Roma çimentosu 1780’lerde James Parker tarafından geliştirilen ve 1796’da patenti alınan bağlayıcı türünden bir yapı malzemesidir. Aslında Romalılar tarafından kullanılan yapı malzemeleriyle hiçbir ilgisi yoktur. Hem kil mineralleri hem de kalsiyum karbonat içeren bazı kil birikintilerinde bulunan ve septaria olarak bilinen nodüllerin pişirilmesi sonucu elde edilen bir "doğal çimento"dur. Pişirilen nodüller ince toz halinde öğütülür. Kumla karıştırılarak harç haline getirildiğinde bu malzeme, 5–15 dakika içerisinde sertleşir. Roma çimentosunun başarısı, başka üreticilerin yapay kil ve tebeşir taşı karışımlarını pişirerek rakip ürünler geliştirmesine yol açmıştır.
Özellikle bu tür malzemelerle 19. yüzyılda üretilmiş yapı dış cephelerinin onarım sorunları nedeniyle son yıllarda doğal çimentolar ile bunların özel bir çeşidi olan Roma çimentolarına ilgi artmıştır. Bu konuyla ilgili için karışıklık kullanılan terminolojiden kaynaklanmaktadır. Roma Çimentosu, James Parker tarafından 1796'da patentleştirdiği malzemeye verilen addır. Bu aslında bir doğal çimento, yani ocaktan çıkarılan, pişirilen ve ince toz halinde öğütülen bir marn (kil içeren kireç taşıdır).
Artık kaybolmuş bu doğal çimento üretim teknolojisini yeniden anlamak ve üretmek için Avrupa Birliği tarafından birbirini izleyen iki proje gerçekleştirilmiştir: Bunlar sırasıyla ROCEM ve halen devam eden ROCARE projeleridir. Bu projelerin her ikisi de yalnızca, Roma Çimentosu olarak adlandırılan doğal çimentolara odaklanmış olup erken yapay çimentolar kapsamları dışında kalmaktadır.
Tarihçe ve Özellikler
Parker'ın 1796 tarihli patentini izleyerek 19. yüzyılda Avrupa’nın farklı bölgelerinde, aynı zamanda 'çimento taşı' olarak da bilinen uygun tipte marn kaynakları bulunmuş ve farklı özelliklere sahip doğal çimentolar kullanıma girmiştir. 1824 yılında Joseph Aspdin Portland çimentosunu 'bulmuştur'. Bu yöntem, çeşitli bileşenleri bir araya getirerek doğal çimentonun yapay olarak elde edilmesine dayalıdır. Bunu izleyerek benzer biçimde ve birbirinden bağımsız olarak bulunan ya da kopyalanan Portland çimentosu ve türevleri ortaya çıkmıştır. Bu malzemeler aynı zamanda Proto (Erken) Portland çimentosu olarak da adlandırılır.
Erken Portland çimentosu, aynı dönemde üretilen doğal çimentolardan farklı bir kimyasal yapıya sahiptir: Diğer doğal çimentolardan daha yüksek bir ısıda pişirildiğinden, geleneksel düşey kilnde pişirilmiş doğal çimentolar ile daha geç dönemde yatay kilnlerde pişirilen yapay çimentolar arasında yer alır ve bu pişirme sıcaklığına uygun özellikler taşır. Ancak bu çimento günümüzde de kullanılan ve yapay çimento olarak sınıflandırılan modern basit Portland çimentosu ile tam eşdeğer değildir.
1860’larda döner yatay kiln teknolojisinin geliştirilmesi, çimento niteliklerini çok farklılaştırmış ve modern yapay çimentonun ortaya çıkmasını sağlamıştır. Elbette bugün tarihsel bir yapıda kullanılmış özgün bir sıva örneğinde yer alan bağlayıcının doğal çimento (tek kaynaklı marn) mı yoksa yapay bir çimento mu olduğunu söylemek güçtür; ancak çimentonun pişirilmesinde düşey ya da yapay bir kiln kullanıldığı kolaylıkla belirlenebilir. Diğer bağlayıcılardan farklı olarak, doğal çimento ya da Roma çimentosu terimleri, tek bir kayaç kaynağından gelen bir çimentoyu tanımlar. Erken ya da Proto Portland çimentosu terimi ise çeşitli farklı kaynaklardan ve yapay olarak karıştırılan malzemelerden üretilen erken çimentoları kapsar. Bu makalede sözü edilen 19. yüzyıl çimentoları için kullanılan genelgeçer bir terminoloji yoktur.
Kaynakça
- N. Baturayoğlu Yöney, A. Ersen, “İstanbul’da 19. Yüzyıl Sonu ve 20. Yüzyıl Başında Kullanılan Erken Çimentolar”, , sayı 13, 2009/3, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, İstanbul: 53-65.
- N. Baturayoğlu Yöney, “‘Roma Çimentosu’: Tarihçesi, Özellikleri ve Onarımı”, Restorasyon Konservasyon Çalışmaları5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İstanbul Büyükşehir Belediyesi KUDEB, sayı 10, Temmuz-Ağustos-Eylül 2011: 53-66.
Dış bağlantılar
- ROCARE1 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Roma cimentosu 1780 lerde James Parker tarafindan gelistirilen ve 1796 da patenti alinan baglayici turunden bir yapi malzemesidir Aslinda Romalilar tarafindan kullanilan yapi malzemeleriyle hicbir ilgisi yoktur Hem kil mineralleri hem de kalsiyum karbonat iceren bazi kil birikintilerinde bulunan ve septaria olarak bilinen nodullerin pisirilmesi sonucu elde edilen bir dogal cimento dur Pisirilen noduller ince toz halinde ogutulur Kumla karistirilarak harc haline getirildiginde bu malzeme 5 15 dakika icerisinde sertlesir Roma cimentosunun basarisi baska ureticilerin yapay kil ve tebesir tasi karisimlarini pisirerek rakip urunler gelistirmesine yol acmistir nin suslu guney kapisinin uzerinde Roma cimentolarina oyulmus yedi figur durmaktadir Ozellikle bu tur malzemelerle 19 yuzyilda uretilmis yapi dis cephelerinin onarim sorunlari nedeniyle son yillarda dogal cimentolar ile bunlarin ozel bir cesidi olan Roma cimentolarina ilgi artmistir Bu konuyla ilgili icin karisiklik kullanilan terminolojiden kaynaklanmaktadir Roma Cimentosu James Parker tarafindan 1796 da patentlestirdigi malzemeye verilen addir Bu aslinda bir dogal cimento yani ocaktan cikarilan pisirilen ve ince toz halinde ogutulen bir marn kil iceren kirec tasidir Artik kaybolmus bu dogal cimento uretim teknolojisini yeniden anlamak ve uretmek icin Avrupa Birligi tarafindan birbirini izleyen iki proje gerceklestirilmistir Bunlar sirasiyla ROCEM ve halen devam eden ROCARE projeleridir Bu projelerin her ikisi de yalnizca Roma Cimentosu olarak adlandirilan dogal cimentolara odaklanmis olup erken yapay cimentolar kapsamlari disinda kalmaktadir Tarihce ve Ozellikler Parker in 1796 tarihli patentini izleyerek 19 yuzyilda Avrupa nin farkli bolgelerinde ayni zamanda cimento tasi olarak da bilinen uygun tipte marn kaynaklari bulunmus ve farkli ozelliklere sahip dogal cimentolar kullanima girmistir 1824 yilinda Joseph Aspdin Portland cimentosunu bulmustur Bu yontem cesitli bilesenleri bir araya getirerek dogal cimentonun yapay olarak elde edilmesine dayalidir Bunu izleyerek benzer bicimde ve birbirinden bagimsiz olarak bulunan ya da kopyalanan Portland cimentosu ve turevleri ortaya cikmistir Bu malzemeler ayni zamanda Proto Erken Portland cimentosu olarak da adlandirilir Erken Portland cimentosu ayni donemde uretilen dogal cimentolardan farkli bir kimyasal yapiya sahiptir Diger dogal cimentolardan daha yuksek bir isida pisirildiginden geleneksel dusey kilnde pisirilmis dogal cimentolar ile daha gec donemde yatay kilnlerde pisirilen yapay cimentolar arasinda yer alir ve bu pisirme sicakligina uygun ozellikler tasir Ancak bu cimento gunumuzde de kullanilan ve yapay cimento olarak siniflandirilan modern basit Portland cimentosu ile tam esdeger degildir 1860 larda doner yatay kiln teknolojisinin gelistirilmesi cimento niteliklerini cok farklilastirmis ve modern yapay cimentonun ortaya cikmasini saglamistir Elbette bugun tarihsel bir yapida kullanilmis ozgun bir siva orneginde yer alan baglayicinin dogal cimento tek kaynakli marn mi yoksa yapay bir cimento mu oldugunu soylemek guctur ancak cimentonun pisirilmesinde dusey ya da yapay bir kiln kullanildigi kolaylikla belirlenebilir Diger baglayicilardan farkli olarak dogal cimento ya da Roma cimentosu terimleri tek bir kayac kaynagindan gelen bir cimentoyu tanimlar Erken ya da Proto Portland cimentosu terimi ise cesitli farkli kaynaklardan ve yapay olarak karistirilan malzemelerden uretilen erken cimentolari kapsar Bu makalede sozu edilen 19 yuzyil cimentolari icin kullanilan genelgecer bir terminoloji yoktur KaynakcaN Baturayoglu Yoney A Ersen Istanbul da 19 Yuzyil Sonu ve 20 Yuzyil Basinda Kullanilan Erken Cimentolar sayi 13 2009 3 TMMOB Mimarlar Odasi Istanbul Buyukkent Subesi Istanbul 53 65 N Baturayoglu Yoney Roma Cimentosu Tarihcesi Ozellikleri ve Onarimi Restorasyon Konservasyon Calismalari5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbul Buyuksehir Belediyesi KUDEB sayi 10 Temmuz Agustos Eylul 2011 53 66 Dis baglantilar ROCARE1 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde