Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Reşat Enis Aygen (1 Haziran 1909, Fatih, İstanbul - 10 Ocak 1984, İstanbul), Türk yazardır. Sosyalist gerçekçi romanlar yazmıştır.
Reşat Enis Aygen | |
|---|---|
| Doğum | 1 Haziran 1909 Fatih, İstanbul |
| Ölüm | 10 Ocak 1984 (74 yaşında) İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Yazar |
Yaşamı
Babasının subay olması sebebiyle çocukluğu Anadolu'nun değişik yörelerinde geçti. Ortaokulu Çanakkale'de (1924), liseyi İstanbul Erkek Lisesi'nde (1928) tamamlamıştır. Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu'nda ve İstanbul Üniversitesi Türkoloji bölümünde okumuştur.
Daha sonra Milliyet gazetesinde muhabir olarak çalışmaya başlamış ve adliye röportajlarıyla tanınmıştır. Gazeteciliğe Vakit ve Haber gazetelerinde devam etmiştir.
Nâzım Hikmet tarafından “Türk edebiyatının temel taşı“ olarak takdir edilen Afrodit Buhurdanında Bir Kadın (1939) adlı eseri, genel ahlaka aykırı olduğu iddiasıyla basıldıktan kısa bir süre sonra toplatılmıştır. Bu eserinde yazar, çalışan ve yoksul bir kadının yaşadığı çifte sömürüyü çarpıcı bir şekilde tasvir etmiştir.
1940-1945 yılları arasında Adana'da Bugün gazetesini yönetmiştir. En önemli eserlerinden biri sayılan ve yayınlanır yayınlanmaz toprak ağalarının yoğun baskısı nedeniyle toplatılan Toprak Kokusu (1944), bu dönemdeki gözlemlerinin bir sonucudur. Bu yapıt, daha sonra 1969'da, o da bazı bölümleri sansürlenerek Kara Toprak adıyla tekrar yayınlanabilecektir. Bu konuda 1996 yılında Mavi Dergisi'nde yayınlanan söyleşisinde yazarın oğlu Gökçe Enis şu bilgileri verir:
| “ | “Babamın vefatından sonra Milliyet Sanat’da Yaşar Kemal’in övgülerle dolu güzel bir yazısı çıkmıştı. Fakat bir sürü övgünün içinde bir de eleştirisi vardı Yaşar Kemal’in: Reşat Enis’i gazetenin önünden her geçişimizde camın önünde oturur görürdük. Sonra da kitap (Toprak Kokusu) çıkınca şaşırmışlar. Bu nasıl oturduğu yerden Çukurova romanı yazar ki, bize sorsaydı biz onu bazı yerlere götürür, birtakım insanlarla tanıştırırdık. Oysa o oturduğu yerden yazmamış ki. Onun çalıştığı gazete, ağanın gazetesi ve oraya işçiler, topraksız köylüler, yoksul, çaresiz insanlar geliyor. Babam bir gazeteci gibi onlarla konuşup malzeme topluyor. Gezmesine gerek kalmıyor, yazacağı her şey bir bakıma ayağına geliyor. Gerçekten de romanlarına bakarsanız, insanın oturduğu yerden yazacağı şeyler değil. Tarzı da öyleydi zaten. Balıkçıları anlatmak için (Ekmek Kavgamız) teknelerle Karadeniz’e açılmıştır. O insanlarla fırtınada, yağmurda ölümle burun buruna yaşamıştır. Keza Sendikacıları anlattığı “Sarı İt”de gene öyle. Sendikacıların içine girip çıkmış, yani insanların içine girip, malzemeyi bizzat onların içinden toplamış. “ | ” |
1945'te İstanbul'da dönen Reşat Enis Aygen "Son Dakika" (1945), Cumhuriyet (1952) ve Yeni İstanbul (1957) gazetelerinde köşe yazarı ve yazı işleri müdürü olarak görev yapmıştır. 1947'de yayınlanan Ekmek Kavgamız adlı eserinde balıkçıların hayatını yansıtmıştır. 1949'da Ağlama Duvarı ile yazar, 2. Dünya Savaşı İstanbul'unda birçok çevreyi, olayı ve kişiyi okuyucuya aktarır. 1951'de yayınlanan Yolgeçen Hanı ise okurun Anadolu'yu karış karış dolaşan gezici tiyatrolar vasıtasıyla, politikacılar ve ağalar tarafından sömürülen, aşağılanan köylülerle yüzleşmesini sağlar. 1957'de yayınlanan Despot adlı bir diğer eserinde ise Türk Kurtuluş Savaşı döneminde kendi çıkarlarını korumak için düşmanla bile işbirliği yapan Davut Ağa'nın öyküsü anlatılır. Roman yayınlanmadan önce Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilirken, roman aleyhine açılan dava beraatle sonuçlanmasına rağmen Cumhuriyet gazetesi yazarın işine son verir.
1968'de Anadolu Ajansı'nın İstanbul Bürosu yazı işleri sekreterliğinden emekli olmuştur. Aynı yıl yayınlanan Sarı İt ise Türk Edebiyatında işçi-sendika ilişkilerini ele alan ilk romandır. Sarı sendikacılık olarak tarif edilen ve işçi sınıfına düşman bir anlayış bu romanın eleştiri konusunu meydana getirir.
Yazar, 1970'lerde herhangi bir üretimde bulunmaz, yazmaktan vazgeçer. Yazarın oğlu Gökçe Enis, Sabah Gazetesinde yayınlanan söyleşisinde bu durumu şu sözlerle dile getirir:
| “ | "Neden bıraktı bilmiyorum. Emekli olup yürüyüşler yapmaya başladı. Fakat yazmadı. Sanırım küstü." | ” |
Son romanı olan 1981'de tamamladığı ve vasiyetinde yayınlanmasını arzuladığı Kırmızı Karanfil ise ancak ölümünden 25 yıl sonra, Yordam Kitap'ın desteğiyle gün ışığına çıkabilecektir.
Tıpkı Emile Zola, Maksim Gorki ve Orhan Kemal gibi Reşat Enis de keskin gözlem gücüyle kenar mahallelerdeki yoksul ve dışlanmış insanları, onların gündelik ayakta kalma mücadelelerini eserlerinde işlemiştir. Romanlarında, fabrikalarda ve madenlerde yaşanan sömürü bütün açıklığıyla dile getirilir.
Kitapları
- Kılıcımı Sürüyorum - Ahmet Halit Kitaphanesi, (1930) (Öyküler)
- Kanun Namına- İstanbul:Sûhulet Kütüphanesi, (1932)
- Gonk Vurdu - İstanbul : Sühulet Kütüphanesi, (1933)
- Gece Konuştu - İstanbul Semih Lütfi Bitik ve Basımevi, 1935.
- Afrodit Buhurdanında Bir Kadın (1939)
- Toprak Kokusu (1944)
- Ekmek Kavgamız (1947)
- Ağlama Duvarı (1949)
- Yol Geçen Hanı (1951)
- Despot (1957)
- Sarı İt (1968)
- Kırmızı Karanfil (1981) (yayımlanma tarihi: 2006)
- Hakkında yazılanlar
- Romantik bir toplumcu gerçekçi öncü Reşat Enis Aygen: hayatı ve eserleri - Mümtaz Sarıçiçek (Milli Eğitim Bakanlığı, 2009)
Kaynakça
- ^ Alangu, Tahir (1968). Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman. 1 (2. bas.). İstanbul. s. 289. OCLC 630409196.
- ^ Unutturamadıkları Romancı Reşat Enis (Dosya) - Hazırlayan: Aydan Gündüz, Mavi Dergisi s.7, İstanbul (Kasım 1996)
- ^ Gündüz, Aydan (27 Ocak 2002). "Unutturulamayan romancı Reşat Enis". evrensel.net. 2 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ Özyalçıner, Adnan (25 Nisan 2002). "Reşat Enis ve 'Sarı İt'". evrensel.net. 2 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ a b . sabah.com.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- Notlar
- ^ "Steinbeck’in Gazap Üzümleri’nden daha güçlü bir yapıt.” Halide Edib Adıvar
- ^ "Eser, dünya çapındadır." Halide Edib Adıvar
Dış bağlantılar
- (Selim İleri)
- Gerçeğe neresinden bakarsınız?30 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Aysel Sağır)
- Siz Hiç Reşat Enis Okudunuz mu?4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - A.Ömer Türkeş (Virgül, Şubat 2003, sayı 59)
- Reşat Enis Aygen'in Hikâyeleri[][] - Doç.Dr.Mümtaz Sarıçiçek: Türk Dili Dergisi s.76-82,Sayı:649 (Ocak 2006)
- Toplumcu bir yazar: Reşat Enis (Faruk Sağın, Yoğunluk Dergisi Sayı:19 Ocak 2008)
- Afrodit Buhurdanında Bir Kadın (Güngör Gençay, Evrensel Gazetesi)
- Reşat Enisin düşündürdükleri (Bülent Habora, Evrensel Gazetesi)
- Edebiyatta Yoksulluk (Evrim Durmaz, Evrensel Genç Hayat)
- Toz duman içinde (Güngör Gençay, Evrensel Gazetesi)
- Reşat Enis Aygen'in Romanlarında Toplumcu Gerçekçilik[] - Mehmet Soğukömeroğulları (Yüksek Lisans Tezi) (Gaziantep Üniversitesi, 2006)
- Reşat Enis'in Üç Romanında Kadınlar[] (Sennur Sezer)
- Reşat Enis, Türk Ortaçağının romanını yazmıştır... (Serdar Müteferrika Serhatlı)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Resat Enis Aygen 1 Haziran 1909 Fatih Istanbul 10 Ocak 1984 Istanbul Turk yazardir Sosyalist gercekci romanlar yazmistir Resat Enis AygenDogum1 Haziran 1909 1909 06 01 Fatih IstanbulOlum10 Ocak 1984 74 yasinda IstanbulMilliyetTurkMeslekYazarYasamiBabasinin subay olmasi sebebiyle cocuklugu Anadolu nun degisik yorelerinde gecti Ortaokulu Canakkale de 1924 liseyi Istanbul Erkek Lisesi nde 1928 tamamlamistir Yuksek Iktisat ve Ticaret Okulu nda ve Istanbul Universitesi Turkoloji bolumunde okumustur Daha sonra Milliyet gazetesinde muhabir olarak calismaya baslamis ve adliye roportajlariyla taninmistir Gazetecilige Vakit ve Haber gazetelerinde devam etmistir Nazim Hikmet tarafindan Turk edebiyatinin temel tasi olarak takdir edilen Afrodit Buhurdaninda Bir Kadin 1939 adli eseri genel ahlaka aykiri oldugu iddiasiyla basildiktan kisa bir sure sonra toplatilmistir Bu eserinde yazar calisan ve yoksul bir kadinin yasadigi cifte somuruyu carpici bir sekilde tasvir etmistir 1940 1945 yillari arasinda Adana da Bugun gazetesini yonetmistir En onemli eserlerinden biri sayilan ve yayinlanir yayinlanmaz toprak agalarinin yogun baskisi nedeniyle toplatilan Toprak Kokusu 1944 bu donemdeki gozlemlerinin bir sonucudur Bu yapit daha sonra 1969 da o da bazi bolumleri sansurlenerek Kara Toprak adiyla tekrar yayinlanabilecektir Bu konuda 1996 yilinda Mavi Dergisi nde yayinlanan soylesisinde yazarin oglu Gokce Enis su bilgileri verir Babamin vefatindan sonra Milliyet Sanat da Yasar Kemal in ovgulerle dolu guzel bir yazisi cikmisti Fakat bir suru ovgunun icinde bir de elestirisi vardi Yasar Kemal in Resat Enis i gazetenin onunden her gecisimizde camin onunde oturur gorurduk Sonra da kitap Toprak Kokusu cikinca sasirmislar Bu nasil oturdugu yerden Cukurova romani yazar ki bize sorsaydi biz onu bazi yerlere goturur birtakim insanlarla tanistirirdik Oysa o oturdugu yerden yazmamis ki Onun calistigi gazete aganin gazetesi ve oraya isciler topraksiz koyluler yoksul caresiz insanlar geliyor Babam bir gazeteci gibi onlarla konusup malzeme topluyor Gezmesine gerek kalmiyor yazacagi her sey bir bakima ayagina geliyor Gercekten de romanlarina bakarsaniz insanin oturdugu yerden yazacagi seyler degil Tarzi da oyleydi zaten Balikcilari anlatmak icin Ekmek Kavgamiz teknelerle Karadeniz e acilmistir O insanlarla firtinada yagmurda olumle burun buruna yasamistir Keza Sendikacilari anlattigi Sari It de gene oyle Sendikacilarin icine girip cikmis yani insanlarin icine girip malzemeyi bizzat onlarin icinden toplamis 1945 te Istanbul da donen Resat Enis Aygen Son Dakika 1945 Cumhuriyet 1952 ve Yeni Istanbul 1957 gazetelerinde kose yazari ve yazi isleri muduru olarak gorev yapmistir 1947 de yayinlanan Ekmek Kavgamiz adli eserinde balikcilarin hayatini yansitmistir 1949 da Aglama Duvari ile yazar 2 Dunya Savasi Istanbul unda bircok cevreyi olayi ve kisiyi okuyucuya aktarir 1951 de yayinlanan Yolgecen Hani ise okurun Anadolu yu karis karis dolasan gezici tiyatrolar vasitasiyla politikacilar ve agalar tarafindan somurulen asagilanan koylulerle yuzlesmesini saglar 1957 de yayinlanan Despot adli bir diger eserinde ise Turk Kurtulus Savasi doneminde kendi cikarlarini korumak icin dusmanla bile isbirligi yapan Davut Aga nin oykusu anlatilir Roman yayinlanmadan once Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilirken roman aleyhine acilan dava beraatle sonuclanmasina ragmen Cumhuriyet gazetesi yazarin isine son verir 1968 de Anadolu Ajansi nin Istanbul Burosu yazi isleri sekreterliginden emekli olmustur Ayni yil yayinlanan Sari It ise Turk Edebiyatinda isci sendika iliskilerini ele alan ilk romandir Sari sendikacilik olarak tarif edilen ve isci sinifina dusman bir anlayis bu romanin elestiri konusunu meydana getirir Yazar 1970 lerde herhangi bir uretimde bulunmaz yazmaktan vazgecer Yazarin oglu Gokce Enis Sabah Gazetesinde yayinlanan soylesisinde bu durumu su sozlerle dile getirir Neden birakti bilmiyorum Emekli olup yuruyusler yapmaya basladi Fakat yazmadi Sanirim kustu Son romani olan 1981 de tamamladigi ve vasiyetinde yayinlanmasini arzuladigi Kirmizi Karanfil ise ancak olumunden 25 yil sonra Yordam Kitap in destegiyle gun isigina cikabilecektir Tipki Emile Zola Maksim Gorki ve Orhan Kemal gibi Resat Enis de keskin gozlem gucuyle kenar mahallelerdeki yoksul ve dislanmis insanlari onlarin gundelik ayakta kalma mucadelelerini eserlerinde islemistir Romanlarinda fabrikalarda ve madenlerde yasanan somuru butun acikligiyla dile getirilir KitaplariKilicimi Suruyorum Ahmet Halit Kitaphanesi 1930 Oykuler Kanun Namina Istanbul Suhulet Kutuphanesi 1932 Gonk Vurdu Istanbul Suhulet Kutuphanesi 1933 Gece Konustu Istanbul Semih Lutfi Bitik ve Basimevi 1935 Afrodit Buhurdaninda Bir Kadin 1939 Toprak Kokusu 1944 Ekmek Kavgamiz 1947 Aglama Duvari 1949 Yol Gecen Hani 1951 Despot 1957 Sari It 1968 Kirmizi Karanfil 1981 yayimlanma tarihi 2006 Hakkinda yazilanlarRomantik bir toplumcu gercekci oncu Resat Enis Aygen hayati ve eserleri Mumtaz Saricicek Milli Egitim Bakanligi 2009 ISBN 9789751132697Kaynakca Alangu Tahir 1968 Cumhuriyetten Sonra Hikaye ve Roman 1 2 bas Istanbul s 289 OCLC 630409196 Unutturamadiklari Romanci Resat Enis Dosya Hazirlayan Aydan Gunduz Mavi Dergisi s 7 Istanbul Kasim 1996 Gunduz Aydan 27 Ocak 2002 Unutturulamayan romanci Resat Enis evrensel net 2 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2012 Ozyalciner Adnan 25 Nisan 2002 Resat Enis ve Sari It evrensel net 2 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2012 a b sabah com tr 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2012 Notlar Steinbeck in Gazap Uzumleri nden daha guclu bir yapit Halide Edib Adivar Eser dunya capindadir Halide Edib AdivarDis baglantilar Selim Ileri Gercege neresinden bakarsiniz 30 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Aysel Sagir Siz Hic Resat Enis Okudunuz mu 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Omer Turkes Virgul Subat 2003 sayi 59 Resat Enis Aygen in Hikayeleri olu kirik baglanti olu kirik baglanti Doc Dr Mumtaz Saricicek Turk Dili Dergisi s 76 82 Sayi 649 Ocak 2006 Toplumcu bir yazar Resat Enis Faruk Sagin Yogunluk Dergisi Sayi 19 Ocak 2008 Afrodit Buhurdaninda Bir Kadin Gungor Gencay Evrensel Gazetesi Resat Enis in dusundurdukleri Bulent Habora Evrensel Gazetesi Edebiyatta Yoksulluk Evrim Durmaz Evrensel Genc Hayat Toz duman icinde Gungor Gencay Evrensel Gazetesi Resat Enis Aygen in Romanlarinda Toplumcu Gercekcilik olu kirik baglanti Mehmet Sogukomerogullari Yuksek Lisans Tezi Gaziantep Universitesi 2006 Resat Enis in Uc Romaninda Kadinlar olu kirik baglanti Sennur Sezer Resat Enis Turk Ortacaginin romanini yazmistir Serdar Muteferrika Serhatli