Rhus coriaria yaygın olarak Sicilya sumağı,tabaklama sumakı, veya karaağaç yapraklı sumak, kaju ailesinden Anacardiaceae küçük ağaca benzer bir çalıdır. Güney Avrupa ve Batı Asya'ya özgüdür. Kurutulmuş meyveleri özellikle adı verilen karışımda diğer baharatlarla birlikte baharat olarak kullanılır.
Rhus coriaria | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||||
Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||
Rhus coriaria | |||||||||||||||||
Sinonimler | |||||||||||||||||
|
Etimoloji
Kelime aslen Arapça, Latince ve Fransızca aracılığıyla Aramice "summāqā" "kırmızı" dan gelmektedir.
Dağılımı ve habitatı
Rhus coriaria Doğu Akdeniz, Kırım, Kafkasya ve kuzey İran 'a özgüdür ancak artık ( dahil) Akdeniz Havzasının çoğunda yerlileştirilmiştir.
Yetiştirme
Bitki derin ve iyi drene olan her türlü toprakta büyür.
Kullanımlar
Meyvenin ekşi bir tadı vardır; Kurutulmuş ve ezilmiş, Ortadoğu'da popüler bir baharattır. Olgunlaşmamış meyveleri ve tohumları da yenir. Olgun meyveler, ekşiliğini takdir eden ve modern zamanlarda limon gibi salata sirkelerinde kullanan eski Romalılar zamanından beri Avrupalılar tarafından limondan çok önce biliniyordu. Geleneksel olarak kullanılır ve ayrıca lipid düşürücü etkileri için klinik olarak araştırılır.
Yapraklar ve ağaç kabuğu geleneksel olarak deri tabaklama 'nda kullanıldı ve tanik asit içerir.
Bitkinin farklı yerlerinden kırmızı, sarı, siyah ve kahverengi olmak üzere çeşitli renklerde boyalar yapılabilir.
Tohumlardan çıkarılan yağ, mum yapımında kullanılabilir.
Bitkinin önemli ölçüde antioksidan, antimikrobiyal, antikanser ve DNA koruyucu aktiviteye sahip olduğu bildirilmiştir.
Resimler
- İspanya'da yetiştirilmiş zeytin ağaçları ile R. coriaria
- İstanbul’da satılık baharatı (öğütülmüş meyve)
- Yakın çekimden sumak baharatı
Dış bağlantılar
- Wikimedia Commons'ta Rhus coriaria ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- Vikitür'de Rhus coriaria ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ Rivers, M.C. & Harvey-Brown, Y. (2017). "Rhus coriaria". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi: e.T63485A112727303. Erişim tarihi: 30 Mart 2021.
- ^ "Rhus coriaria". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA.
- ^ (xls). . 2015-06-26 tarihinde kaynağından (xls) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2014.
- ^ . Plants of the World Online. . 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020.
- ^ Oxford English Dictionary, 3rd edition, September 2019, s.v.
- ^ a b c d Plants for a Future database 14 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed August 2010
- ^ Hajmohammadi, Zahra; Heydari, Mojtaba; Nimrouzi, Majid; Faridi, Pouya; Zibaeenezhad, Mohammad Javad; Omrani, Gholamhossein Ranjbar; Shams, Mesbah (2018). "Rhus coriaria L. Increases serum apolipoprotein-A1 and high-density lipoprotein cholesterol levels: A double-blind placebo-controlled randomized clinical trial". Journal of Integrative Medicine. 16 (1). ss. 45-50. doi:10.1016/j.joim.2017.12.007. (PMID) 29397092.
- ^ MOHAMMED, Falah Saleh; Akgül, Hasan; Sevindik, Mustafa; Khaled, Bahzad M Taher (2 Haziran 2020). "Phenolic content and biological activities of Rhus coriaria var. zebaria". Fresenius Environmental Bulletin. Cilt 29 (8). ss. 5694-5702. Yazar
|ad5=
eksik|soyadı5=
()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rhus coriaria yaygin olarak Sicilya sumagi tabaklama sumaki veya karaagac yaprakli sumak kaju ailesinden Anacardiaceae kucuk agaca benzer bir calidir Guney Avrupa ve Bati Asya ya ozgudur Kurutulmus meyveleri ozellikle adi verilen karisimda diger baharatlarla birlikte baharat olarak kullanilir Rhus coriariaKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim SapindalesFamilya AnacardiaceaeAlt familya AnacardioideaeCins RhusTur R coriariaIkili adlandirmaRhus coriariaSinonimlerRhus heterophylla C C Gmel Rhus sumac O Targ Tozz Rhus variifolia DC Toxicodendron coriaria L KuntzeEtimolojiKelime aslen Arapca Latince ve Fransizca araciligiyla Aramice summaqa kirmizi dan gelmektedir Dagilimi ve habitatiRhus coriaria Dogu Akdeniz Kirim Kafkasya ve kuzey Iran a ozgudur ancak artik dahil Akdeniz Havzasinin cogunda yerlilestirilmistir YetistirmeBitki derin ve iyi drene olan her turlu toprakta buyur KullanimlarMeyvenin eksi bir tadi vardir Kurutulmus ve ezilmis Ortadogu da populer bir baharattir Olgunlasmamis meyveleri ve tohumlari da yenir Olgun meyveler eksiligini takdir eden ve modern zamanlarda limon gibi salata sirkelerinde kullanan eski Romalilar zamanindan beri Avrupalilar tarafindan limondan cok once biliniyordu Geleneksel olarak kullanilir ve ayrica lipid dusurucu etkileri icin klinik olarak arastirilir Yapraklar ve agac kabugu geleneksel olarak deri tabaklama nda kullanildi ve tanik asit icerir Bitkinin farkli yerlerinden kirmizi sari siyah ve kahverengi olmak uzere cesitli renklerde boyalar yapilabilir Tohumlardan cikarilan yag mum yapiminda kullanilabilir Bitkinin onemli olcude antioksidan antimikrobiyal antikanser ve DNA koruyucu aktiviteye sahip oldugu bildirilmistir ResimlerIspanya da yetistirilmis zeytin agaclari ile R coriaria Istanbul da satilik baharati ogutulmus meyve Yakin cekimden sumak baharatiDis baglantilarWikimedia Commons ta Rhus coriaria ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Rhus coriaria ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca Rivers M C amp Harvey Brown Y 2017 Rhus coriaria IUCN Tehdit Altindaki Turlerin Kirmizi Listesi e T63485A112727303 Erisim tarihi 30 Mart 2021 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Rhus coriaria Natural Resources Conservation Service PLANTS Database USDA Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link xls 2015 06 26 tarihinde kaynagindan xls arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2014 Plants of the World Online 23 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2020 Oxford English Dictionary 3rd edition September 2019 s v a b c d Plants for a Future database 14 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed August 2010 Hajmohammadi Zahra Heydari Mojtaba Nimrouzi Majid Faridi Pouya Zibaeenezhad Mohammad Javad Omrani Gholamhossein Ranjbar Shams Mesbah 2018 Rhus coriaria L Increases serum apolipoprotein A1 and high density lipoprotein cholesterol levels A double blind placebo controlled randomized clinical trial Journal of Integrative Medicine 16 1 ss 45 50 doi 10 1016 j joim 2017 12 007 PMID 29397092 MOHAMMED Falah Saleh Akgul Hasan Sevindik Mustafa Khaled Bahzad M Taher 2 Haziran 2020 Phenolic content and biological activities of Rhus coriaria var zebaria Fresenius Environmental Bulletin Cilt 29 8 ss 5694 5702 Yazar ad5 eksik soyadi5 yardim