Rosia Montană (Rumence telaffuz: , "Dağların Rosia'sı"; Latince: Alburnus Maior; Macarca: Verespatak, Macarca telaffuz: ; Almanca: Goldbach, Rotseifen) batı Erdel, Romanya'nın Apuseni Dağları'ndaki Alba ilinin bir komünüdür. Küçük nehir Roșia Montană'nın aktığı Valea Roșiei'de yer almaktadır. Komün on altı köyden oluşmaktadır: Bălmoșești, Blidești, Bunta, Cărpiniș (Abrudkerpenyes), Coasta Henții, Corna (Szarvaspatak), Curături, Dăroaia, Gârda-Bărbulești, Gura Roșiei (Verespataktorka), Iacobești, Ignățești, Roșia Montană, Șoal, Țarina, and Vârtop (Vartop).
UNESCO Dünya Mirası | |
---|---|
Resmî adı | Roșia Montană Madencilik Peyzajı |
(Kriter) | ii, iii, iv |
Referans | 1552 |
Tescil | 2020 (44. oturum) |
Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Bölgenin zengin maden kaynakları Roma döneminde ve daha önceki tarihlerde de kullanılmıştır. Devlet tarafından işletilen altın madeni, Romanya'nın Avrupa Birliği'ne katılımı öncesinde 2006 yılının sonlarında kapandı. Kanadalı Gabriel Resources bölgede yeni bir maden açmayı planladı. Bu, bir yanda Roma madenciliğinin kalıntılarının ne ölçüde korunacağı ve Baia Mare'deki siyanür kirliliğinin tekrarlanacağı korkusu ve diğer yanda madenciliğin ülkenin bu yoksul ve az gelişmiş kesime getireceği faydalar konusunda tartışmalara neden oldu.
Roșia Montană'daki madenciliğe karşı kampanya, Romanya'da son 20 yılda siyasi olmayan bir amaç için yapılan en büyük kampanyalardan biriydi. Greenpeace'den Romanya Akademisi'ne kadar çok sayıda kuruluş projeye karşı çıktı. 2013 sonbaharında ülke çapında bir dizi protestodan sonra, Temsilciler Meclisi sonunda 3 Haziran 2014'te projeyi reddetti. Ayrıca Roșia Montană, Kültür Bakanlığı'nın 30 Aralık 2015 tarihli emriyle ulusal öneme sahip tarihi bir alan olarak sınıflandırıldı. Bunun sonucunda bölgedeki tüm sanayi faaliyetleri yasaklandı.
2021 yılında UNESCO tarafından Roșia Montană Madencilik Peyzajı adı ile Dünya Mirası Alanı olarak ilan edildi.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Belediye resmi sitesi 4 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (İngilizce haber)
- UNESCO Dünya Mirası listesindeki Rosia Montana (#rosia.montana.in.unesco) 5 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Facebook Sayfası - buluşma yeri)
- Rosian lehçesinin sözlüğü (rosian-romence-fransızca-ingilizce) 29 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rosia Montană Rumence telaffuz ˈroʃi a monˈtane Daglarin Rosia si Latince Alburnus Maior Macarca Verespatak Macarca telaffuz ˈvɛrɛʃpɒtɒk Almanca Goldbach Rotseifen bati Erdel Romanya nin Apuseni Daglari ndaki Alba ilinin bir komunudur Kucuk nehir Roșia Montană nin aktigi Valea Roșiei de yer almaktadir Komun on alti koyden olusmaktadir Bălmoșești Blidești Bunta Cărpiniș Abrudkerpenyes Coasta Henții Corna Szarvaspatak Curături Dăroaia Garda Bărbulești Gura Roșiei Verespataktorka Iacobești Ignățești Roșia Montană Șoal Țarina and Vartop Vartop Roșia MontanăUNESCO Dunya MirasiResmi adiRoșia Montană Madencilik PeyzajiKriterii iii ivReferans1552Tescil2020 44 oturum BolgeAvrupa ve Kuzey Amerika Bolgenin zengin maden kaynaklari Roma doneminde ve daha onceki tarihlerde de kullanilmistir Devlet tarafindan isletilen altin madeni Romanya nin Avrupa Birligi ne katilimi oncesinde 2006 yilinin sonlarinda kapandi Kanadali Gabriel Resources bolgede yeni bir maden acmayi planladi Bu bir yanda Roma madenciliginin kalintilarinin ne olcude korunacagi ve Baia Mare deki siyanur kirliliginin tekrarlanacagi korkusu ve diger yanda madenciligin ulkenin bu yoksul ve az gelismis kesime getirecegi faydalar konusunda tartismalara neden oldu Roșia Montană daki madencilige karsi kampanya Romanya da son 20 yilda siyasi olmayan bir amac icin yapilan en buyuk kampanyalardan biriydi Greenpeace den Romanya Akademisi ne kadar cok sayida kurulus projeye karsi cikti 2013 sonbaharinda ulke capinda bir dizi protestodan sonra Temsilciler Meclisi sonunda 3 Haziran 2014 te projeyi reddetti Ayrica Roșia Montană Kultur Bakanligi nin 30 Aralik 2015 tarihli emriyle ulusal oneme sahip tarihi bir alan olarak siniflandirildi Bunun sonucunda bolgedeki tum sanayi faaliyetleri yasaklandi 2021 yilinda UNESCO tarafindan Roșia Montană Madencilik Peyzaji adi ile Dunya Mirasi Alani olarak ilan edildi Kaynakca Rumence 3 Haziran 2014 6 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi 11 Ocak 2016 13 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Centre UNESCO World Heritage UNESCO World Heritage Centre Ingilizce 13 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarBelediye resmi sitesi 4 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce haber UNESCO Dunya Mirasi listesindeki Rosia Montana rosia montana in unesco 5 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Facebook Sayfasi bulusma yeri Rosian lehcesinin sozlugu rosian romence fransizca ingilizce 29 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde