGT---3' 3'---TGATC A---5'
		5'GCATGC 3'CGTACG	5'---GCATG C---3' 3'---C GTACG---5'
		5'AGGCCT 3'TCCGGA	5'---AGG CCT---3' 3'---TCC GGA---5'
		5'TCTAGA 3'AGATCT	5'---T CTAGA---3' 3'---AGATC T---5'

Anahtar:
* = küt uçlar
N = C, G, T veya A
W = A veya T

Ayrıca bakınız

Bazı restriksiyon enzimleri hakkında ayrıntılı maddeler: EcoRV, , .
(homing endonükleazlar)
.

Kaynakça

^ Roberts RJ (Kasım 1976). "Restriction endonucleases". CRC Crit. Rev. Biochem. 4 (2). ss. 123-64. (PMID) 795607.
^ ^a ^b Kessler C, Manta V (Ağustos 1990). "Specificity of restriction endonucleases and DNA modification methyltransferases a review (Edition 3)". Gene. 92 (1-2). ss. 1-248. doi:10.1016/0378-1119(90)90486-B. (PMID) 2172084.
^ Pingoud A, Alves J, Geiger R (1993). "Chapter 8: Restriction Enzymes". Burrell, Michael (Ed.). Enzymes of Molecular Biology. 16. Totowa, NJ: Humana Press. s. pages 107-200. ISBN .
^ ^a ^b Arber W, Linn S (1969). "DNA modification and restriction". Annu. Rev. Biochem. Cilt 38. ss. 467-500. doi:10.1146/annurev.bi.38.070169.002343. (PMID) 4897066.
^ Krüger DH, Bickle TA (Eylül 1983). "Bacteriophage survival: multiple mechanisms for avoiding the deoxyribonucleic acid restriction systems of their hosts". Microbiol. Rev. 47 (3). ss. 345-60. (PMC) 281580 $2. (PMID) 6314109.
^ Kobayashi I (Eylül 2001). "Behavior of restriction-modification systems as selfish mobile elements and their impact on genome evolution". Nucleic Acids Res. 29 (18). ss. 3742-56. doi:10.1093/nar/29.18.3742. (PMC) 55917 $2. (PMID) 11557807.
^ Roberts RJ (Nisan 2005). "How restriction enzymes became the workhorses of molecular biology". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 102 (17). ss. 5905-8. doi:10.1073/pnas.0500923102. (PMC) 1087929 $2. (PMID) 15840723. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2011.
^ Danna K, Nathans D (Aralık 1971). "Specific cleavage of simian virus 40 DNA by restriction endonuclease of Hemophilus influenzae". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 68 (12). ss. 2913-7. doi:10.1073/pnas.68.12.2913. (PMC) 389558 $2. (PMID) 4332003.
^ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine". The Nobel Foundation. 1978. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2008.
^ Villa-Komaroff L, Efstratiadis A, Broome S, Lomedico P, Tizard R, Naber SP, Chick WL, Gilbert W. (Ağustos 1978). "A bacterial clone synthesizing proinsulin". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 75 (8). ss. 3727-31. (PMC) 392859 $2. (PMID) 358198.
^ Roberts RJ, Vincze T, Posfai J, Macelis D. (2007). "REBASE--enzymes and genes for DNA restriction and modification". Nucleic Acids Res. 35 (Database issue). ss. D269-70. doi:10.1093/nar/gkl891. (PMID) 17202163.
^ Primrose, Sandy B.; Old, R. W. (1994). Principles of gene manipulation: an introduction to genetic engineering. Oxford: Blackwell Scientific. ISBN .
^ Micklos, David A.; Bloom, Mark V.; Freyer, Greg A. (1996). Laboratory DNA science: an introduction to recombinant DNA techniques and methods of genome analysis. Menlo Park, Calif: Benjamin/Cummings Pub. Co. ISBN .
^ Adrianne Massey; Helen Kreuzer (2001). Recombinant DNA and Biotechnology: A Guide for Students. Washington, D.C: ASM Press. ISBN .
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Pingoud A, Jeltsch A (Eylül 2001). "Structure and function of type II restriction endonucleases". Nucleic Acids Res. 29 (18). ss. 3705-27. doi:10.1093/nar/29.18.3705. (PMC) 55916 $2. (PMID) 11557805.
^ Molecular Biology: Understanding the Genetic Revolution, by David P. Clark. Elsevier Academic Press, 2005. .
^ Goodsell DS (2002). "The molecular perspective: restriction endonucleases". Stem Cells. 20 (2). ss. 190-1. (PMID) 11897876. ^[]
^ ^a ^b Bickle TA, Krüger DH (Haziran 1993). "Biology of DNA restriction". Microbiol. Rev. 57 (2). ss. 434-50. (PMC) 372918 $2. (PMID) 8336674. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2008.
^ Boyer HW (1971). "DNA restriction and modification mechanisms in bacteria". Annu. Rev. Microbiol. Cilt 25. ss. 153-76. doi:10.1146/annurev.mi.25.100171.001101. (PMID) 4949033.
^ Yuan R (1981). "Structure and mechanism of multifunctional restriction endonucleases". Annu. Rev. Biochem. Cilt 50. ss. 285-319. doi:10.1146/annurev.bi.50.070181.001441. (PMID) 6267988.
^ ^a ^b Rao DN, Sistla S (2004). "S-Adenosyl-L-methionine-dependent restriction enzymes". Crit. Rev. Biochem. Mol. Biol. 39 (1). ss. -. doi:10.1080/10409230490440532. (PMID) 15121719.
^ Williams RJ (2003). "Restriction endonucleases: classification, properties, and applications". Mol. Biotechnol. 23 (3). ss. -. (PMID) 12665693.
^ ^a ^b Murray NE (Haziran 2000). . Microbiol. Mol. Biol. Rev. 64 (2). ss. 412-34. (PMC) 98998 $2. (PMID) 10839821. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2008.
^ PDB: 1qps Gigorescu A, Morvath M, Wilkosz PA, Chandrasekhar K, Rosenberg JM (2004). "The integration of recognition and cleavage: X-ray structures of pre-transition state complex, post-reactive complex, and the DNA-free endonuclease". Alfred M. Pingoud (Ed.). Restriction Endonucleases (Nucleic Acids and Molecular Biology, Volume 14). Berlin: Springer. ss. 137-178. ISBN .
^ Dryden DT, Murray NE, Rao DN (Eylül 2001). "Nucleoside triphosphate-dependent restriction enzymes". Nucleic Acids Res. 29 (18). ss. 3728-41. doi:10.1093/nar/29.18.3728. (PMC) 55918 $2. (PMID) 11557806. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ocak 2011.
^ Meisel A, Bickle TA, Krüger DH, Schroeder C (Ocak 1992). "Type III restriction enzymes need two inversely oriented recognition sites for DNA cleavage". Nature. 355 (6359). ss. 467-9. doi:10.1038/355467a0. (PMID) 1734285.
^ Kim YG, Cha J, Chandrasegaran S (Şubat 1996). "Hybrid restriction enzymes: zinc finger fusions to Fok I cleavage domain". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 93 (3). ss. 1156-60. doi:10.1073/pnas.93.3.1156. (PMC) 40048 $2. (PMID) 8577732.
^ Urnov FD, Rebar EJ, Holmes MC, Zhang HS, Gregory PD (Eylül 2010). "Genome editing with engineered zinc finger nucleases". Nature Reviews Genetics. 11 (9). ss. 636-46. doi:10.1038/nrg2842. (PMID) 20717154.
^ Townsend JA, Wright DA, Winfrey RJ, Fu F, Maeder ML, Joung JK, Voytas DF (Mayıs 2009). "High-frequency modification of plant genes using engineered zinc-finger nucleases". Nature. 459 (7245). ss. 442-5. doi:10.1038/nature07845. (PMC) 2743854 $2. (PMID) 19404258.
^ Shukla VK, Doyon Y, Miller JC, DeKelver RC, Moehle EA, Worden SE, Mitchell JC, Arnold NL, Gopalan S, Meng X, Choi VM, Rock JM, Wu YY, Katibah GE, Zhifang G, McCaskill D, Simpson MA, Blakeslee B, Greenwalt SA, Butler HJ, Hinkley SJ, Zhang L, Rebar EJ, Gregory PD, Urnov FD (Mayıs 2009). "Precise genome modification in the crop species Zea mays using zinc-finger nucleases". Nature. 459 (7245). ss. 437-41. doi:10.1038/nature07992. (PMID) 19404259.
^ Ekker SC (2008). "Zinc finger-based knockout punches for zebrafish genes". Zebrafish. 5 (2). ss. 121-3. doi:10.1089/zeb.2008.9988. (PMC) 2849655 $2. (PMID) 18554175.
^ Geurts AM, Cost GJ, Freyvert Y, Zeitler B, Miller JC, Choi VM, Jenkins SS, Wood A, Cui X, Meng X, Vincent A, Lam S, Michalkiewicz M, Schilling R, Foeckler J, Kalloway S, Weiler H, Ménoret S, Anegon I, Davis GD, Zhang L, Rebar EJ, Gregory PD, Urnov FD, Jacob HJ, Buelow R (Temmuz 2009). "Knockout rats via embryo microinjection of zinc-finger nucleases". Science. 325 (5939). s. 433. doi:10.1126/science.1172447. (PMC) 2831805 $2. (PMID) 19628861.
^ Tovkach A, Zeevi V, Tzfira T (Ekim 2010). "Expression, purification and characterization of cloning-grade zinc finger nuclease". J Biotechnol. doi:10.1016/j.jbiotec.2010.10.071. (PMID) 21029755.
^ Christian M, Cermak T, Doyle EL, Schmidt C, Zhang F, Hummel A, Bogdanove AJ, Voytas DF (Ekim 2010). "Targeting DNA double-strand breaks with TAL effector nucleases". Genetics. 186 (2). ss. 757-61. doi:10.1534/genetics.110.120717. (PMC) 2942870 $2. (PMID) 20660643.
^ Li T, Huang S, Jiang WZ, Wright D, Spalding MH, Weeks DP, Yang B (Ağustos 2010). "TAL nucleases (TALNs): hybrid proteins composed of TAL effectors and FokI DNA-cleavage domain". Nucleic Acids Res. doi:10.1093/nar/gkq704. (PMID) 20699274.
^ Smith HO, Nathans D (Aralık 1973). "Letter: A suggested nomenclature for bacterial host modification and restriction systems and their enzymes". J. Mol. Biol. 81 (3). ss. 419-23. doi:10.1016/0022-2836(73)90152-6. (PMID) 4588280.
^ Roberts RJ, Belfort M, Bestor T, Bhagwat AS, Bickle TA, Bitinaite J, Blumenthal RM, Degtyarev SKh, Dryden DT, Dybvig K, Firman K, Gromova ES, Gumport RI, Halford SE, Hattman S, Heitman J, Hornby DP, Janulaitis A, Jeltsch A, Josephsen J, Kiss A, Klaenhammer TR, Kobayashi I, Kong H, Krüger DH, Lacks S, Marinus MG, Miyahara M, Morgan RD, Murray NE, Nagaraja V, Piekarowicz A, Pingoud A, Raleigh E, Rao DN, Reich N, Repin VE, Selker EU, Shaw PC, Stein DC, Stoddard BL, Szybalski W, Trautner TA, Van Etten JL, Vitor JM, Wilson GG, Xu SY (Nisan 2003). "A nomenclature for restriction enzymes, DNA methyltransferases, homing endonucleases and their genes". Nucleic Acids Res. 31 (7). ss. 1805-12. doi:10.1093/nar/gkg274. (PMC) 152790 $2. (PMID) 12654995.
^ Geerlof A. "Cloning using restriction enzymes". European Molecular Biology Laboratory - Hamburg. 25 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2008.
^ Russell, David W.; Sambrook, Joseph (2001). Molecular cloning: a laboratory manual. Cold Spring Harbor, N.Y: Cold Spring Harbor Laboratory. ISBN .
^ Wolff JN, Gemmell NJ (Şubat 2008). "Combining allele-specific fluorescent probes and restriction assay in real-time PCR to achieve SNP scoring beyond allele ratios of 1:1000". BioTechniques. 44 (2). ss. 193-4, 196, 199. doi:10.2144/000112719. (PMID) 18330346.
^ Zhang R, Zhu Z, Zhu H, Nguyen T, Yao F, Xia K, Liang D, Liu C (Temmuz 2005). "SNP Cutter: a comprehensive tool for SNP PCR-RFLP assay design". Nucleic Acids Res. 33 (Web Server issue). ss. W489-92. doi:10.1093/nar/gki358. (PMC) 1160119 $2. (PMID) 15980518.
^ Stryer, Lubert; Berg, Jeremy Mark; Tymoczko, John L. (2002). Biochemistry (5 bas.). San Francisco: W.H. Freeman. s. 122. ISBN .
^ Roberts RJ (Ocak 1980). "Restriction and modification enzymes and their recognition sequences". Nucleic Acids Res. 8 (1). ss. r63-r80. doi:10.1093/nar/8.1.197-d. (PMC) 327257 $2. (PMID) 6243774.
^ R.J Roberts, 1988, Nucl Acids Res. 16(suppl):271 From p.213 Molecular Cell Biology 4th Edition by Lodish, Berk, Zipursky, Matsudaira, Baltimore and Darnell.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Monty Krieger; Matthew P Scott; Matsudaira, Paul T.; Lodish, Harvey F.; Darnell, James E.; Lawrence Zipursky; Kaiser, Chris; Arnold Berk (2004). Molecular Cell Biology (5 bas.). New York: W.H. Freeman and Company. ISBN .
^ "Stu I from Streptomyces tubercidicus". Sigma-Aldrich. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2008.
^ Shimotsu H, Takahashi H, Saito H (Kasım 1980). "A new site-specific endonuclease StuI from Streptomyces tubercidicus". Gene. 11 (3-4). ss. 219-25. doi:10.1016/0378-1119(80)90062-1. (PMID) 6260571.

Dış bağlantılar

Genel:

Firman K (24 Kasım 2007). . University of Portsmouth. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.
Goodsell DS (1 Ağustos 2000). "Restriction Enzymes". Molecule of the Month. RCSB Protein Data Bank. 5 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.
Simmer M, Secko D (1 Ağustos 2003). "Restriction Endonucleases: Molecular Scissors for Specific2ally Cutting DNA". The Science Creative Quarterly. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.

Veritabanları:

Roberts RJ, Vincze T, Posfai, J, Macelis D. . 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008. Restriction Enzyme Database

Yazılım:

Bikandi J, San Millán R, Rementeria A, and Garaizar J. . insilico.ehu.es. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.
Palmer M. . University of Waterloo, Ontario, Canada. 18 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008. An on-line tool for restriction analysis, silent mutation scanning, SNP-RFLP analysis
Vincze,T, Posfai J, Roberts RJ. . New England Biolabs Inc. 19 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008. Restriction enzyme finder
. BioPHP: PHP for Bioinformatics. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008. Online tool, free source code
. AcaClone software. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008. Freeware DNA cloning, sequence analysis and plasmid/DNA plotting software

[pmid795607-1] Roberts RJ (Kasım 1976). "Restriction endonucleases". CRC Crit. Rev. Biochem. 4 (2). ss. 123-64. (PMID) 795607.

[pmid2172084-2] Kessler C, Manta V (Ağustos 1990). "Specificity of restriction endonucleases and DNA modification methyltransferases a review (Edition 3)". Gene. 92 (1-2). ss. 1-248. doi:10.1016/0378-1119(90)90486-B. (PMID) 2172084.

[isbn0-89603-234-5-3] Pingoud A, Alves J, Geiger R (1993). "Chapter 8: Restriction Enzymes". Burrell, Michael (Ed.). Enzymes of Molecular Biology. 16. Totowa, NJ: Humana Press. s. pages 107-200. ISBN .

[pmid4897066-4] Arber W, Linn S (1969). "DNA modification and restriction". Annu. Rev. Biochem. Cilt 38. ss. 467-500. doi:10.1146/annurev.bi.38.070169.002343. (PMID) 4897066.

[pmid6314109-5] Krüger DH, Bickle TA (Eylül 1983). "Bacteriophage survival: multiple mechanisms for avoiding the deoxyribonucleic acid restriction systems of their hosts". Microbiol. Rev. 47 (3). ss. 345-60. (PMC) 281580 $2. (PMID) 6314109.

[pmid11557807-6] Kobayashi I (Eylül 2001). "Behavior of restriction-modification systems as selfish mobile elements and their impact on genome evolution". Nucleic Acids Res. 29 (18). ss. 3742-56. doi:10.1093/nar/29.18.3742. (PMC) 55917 $2. (PMID) 11557807.

[7] Roberts RJ (Nisan 2005). "How restriction enzymes became the workhorses of molecular biology". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 102 (17). ss. 5905-8. doi:10.1073/pnas.0500923102. (PMC) 1087929 $2. (PMID) 15840723. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2011.

[8] Danna K, Nathans D (Aralık 1971). "Specific cleavage of simian virus 40 DNA by restriction endonuclease of Hemophilus influenzae". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 68 (12). ss. 2913-7. doi:10.1073/pnas.68.12.2913. (PMC) 389558 $2. (PMID) 4332003.

[urlMedicine_1978-9] "The Nobel Prize in Physiology or Medicine". The Nobel Foundation. 1978. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2008.

[pmid358198-10] Villa-Komaroff L, Efstratiadis A, Broome S, Lomedico P, Tizard R, Naber SP, Chick WL, Gilbert W. (Ağustos 1978). "A bacterial clone synthesizing proinsulin". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 75 (8). ss. 3727-31. (PMC) 392859 $2. (PMID) 358198.

[pmid17202163-11] Roberts RJ, Vincze T, Posfai J, Macelis D. (2007). "REBASE--enzymes and genes for DNA restriction and modification". Nucleic Acids Res. 35 (Database issue). ss. D269-70. doi:10.1093/nar/gkl891. (PMID) 17202163.

[isbn0-632-03712-1-12] Primrose, Sandy B.; Old, R. W. (1994). Principles of gene manipulation: an introduction to genetic engineering. Oxford: Blackwell Scientific. ISBN .

[isbn0-8053-3040-2-13] Micklos, David A.; Bloom, Mark V.; Freyer, Greg A. (1996). Laboratory DNA science: an introduction to recombinant DNA techniques and methods of genome analysis. Menlo Park, Calif: Benjamin/Cummings Pub. Co. ISBN .

[isbn1-55581-176-0-14] Adrianne Massey; Helen Kreuzer (2001). Recombinant DNA and Biotechnology: A Guide for Students. Washington, D.C: ASM Press. ISBN .

[pmid11557805-15] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Pingoud A, Jeltsch A (Eylül 2001). "Structure and function of type II restriction endonucleases". Nucleic Acids Res. 29 (18). ss. 3705-27. doi:10.1093/nar/29.18.3705. (PMC) 55916 $2. (PMID) 11557805.

[16] Molecular Biology: Understanding the Genetic Revolution, by David P. Clark. Elsevier Academic Press, 2005. .

[pmid11897876-17] Goodsell DS (2002). "The molecular perspective: restriction endonucleases". Stem Cells. 20 (2). ss. 190-1. (PMID) 11897876. ^[]

[pmid8336674-18] Bickle TA, Krüger DH (Haziran 1993). "Biology of DNA restriction". Microbiol. Rev. 57 (2). ss. 434-50. (PMC) 372918 $2. (PMID) 8336674. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2008.

[pmid4949033-19] Boyer HW (1971). "DNA restriction and modification mechanisms in bacteria". Annu. Rev. Microbiol. Cilt 25. ss. 153-76. doi:10.1146/annurev.mi.25.100171.001101. (PMID) 4949033.

[pmid6267988-20] Yuan R (1981). "Structure and mechanism of multifunctional restriction endonucleases". Annu. Rev. Biochem. Cilt 50. ss. 285-319. doi:10.1146/annurev.bi.50.070181.001441. (PMID) 6267988.

[PUB00035705-21] Rao DN, Sistla S (2004). "S-Adenosyl-L-methionine-dependent restriction enzymes". Crit. Rev. Biochem. Mol. Biol. 39 (1). ss. -. doi:10.1080/10409230490440532. (PMID) 15121719.

[PUB00035707-22] Williams RJ (2003). "Restriction endonucleases: classification, properties, and applications". Mol. Biotechnol. 23 (3). ss. -. (PMID) 12665693.

[pmid10839821-23] Murray NE (Haziran 2000). . Microbiol. Mol. Biol. Rev. 64 (2). ss. 412-34. (PMC) 98998 $2. (PMID) 10839821. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2008.

[pdb_1qps-24] PDB: 1qps Gigorescu A, Morvath M, Wilkosz PA, Chandrasekhar K, Rosenberg JM (2004). "The integration of recognition and cleavage: X-ray structures of pre-transition state complex, post-reactive complex, and the DNA-free endonuclease". Alfred M. Pingoud (Ed.). Restriction Endonucleases (Nucleic Acids and Molecular Biology, Volume 14). Berlin: Springer. ss. 137-178. ISBN .

[pmid11557806-25] Dryden DT, Murray NE, Rao DN (Eylül 2001). "Nucleoside triphosphate-dependent restriction enzymes". Nucleic Acids Res. 29 (18). ss. 3728-41. doi:10.1093/nar/29.18.3728. (PMC) 55918 $2. (PMID) 11557806. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ocak 2011.

[pmid1734285-26] Meisel A, Bickle TA, Krüger DH, Schroeder C (Ocak 1992). "Type III restriction enzymes need two inversely oriented recognition sites for DNA cleavage". Nature. 355 (6359). ss. 467-9. doi:10.1038/355467a0. (PMID) 1734285.

[kim1996-27] Kim YG, Cha J, Chandrasegaran S (Şubat 1996). "Hybrid restriction enzymes: zinc finger fusions to Fok I cleavage domain". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 93 (3). ss. 1156-60. doi:10.1073/pnas.93.3.1156. (PMC) 40048 $2. (PMID) 8577732.

[pmid20717154-28] Urnov FD, Rebar EJ, Holmes MC, Zhang HS, Gregory PD (Eylül 2010). "Genome editing with engineered zinc finger nucleases". Nature Reviews Genetics. 11 (9). ss. 636-46. doi:10.1038/nrg2842. (PMID) 20717154.

[pmid19404258-29] Townsend JA, Wright DA, Winfrey RJ, Fu F, Maeder ML, Joung JK, Voytas DF (Mayıs 2009). "High-frequency modification of plant genes using engineered zinc-finger nucleases". Nature. 459 (7245). ss. 442-5. doi:10.1038/nature07845. (PMC) 2743854 $2. (PMID) 19404258.

[pmid19404259-30] Shukla VK, Doyon Y, Miller JC, DeKelver RC, Moehle EA, Worden SE, Mitchell JC, Arnold NL, Gopalan S, Meng X, Choi VM, Rock JM, Wu YY, Katibah GE, Zhifang G, McCaskill D, Simpson MA, Blakeslee B, Greenwalt SA, Butler HJ, Hinkley SJ, Zhang L, Rebar EJ, Gregory PD, Urnov FD (Mayıs 2009). "Precise genome modification in the crop species Zea mays using zinc-finger nucleases". Nature. 459 (7245). ss. 437-41. doi:10.1038/nature07992. (PMID) 19404259.

[pmid18554175-31] Ekker SC (2008). "Zinc finger-based knockout punches for zebrafish genes". Zebrafish. 5 (2). ss. 121-3. doi:10.1089/zeb.2008.9988. (PMC) 2849655 $2. (PMID) 18554175.

[pmid19628861-32] Geurts AM, Cost GJ, Freyvert Y, Zeitler B, Miller JC, Choi VM, Jenkins SS, Wood A, Cui X, Meng X, Vincent A, Lam S, Michalkiewicz M, Schilling R, Foeckler J, Kalloway S, Weiler H, Ménoret S, Anegon I, Davis GD, Zhang L, Rebar EJ, Gregory PD, Urnov FD, Jacob HJ, Buelow R (Temmuz 2009). "Knockout rats via embryo microinjection of zinc-finger nucleases". Science. 325 (5939). s. 433. doi:10.1126/science.1172447. (PMC) 2831805 $2. (PMID) 19628861.

[pmid21029755-33] Tovkach A, Zeevi V, Tzfira T (Ekim 2010). "Expression, purification and characterization of cloning-grade zinc finger nuclease". J Biotechnol. doi:10.1016/j.jbiotec.2010.10.071. (PMID) 21029755.

[pmid20660643-34] Christian M, Cermak T, Doyle EL, Schmidt C, Zhang F, Hummel A, Bogdanove AJ, Voytas DF (Ekim 2010). "Targeting DNA double-strand breaks with TAL effector nucleases". Genetics. 186 (2). ss. 757-61. doi:10.1534/genetics.110.120717. (PMC) 2942870 $2. (PMID) 20660643.

[pmid20699274-35] Li T, Huang S, Jiang WZ, Wright D, Spalding MH, Weeks DP, Yang B (Ağustos 2010). "TAL nucleases (TALNs): hybrid proteins composed of TAL effectors and FokI DNA-cleavage domain". Nucleic Acids Res. doi:10.1093/nar/gkq704. (PMID) 20699274.

[pmid4588280-36] Smith HO, Nathans D (Aralık 1973). "Letter: A suggested nomenclature for bacterial host modification and restriction systems and their enzymes". J. Mol. Biol. 81 (3). ss. 419-23. doi:10.1016/0022-2836(73)90152-6. (PMID) 4588280.

[pmid12654995-37] Roberts RJ, Belfort M, Bestor T, Bhagwat AS, Bickle TA, Bitinaite J, Blumenthal RM, Degtyarev SKh, Dryden DT, Dybvig K, Firman K, Gromova ES, Gumport RI, Halford SE, Hattman S, Heitman J, Hornby DP, Janulaitis A, Jeltsch A, Josephsen J, Kiss A, Klaenhammer TR, Kobayashi I, Kong H, Krüger DH, Lacks S, Marinus MG, Miyahara M, Morgan RD, Murray NE, Nagaraja V, Piekarowicz A, Pingoud A, Raleigh E, Rao DN, Reich N, Repin VE, Selker EU, Shaw PC, Stein DC, Stoddard BL, Szybalski W, Trautner TA, Van Etten JL, Vitor JM, Wilson GG, Xu SY (Nisan 2003). "A nomenclature for restriction enzymes, DNA methyltransferases, homing endonucleases and their genes". Nucleic Acids Res. 31 (7). ss. 1805-12. doi:10.1093/nar/gkg274. (PMC) 152790 $2. (PMID) 12654995.

[urlCloning_using_restriction_enzymes-38] Geerlof A. "Cloning using restriction enzymes". European Molecular Biology Laboratory - Hamburg. 25 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2008.

[isbn0-87969-576-5-39] Russell, David W.; Sambrook, Joseph (2001). Molecular cloning: a laboratory manual. Cold Spring Harbor, N.Y: Cold Spring Harbor Laboratory. ISBN .

[pmid18330346-40] Wolff JN, Gemmell NJ (Şubat 2008). "Combining allele-specific fluorescent probes and restriction assay in real-time PCR to achieve SNP scoring beyond allele ratios of 1:1000". BioTechniques. 44 (2). ss. 193-4, 196, 199. doi:10.2144/000112719. (PMID) 18330346.

[pmid15980518-41] Zhang R, Zhu Z, Zhu H, Nguyen T, Yao F, Xia K, Liang D, Liu C (Temmuz 2005). "SNP Cutter: a comprehensive tool for SNP PCR-RFLP assay design". Nucleic Acids Res. 33 (Web Server issue). ss. W489-92. doi:10.1093/nar/gki358. (PMC) 1160119 $2. (PMID) 15980518.

[isbn0-7167-4684-0-42] Stryer, Lubert; Berg, Jeremy Mark; Tymoczko, John L. (2002). Biochemistry (5 bas.). San Francisco: W.H. Freeman. s. 122. ISBN .

[pmid6243774-43] Roberts RJ (Ocak 1980). "Restriction and modification enzymes and their recognition sequences". Nucleic Acids Res. 8 (1). ss. r63-r80. doi:10.1093/nar/8.1.197-d. (PMC) 327257 $2. (PMID) 6243774.

[44] R.J Roberts, 1988, Nucl Acids Res. 16(suppl):271 From p.213 Molecular Cell Biology 4th Edition by Lodish, Berk, Zipursky, Matsudaira, Baltimore and Darnell.

[isbn0-7167-4366-3-45] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Monty Krieger; Matthew P Scott; Matsudaira, Paul T.; Lodish, Harvey F.; Darnell, James E.; Lawrence Zipursky; Kaiser, Chris; Arnold Berk (2004). Molecular Cell Biology (5 bas.). New York: W.H. Freeman and Company. ISBN .

[Sigma_R8013-46] "Stu I from Streptomyces tubercidicus". Sigma-Aldrich. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2008.

[pmid6260571-47] Shimotsu H, Takahashi H, Saito H (Kasım 1980). "A new site-specific endonuclease StuI from Streptomyces tubercidicus". Gene. 11 (3-4). ss. 219-25. doi:10.1016/0378-1119(80)90062-1. (PMID) 6260571.